NORTH STATE
NORTH STATE
^Binnenland
dat je om
hebt gedacht!
De Soesoehoenan van
Soerakarta overleden.
De opvolging nog onzeker.
Snelverkeer en alcohol.
Doodelijk ongeluk te Zeist.
Auto te water.
Bestuurder verdronken.
Avontuurlijke vlucht.
Nederlander ontsnapt uit Duitsche
gevangenis.
De katholiek-democratische
partij ontbonden.
Een druk bezocht congres.
TWEEDE BLAD.
2.
Hedenmorgen te half acht is, na een lang
durige ziekte, overleden de Soesoehoenan
van Soerakarta.
De volledige betiteling van den overleden
zelfbestuurder van Soerakarta, den Soesoe
hoenan, luidt: Pakoe Boewono (spijker van
de wereld), Senopati Ingalogo (aanvoerder
in den krijg), Abdoerrachman (dienaar van
dep barmhartige), Saijidin (Heer van het
geloof), Panoto Gomo (regelaar van den
godsdienst). Kaping Poeloeh (de tiende).
Den vorst werd in den loop der jaren een
groot aantal onderscheidingen toegekend,
o.a. grootkruis der Orde van den Nederland-
schen Leeuw en Ridder Grootkruis in de
Orde van Oranje-Nassau met de Zwaarden.
Zijne vorstelijke hoogheid zag het levens
licht op 29 November 1866 en werd op drie
jarigen leeftijd tot kroonprins verheven.
Op zestienjarigen leeftijd werd hy in het
Mohammedaansche geloof opgenomen. Op
negentien-jarigen leeftijd werd hij benoemd
tot luitenant-kolonel a la suite van den ge-
neralen staf, terwijl hij in 1886 benoemd
werd tot voorzitter van de Kraton-recht
bank.
Op 7 Augustus 1890 trad hij in het huwe
lijk met Bendoro Raden Adjeng Soemarti,
een dochter van den toenmaligen Mang-
koenegoro. Bij zijd huwelijk werd hij be
noemd tot kolonel a la suite bij den gene-
ralen staf.
De vader van den thans overleden Soe
soehoenan, Pakoe Boewono IX overleed 16
Maart 1893 en op 30 Maart daaraanvolgende
weM de kroonprins verheven tot Soesoe
hoenan met den titel van Pakoe Boewono X.
Op 25 Maart was de verklaring geteekend
van den nieuwen vorst tegenover het gou
vernement van Nederlandsch-Indië, waarvan
het volgende onderdeel speciaal de aandacht
verdient:
Ten tweede, verklaar en erken ik de mij
opgedragen waardigheid als leenman van
de landen van Soerakarta, zooals die door
de gewezen Soesoehoenan werden be-
stuürd, niet te hebben verkregen uit de
kracht van eenig in mij gevestigd recht,
maar blootelij k door de gunst en de ge
negenheid, welke Zijne Excellentie de gou
verneur-generaal, Harer Majesteits verte
genwoordiger, mij toedraagt.
Nadat de Soesoehoenan als kroonprins
reeds met een vorstelijke vrouw in het
huwelijk was getreden, huwde hij daar
dit huwelijk kinderloos bleef in 1915 ten
tweede male met een vorstendochter, n.L
met een kind van den sultan van Djokja-
karta. Uit dit huwelijk werd slechts een
dochter geboren.
De Soesoehoenan kreeg echter verschil
lende kinderen bij niét-vorstelijke vrouwen,
onder wie eenentwintig zonen. Hieruit volgt,
dat,-waar geen zoon is geboren uit een hu
welijk met een vorstelijke gemalin, de op
volging niet geheel vaststaat.
Het beleid van vorst Pakoe Boewono X is
zegenrijk geweest, niet alleen door zijn ver
knochtheid aan het Nederlandsch gezag en
zijn soepelheid waar het samenwerking met
gouvernementsvertegenwoordigers betrof,
doch ook omdat de overleden vorst een open
oog had voor de behoeften van zijn land en
de bevolking, en wel speciaal waar het agra
rische aangelegenheden betrof, de voor
naamste welke wel in zijn gebied konden
Voorkomen.
Wat de opvolging betreft kan nog worden
medegedeeld, dat, te oordeelen naar het
geen hieromtrent bekend is, voornamelijk in
aanmerking komen Pangeran Hangabehi, die
kort geleden ter gelegenheid van het regee-
ringsjubileum van de koningin met zijn
familie in Nederland vertoefde, en die de
oudste zoon is van den Soesoehoenan, en de
daaropvolgende in leeftijd, Pangeran Koe-
soemojoedo.
Tenslotte kan nog als verklaring voor den
titel Soesoehoenan dienen, dat deze is af
geleid van Soeoen (knielen), en dus betee-
kent: „Hij dien men knielende nadert".
Zaterdagavond is op den Drieberg-
schen weg nabij de Bunzinglaan te Zeist
een zeer ernstig ongeluk gebeurd, dat
vermoedelijk moet worden toegeschre
ven aan dronkenschap van een autobe
stuurder.
Een te Doorn thuisbehoorende auto reed
in snelle vaart in de richting van deze
plaats. De bestuurder reed nabij de Bunsing-
laan op een vóór hem rijdende melkkar in.
De voerman sloeg eraf, gelukkig aan de zij
de, waar de auto niet passeerde, zoodat hij
met den schrik vrij kwam. Zyn wagen werd
echter versplinterd. Waarschijnlijk is bij
deze aanrijding het portier van de gesloten
personenauto lós geraakt. Even verder moest
een groentenwagen voorbij gereden worden.
Deze wagen werd geschampt, doch hierbij
sloeg de metgezel van den autobestuurder
uit de auto en was op slag dood. Zwaar ver
minkt een der armen van het slachtoffer
was bijna van het lichaam gerukt werd
de ongelukkige nabij den groentenwagen
gevonden.
De auto jakkerde inmiddels in de richting
van Doorn voort. De bestuurder (die bekend
is), werd later op den avond in zwaar be
schonken toestand te Doorn gesignaleerd. De
auto kon bereids in beslag worden genomen.
Het slachtoffer is de gewezen caféhouder
van het theehuis „Rhijnauwen", de heer van
Driest.
Gisteravond om half negen is de 30-jarige
ongehuwde heer A. ter Beek uit Tubber-
gen, met zijn auto in het kanaal in de
buurtschap Fleringen gereden. De bestuur
der is daarbij om het leven gekomen.
Toen de burgemeester en <je gemeente
veldwachter ter plaatse kwamen en den be
stuurder uit zijn benarde positie wilden
verlossen, bleek hij reeds te zijn overleden.
Vermoed wordt, dat de man misleid werd
door het feit, dat over de ter plaatse lig
gende brug de weg linksaf gaat.
ACHTER STUUR BEWUSTELOOS
GEWORDEN.
Wagen in volle vaart trottoir op.
Gistermorgen zagen voorbijgangers op
het zeer drukke punt nabij den onbewaak-
ten overweg aan de Molenstraat te Oss, dat
een personenauto in volle vaart eensklaps
begon te slingeren, het spoorwegemplace
ment opreed, daar een paal ramde om ver
volgens tegen een goederenwagen te botsen
en aldaar tot stilstand te komen. Zij haast
ten zich, den bestuurder, zekeren F. van
Berkom, uit Oss, die alleen in de auto zat,
uit zijn benarde positie te bevrijden. De
man lag in bewusteloozen toestand achter
het stuurrad.
Het slachtoffer, dat oogenschijnlijk geen
ernstig letsel had bekomen werd ter obser
vatie naar het ziekenhuis ter plaatse over
gebracht.
Later bleek, volgens De Crt., dat men
hier met een zeer merkwaardig ongeluk te
doen heeft gehad. De bestuurder was na
melijk plotseling onwel geworden en nog
voor dat hij had kunnen remmen, was hij
bewusteloos ineengezakt. Daarop is de
stuurlooze auto in volle vaart het trottoir
in de Molenstraat opgereden, om vervol
gens op de bovenvermelde wijze tot stil
stand te komen.
AUTO TEGEN TRACTOR GEBOTST.
Zaterdagavond keerde dr. Jenny uit Dinx-
perlo met zijn echtgenoote en een dame uit
Apeldoorn per auto huiswaarts. Op den
Terborgscheweg te Doetinchem kwam de
auto in botsing met een op den weg staan-
den onverlichten tractor. De auto werd bij
de botsing zwaar beschadigd. Dr. Jenny
bekwam een zware hoofdwonde en een dij-
beenbrei'.k. Mevrouw Jenny liep een her
senschudding op. Beider, zijn in het zieken
huis te Doetinchem opgenomen. De tweede
dame bleef ongedeerd.
Op niet minder avontuurlijke wijze dan
waarop dezer dagen eën Nederlander uit
Glanerbrug wist te ontsnappen uit de
gevangenis in Gronau, heeft een ingeze
tene uit Winterswijk weten uit te breken
uit de gevangenis te Borken.
Sedert 29 November 1938 zat deze Win-
terswijker gevangen in Borken, waar hij
werd vastgehouden, verdacht van het
smokkeler van deviezen.
Hoewel de „Herr lnspektor", naar de
Winterswijker mededeelde overtuigd was
van zijn onschuld aan het hem ten laste
gelegde bleef invrijheidstelling uit. Wel
deelde de inspecteur hem eenige malen
mede, dat hij zijn onschuld als vaststaande
beschouwde. De gevangene besloot toen
om zelf handelend op te treden en zijn
vrijheid dan maar te nemen. Te dien einde
verzamelde hij met groot geduld stukjes
touw, die hij tot een lang en sterk geheel
aaneen knoopte. Op den zolder van het
gevangenisgebcuw wist hij de verdere
voorbereiding voor zijn vlucht in orde te
brengen. Hij bond hier het touw aan een
stevigen talk, leidde het door het dakraam
en liet het naar buiten zakken. Intusschen
was hij er in geslaagd de beschikking te
krijgen over zijn kleeren en die verstopte
hij op een bereikbare plaats, zoodat hij er
bij zijn vlucht snel de beschikking over
zou hebben. Al deze voorbereidingen
waren zeer minutieus en weloverwogen
uitgewerkt, zoodat zij niet de aandacht
trokken.
Zaterdag j.1. nu was de Winterwijksche
Casanova gereed om de vlucht te wagen.
Hij hield zich den geheelen dag ziek, en
toen het omstreeks zes uur (etenstijd) was
geworden, verklaarde hij r.iet te kunnen
eten en maar liever naar bed te gaan. In
plaats echter van zijn bed op te zoeken,
snelde hij naar boven, naar den zolder,
schoot een van zijn eigen kleedingstukken
aan en liet zich langs het gereed hangende
touw afglijden. Op 10 M. boven den grond
bleef hij nog een oogenblik haken, doch
wist zich, door zich met de voeten af te
stooten te bevrijden, en kwam ten slotte te
land in het zand op den grond, waarbij hij
zich ernstig aan handen en voeten ver
wondde.
Een van de moeilijkste deelen der ont
vluchting volgde toen: hij moest een ver
voermiddel hebben om zich zoo snel
mogelijk uit de omgéving van de gevan
genis te verwijderen. Reeds wist hij, dat
zijn rijwiel weggeborgen stond in een an
der deel van het gevangenisgebouw. Met
de grootste omzichtigheid begaf hij zich
derwaarts, wist de deur van de bergplaats
open te breken, slipte naar binnen en
na zich geheel van zijn gevangeniskleeding
te hebben ontdaan en zijn eigen plunje te
hebben aangetrokken sprong hij op
zijn fiets en verdween in de richting van
Burlo. In de nabijheid van deze plaats
echter* merkte hij hoe één auto met felie
zijlichten, met groote snelheid naderde.
Aangezien hij vermoedde, dat men zijn
vlucht reeds had opgemerkt en thans
achter hem aanjoeg, sprong hij snel van
zijn rijwiel en verborg zich in een sloot,
De auto passeerde zónder dat hij opge
merkt werd. In Burlo zette hij zijn fiets
bij een van zijn kennissen en trok daarop
te voet door de bossche'n van Salm naar de
Nederlandsche grens. Een grensbewoner,
die een auto bezat, bracht hem vervolgens
veilig naar huis, waar zijn komst met
groote vreugde begroet werd.
EEN DRAMA ONDER NEDERLANDERS
TE MONTREUX.
De correspondent van de N. R. Crt.
Genève telefóneefde Zaterdag:
Te Clarens, dat een onderdeel van Mon
treux is, heeft dezer dagen een drama plaats
gevonden, waarbij twee landgenooten be
trokken zijn. Het gerechtelijk onderzoek
heeft nog niet kunnen vaststellen, wat
gebeurd is.
Woensdagochtend heeft het dienstmeisje,
dat de huishouding van onze landgenooten
den heer de K. en den heer V., verzorgt, bi
het openen van de keuken eerstgenoemde
bewusteloos op den grond gevonden met
bebloede polsen en teekenen van gasver
giftiging. De heer V. lag dood op zijn bed
met verscheidene wonden, blijkbaar door
slagen met een scherp voorwerp veroor
zaakt.
I De Zwitsersche bladen, die van dit drama
I melding maakten, spraken onmiddellijk het
vermoeden uit, dat onze beide landgenooten
die eenigen tyd geleden uit Nederlandsch
Indië te Montreux waren aangekomen en die
tezamen de woning bewoonden, waar het
drama zich heeft afgespeeld, in den loop van
den nacht ruzie hadden gekregen en dat de
heer de K., toen de heer V. in slaap was ge
raakt, dezen had vermoord en vervolgens
had getracht, zichzelf van het leven te oe
rooven. Naar ik uit goede bron verneem
staat het echter volstrekt niet vast, dat dit
de toedracht van de zaak geweest is. De
justitie zet haar onderzoek nog voort, waar
by ook verschillende bekenden van onze
beiden landgenooten in verhoor worden ge
nomen. Zy durft zich er nog niet over uit'
spreken of inderdaad de heer de K. de aan
valler is geweest dan wel of er misschien een
derde persoon in het spel is, die de dader
zou kunnen zijn. Wel schijnt het onderzoek
te hebben aangetoond, dat onze beide land
genooten in den bewusten nacht zeer veel
hadden gedronken. De heer de K., die voor
al ernstig onder de gevolgen der gasvergif
tiging te lijden had en deswege naar het
krankzinnigengesticht te Cery boven
Lausanne werd gebracht, maakt het thans
veel beter, zoodat zijn leven niet verder in
gevaar schijnt te zijn. Het is echter vanwege
de gevolgen van de gasvergiftiging nog niet
mogelijk geweest, hem een verhoor af te
nemen.
HET
De Katholiek Democratische Partij kwam
gister in hotel Thalia te Utrecht in congres
bijeen. De vergadering was zoo druk be
zocht, dat de zaal te klein bleek. Na uren
lange, soms heftige discussies en na een
uitvoerige verdediging van bestuurszijde,
kwam het volgende bestuursvoorstel in
stemming:
1. a. tot ontbinding der partij over te
gaan; b. met het bestuur van de R.K. Staats
partij een regeling te treffen conform het
rapport-Waterloo; c. de afwerking dezer
regeling en de liquidatie der partij op te
dragen aan het partijbestuur;
2. de leden en voormalige leden der
K.D.P. aan te sporen zich ten spoedigste te
bevoegder plaatse als lid der R.K. Staats
partij aan te melden.
Dit voorstel werd met vrijwel algemeene
stemmen (18 afgevaardigden stemden te
gen) goedgekeurd, waarna het congres in
groote bewogenheid uiteen is gegaan.
BEBOUWING MIDDEN-DAMTERREIN TE
AMSTERDAM.
Geen bezwaar van de regeering.
Namens de ministers Slotemaker de
Bruine en De Wilde is, naar het Hbl. meldt,
bij het dagelijksch gemeentebestuur van
Amsterdam een schrijven ingekomen, waar
in wordt medegedeeld, dat de regeering
geen bezwaar heeft tegen de bebouwing
van het Midden-Dam terrein in den trant,
als door architect W. M. Dudok ontworpen.
De Rijkscommissie voor Monumentenzorg
en de Bouwraad achten het echter wel ge-
wenscht dat eenige veranderingen in het
bebouwingsontwerp worden aangebracht.
De voorzitter van beide instellingen, prof.
ir. J. A. G. van der Steur zal over de ge-
wenschte wijzigingen met bouwmeester
Dudok overleg plegen.
NEDERLANDSCHE BOND TOT HET
REDDEN VAN DRENKELINGEN.
De reorganisatie. Districtbestuur
Noordholland gekozen.
Het bestuur van den Nederlandschen
bond tot het redden van drenkelingen is
thans, na het besluit der buitengewone ver
gadering om tot reorganisatie over te gaan,
actief aan den arbeid getogen.
De eerste stap tot districtvorming is ge
daan. Op een vergadering die gisteren door
de in Noordholland bij den bond aangesloten
brigades gehouden werd, is het eerste dis-
trictsbestuur gekozen.
De bondsvoorzitter, de heer A. A. Bierlee,
gaf in zijn inleidingsrede een beeld van de
reorganisatie en den belangrijken arbeid die
daardoor op de besturen der thans nog zes
districten in ons land komt te rusten.
Na eenige besprekingen werd het bestuur
van het district Noordholland als volgt
samengesteld: A. J. Meijerink (Haarlem),
voorzitter; P. Wapstra (Haarlem), secretaris;
J. W. v. Gemen (Amsterdam), penningm.;
G. J. Crabbendam (Amsterdam) en H. D.
Tel (Zaandam), commissarissen.
Noordholland is het eerste district dat
thans gevormd ia en volgens mededeeling
van den bondsvoorzitter zullen op 25 Febr.
te Groningen, op 27 Febr. te Arnhem, op 28
Febr. te Utrecht, op 4 Maart te 's-Hertogen-
bosch en 11 Maart te 's-Gravenhage de ove
rige districten hun eigen bestuur kiezen.
Tot de volgende bondsvergadering blijft het
thans fungeerende bestuur demissionair.
Aan het slot der bijeenkomst, die van
bondsbestuurszijde werd bijgewoond door de
heeren A. J. Meyerink, J. Struve en den
rechtskundigen adviseur mr. J. Mooren,
sprak de bondsvoorzitter woorden van af
scheid tot de heeren C. V. Kramer (Amster
dam) en H. D. Tel (Zaandam) wier functie
als consul van den bond door de reorga
nisatie is opgeheven. Spr. bracht dank voor
de jarenlange medewerking en hoopte op
een verder blijvend contact.
OVERLIJDEN VAN DEN PAUS.
Herderlijk schrijven.
In verband met het overlijden van den
paus is gistermorgen in alle roomsch-
katholieke kerken een door alle Nederland
sche bisschoppen geteekend herderlijk
schrijven voorgelezen, waarin zijn ver
diensten voor de kerk en den vrede en de
verzoening in de wereld geschetst worden,
Aan het einde van het schrijven wordt dan
gezongen en waar zulks geschikt kan
een plechtige uitvaart voorgeschreven voor
de zielerust van den overledene, terwijl
voorts gebeden worden gegeven ten op'
zichte van de verkiezing van een nieuwen
paus.
TOEZICHT OP WILDE BUSSEN.
Zal verscherpt worden.
Naar wij vernemen, is Zaterdagoch
tend van den minister van justitie een
aanschrijving uitgegaan aan de procu
reurs-generaal bij de gerechtshoven,
waarin er op wordt'gewezen, dat het
wenschelijk is, dat den eersten tijd
door de opsporingsambtenaren in het
bijzonder wordt gelet op overtredin
gen van het reglement autovervoer
personen 1939 (het z.g. gewijzigde
R.A.P.) en waarin opdracht wordt
gegeven, om, indien overtredingen
worden geconstateerd, met spoed
proces-verbaal op te maken en een
rechterlijke uitspraak uit te lokken.
F. J. ABBING f
Ontwerper van het rosarium
voor het paleis Soestdijk.
Op i'P-jarigen leeftijd overleed plotse
ling tengevolge van een hartaandoening de
bekende kweeker en tuinarchitect F. J.
Abbing te Zuid-Driebergen.
De heer Abbing verwierf zich vooral op
het gebied van de rozenteelt een uitste
kenden naam. Door zyn geweldige vak
kennis kon hij rond 1006 soorten rozen op
het hout feilloos onderscheiden. Jarenlang
was hij bestuurslid van de rozen vereeni-
ging „Nos Jungunt Rosa".
Als tuinarchitect kreeg hij belangrijke
opdrachten. In 1937 ontwierp hij het rosa
rium voor het paleis te Soestdijk en in
Augustus 1938 werd hem opgedragen de
ontwerpen te maken voor de tuinen der
Nederlandsche afdeeling op de wereldten
toonstelling te New-York.
BEDWELMENDE GASSEN TE
NAALDWIJK.
Carbolineum in een riool
In de Prinses Julianastraat te Naaldwijk
werd Vrijdagavond een meisje onwel tenge'
volge van een doordringende lucht, welke in
het huis hing. De politie stelde onmiddellijk
een onderzoek in en constateerde, dat de
zelfde onaangename bedwelmende lucht in
verschillende huizen van dezelfde straat
hing. Aangezien in December van het vorige
jaar te Honselersdijk, dat tot de gemeente
Naaldwijk behoort, tv>ee personen door een
lek in de buitengasleiding om het leven zijn
gekomen, gelastte de politie de bewoners
varr de Prinses Julianastraat met open ramen
te gaan slapen. Middelerwijl werd de gastoe-
voer naar deze straat Vrijdagavond en Za
terdag afgesloten.
Het wegdek werd opengebroken en nu
bleek, dat een bewoner van de Prinses
Julianastraat een groote hoeveelheid carbo
lineum in het riool had geworpen en dat het
gas hiervan, verbonden met het rioolgas,
eenige huizen was binnengedrongen.
De Naaldwijksche brandweer heeft daarop
het riool doorgespoten. De dampen zijn daar
op niet meer waargenomen.
Het meisje, dat Vrijdagavond onwel werd,
is weer geheel opgeknapt.
NEDERLANDSCHE MARINE-COMMISSIE
IN AMERIKA.
Besprekingen over aankoop vliegtuigen.
Het Deutsche Nachrichten Buero meldt uit
Washington:
Eerst thans is bekend geworden, dat sinds
Dinsdag in Washington een Nederlandsche
marine-commissie vertoeft, welke met het
Amerikaansche ministerie van marine be
sprekingen voert over den aankoop van
oorlogsmateriaal. Het Nederlandsche gezant
schap te Washington deelde mede, dat Ne
derland watervliegtuigen, torpedobooten,
luchtdoelartillerie en machinegeweren noo-
dig heeft. Waarschijnlijk zullen honderd
vliegtuigen gekocht worden.
(Bij informatie ter bevoegder plaatse ver
namen wij in aansluiting aan dit telegram,
dat een technische commissie is uitgezonden
tot het instellen van een onderzoek naai
eenig materiaal en in het bijzonder naar de
mogelijkheid van aankoop van een zeer be
perkt aantal vliegtuigen. De in het boven
staande bericht opgegeven bijzonderheden
nopens den aankoop blijven geheel voor
rekening van het D.N.B. Red.)
NIEUWE DIRECTEUR VAN DE
A.N.V.V. BENOEMD.
Tot opvolger van mr. H. M. Planten als
directeur van de Algemeene Nederland
sche Vereeniging voor Vreemdelingenver
keer is benoemd de heer H. W. R. de Waal.
De heer de Waal is thans werkzaam op
het hoofdkantoor van de Philips-fabrieken
te Eindhoven.
De A.N.V.V. heeft haar scheidenden
directeur in verband met zijn benoeming
tot directeur van het Algemeen Handels
blad, Zaterdagavond een afscheidsdinar
aangeboden in hotel-restaurant Paulez te
Den Haag.
MINDER KAARTJESKNIPPEN?
Proef bij de spoorwegen.
Tegen het einde dezer week zal op het
mtraal Station te Utrecht een wijziging
worden ingevoerd in de controle op de rei
zigers.
By wijze van proef zal gedurende eenigen
tijd geen controle meer plaats vinden van
vertrekkende reizigers. Bij het betreden van
het perron zullen de kaartjes derhalve niet
meer worden geknipt.
De controle bij het verlaten van het
perron wordt echter gehandhaafd.
W
Fijn,
In tik opzicht
superieur!
20 voor 25 et
1 AMERICAN «JciGARETTES
DE HALO-VERSCHIJNSELEN
HIER TE LANDE.
(Mededeeling van het Kon. Nederl.
Meteor. istituut te de Bilt).
In de radio-uitzendingen van het weer-
overzicht Zaterdagavond en gistermorgen
werd melding gemaakt van buitengewoon
fraaie en lichtsterke, ten deele ook zeer
zeldzame Halo-verschijnselen hier te lan
de, in den namiddag van 17 Februari
waargenomen.
Ter toelichting zij hier eerst het volgen
de opgemerkt:
Halo-verschijnselen ïijn.. die. lichtver
schijnselen aan den hemel, welke ontstaan
door dé breking van zonlicht in ijskristal
len, welke in de hoogere lagen van den
dampkring zweven.
Zij berusten op dezelfde werking als de
kleuren, die men bij een glansprisma kan
waarnemen en die men ziet in de ouder-
wetsche kristallen kronen. Afhankelijk
van de oriënteering der kristallen kunnen
verschillende verschijnselen optreden, ter
wijl de lichtsterkte bepaald wordt door
het aantal kristallen in een bepaalden
stand. Bij ideale wanorde, dus wanneer
alle standen in dezelfde mate voorhanden
zijn, treden kringen van 22 graden en 46
graden straal om de zon op. Indien de
brekende ribbe der kristallen zuiver ver
ticaal staan, treden links en rechts van de
zon op 22 graden (of meer, al naar de
zonshoogte) heldere vlekken met regen
boogkleuren op, de z.g. bijzonnen, terwijl
verticaal boven de zon op ongeveer 46
graden (of meer, eveneens afhankelijk
van de zonshoogte) een zeer kleurrijke
boog, de circumcenithaalboog, eveneens
met regenboogkleuren, kan optreden. Bij
al deze spectraal-verschijnselen is het
rood naar de zon gekeerd.
Of het eéne dan wel het ander ver
schijnsel optreedt, hangt af van de grootte
der brekende hoeken, respectievelijk 60 era
90 graden. Een zuiver witte band op
zonshoogt, parhelische ring genaamd,
treedt op, wanneer het zonlicht tegen ver
ticale zijvlakken teruggekaatst wordt,
zonder breking te ondergaan, terwijl bij
reflectie tegen horizontale vlakken een
lichtzuil door de zon ontstaat. Bovenaan
den 22 graads-kring treedt vaak ook een
raakboog op.
Doch zeer zeldzaam zijn twee vlekken,
de z.g. bijtegenzonnen op den parhelischen
ring, op 120 graden azimuthafstandvan
de zon gelegen, dat wil zeggen ongeveer in
het oosten en in het noord-noordwesteri,
wanneer de zon, zooals gistermiddag in
het zuid-zuidwesten staat. De hier ge
noemde verschijnselen zijn alle op 17 Fe
bruari tusschen 14 en 16 uur voorgekomen.
In den kelder, waar de parhelische ring
bijna volledig was, en beide bijtegenzon
nen voorkwamen, ontbraken de kringen
van 22 en 46 graden, en de zuil door de
zon. In de Bilt was de parhelische ring
voornamelijk naar het oosten ontwikkeld,
doch de beide bijtegenzonnen aanwezig.
Het viel hier trouwens op, dat de hijtegen-
zonnen geen vlekken waren, doch. meer
geleken op een zuil verticaal op den par
helischen ring. Het optreden van derge
lijke uitgebreide haloverschijnselen hapgt
samen met het voorkomen resp. vorming
van ijskristallen en duidt op een verande
ring in den weerstoestand in de hoogere
luchtlaag, veelal bij het naderen van een
depressie. Vaak valt er vijf tot tien uur
later regen (gelijk ook hedennacht), doch
op dezen regel komen vele uitzonderingen
voor.
TWEEDE HANDSCH-GOEDEREN?
WOENSDAGS et ZATERDAGS.
Vraag en Aanbod.
35 cent per 5 regels a contant.
