dagblad voor alkmaar en omstreken. De „wereld" wenscht, het conclaaf kiest. Centrum-Hotel zondag VASTENAVOND BAL. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE ADVERTENTEEN: Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. No. 42 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Zaterdag 18 Februari 1939 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Kardinalen, wier keuze ongewenscht is! Le patiënt in het Vaticaan. De algemeene toestand. Aanslag in nabijheid van Mussolini's villa. Politiebeambte door schot gewond. Waarom Jaspar moest falen Hij kende den nieuwen geest niet 141e Jaargang ALKMAARSCHE COURANT. Kardinaal Marchetti Salvaggiani heeft een voet gebroken bij een ongeval in Zwitserland. Hij wil echter deel uitma ken van het conclave en voor hem en voor andere eventueele zieke kardinalen is een speciale procedure uitgedacht. Een stembus wordt door drie daartoe aangewezen kardinalen naar zijn (huis) ,cel" gebracht, nadat ten overstaan van alle andere kardinalen' gebleken is, dat de bus leeg was. Wanneer de zieke kardinaal niet in staat is een stembriefje in te vullen en van zijn zegel te voorzien, wordt dat gedaan door iemand, die zijn vertrouwen heeft en die gezworen heeft het geheim nooit te verra den. De stembus der zieke kardinalen wordt vervolgens door de stemmentellers geopend. De huidige titel capierlengo van kardinaal Pacelli is afkomstig van het Duitsche woord „Kammerling", ons „kamerling", den schat bewaarder van een paus of keizer. Gedu rende het interregnum is hij de hoogste autoriteit der kerk. Nadat hij officiëel den dood van den paus heeft geconstateerd, krijgt hij een uitvoerende macht, door de besluiten van het kardinaalscollege in daden om te zetten. Hij wordt hierbij geholpen door een algemeenen ,auditore" en twaalf „chierici" van de apostolische kamer. Tot Pius VII had de camerlengo een zeer uitge breide macht, maar later werd zijn bevoegd heid ingekrompen. De functie van camerlengo behoorde tot het jaar 1000 aan Romeinsche magnaten, en van oudsher was het een privilege der keur vorsten o.a. vari den keurvorst van Bran denburg. Het is heel moeilijk dat een camerlengo paus wordt, maar niet onmogelijk. In het conclaaf van 1878 werd de camerlengo Pecci gekozen, dus paus Leo XIII. De Vaticaansche grotten. Paus Pius XI is bijgezet in de z.g. Vati caansche grotten. De huidige basiliek is ge bouwd boven de origineele oude basiliek. De eerste pausen werden begraven rond om het graf van Sint Pieter, aan de Via Cornelia en na Constantijn den Groote werd een'basiliek gebouwd boven deze graven. De eerste paus, die sinds vele eeuwen in deze Vaticaansche grotten wenschte begra ven te zijn was Pius X. De laatste paus vóór hem was Gregorius XIV. Pius X. wiens graf steeds met bloemen wordt bedekt door een internationale menigte, wenschte te rusten dicht bij den apostel Petrus. Ook Benedictus XV, de oorlogs-paus, wilde hier rusten, Pius XI slaapt op de plek waar eens de laatste Stuarts werden bijgezet. Men betreedt de „grotten" langs een kleine trap in de eerste kolom van de vier waarop de kolossale koepel van de Sint Pie ter steunt en men betreedt deze ruimte niet zonder huivering. Pausen gestorven sinds vele eeuwen rusten hier en ook de Duitsche keizer Otto, die lang als hij was (2 meter 30) een kolossale tombe in beslag neemt, waarin ook zijn schatten zijn geborgen. De kardinalen. De oudste kardinaal is Granito di Belmonte, die 88 jaar oud is, daarop volgen: Sbarretti, Italiaan 83; Cattani, Italiaan 83; Baudrillart, Franschman 80; O'Connel, U.S.A. 78; Ber- tram, Duitscher 80; Sihilia, Italiaan 78; Mac Rory, Ier 78; Mariani, Italiaan 76; Boggiani, Italiaan 76; Lauri, Italiaan 75; Verdier, Franschman 75; Verde, Italiaan 74; Hinsley, Engelschman 74; Dougherthy, U.S.A. 74; Mercati, Italiaan 73; Cremonesi, Italiaan 73; Jorio, Italiaan 72; Dolci, Italiaan 72; VidalY Barraquer, Spanjaard 71; Goma Y Thomas, Spanjaard 70; Faulhaber, Duitscher 70; Salotti, Italiaan 69; Kaspar, Tsjecho-Slo- waak 69; Gasparri, Italiaan 68; Marchetti- Selvaggiani, Italiaan 68: Schulte, Duitscher 68; Boetto, Italiaan 68; Ascalesi, Italiaan 67, Nasalli-Rocca, Italiaan 67; Mundelein, U.S.A. 67; Dalla Costa, Italiaan 67; Fumasoni- Biondi, Italiaan 67; Tedeschini, Italiaan 66, Suhard, Franschman 65; Canali, Italiaan 65, Lavitrano, Italiaan 65; Van Roey, Belg 65; Lapuma, Italiaan 65; Innitzer, Duitscher, 64; Rossi, Italiaan 63; Marmaggi, Italiaan 63; Fossati, Italiaan 63; Pellegrinetti, Italiaan 63; Pacelli, Italiaan 63; Caccia-Dominioni, Ita liaan 62; Pizzarda, Italiaan 62; Maglione, Italiaan 62; Massimi, Italiaan 62; Tappouni, Syriër 60; Copello, Argentijn 59; Gerlier, Franschman 59; Schuster, Italiaan 59; Se- gura Y Saenz, Spanjaard 59; Hlond, Pool 68; Leme Da Silveira Cintra, Braziliaan 57; Villeneuve, Canadees 56; Seredi, Hongaar 65; Lienart, Franschman 55; Tisserant, Franschman 55; Piazza, Italiaan 55; Goncal- ves-Cerejeira, Portugees 51. Niet genoemde candidaten. Met de heftigheid, die de laatste maanden de Italiaansche pers ken merkt, is thans een campagne begonnen in verband met de verkiezing van den toekomstigen paus. Het eerste veto werd in enkele kleine bladen gelan ceerd tegen kardinaal Pacelli, die, zoo zegt men, ongetwijfeld het werk van Pius XI zou voortzetten en dus als to taal ongewenscht moet worden be schouwd. Doch het te Livorne verschijnende orgaan der familie Ciano de Telegrafo, gaat verder en verklaart onomwonden, die tot paus kan gekozen worden en wie niet. In de eerste plaats moeten alle niet-Italiaansche pausen a priori worden uitgesloten. De Angel- Saksers hoeven dus volstrekt niet te reke nen op kardinaal Villeneuve, aartsbisschop van Montreal, een Canadees. Evenmin als op andere candidaten uit Noord-Amerika, die zich al te zeer, volgens de Telegrafo „gecompromitteerd hebben in den strijd te gen Duitschland". De Zuid-Amerikaansche kardinalen hebben het al evenzeer verkor ven, omdat zij de Spaansche bisschoppen niet voldoende hebben gesteund bjj hun collectief optreden voor Burgos. Niettemin, aldus de Telegrafo, zullen de vreemde kardinalen een grooten invloed kunnen uitoefenen op het conclaaf, omdat zij geld meebrengen (hier worden de Ame rikanen bedoeld); de anderen wegens hun persoonlijke waarde -t- dit een compliment voor de Franschen. „De' kardinalen Verdier en Gerlier zijn ongetwijfeld mannen van groot gezag, welke ook het oordeel zij over hun houding in de binnenlandsche Fransche politiek". Tegelijkertijd dus: eerbied en afkeuring. Doch ook niet alle Italiaansche kardinalen bieden de vereischte waarborgen voor het fascistisch regiem. De paus moet n.1. een nieuwe Pius, X zijn, een man van de kerk en slechts dit, pausen als Benedictus XV en Pius XI die wel eens de stem verhieven tegen dingen als onrecht, zijn niet meer te tolereeren. „De meerderheid der Italiaan sche kardinalen is het met de buitenland- sche volledig eens om tot de noodige uit sluitingen over te gaan", aldus Telegrafo. Van kloosterlingen, die vergroeid zijn met hun kloosteroord en van diplomaten, die de aandacht op zich vestigden bij de laatste Europeesche crisis, kan ook al geen sprake zijn! Het blad citeert alsdan namen: en wel Wat zal Del Vayo doen Van de Spaansche gevechtsfronten wordt weinig of tenminste weinig positiefs nieuws gemeld. Alleen dit: Madrid wordt dag en nacht door 't geschut van Franco beschoten en Valencia'wordt herhaaldelijk door de Francovliegtuigen gebombardeerd. Beide steden hebben al veel te lijden gehad van de beschietingen en men kan het dus be grijpen, dat er stemmen opgaan, om een einde te maken aan den burgeroorlog, te meer, waar de strijd ongelijk is en geen perspectieven biedt voor de regeering. De grootste aandacht vragen dan ook niet de gevechten, maar de meeste belang stelling gaat uit naar wat er buiten Spanje voorvalt, met name in Parijs, waar Del Vayo en Azana gedebatteerd hebben over oorlog of vrede. Del Vayo wil den oorlog voortzetten, zulks in opdracht van Negrin. En Azana wil vrede. Hij heeft geen vertrouwen in de poging, verder tegenstand te bieden aan Franco. Twee meeningen dus in één kamp! Dat beteekent, dat we elk oogenblik een beslis sing kunnen verwachten. Buitengewone bedrijvigheid heerscht in en om de Spaansche gezantschappen te Parijs en te Brussel. Talrijke gesprekken werden de laatste 24 uur in de omgeving van Azana gevoerd. Men wilde hem ervan overtuigen, dat zijn plaats eigenlijk te Madrid is en niet te Parijs. Negrin wil nog steeds tot het uiterste tegenstand bieden, hoewel sommige vrienden van hem reeds in contact zijn getreden met de nationa listen. Azana snakt naar het einde van den oorlog en oordeelt, dat aan den uitslag niet meer kan getwijfeld worden. Eén ding is than. nog maar van belang: het sparen van menschenlevens. kardinaal - Pacelli als den „grooten vriend van. Frankrijk en. dus 100 ongewenscht"; dan de kardinalen Marmaggi, Tedeschini en Maglione, welke laatste nutius te Parijs is geweest, kardinaal Bottochi staat ook op de zwarte lijst; hij is Jezuiet, dus behoo- rende tot een orde waarvan de totalitaire staten niet veel houden. Kardinaal Schuster, aartsbisschop van Milaan, die vroeger persona grata was, heeft zich in December tegen het rassisme uitgesproken en wordt dus ook meteen uit gesloten. De candidaten van de familie Ciano zijn de kardinalen Fossati (Torino) Nasalli, Rocca (Bologna), Ascalesi (Napels) Elia Dalla Costa (Floreno) en Massimi. Allen schenken echter niet op gelijke wijze „voldoening". De uitblinker is kardinaal Dalla Costa, die voorgesteld wordt als de pastor angelicus, die van het aardsche en inzonderheid van de binnenlandsche poli tiek „niets afweet" en daarom stellig de man is die wordt aangewezen door de fa meuze voorspellingen van Malachius. Groot ongetwijfeld zou de verlegenheid van de „Telegrafo" zijn, indien een der kardinalen die zich zoogenaamd met da democratieën gecompromitteerd heeft, tot paus zal worden gekozen. Tóen na het overlijden van paus Leo XIII in 1903, Pius X werd gekozen, heeft Italië door tusschen- komst van Oostenrijk een veto uitgespro ken' tegen kardinaal Rampolla, onder voor wendsel, dat deze een vriend van Frankrijk was. Dit optreden wekte algemeene mis noegdheid zoowel bij de vergaderde kardi nalen als in de gansche wereld. De kardinalen hebben toen na een waar dig protest tegen den keizer van Oosten rijk, door een unaniem votum het recht van veto der Habsburgers definitief afge schaft. De leden van het college van kar dinalen zullen zich thans waarschijnlijk ook heel weinig bekommeren over wat de Te legrafo wil of niet wil. Gisteravond werd te Rome officieel be kend gemaakt dat op 14 dezer om 2 uur 's middags, een geheime politiebeamb te aan de Via Nomentan een nog jeug dig individu opmerkte, die door eigen aardige handelingen en wild ge schreeuw sterk de aandacht op zich vestigde; De beambte vroeg den man naar zijn documenten, welke iedere Italiaan verplicht is bij zich te dragen. Daarop trok de man een revolver en schoot den politieman in de buik. De dader werd gearresteerd en bleek te 'zijn een 38-jarige machine-bankwer ker, Bruno Simoni, geboren te San Giorgio del Piano, in de provincie Bologna. De tweespalt tusschen Azana en de regeering van Madrid was gisteren zóó verscherpt, dat de president der republiek ontslag wilde nemen. Toen hij dit vernam, zond Negrin hem een dringend telegram om hem te smeeken naar zijn post te Ma drid terug te keeren. Volgens de Spaansche grondwet moet een president, die wil af treden, zijn ontslagbrief overhandigen aan den voorzitter der Cortes. Doch ook deze, Martinez Barrio, bevindt zich in de Fan- sche hoofdstad. Die toestand is voor Ne grin een bestendig gevaar, want zijn gezag gaat verloren, wanneer Azana zijn voor nemens uitvoert. Dit was de reden van het bezoek van Del Vayo, die 24 uur te Parijs vertoefde en daarna naar Madrid vertrok. Zijn doel was, een compromis te krijgen tusschen de politieke posities van Azana en die van Negrin. Het laatste onderhoud in het Spaansche gezantschap duurde tot laat in d> n nacht. Del Vayo was vergezeld van den Spaanschen gezant te Loncer. en de generaals Rojo, Jirado en Cisneros, die met den Spaanschen gezant te Parijs, Bastia. hun krachten vereenden, om Azana te overreden. Zijn plicht is hetaldus rede neerden zij, te Madrid een nieuwe regee ring te vormen, die met de nationalisten een wapenstilstand zou voorbere'den, terwijl inmiddels de militaire actie zou voortgezet worden. Del Vayo overhandigde een rapport van generaal Miaja, betoogende, dat Madrid en Valencia wel degelijk kunnen worden ver dedigd, indien de soldaten slechts van voedsel en oorlogsmateriaal voorzien worden. Azana antwoordde, dat een kind kan weten, dat wapen- of levensmiddelen transporten thans niet meer met de noo dige veiligheid kunnen worden aange voerd. Het gevaar, getorpedeerd te worden is werkelijk voor de schepen te groot. Azana zou besluiteloos zijn; hij zal waarschijnlijk te Parijs blijven, doch wie weet wat er morgen geschiedt? De argu menten van Negrin zijn zeker niet waar deloos. Verscheiden Britsche bladen, o.a. de Het blijkt, zoo meldt de Hbld.-correspon dent, dat de man reeds twee maal in een krankzinnigengesticht verpleegd werd, eenige jaren geleden te Napels en daarna te Rome. Hij werd kort na Nieuwjaar uit het gesticht te Rome ontslagen. Tot zoover het officieele communiqué. Het publiek te Rome fluisterde gister middag reeds dat er een aanslag op Mus solini zou zijn gepleegd. De plaats, waar het incident voorviel is in de onmiddellijke nabijheid van de Villa Torlonia, waar de Duce verblijf houdt en het is dan ook wel zeker dat de gewonde beambte een der ge heime politiemannen is, die met de bewa king van den Duce is belast. De lezing onder het publiek, die echter voor een heel groot deel op fantasie berust, is deze, dat de aanslagpleger een vreemde ling zou zijn en dat de politie reeds eenige weken was gewaarschuwd dat iemand de grens had overschreden met de bedoeling een aanslag te plegen op Mussolini. Daar om zou men den vreemdeling, die zich op verdachte wijze in de nabijheid van de Villa Torlonia ophield, naar zijn papieren heb ben gevraagd, waarop deze den politiebe ambte. zou hebben neergeschoten. Daar het communiqué echter naam en toenaam geeft en bovendien de geboorte plaats, een zoo klein gehucht, dat het zon der meer voor de bewoners van die streek mogelijk moet zijn de waarheid van het bericht na te gaan, is er geenerlei twijfel dat men hier niet met een vreemdeling te doen heeft, maar wel degelijk met een Italiaan. Het zal ook wel juist zijn dat de man han delde in een vlaag van waanzin. Doch dat het zijn bedoeling is geweest op Mussolini een aanslag te plegen, ook al wordt dit in het officieele communiqué niet gezegd, lijkt wel bijna zeker. (Van onzen Vlaamschen briefschrijver). Staatsminister Henri Jaspar, die verleden week nog door den Koning belast werd met het vormen van een nieuw ministerie en daarin niet slaagde is Woensdag op het onver wachtst overleden. Oververmoeidheid in verband met zijn laatste opdracht schijnt de voornaamste oorzaak van zijn dood te zijn geweest. De heer Jaspar werd geboren te Schaarbeek, op 28 Juli 1870 en hij was dus 69 jaar oud. Hij behoorde tot de katholieke partij. Dat zijn poging om een nieuw minis terie te vormen, tot mislukking ge doemd was, stond feitelijk van tevoren vast. Het Gentsche dablad „Vooruit" schreef b.v.: „Wie aan onzen Vorst den raad gegeven heeft, dien man weer op het voorplan te brengen, heeft aan bei- Times, berichten uit Parijs, dat Azana op nieuw geweigerd heeft, naar Madrid terug te keeren. De Daily Telegraph voegt hieraan toe, dat Del Vayo op het punt staat, naar Ma drid terug te vliegen, teneinde met de republikeinsche leiders te spreken over de beste wijze om een einde te maken aan den oorlog. Het schijnt, dat hijzelf van meening is, dat men met Franco tot een overeen stemming moet geraken. Generaal Miaja is te Cartagena aange komen en heeft zich onmiddellijk in ver binding gesteld met het commando van de vloot. De „Giornale d'Italia" publiceert een onderhoud, dat zijn correspondent te Lissabon heeft gehad met Nicolaas Franco, een broeder van het hoofd der rechtsche regeering, Nicolas Franco zeide, dat den republikeinen niets anders overblijft dan zich over te geven, onvoorwaardelijk en hopende op de clementie van den genera lissimus. Met Italië, aldus vervolgde hij, heeft zich een broederschap van het bloed gevormd. Wij moeten voortaan trachten deze broederschap van het bloed en van de wapenen nog hechter te maken door de nationale belangen van beide landen te doen samenvallen. Wees er van overtuigd, dat Spanje de nobele houding van het Italië van Mussolini niet zal vergeten. Wij zullen streven naar vreedzame betrek kingen met andere landen, mits die vrede vereenigbaar is met ons bestaan als vrije en onafhankelijke natie." Ten aanzien van de binnenlandsche po litiek herinnerde Franco aan de 26 punten van de Phalanx. Hij zeide verder: „Een terugkeer ott de monarchie of een tota litaire republiek? Het oogenblik is nog niet gekomen om over dit moeilijke en be langrijke probleem een uitspraak te doen." Op een vraag ten aanzien van den gods dienst antwoordde Nicolas Franco: „Spanje is een roomsch-katholiek en apostolisch land. De nieuwe verhoudingen zullen op deze stellige verklaring van den Caudillo gebaseerd zijn." den een zeer slechten dienst bewezen. De heer Jaspar is juist degene, aanwien niet mocht worden gedacht, vooral niet in de huidige omstandigheden". Wie met onze binnenlandsche politieke omstandigheden eenigszins vertrouwd is, wist, dat hij niet kon slagen en zulks om verschillende redenen. De Fransche schrij ver Henri Bataille heeft eens gezegd: „Het verleden is niet achter ons, zooals men meestal denkt, maar vóór ons. De schaduw van wat was, loopt altijd voor ons uit". Deze waarheid schijnt de heer Jaspar niet te hebben begrepen, toen hij eenigen tijd geleden verklaarde, dat, zoo hij ooit een nieuw ministerie zou samenstellen, hij een nieuwe formule daarvoor gevonden had, en dat hij met een lijst van ministers reeds op zak liep. Zijn anti-Vlaamsch verleden en de af keer der socialisten hadden hem, als hij in de gedachten van onzen tijd en niet in die van 20 jaar geleden geleefd had moeten doen begrijpen, dat hij minder dan iemand anders voor de opvolging van mr. Spaak in aan merking kon komen. Zeer onlangs nog is de heer Jaspar op een feestmaaltijd met buitengewone heftigheid te keer gegaan tegen de „slechte Belgen" die de benoeming van dr. Martens tot lid der Vlaamsche aca demie durfden verdedigen. Zijn bekende uitspraak: „Ik betreur het in België te le ven en niet in de Congo-kolonië, waar men de verraders ten minste nog niet ver heerlijkt", had hem voorgoed onmogelijk gemaakt bij de Vlamingen. En zonder hun medewerking is het onmogelijk een regee ring te vormen. In het kabinet, dat de heer Jaspar meen de te kunnen vormen, wilde hij de groote toegeving doen, één, misschien zelfs wel twee Vlamingen op te nemen. Meer hoe ven wij er ongetwijfeld niet van te zeggen. Het geval-Martens. De heer minister van staat Frans van Cauwelaert en de heerKamiel Huysmans, gewezen minister en voorziter der Kamer, hebben, in samenwerking met verschillen de andere vooraanstaande Belgen (waaron der ook de bekende professor aan de hoo- geschool te Gent, oud-leermeester van Ko ning Leopold, prof. August Vermeylen) een manifest uitgegeven, over de opwinding rond het geval-Martens, dat in de Vlaam sche gouwen groote instemming heeft ver worven, en dat blijk heeft gegeven van meer zorg voor de Belgische eenheid dan al het geschreeuw der verdeeldheid bevor derende ophitsingen der anti-Vlamingen. Het zou te veel plaats vergen, dit prach tige staatsstuk hier in zijn geheel weer te geven, hoewel het dat ruimschoots ver diende. Bepalen wij ons echter tot een en kelen greep er uit: „De inwendige en uitwendige rust is slechts te verzekeren door de spons te vegen over een verleden, dat bepaald werd door motieven, welke heden niet meer be staan „Bij uitblijven van een loyale en inte grale toepassing van de amnestie, wordt het kwaad, dat de amtnestiewet diende te hee- len, opnieuw gesticht en de Natie weer te gen zichzelf verdeeld „De oorlogsfeiten hebben aanleiding ge geven tot vonnissen. In vele gevallen wer den betwistbare vonnissen uitgesproken, zoowel wat betreft hun strengheid als hun rechtvaardigheid „Het Vlaamsche volk leeft in de diepe overtuiging, dat het activisme slechts het uitvloeisel is geweest van een eeuw onder drukking van Vlaanderen „De Vlamingen stellen vast, dat, zoo er dossiers bestaan ten laste van Vlamingen, welke in opstand zijn gekomen tegen deze verdrukking, er een niet minder indruk wekkend dossier bestaat tegen Belgen, wel ke de zwaarste fouten bedreven hebben te gen het Vlaamsche volk. Dit dossier is ge vuld met volstrekt onbetwistbare feiten van verdrukking en rechtskrenking Zooals te voorzien was, heeft dit mani fest, na een eerste oogenblik van verpoo- zing, de Franskiljonsche gazetten stof tot het schrijven van vinnige beschouwingen bezorgd. De „Nation Beige" b.v. is zoo woest als een stier voor een rooden lap. Zelfs „Duitsche bajonetten" werden er weer eens bijgesleept. Den zachtzinnigen August Vermeylen en den rondborstigen Willem Eekeiers wordt het woord „wol ven" toegevoegd. Wie het allemaal leest, zonder er kippenvel (of, zooals wij Vla mingen zeggen: „kiekenvleesch") bij te krijgen, moet van een heel bijzonder maak sel z(jn. De heer Jaspar, die zijn verleden tegen zich had, was gedoemd te mislukken, daar hij zich, ondanks al zijn bekwaamheden, toch te weinig heeft ingedacht in den nieu- weren geest, die thans in België tegenover de Vlamingen heerscht.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1939 | | pagina 1