DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Fransch-Britsche solidariteit
bevestigd.
No. 47 Dit nummer bestaat uit drie bladen.
Vrijdag 24 Februari 1939
141e Jaargang
Engeland's vredeswil
geen zwakheid
of lafheid.
Geen bemiddeling tusschen
Parijs en Rome.
Nieuw Chineesch leger
in opleiding.
Voor een groot offensief?
Belgische regeerings-
verklaring.
En de kwestie-Martens.
De aigemeene toestand.
De Palestijnsche
kwestie.
q
Zes Japansche vliegtuigen
neergeschoten.
Successen van Chineesch leger.
Nieuws in 't kort.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door Set geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERlENTIENs
Van 15 regels 125, elke regel meer 0 25, groote
contracten rabat Groote letters naar nlaatsruimte.
Brieven franco aan de N V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. H£RMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef 3320, redactie 3330.
Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Lord Halifax.
Naar aanleiding; van een desbetref
fende vraag; van Lord Addison (La-
bour), heeft Lord Halifax, de Britsche
minister van Buitenlandsche Zaken,
gisteren in het Hoogerhuis een verkla
ring afgelegd over de betrekkingen tus
schen Frankrijk en Engeland. Hij zeide
daarbij o.m.:
Het zou een groote dwaling zijn te
veronderstellen, dat Chamberlain bij
zijn woorden betreffende de solidari
teit met Frankrijk eenig onuitgespro
ken voorbehoud van eenigerlei aard
maakte. De verklaring van den premier
was duidelijk en kon niet worden mis
verstaan.
Wanneer ik het in de bewoordingen van
een huiselijke verjgelijking zou mogen zeg
gen, dan was de verklaring van denzelf
den aard als de borden, die wij thans op
vele gevaarlijke punten in het land zien:
„Halt, kruising met voorrangsweg". En dat
was de bedoeling er van, aldus Halifax. Er
bestaat op geen enkel punt verschil van
meening tusschen ons eii Frankrijk en
daarom was noch in Frankrijk, noch in En
geland eenigerlei mondelinge bevestiging
van onze solidariteit noodig. Binnenkort
zullen wij de gelegenheid hebben nog eens
deri nadruk te leggen op deze solidariteit,
wanneer wij het hoofd der Fransche repu
bliek verwelkomen. (Toejuichingen).
De zaak is geweest, dat verkeerde voor
stellingen in zekere kringen Engeland heb
ben gedwongen in steeds nadrukkelijker en
ondubbelzinniger- bewoordingen te verkla
ren, wat reeds lang door de volken van
onze twee landen als de waarheid aanvaard
was. Niet alleen onze aardrijkskundige lig
ging brengt ons dichtér bij'Frankrijk, maar
ook de gelijkheid van belangen en het vol
ledige begrip voor elkaar.
Deze factoren,, aldus .vervolgde Halifax,
vormen derhalve den besten waarborg tegen
het volgens sommigen bestaande gevaar,
dat er onder bepaalde omstandigheden een
zeker risico zou besrtaan, dat het eene land
verbonden zou kunnen worden of bereid
zou zijn of in de verleiding zou kunnen kc
men om zijn politiek ondergeschikt te ma
ken aan die van het andere land. Dat ge
vaar bestaat niet.
Verder is er nog een punt, waarop ik den
nadruk zou willen leggen, n.L het feit, dat
de Britsch-Fransche solidariteit niet de be
doeling heeft ën ook nooit heeft gehad om
eenigerlei bedreiging van welken aard ook
te vormen jegens een derde partij. D°
staat van dienst van beide regeeringen en
de pogingen, die beide in het werk hebben
gesteld tot handhaving van den vrede, leve
ren, naar ik hoop, voldoende bewijs voor
de waarheid van deze verklaring.
Italië en Frankrijk
Lord Crewe (een der vorige sprekers)
sprak over de geschilpunten tusschen Italië
en Frankrijk. Aan den eenen kant is het
zoo, dat, welke ook de Italiaansch-Fransche
punten van geschil mogen zijn, zij in eer-
sten aanleg en ik leg den nadruk op dit
«in eersten aanleg" Engeland niet aan
gaan, maar aan den anderen kant is Enge
land er rechtstreeks zeer nauw bij betrok
ken, omdat wij met Frankrijk betrekkingen
onderhouden, waarover wij zoo juist spra
ken en omdat wij tevens verheugd zijn
onze betrekkingen roet Italië te hebben
hersteld en verlangend zijn die te handiia-
ven op den grondslag van zoo volledig
mogelijke hartelijkheid.
„Ik moet er op wijzen", aldus Hali
fax, „dat noch de Fransche, noch de
Italiaansche regeering getoond heeft
verlangend te zijn naar de bemiddeling
van een derde partij.. Natuurlijk kan
niets van dien aard worden verwacht,
tenzij en totdat beide partijen bemid
deling wenschen. In feite heeft de Ita
liaansche regeering op dit oogenbiik
nog niet formeel aangeduid wat naai
haar meening nauwkeurig de punten
van geschil zijn tusschen Italië en
Frankrijk.
>.De kwestie is, dat de. positie van Enge
land vrij vaak in het buitenland verkeerd
wordt voorgesteld. Ik heb gezien, dat in het,
buitenland voorgesteld wordt, dat wij °ns
niet alleen bewapenen voor onze veiligheid,
maar voor een preventieven oorlog en ei
is ons" gezegd, dat de regeering wel voor
standster van den vrede kan zijn, maar dat
er anderen zijn, die voor een oorlog zijn.
„Een ieder moet zich er thans van be
wust zijn, dat er in dit land geen oorlogs
partij is", aldus spreker. Er bestaat geen
partij en geen staatsman, die ook maar voor
een oogenbiik een aanvalsoorlog zou kun
nen overwegen, of die voor zoo'n politiek
den steun van ons volk zou kunnen krij
gen.
„Aan den anderen kant zijn er sommige
lieden in andere landen, die in een tegen
overgestelde dwaling vervallen. Die lieden
trachten onzen wil tot vrede uit te legger
als een bewijs voor onze zwakheid, lafheid
cf gebrek aan vastberadenheid. Ik zou,
voor zoover mij dat mogelijk is, het volko
men duidelijk willen maken", aldus de mi
nister, „dat het één even ongegrond en
even volkomen onjuist is als het ander.
Verantwoordelijke hoofden van Europee-
sche regeeringen hebben op verschillende
tijdstippn verklaard, dat oorlog geen voor
deel brengt aan de overwinnaars. Dat is een
verklaring, welker waarheid het volk van
Groot-Britannië en van Frankrijk nog tij
dens het leven der tegenwoordige genera
tie aan het verstand is gebracht en het is
derhalve niet verrassend, dat zij in de
voorhoede staan, wanneer het gaat om ver
oordeeling yan. den oorlog als instrument
van nationale politiek.
„Ik kan het Hoogerhuis verzekeren, dat
wij. zooveel als wij konden, moesten wen
schen, dat onze gedachten dichter waren
genaderd tot die van andere .regeeringen
hoe zij ook mogen zijn welke zich bij
ons zouden willen aansluiten in de politiek
van afschaffing van den oorlog als instru
ment van nationale politiek. Dat zou niet
beteekenen, dat de menschen in Engeland
of in Frankrijk er van zouden afzien om
met geweld weerstand te bieden aan iedere
bedreiging van hun leven of onafhankelijk
heid of van wat zij gelooven, dat hun vita
le belangen zijn".
Halifax citeerde in dit verband, hetgeen
Hitler in „Mein Kampf" heeft geschreven
over de Duitsche vooroorlogsche misreke
ningen ten .aanzien van den Engelschman
en zijn rijk.
„Onze hulpbronnen", aldus voegde de mi
nister hieraan toe. „blijven ontzaglijk en de
geest van ons volk is niet gewijzigd. Wij
verlangen geen krachtproef, omdat wij ge
looven, dat oorlogen meer in wanorde
brengen dan zij ooit geregeld hebben, en
dat er geen problemen bestaan, die niet,
wanneer goede wil aanwezig is tot een op
lossing kunnen worden gebracht door open
hartige besprekingen. De Britsche regee
ring zou niets liever willen dan dat de om
standigheden zich zoo zouden ontwikkelen,
dat een behandeling van de vele kwesties,
waarbij wij betrokken zijn, mogelijk zou
worden. Aan den anderen kant zal nie
mand, die deri Britschen geest kent, er aan
twijfelen, dat, mocht de noodzaak ons ooit
worden opgedrongen, ons volk zijn vrijheid
niet minder hardnekkig dan ooit tevoren
zal verdedigen.
In Chipeesche kringen te Tsjoengking
doen berichten de ronde over een nieuw
Chineesch leger, dat opgeleid wordt
achter het. front en dat zich gereed
maakt in het veld te treden tegen de
Japanneezen. Men voorspelt, dat de
wereld binnenkort een anderen kant te
zien zal krijgen van China's militaire
kracht, een kant, die tot dusverre nog
geen op den voorgrond tredend aandeel
heeft genomen in den strijd.
Men veronderstelt, dat dit betrekking
heeft op de mechanisatie van het leger,
welke, naar gemeld wordt, de regeering met
groote snelheid tot ontwikkeling brengt.
Verklaard wordt, dat het Chineesche
opperbevel de uitrusting voor het opleiden
van manschappen bewaard heeft om ze in
latere stadia van den oorlog te gebruiken,
een algemeen offensief zou dan worden ont
ketend op alle fronten. Men is de meening
toegedaan, dat de Chineesche militaire
kracht sedert den aanvang der vijandelijk
heden voortdurend vooruitgegaan is, niet al
leen in kwantiteit, maar ook in kwaliteit.
Het nieuwe leger staat oh der leiding van
ervaren officieren en geoefende mannen.
Iedere niet bezette stad in de Kwantoeng-
gebieden heeft haar eigen defensiecorps, dat
uitgerust is door de centrale regeering en
onder bevel staat van bekwame officieren.
Volgens het hoofdkwartier der Chineesche
luchtmacht zijn de wrakstukken reeds ge
vonden van negen Japansche vliegtuigen, die
twee dagen geleden zijn neergeschoten boven
Lantsjau.
Uit'deze wrakken bleek, dat men te doen
had met in Italië vervaardigde Savoia bom
bardementstoestellen.
Japansche eischen inzake Sjanghai.
De „Asahi Sjimboen" bericht, dat de
Japansche consul-generaal te Sjanghai op
dracht heeft van den gemeenteraad van de
internationale nederzetting het volgende te
eischen:
Ten eerste: Onmiddellijke arrestatie van
de terroristen.
Ten tweede: Vermeerdering van het aan
tal Japansche leden van den gemeenteraad
Ten derde: Grondige reorganisatie van de
internationale nederzetting ter vergemakke
lijking van het handhaven van orde en rust,
Het blad voegt hieraan toe, dat de Japan
sche regeering onafhankelijk handelend zal
optreden, wanneer deze eischen worden ver
worpen.
In Kamer en Senaat is gistermiddag de
regeeringsverklaring van het kabinet-Pierlot
voorgelezen. Daarin wordt hulde gebracht
aan het kabinet-Spaak, dat in September
de vredelievendheid en onafhankelijkheids
wil van België wist te bevestigen. D^ nieuwe
regeering zal geen partijpolitiek, maar een
politiek geinspireerd door het nationale ge
voelen, volgen. De regeering legt er in haar
verklaring den nadruk op, dat de staats
instellingen hervormd moeten worden en
kondigt aan, dat zij de tot dit doel uitge
werkte voorontwerpen weer ter hand zal
nemen. Met de hulp van den senaat zal zij
de instelling van een Raad van State vol
tooien.. De administratieve hervorming zal
gecompleteerd en toegepast worden.
Pierlot over de kwestie Martens
Pierlot, antwoordend op een vraag van
Carton de Wiart, verklaarde, dat het inci
dent Martens ernstig is. Het werd op parle
mentaire wijze geregeld, doch sinds eenige
dagen zijn ten nadeele van Martens ernstige
feiten gesignaleerd, dateerend uit den tijd
der bezetting, welke, indien zij waar zouden
blijken, een hatelijk karakter dragen.
De heer Pierlot deelde mede, dat een
onpartijdig onderzoek zal worden ingesteld
zonder dat sprake zal zijn van een herhaling
van het proces tegen de activisten. De re
geering is voornemens een onderzoek te
doen instellen in het dossier van het onder
zoek en zal zelf de beslissing nemen. Wan
neer de regeering haar besluit zal hebben
genomen, zal de Kamer eveneens kennis
kunnen nemen van het dossier en zich er
over uitspreken. Pierlot doet een opwek
king op het land het onderzoek in onpartij
digheid te doen geschieden.
ERNSTIGE ONTPLOFFING IN
FRANSCHE MIJN.
Twaalf dooden, dertien zwaar ge
wonden.
Tengevolge van een ontploffing in
een mijngang te Montceau les Mines
(dept. Saone et Loire) zijn twaalf
mijnwerkers om het leven gekomen en
dertien zeer ernstig gewond.
Door het ontploffen van een slaghoedje
van eet dynamietpatroon, welke wordt
gebruikt bij het loswerken van de steen
kool, heeft de koolstof, welke in de lucht
hing, vlam gevat en een geweldige steek
vlam, van 250 meter lengte schoot de
mijngang in.
Men vreest, dat nog verscheidene g
wonden het leven zullen verliezen.
't Gaat met de Palestijnsche conferentie
met geheel naar wensch. Men erkent thans
in de kringen der conferentie, dat de eenige
oplossing gelegen kan zijn in een plan, dat
aan beide partijen wordt opgelegd door de
Britsche regeering.
De besprekingen met de Arabieren be
stonden Woensdag hoofdzakelijk uit een
verklaring van MacDonald ten aanzien
van de drie voornaamste Arabische eischen.
Men meent, dat MacDonald verklaard heeft,
dat de regeering niet. in staat is terstond
de onafhankelijkheid der Palestijnsche Ara
bieren toe te staan. Hij zou als eersten stap
hebben voorgesteld een of anderen beperk
ten vorm van deelneming in de controle op
de landszaken. Het schijnt, dat de Arabische
eisch tot volkomen stopzetting der Jood-
sche immigratie afgewezen is en dat een
plan tot beperkte immigratie ter overwe
ging aan de Arabieren is voorgelegd.
Voorts verluidt, dat het stopzetten van
landverkoopen ook verworpen is en dat in
plaats daarvan werd voorgesteld het land
te verdeelen in drie gebieden, waar de ver-
koopen resp. verboden, gereguleerd of toe
gestaan zouden zijn.
Het Arabische antwoord op de voorstel
len van MacDonald zal Zaterdag overhan
digd worden.
De vertegenwoordigers van zekere Arabi
sche staten en vertegenwoordigers der
Joodsche delegatie zullen vandaag met de
leden der Britsche delegatie informeele be
raadslagingen hebben.
Halifax, MacDonald en Butler zullen de
bijeenkomst bijwonen.
De Arabische vertegenwoordigers zullen
waarschijnlijk behooren tot de delegaties
van Irak, Egypte en mogelijk van Saoed-
Arabië.
Weizmann en enkele anderen zullen de
Joodsche delegatie vertegenwoordigen. Er
is geen agenda en de informeele beraadsla
gingen zullen een algemeen karakter dra-
gen.
De besprekingen, welke Woensdagmid
dag tusschen de Engelschen en de Arabie
ren zijn gevoerd, schijnen definitief den in
druk bevestigd te hebben, dat de onder
handelingen inzake Palestina, als gevolg
van de weigering der Joden en Arabieren,
ook maar iets van hun onderscheiden stel
lingen prijs te geven, tot een impasse heb
ben geleid. In de omgeving der conferentie
verwachtte men, dat de Britsche regeering
thans het oogenbiik gekomen zal achten om
de politiek bekend te maken, die zij denkt
te volgen, nu er in het geheel geen kans
op een accoord schijnt te bestaan.
De diplomatieke betrekkingen van Enge
land met Frankrijk, Duitschland en Italië
staan op het oogenbiik in het middelpunt
van de belangstelling van diplomatieke
kringen. Men hecht veel belang aan de ver
klaring, welke de minister van buitenland
sche zaken, Lord Halifax, gisteravond in
het Hoogerhuis zou afleggen ten aanzien
van de betrekkingen tusschen Frankrijk en
Engeland, in antwoord op een vraag van
Lord Addison.
Gisteren heeft Lord Halifax den Duit-
schen ambassadeur ontvangen ter bespre
king van de Duitsch-Britsche betrekkingen
en ten aanzien van de betrekkingen tus
schen Engeland en Italië ging gisteren het
gerucht, dat C amberlain voornemens is op
te treden als bemiddelaar inzake de Ita
liaansche eischen jegens Frankrijk. Deze
geruchten worden evenwel niet bevestigd.
Het denkbeeld, dat Italië deze zaak zonder
tusschenpersoon direct met Frankrijk zal
bespreken, dat bestond vóór het bezoek van
Chamberlain en Lord Halifax aan Rome, is
niet gewijzigd. In welingelichte kringen
wordt erop gewezen, dat Engeland geen
poging om een wijziging te brengen in den
toestand in de Middellandsche zee kan
steunen en met al haar kracht een aanval
op Frankrijk en zijn levensbelangen zal
weerstaan.
tl
Naar aanleiding van de rede, welke Dala-
dier Woensdag voor de American Club te
Parijs, bijeen ter herdenking van den ge
boortedag van Washington, heeft uitgespro
ken, schrijft de Deutsche dipl.-pol. Korres-
pondenz o.a.:
Met bijzondere verbazing heeft men in
Duitschland vernomen, dat Daladier de
eenheid van Frankrijk en de Ver. Staten
prees, waarmee beide landen den vrede
dienden. Roosevelt, zoo zei hij, was de lei
der van 's werelds vredeswil en er was
geen Franschman, die bij het denken aan
den vrede het gelaat van Roosevelt niet
hoopvol voor zijn geestesoog zag.
In Duitschland, aldus het orgaan van de
Wilhelmstrasse, meende men tot dusver
den Franschen minister-president uit daden
en woorden zoover te kennen, dat hij bij
alle standvastigheid wat 'aangaat kwesties
van eer en veiligheid van zijn land, ook op
door eerlijkheid en begrip gekenmerkte be
trekkingen met zijn buren prijs stelde. Het
kan hem niet ontgaan zijn, dat juist de
Duitsche nabuur van den kant van de Ver.
Staten, en wel van ambtelijke zijde, voort
durend op de onwaardigste wijze wordt
aangevallen en dat van Amerikaa ische
zijde niets wordt nagelaten omde betrek
kingen tusschen Duitschland en de Euro-
peesche democratieën slechter te maken.
Zoo gezien hebben de woorden van Dala
dier in het Duitsche rijk een pijnlijken in
druk nagelaten. Een indruk welke klaar
blijkelijk ook aan den Franschen kant werd
vooruitgezien, daar de huldigende woorden
aan het adres van Roosevelt voor de Duit
sche toehoorders van den zender-Straats
burg verzwegen werden.
Zes Japansche vliegtuigen, behoorende tot
een groep van negen, zijn bij een hevig
luchtgevecht boven Lantsjau, de hoofdstad
der provincie Kansoe, omlaag geschoten,
terwijl twee andere toestellen ten oosten
van Lantsjau zijn verongelukt. De zes terug
gevonden Japansche vliegtuigen waren af
komstig van de Savoia-fabrieken. In elk
toestel bevond zich een bemanning van
zeven koppen, terwijl deze vliegtuigen een
bommenlast van 12.350 K.G. kunnen vervoe
ren. De machines zijn uitgerust met twee
motoren, terwijl zij bewapend zijn met drie
machinegeweren.
Zware Japansche verliezen?
De woordvoerder van het Chineesche leger
heeft in de wekelijksche persconferentie een
overzicht gegeven vari de militaire situatie
en daarbij verklaard, dat de Chineesche
strijdkrachten een aantal steden in noord
en zuid-China en aan de centrale fronten
hebben heroverd. Hij voegde hier aan toe,
dat de Japanneezen na een succesrijken
tegenaanval der Chineezen ten westen van
het schiereiland Kauloen, aan de monding
van de Parel-rivier duizenden, duizenden
dooden erf gewonden hebben verloren.
In midden-China hebben zich geen sen-
sationeele wijzigingen voorgedaan. De Chi
neesche strijdkrachten hebben er drie steden
ten zuiden van Woetsjang veroverd.
Voorts wordt gemeld, dat het aantal Ja
pansche oorlogsschepen ter hoogte van
Leitsjau, tegenover het eiland Hainan, van
30 tot ongeveer 12 is gedaald, terwijl Japan
sche gemotoriseerde eenheden, die het
binnenland van Hainan waren ingetrokken
door Chineezen zijn teruggedrongen. Elf
Japansche vliegtuigen kruisen ten z.w. van
de kust van Kwantoeng in de Golf van
Tongking.
- Muurschilderingen in Spanje ontdekt.-
In een kluis nabij Victoria, hoofdstad van de
Baskische provincie Alava, heeft men eenige
muurschilderingen gevonden, welke ver
moedelijk uit de veertiende eeuw zijn, wel
ke uitstekend bewaard zijn gebleven, zijn
uniek in de provincie Alava, alhoewel men
gelijksoortig veertiende eeuwsch werk aan
het licht gebracht heeft in de naburige
provincie Navarre.
Opvoering van „Hamlet" verboden. -
De politie te Osaka heeft de opvoeringen
van „Hamlet", het eerste werk van Shakes-
peare, dat in het Japansch vertaald werd,
verboden op grond van het feit, dat de ver
tooning „krenkend zou kunnen zijn voor de
openbare zeden". Hoe dit het geval kan zijn,
vermeldt de politie niet, maar men gelooft,
dat de twee voornaamste redenen voor het
verbod zijn de ongunstige voorstelling van
het koningschap en Hamlet's gevaarlijke ge
dachten". „Hamlet" is langen tijd het popu
lairste stuk van Shakespeare bjj het Ja
pansche publiek geweest.
-Joden moeten kostbaarheden inleveren.-
Het „Reichsgesetzblat" van 21 Februari pu
bliceert een verordening, waarin gezegd
wordt, dat alle Duitsche of statenloze Jo
den verplicht zijn binnen twee weken al
hun voorwerpen van goud, zilver en plati
na en al hun edelsteenen en paarlen in te
leveren. De inlevering geeft recht op scha
devergoeding volgens de aanwijzingen van
den minister van economische zaken.
Geheimzinnige arrestatie bij Mondorf..
Aan de FranschLuxemburgsche grens bij
Mondorf zijn drie inzittenden van een
Duitsche auto gearresteerd en overgebracht
naar Metz. Men weet niet waarom deze
drie personen zijn gearresteerd, de autori
teiten bewaren het grootste stilzwijgen.
Twee vliegtuigen in Britsch-Indië ver
ongelukt. - Gisterochtend zijn twee toestel
len van de Indian National Aiways tegeii
elkaar gebotst en neergestort in het oer
woud ruim 50 K. M. ten noorden van Ka-
rachi. Twee Britsch-Indische piloten en een
Amerikaansch passagier zijn om het leven
gekomen. De beide vliegtuigen waren op
weg naar Lahore.
De staking bij Chrysler. - De bij de
I. O. (Congres of Industrial Organization)
aangesloten afdeeling van de United Auto
mobile Workers of America, welker sta
kingsactie ertoe heeft geleid, dat bijna
30.000 arbeiders het werk hebben neerge
legd, heeft een beroep gedaan op de werk
lieden bij de „Plymouth"-fabrieken van de
Chrysler Corporation om het werk te her
vatten.
Drie terechtstellingen wegens land
verraad. - Officieel wordt meegedeeld, dat
door het rijksgerechtshof te Berlijn wegens
landverraad ter dood veroordeelde Adolf
Erbrich, Bruno Labisch en Wilhelm Mroc-
zek, zijn op 24 Februari 1939 terechtgesteld.
De drie veroordeelden zijn in verbinding ge
treden met den inlichtingendienst van een
vreemd land en hebben ten gunste van dit
land spionnage bedreven.