DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Chamberlain wil „vrede door kracht". KRAK, Donderdag 23 Februari 1939 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. 141e Jaargang Een ernstig beroep op de natie. Een geweldige defensiemacht. De algemeene toestand. Geruchten over het torpedeeren van een schip. Spoorwegongeluk bij Glasgow. Eén doode, 31 gewonden. Nieuws in 't kort. ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, franco door Set geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN: Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0 25, groote contracten rabat. Groote letters naar Dlaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. Dit nummer bestaat uit twee bladen Minister-president Chamberlain heeft gisteravond te Blackburn een redevoe ring uitgesproken, waarin hij een be roep heeft gedaan op het land, om de politiek der regeering van „vrede door kracht" te steunen. Hij zeide, dat het natuurlijk is in deze dagen van onzekerheid in internatio nale aangelegenheden, dat de publieke belangstelling voor een groot deel ge concentreerd is op de buitenlandsche politiek en dat voorbereidingen worden getroffen om aan iederen mogelijken noodtoestand het hoofd te bieden. Wanneer, overal sterkwordt bewa pend, kan dit niet een zekere bezorgd heid wegnemen, dat een incident, mis schien op zichzelf onbeteekenend, de geheele machinerie in beweging kan zetten. Indien zich een dergelijke ont zettende gebeurtenis zou voordoen, zou niemand er op kunnen rekenen te ont- snappen aan de gevolgen. Chamberlain herinnerde aan de jongste debatten over de landsverdediging. Hij zei- de, dat de kosten der herbewapening toene men. Er zijn een of twee troostrijke con clusies te trekken uit de geweldige bedra gen, die zouden kunnen opwegen tegen de tamelijk onbehaaglijke wijze, waarop de rekening moet worden betaald. Welke be zorgdheid ook moge bestaan over het uit stel der wapenproductie, dit uitstel zal spoedig zijn ingehaald. Schepen, geschut, vliegtujgen en muni tie verlaten thans in voortdurend toene mende hoeveelheden en toenemend aantal onze werven en fabrieken en onze positie is thans, vergeleken bij een paar maanden geleden, geweldig versterkt. Sprekende over de ontwikkeling der luchtmacht, welke, naar hij zeide, een ge heel nieuw element in de moderne oorlogs voering heeft ingevoerd en de gevaren van den oorlog naar de burgerbevolking heeft gebracht, verklaarde Chamberlain: „Niets wat wij kunnen doen, kan den burgers Volkomen bescherming geven te gen aanvallen uit de lucht, doch wij kun nen veel doen om hun doeltreffendheid te verminderen, paniek te voorkomen, de ge vechtskracht te verzekeren. De natie zal worden gehandhaafd". Chamberlain trad in bijzonderheden over het werk der verdediging van de burgerij, dat geschiedt onder leiding van Sir John Anderson. Hij zeide te hebben opgemerkt, dat een aantal critici zeer stellig verklaren, dat sta len schuilplaatsen, welke aangeschaft wor den en waarvoor de kosten 20 millioen pond bedragen, geen bescherming geven tegen directe treffers. Deze schuilplaatsen moeten volgens hen worden opgegeven en in plaats daarvan mceten. schuilplaatsen worden ingericht, die zóó diep onder den grond liggen, dat zij door geen énkele bom kunnen worden getroffen. De vrijwilligersdienst. Chamberlain dankte de vaderlandslie vende mannen en vrouwen, die zich reeds hadden opgegeven om deel te nemen aan den vrij willigen nationalen dienst. Zij hel pen het land op drie manieren: 1. Door de wereld te toonen, dat wij, hie; te lande, op vrijwillige dienstneming kun nen rekenen, waardoor dwang niet noo- dig is. 2. Door de bevolking het vertrouwen te geven,, dat indien onrust zou komen, wij zouden weten, hoe daaraan het hoofd te bieden. 3. Door er op feitelijke wijze aan mede te voofkomen, daar, hoe beter wij voorbereid zijn, hoe-minder waarschijnlijk het zal zijn, dat iemand ons zal aanvallen. Er zijn echter nog steeds hiaten en Chamberlain liet dan ook een oproep hoo ien, zich ook verder vrijwillig aan te mel den. De groote bedragen, voor de herbewape ning vereischt, zullen alle de geweldigheid onzer financieele bronnen duidelijk maken, die ons niet alleen in staat stellen, derge lijke kolossale bedragen te vinden, doch ook te overwegen, hoe deze uit te geven zonder op merkbare wijze het vertrouwen te verstoren, dat de basis van onze finan cieele kracht is. „Wanneer wij nagaan", zoo ging Cham berlain voort, „dat, hetgeen wij thans over wegen, een inspanning voor dit land alleen is, zonder daarbij rekening te houden met de bijdrage, welke, indien de nood aan den man zou komen, door de groote dominions of door onze bondgenooten en vrienden buiten het Britsche rijk zou geleverd kun nen worden, kunnen wij de woorden be grijpen van onzen Shakespeare: wanneer de drie hoeken van de wereld de wapens op vatten, zullen wij hen treffen. Opmerkende, dat zelfs een kleine verbe tering in den handel over het algemeen de werkloosheid meer doet afnemen, dan alle kunstmiddelen, verklaarde de premier, dat het een veelbeteekenend feit was, dat de verminderde internationale spanning, na de einde Jauari door den Duitschen rijkskan-1 selier gehouden redevoering, direct in alle deelen des lands gelijktijdig een verbete- J ring in de handelsberichten had te voor schijn gebracht. Deze omstandigheid, gepaard aan het vooruitzicht op een spoedig einde van den Spaanschen oorlog en verscheidene andere aanwijzingen, moedigen mij, aldus Cham berlain, aan, in de hoop, dat het den han- j del gegeven zal zijn, zich dit jaar op onge stoorde wijze te ontwikkelen. Ons doel bij onze buitenlandsche politiek j is niet alleen een meer gevestigde vrede naar den geest, doch ook een toenemende j werkgelegenheid. Na de moeilijkheden voor den katoen- handel in Landashire te hebben geschetst, zeide Chamberlain, dat handel en regee ring moeten samenwerken om te zien hoe de toestand zou kunnen worden verbeterd. Dit zou kunnen geschieden door: 1. Te probeeren, dat deel van den handel I te verbeteren, waarin Groot-Britannië nog j steeds betere producten levert dan de con currenten. 2. Den handel te helpen door een inter ne reorganisatie. 3. De ondernemingen van Lancashire te benutten voor de ontwikkeling van nieuwe industrieën. - De regeering heeft de beste aanmoediging gegeven voor deze ontwikkeling. De verhouding tot Duitschland. Chamberlain voegde hieraan toe, dat hij de onlangs tusschen de Duitsche en Brit sche kolenindüstrieën gesloten overeen komst, welke gevolgd zal worden door on derhandelingen tusschen de vertegenwoor digers der Britsche enl Duitsche industrieën, in het algemeen, ten zeerste toejuicht. Bovendien zal de minister van handel de volgende maand een bezoek aan Berlijn brengen en op deze wijze door persoonlijk contact, hetwelk reeds zulke kostbare resul taten heeft opgeleverd, deze poging verder bevorderen. Deze toenadering door den handel, waar bij beide partijen gemeenschappelijke be langen hebben, zou wel de snelste en beste manier kunnen blijken te zijn om een beter begrip tusschen Groot-Britannië en Duitsch land tot stand te brengen. „Ik ben het eens met de de vorige maand door Hitier gesproken woorden", aldus Chamberlain, „toen hij zeide, dat samen werking tusschen onze volken in volledig vertrouwen voor elkander voor de geheele wereld geluk zou beteekenen. Vertrouwen wordt niet in één dag gebo ren en wanneer het eens verstoord is, is er veel tijd voor noodig het te herstellen. Doch een weinig goede wil aan beide zijden heeft een wonderlijk heilzaam effect en ik voor mij bezie de toekomst met de groote verwachting, dat deze gelukkiger zal blijken te zijn, dan het verleden".. Prinses Juliana en haar dochter voor het hotel te Grindelwald (men zie ook pag. 4, tweede blad). Wat wil Japan in China Wat wil Japan eigenlijk in China.' Volgens een zeer goed ingelicht Japannee;, is dit het vraagstuk, dat de Japansche re geering in drie groepen verdeelt. De radi caalste dezer groepen, die de „Zuid-Chma- groep" genoemd wordt, wil onder geen voorwaarde vrede, voor en aleer gehee China onder Japansche controle staat. Zij predikt een trotseerende houding tegenovei Engeland en Amerika, verdrijving van a e blanken uit China en koestert zelfs aspua- ties ten aanzien van het gebied ten Zuiden van Japan! De tweede groep, de „Noord-China-groep is voorstandster van vrede met China, on - ruiming van Zuid- en Midden-China en concentratie van de geheele Japansche e- drijvigheid in 't Noorden, Binnen-Mongolie en Mandsjoekwo. Deze groep bevat zeer bekende namen: generaal Doihara, Itagaai, den minister van oorlog, Matsoei, oud opperbevelhebber te Sjanghai, genei aai Araki, minister van onderwijs en favoriet van het Japansche publiek. Men zegt. da ook admiraal Jona;, minister van marine, en eenige andere vooraanstaande zee-officieren, deze strooming steunen. De leiders van de „Noord-China-groep" zouden zich zeer be zorgd maken over de groeiende ontevreden heid onder de boeren, die 57 procent van de natie vormen, en de kleine industriëelen, die getroffen zijn door de beperking van den invoer van grondstoffen en artikelen, welke niet direct voor den oorlog noodia zijn. Zoowel boeren als kleine ondernemers staan op het standpunt, dat hun opofferin gen in vroegere oorlogen niet beloond zijn, en eischen de verzekering, dat de verove ring van China hun voordeelen zal brengen. In verband met deze houding vreezen de lei ders der tweede groep, dat de nationale eenheid en de nationale mobilisatie van arbeidskrachten, kapitaal en materiaal niet verwezenlijkt kunnen worden. Intusschen is er zooveel verschil van mee ning en afgunst tusschen de radicale en de gematigde groep en in kringen van militai ren, politici en hofdignitarissen, dat het niet mogelijk zou zijn, dat de Noord-China- groep een propaganda-actie tegen de Sovjet- Unie op touw zou gaan zetten om de aan dacht van de binnenlandsche aangelegenhe den af te leiden. Daardoor zou zij dicht naderen tot de derde groep, de anti-Sovjetstrooming, die het parlement wenscht te ontbinden en een nieuwe nationale -.artij wil vormen ter voor bereiding van een oorlog met Rusland. De aanhangers van deze beweging betoogen, dat een oorlog in een zoo volledige Japan sche overwinning zou eindigen, dat alle Japansche moeilijkheden op het gebied van binnen- en buitenlandsche politiek zouden verdwijnen. Er wordt in Japan nog veel gesproken over de vredesactic van Konoje, den vori- gen minister-president. Men zegt, dat Konoje verscheidene maanden in geheime briefwisseling heeft gestaan met Wang- Tsjing-Wei, die in December uit de Kwo- mintang is gezet. Konoje's vredesvoorwaar den werden op 29 November door den kei zer bekrachtigd. Tegen de bekendmaking heeft zich toen Soetsoegoe, in- dien tijd mi nister van binnenlandsche zaken, krachtig verzet. Soetsoegoe wilde het parlement ont binden en alle politieke partijen verbieden de kranten muilkorven en alle maatregelen nemen, die China op de knieën zouden kunnen brengen. Men zegt, dat Konoje en Ikeda, ministers van financiën, talrijke dreigbrieven hebben ontvangen van extremistische officieren in China, die het hun kwalijk namen, dat zij over vrede dorsten te spreken. Konoje heeft toen toch zijn vredesvoorwaarden gepubli ceerd onder druk van hofkringen, menschen uit financieele kringen en journalisten. Groote belangstelling is in de Ver. Staten gewekt door een nieuw boek „Union Now" (eendracht nu) getiteld, geschreven door een der bekendste Amerikaansche buiten landsche correspondenten, Clarence Strait, die daarin een vereeniging bepleit van de werelddemocratieën! Strait oppert het fantastisch denkbeeld, dat voor een oplossing der wereldproble men de democratieën zich vereenigen onder eèn gemeenschappelijke regeering voor za ken, die betrekking hebben op zaken betref fende de buitenlandsche betrekkingen, waarbij zij haar eigen regeeringen zouden behouden voor binnenlandsche aangelegen heden. Deze Unie zou naar de meening van Strait zoo machtig zijn, dat geen andere natie of groep het zou wagen er een aanval op té doen. De democratieën, die de schrijver met name noemt, zijn: de Ver. Staten, Groot- Britannië, Frankrijk, Canada, Nederland België, Australië, Zweden, Zwitserland, De nemarken, Finland, Ierland, Noorwegen, Zuid-Afrika en Nieuw Zeeland. De Unie zou een gemeenschappelijk burgerschap, een gemeenschappelijke defepsie, en ge meenschappelijke valuta, douane en commu nicatiesystemen hebben, doch zou waarbor gen, dat elke demoeratie het recht heeft haar binnenlandsjhe zaken volgens eigen gewoonten te besturen. Reuter meldt uit Chathan (Massachu- setts): Een schip dat aangeduid wordt als PECC heeft draadloos geseind, dat het ge torpedeerd is door een onbekenden onder zeeër op 200 mijl ten zuiden van de Azo- ren. De letters PECC zouden de draadlooze roepletters kunnen zijn van het schip. Of schoon niets gevonden kan worden in de bestaande nomenclaturen tenaanzien van zoo'n sein. Het bovenstaande bericht is opgevangen door de Radio Marine Corporation. Het was afkomstig van het s.s. Tulsa, dat hier nog aan toevoegde, dat het schip in zinken den toestand verkeert op een plaats, die aangeduid wordt als 32 graden 10 min. n.b, en 37 graden w.1. De Tulsa heeft het zin kende schip, dat s.o.s.-signalen uitzond om 13 uur Greenwichtijd, niet geïdentificeerd. Zij tracht weer met het schip in verbin ding te komen. Het marinehoofdkwartier van Bos ton merkt op, dat roepletters, die met een P beginnen, gewoonlijk gebruikt worden door Nederlandsche schepen. Van bevoegde zijde maakt men er ons opmerkzaam op, dat de roepletters PECC inderdaad zouden wijzen op de Nederlandsche nationaliteit van het be trokken schip. Inmiddels bestaat er volgens de nO' menclaturen geen schip meer met de roepletters PECC, zoodat de waar schijnlijkheid groot is, dat de Tulsa het door het zinkende schip uitgezonden sein onjuist opgevangen heeft of wel, dat het sein zelf niet juist is uitgezon den. (De roepletters PECC waren tot Mei 1936 die van de Flandria van de Kon. Holl. Lloyd. Daarna is aan geen enkel Nederlandsch schip deze roep naam gegeven. Red. A. C.) Voorts doet men ons opmerken, dat een torpedo-aanval door een duikboot op de aangegeven plaats zeer onwaarschijnlijk ge acht moet worden. Wat zou een onderzeeër op deze breedte en zoo ver van iedere basis te zoeken hebben? Het komt maar zelden voor, dat onderzeeërs zich zoover den Oceaan in begaven. Ook oefeningen door onderzeeërs worden in den Atlantischen Oceaan, op zoo grooten afstand, zelden of nooit gehouden. Wanneer men de mogelijkheid van een torpedo-aanval uiterst gering acht, zou men dus moeten denken aan een andere oorzaak. Het schip zou op een wrak gestooten kun nen zijn of er zou een ontploffing aan boor! geweest kunnen z;jn. Kortom: hqt be richt laat ruimte voor «11e mogelijke ver onderstellingen en hypothesen, die eerst door nadere berichten kunnen worden be vestigd of ontzenuwd. Toch getorpedeerd? Een later bericht van Reuter uit New- York meldt: Radio Marine heeft een telegram opge vangen van Portishead Radio, waarin het door het getroffen schip uitgezonden be richt als volgt wordt opgegeven: „Positie 31.10 N.B. 27.45 W.L. Zijn getor pedeerd door onbekenden duikboot, getrof fen onder waterlijn, zinken, dringend". Britsch schip? De Radio Marine Corporation te New- York heeft medegedeeld, dat het signaal FECC waarschijnlijk verkeerd is verstaan. Vermoedelijk is het „getorpedeerde schip" het Brtische petroleumtankschip „Pecten", dat eigendom is van de Anglo Saxon Pe troleum Company. Geen spoor gevonden. De Empress of Australia is op de door het „getorpedeerde" schip aangegeven plaats aangekomen, doch heeft daar geen spoor van een wrak bemerkt. Bij Glasgow zijn twee treinen met elkaar in botsing gekomen, waardoor één reiziger werd gedood en 31 ande ren werden gewond. De botsing deed zich enkele meters bui ten een tunnel voor. Eenige rijtuigen, wel ke zich nog in den tunnel bevonden, sloe gen om en versperden den baan volkomen. De verwarring werd nog vergroot, doordat het licht defect geraakte. De meeste reizi gers waren op weg naar Parkhead om den voetbalwedstrijd tusschen Celtic enHearts bij te wonen. Staking in Mexico afgewend. - Een staking van 60.000 arbeiders op de sui kerplantages in Mexico, welke Woensdag middag zou hebben moeten beginnen, heeft men op het laatste oogenblik kun nen voorkomen, doordat de werkgevers en werknemers er mede accoord gingen op 1 Maart gemeenschappelijke onderhande lingen te openen voor een nieuw loon- contract. Wilde staking bij Chrysler. - Er is te Detroit een wilde staking uitgebroken in de „Plymouth" en „Dodge" fabrieken der Chrysler Corporation en in de chassis- fabrieken van Briggs. Hierbij zijn 23.000 arbeiders betrokken, die gisteravond het werk hebben neergelegd.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1939 | | pagina 1