DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Chamberlain
wil „vrede door kracht".
KRAK,
Donderdag 23 Februari 1939
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
141e Jaargang
Een ernstig beroep op de natie.
Een geweldige
defensiemacht.
De algemeene toestand.
Geruchten over het
torpedeeren van
een schip.
Spoorwegongeluk bij
Glasgow.
Eén doode, 31 gewonden.
Nieuws in 't kort.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door Set geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0 25, groote
contracten rabat. Groote letters naar Dlaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Dit nummer bestaat uit twee bladen
Minister-president Chamberlain heeft
gisteravond te Blackburn een redevoe
ring uitgesproken, waarin hij een be
roep heeft gedaan op het land, om de
politiek der regeering van „vrede door
kracht" te steunen.
Hij zeide, dat het natuurlijk is in deze
dagen van onzekerheid in internatio
nale aangelegenheden, dat de publieke
belangstelling voor een groot deel ge
concentreerd is op de buitenlandsche
politiek en dat voorbereidingen worden
getroffen om aan iederen mogelijken
noodtoestand het hoofd te bieden.
Wanneer, overal sterkwordt bewa
pend, kan dit niet een zekere bezorgd
heid wegnemen, dat een incident, mis
schien op zichzelf onbeteekenend, de
geheele machinerie in beweging kan
zetten. Indien zich een dergelijke ont
zettende gebeurtenis zou voordoen, zou
niemand er op kunnen rekenen te ont-
snappen aan de gevolgen.
Chamberlain herinnerde aan de jongste
debatten over de landsverdediging. Hij zei-
de, dat de kosten der herbewapening toene
men. Er zijn een of twee troostrijke con
clusies te trekken uit de geweldige bedra
gen, die zouden kunnen opwegen tegen de
tamelijk onbehaaglijke wijze, waarop de
rekening moet worden betaald. Welke be
zorgdheid ook moge bestaan over het uit
stel der wapenproductie, dit uitstel zal
spoedig zijn ingehaald.
Schepen, geschut, vliegtujgen en muni
tie verlaten thans in voortdurend toene
mende hoeveelheden en toenemend aantal
onze werven en fabrieken en onze positie
is thans, vergeleken bij een paar maanden
geleden, geweldig versterkt.
Sprekende over de ontwikkeling der
luchtmacht, welke, naar hij zeide, een ge
heel nieuw element in de moderne oorlogs
voering heeft ingevoerd en de gevaren van
den oorlog naar de burgerbevolking heeft
gebracht, verklaarde Chamberlain:
„Niets wat wij kunnen doen, kan den
burgers Volkomen bescherming geven te
gen aanvallen uit de lucht, doch wij kun
nen veel doen om hun doeltreffendheid te
verminderen, paniek te voorkomen, de ge
vechtskracht te verzekeren. De natie zal
worden gehandhaafd".
Chamberlain trad in bijzonderheden over
het werk der verdediging van de burgerij,
dat geschiedt onder leiding van Sir John
Anderson.
Hij zeide te hebben opgemerkt, dat een
aantal critici zeer stellig verklaren, dat sta
len schuilplaatsen, welke aangeschaft wor
den en waarvoor de kosten 20 millioen
pond bedragen, geen bescherming geven
tegen directe treffers. Deze schuilplaatsen
moeten volgens hen worden opgegeven en
in plaats daarvan mceten. schuilplaatsen
worden ingericht, die zóó diep onder den
grond liggen, dat zij door geen énkele bom
kunnen worden getroffen.
De vrijwilligersdienst.
Chamberlain dankte de vaderlandslie
vende mannen en vrouwen, die zich reeds
hadden opgegeven om deel te nemen aan
den vrij willigen nationalen dienst. Zij hel
pen het land op drie manieren:
1. Door de wereld te toonen, dat wij, hie;
te lande, op vrijwillige dienstneming kun
nen rekenen, waardoor dwang niet noo-
dig is.
2. Door de bevolking het vertrouwen te
geven,, dat indien onrust zou komen, wij
zouden weten, hoe daaraan het hoofd te
bieden.
3. Door er op feitelijke wijze aan mede
te voofkomen, daar,
hoe beter wij voorbereid zijn, hoe-minder
waarschijnlijk het zal zijn, dat iemand ons
zal aanvallen.
Er zijn echter nog steeds hiaten en
Chamberlain liet dan ook een oproep hoo
ien, zich ook verder vrijwillig aan te mel
den.
De groote bedragen, voor de herbewape
ning vereischt, zullen alle de geweldigheid
onzer financieele bronnen duidelijk maken,
die ons niet alleen in staat stellen, derge
lijke kolossale bedragen te vinden, doch
ook te overwegen, hoe deze uit te geven
zonder op merkbare wijze het vertrouwen
te verstoren, dat de basis van onze finan
cieele kracht is.
„Wanneer wij nagaan", zoo ging Cham
berlain voort, „dat, hetgeen wij thans over
wegen, een inspanning voor dit land alleen
is, zonder daarbij rekening te houden met
de bijdrage, welke, indien de nood aan den
man zou komen, door de groote dominions
of door onze bondgenooten en vrienden
buiten het Britsche rijk zou geleverd kun
nen worden, kunnen wij de woorden be
grijpen van onzen Shakespeare: wanneer de
drie hoeken van de wereld de wapens op
vatten, zullen wij hen treffen.
Opmerkende, dat zelfs een kleine verbe
tering in den handel over het algemeen de
werkloosheid meer doet afnemen, dan alle
kunstmiddelen, verklaarde de premier, dat
het een veelbeteekenend feit was, dat de
verminderde internationale spanning, na de
einde Jauari door den Duitschen rijkskan-1
selier gehouden redevoering, direct in alle
deelen des lands gelijktijdig een verbete- J
ring in de handelsberichten had te voor
schijn gebracht.
Deze omstandigheid, gepaard aan het
vooruitzicht op een spoedig einde van den
Spaanschen oorlog en verscheidene andere
aanwijzingen, moedigen mij, aldus Cham
berlain, aan, in de hoop, dat het den han- j
del gegeven zal zijn, zich dit jaar op onge
stoorde wijze te ontwikkelen.
Ons doel bij onze buitenlandsche politiek j
is niet alleen een meer gevestigde vrede
naar den geest, doch ook een toenemende j
werkgelegenheid.
Na de moeilijkheden voor den katoen-
handel in Landashire te hebben geschetst,
zeide Chamberlain, dat handel en regee
ring moeten samenwerken om te zien hoe
de toestand zou kunnen worden verbeterd.
Dit zou kunnen geschieden door:
1. Te probeeren, dat deel van den handel I
te verbeteren, waarin Groot-Britannië nog j
steeds betere producten levert dan de con
currenten.
2. Den handel te helpen door een inter
ne reorganisatie.
3. De ondernemingen van Lancashire te
benutten voor de ontwikkeling van nieuwe
industrieën. -
De regeering heeft de beste aanmoediging
gegeven voor deze ontwikkeling.
De verhouding tot Duitschland.
Chamberlain voegde hieraan toe, dat hij
de onlangs tusschen de Duitsche en Brit
sche kolenindüstrieën gesloten overeen
komst, welke gevolgd zal worden door on
derhandelingen tusschen de vertegenwoor
digers der Britsche enl Duitsche industrieën,
in het algemeen, ten zeerste toejuicht.
Bovendien zal de minister van handel de
volgende maand een bezoek aan Berlijn
brengen en op deze wijze door persoonlijk
contact, hetwelk reeds zulke kostbare resul
taten heeft opgeleverd, deze poging verder
bevorderen.
Deze toenadering door den handel, waar
bij beide partijen gemeenschappelijke be
langen hebben, zou wel de snelste en beste
manier kunnen blijken te zijn om een beter
begrip tusschen Groot-Britannië en Duitsch
land tot stand te brengen.
„Ik ben het eens met de de vorige maand
door Hitier gesproken woorden", aldus
Chamberlain, „toen hij zeide, dat samen
werking tusschen onze volken in volledig
vertrouwen voor elkander voor de geheele
wereld geluk zou beteekenen.
Vertrouwen wordt niet in één dag gebo
ren en wanneer het eens verstoord is, is
er veel tijd voor noodig het te herstellen.
Doch een weinig goede wil aan beide
zijden heeft een wonderlijk heilzaam effect
en ik voor mij bezie de toekomst met de
groote verwachting, dat deze gelukkiger zal
blijken te zijn, dan het verleden"..
Prinses Juliana en haar dochter voor het hotel te Grindelwald (men zie ook pag. 4,
tweede blad).
Wat wil Japan
in China
Wat wil Japan eigenlijk in China.'
Volgens een zeer goed ingelicht Japannee;,
is dit het vraagstuk, dat de Japansche re
geering in drie groepen verdeelt. De radi
caalste dezer groepen, die de „Zuid-Chma-
groep" genoemd wordt, wil onder geen
voorwaarde vrede, voor en aleer gehee
China onder Japansche controle staat. Zij
predikt een trotseerende houding tegenovei
Engeland en Amerika, verdrijving van a e
blanken uit China en koestert zelfs aspua-
ties ten aanzien van het gebied ten Zuiden
van Japan!
De tweede groep, de „Noord-China-groep
is voorstandster van vrede met China, on -
ruiming van Zuid- en Midden-China en
concentratie van de geheele Japansche e-
drijvigheid in 't Noorden, Binnen-Mongolie
en Mandsjoekwo. Deze groep bevat zeer
bekende namen: generaal Doihara, Itagaai,
den minister van oorlog, Matsoei, oud
opperbevelhebber te Sjanghai, genei aai
Araki, minister van onderwijs en favoriet
van het Japansche publiek. Men zegt. da
ook admiraal Jona;, minister van marine, en
eenige andere vooraanstaande zee-officieren,
deze strooming steunen. De leiders van de
„Noord-China-groep" zouden zich zeer be
zorgd maken over de groeiende ontevreden
heid onder de boeren, die 57 procent van de
natie vormen, en de kleine industriëelen,
die getroffen zijn door de beperking van
den invoer van grondstoffen en artikelen,
welke niet direct voor den oorlog noodia
zijn. Zoowel boeren als kleine ondernemers
staan op het standpunt, dat hun opofferin
gen in vroegere oorlogen niet beloond zijn,
en eischen de verzekering, dat de verove
ring van China hun voordeelen zal brengen.
In verband met deze houding vreezen de lei
ders der tweede groep, dat de nationale
eenheid en de nationale mobilisatie van
arbeidskrachten, kapitaal en materiaal niet
verwezenlijkt kunnen worden.
Intusschen is er zooveel verschil van mee
ning en afgunst tusschen de radicale en de
gematigde groep en in kringen van militai
ren, politici en hofdignitarissen, dat het niet
mogelijk zou zijn, dat de Noord-China-
groep een propaganda-actie tegen de Sovjet-
Unie op touw zou gaan zetten om de aan
dacht van de binnenlandsche aangelegenhe
den af te leiden.
Daardoor zou zij dicht naderen tot de
derde groep, de anti-Sovjetstrooming, die
het parlement wenscht te ontbinden en een
nieuwe nationale -.artij wil vormen ter voor
bereiding van een oorlog met Rusland. De
aanhangers van deze beweging betoogen,
dat een oorlog in een zoo volledige Japan
sche overwinning zou eindigen, dat alle
Japansche moeilijkheden op het gebied van
binnen- en buitenlandsche politiek zouden
verdwijnen.
Er wordt in Japan nog veel gesproken
over de vredesactic van Konoje, den vori-
gen minister-president. Men zegt, dat
Konoje verscheidene maanden in geheime
briefwisseling heeft gestaan met Wang-
Tsjing-Wei, die in December uit de Kwo-
mintang is gezet. Konoje's vredesvoorwaar
den werden op 29 November door den kei
zer bekrachtigd. Tegen de bekendmaking
heeft zich toen Soetsoegoe, in- dien tijd mi
nister van binnenlandsche zaken, krachtig
verzet. Soetsoegoe wilde het parlement ont
binden en alle politieke partijen verbieden
de kranten muilkorven en alle maatregelen
nemen, die China op de knieën zouden
kunnen brengen.
Men zegt, dat Konoje en Ikeda, ministers
van financiën, talrijke dreigbrieven hebben
ontvangen van extremistische officieren in
China, die het hun kwalijk namen, dat zij
over vrede dorsten te spreken. Konoje heeft
toen toch zijn vredesvoorwaarden gepubli
ceerd onder druk van hofkringen, menschen
uit financieele kringen en journalisten.
Groote belangstelling is in de Ver. Staten
gewekt door een nieuw boek „Union Now"
(eendracht nu) getiteld, geschreven door
een der bekendste Amerikaansche buiten
landsche correspondenten, Clarence Strait,
die daarin een vereeniging bepleit van de
werelddemocratieën!
Strait oppert het fantastisch denkbeeld,
dat voor een oplossing der wereldproble
men de democratieën zich vereenigen onder
eèn gemeenschappelijke regeering voor za
ken, die betrekking hebben op zaken betref
fende de buitenlandsche betrekkingen,
waarbij zij haar eigen regeeringen zouden
behouden voor binnenlandsche aangelegen
heden. Deze Unie zou naar de meening van
Strait zoo machtig zijn, dat geen andere
natie of groep het zou wagen er een aanval
op té doen.
De democratieën, die de schrijver met
name noemt, zijn: de Ver. Staten, Groot-
Britannië, Frankrijk, Canada, Nederland
België, Australië, Zweden, Zwitserland, De
nemarken, Finland, Ierland, Noorwegen,
Zuid-Afrika en Nieuw Zeeland. De Unie
zou een gemeenschappelijk burgerschap,
een gemeenschappelijke defepsie, en ge
meenschappelijke valuta, douane en commu
nicatiesystemen hebben, doch zou waarbor
gen, dat elke demoeratie het recht heeft
haar binnenlandsjhe zaken volgens eigen
gewoonten te besturen.
Reuter meldt uit Chathan (Massachu-
setts): Een schip dat aangeduid wordt als
PECC heeft draadloos geseind, dat het ge
torpedeerd is door een onbekenden onder
zeeër op 200 mijl ten zuiden van de Azo-
ren. De letters PECC zouden de draadlooze
roepletters kunnen zijn van het schip. Of
schoon niets gevonden kan worden in de
bestaande nomenclaturen tenaanzien van
zoo'n sein.
Het bovenstaande bericht is opgevangen
door de Radio Marine Corporation. Het
was afkomstig van het s.s. Tulsa, dat hier
nog aan toevoegde, dat het schip in zinken
den toestand verkeert op een plaats, die
aangeduid wordt als 32 graden 10 min. n.b,
en 37 graden w.1. De Tulsa heeft het zin
kende schip, dat s.o.s.-signalen uitzond om
13 uur Greenwichtijd, niet geïdentificeerd.
Zij tracht weer met het schip in verbin
ding te komen.
Het marinehoofdkwartier van Bos
ton merkt op, dat roepletters, die met
een P beginnen, gewoonlijk gebruikt
worden door Nederlandsche
schepen.
Van bevoegde zijde maakt men er
ons opmerkzaam op, dat de roepletters
PECC inderdaad zouden wijzen op de
Nederlandsche nationaliteit van het be
trokken schip.
Inmiddels bestaat er volgens de nO'
menclaturen geen schip meer met de
roepletters PECC, zoodat de waar
schijnlijkheid groot is, dat de Tulsa het
door het zinkende schip uitgezonden
sein onjuist opgevangen heeft of wel,
dat het sein zelf niet juist is uitgezon
den. (De roepletters PECC waren tot
Mei 1936 die van de Flandria van de
Kon. Holl. Lloyd. Daarna is aan geen
enkel Nederlandsch schip deze roep
naam gegeven. Red. A. C.)
Voorts doet men ons opmerken, dat een
torpedo-aanval door een duikboot op de
aangegeven plaats zeer onwaarschijnlijk ge
acht moet worden. Wat zou een onderzeeër
op deze breedte en zoo ver van iedere basis
te zoeken hebben? Het komt maar zelden
voor, dat onderzeeërs zich zoover den
Oceaan in begaven. Ook oefeningen door
onderzeeërs worden in den Atlantischen
Oceaan, op zoo grooten afstand, zelden of
nooit gehouden.
Wanneer men de mogelijkheid van een
torpedo-aanval uiterst gering acht, zou men
dus moeten denken aan een andere oorzaak.
Het schip zou op een wrak gestooten kun
nen zijn of er zou een ontploffing aan
boor! geweest kunnen z;jn. Kortom: hqt be
richt laat ruimte voor «11e mogelijke ver
onderstellingen en hypothesen, die eerst
door nadere berichten kunnen worden be
vestigd of ontzenuwd.
Toch getorpedeerd?
Een later bericht van Reuter uit New-
York meldt:
Radio Marine heeft een telegram opge
vangen van Portishead Radio, waarin het
door het getroffen schip uitgezonden be
richt als volgt wordt opgegeven:
„Positie 31.10 N.B. 27.45 W.L. Zijn getor
pedeerd door onbekenden duikboot, getrof
fen onder waterlijn, zinken, dringend".
Britsch schip?
De Radio Marine Corporation te New-
York heeft medegedeeld, dat het signaal
FECC waarschijnlijk verkeerd is verstaan.
Vermoedelijk is het „getorpedeerde schip"
het Brtische petroleumtankschip „Pecten",
dat eigendom is van de Anglo Saxon Pe
troleum Company.
Geen spoor gevonden.
De Empress of Australia is op de door
het „getorpedeerde" schip aangegeven
plaats aangekomen, doch heeft daar geen
spoor van een wrak bemerkt.
Bij Glasgow zijn twee treinen met
elkaar in botsing gekomen, waardoor
één reiziger werd gedood en 31 ande
ren werden gewond.
De botsing deed zich enkele meters bui
ten een tunnel voor. Eenige rijtuigen, wel
ke zich nog in den tunnel bevonden, sloe
gen om en versperden den baan volkomen.
De verwarring werd nog vergroot, doordat
het licht defect geraakte. De meeste reizi
gers waren op weg naar Parkhead om den
voetbalwedstrijd tusschen Celtic enHearts
bij te wonen.
Staking in Mexico afgewend. - Een
staking van 60.000 arbeiders op de sui
kerplantages in Mexico, welke Woensdag
middag zou hebben moeten beginnen,
heeft men op het laatste oogenblik kun
nen voorkomen, doordat de werkgevers en
werknemers er mede accoord gingen op
1 Maart gemeenschappelijke onderhande
lingen te openen voor een nieuw loon-
contract.
Wilde staking bij Chrysler. - Er is te
Detroit een wilde staking uitgebroken in
de „Plymouth" en „Dodge" fabrieken der
Chrysler Corporation en in de chassis-
fabrieken van Briggs. Hierbij zijn 23.000
arbeiders betrokken, die gisteravond het
werk hebben neergelegd.