DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Erkenning van Franco door Londen en Parijs! Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar f 2.—, franco door Set geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIENj Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0-25, groote contracten rabat Groote letters naar olaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON. Voordam C 9, postgiro 37060. Telef 3320, redactie 3330. No. 48 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Overeenkomst tusschen Bérard en Jordana. Daladier wint het pleit in de Fransche Kamer. Zaterdag 25 Februari 1939 Bérard's besprekingen met Jordana. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. 141e Jaargang De algemeene toestand. Engeland's plannen inzake Palestina. Poolsch-Duitsche wrijving te Dantzig. Demonstraties in Polen. De opening van het Conclaaf De eerste dagen. (Ongecorrigeerd.) ALKMAARSCHE COURANT. Herriot, de voorzitter van de Fransche Kamer, heeft gisteren de be paling van een datum aan de orde ge steld voor de behandeling van de in terpellatie, welke was ingediend door den voorzitter van de parlementaire groep voor Fransch-Spaansche vriend schap, Forcinal. Deze interpellatie be trof de vertegenwoordiging van Frank rijk in rechts-Spanje. Daladier verzocht uitstel' van behan deling, en stelde de kwestie van ver trouwen. Forcinal gaf hierop een uiteenzetting van de argumenten tegen erkenning de jure van Burgos. Het gaat om de Fransche vei ligheid. Spr. vreest, dat er een politiek van het vodje papier tegen Frankrijk gevoerd wordt. Zoolang Italiaansche en Duitsche soldaten in het rechtsche Spanje zijn, is het niet mogelijk de regeering te Burgos te er kennen. De socialist Izard wenschte eveneens spoedige behandeling der interpellatie. Hij vroeg o:a. tot welk kader de missie van Bérard bperkt is, welke waarborgen de re geering heeft gevraagd, welke voorwaar den de regeering voor zichzelf gesteld heeft. Spr. was ongerust over de aanwezig heid van Italiaansche troepen op Spaansch gebied. De Italiaansche soldaten, aldus spr., aan de gebeurtenissen op Minörca herinne rend, gehoorzamen Mussolini en niet Fran co. Wanneer zich in Maart een internatio nale crisis mocht voordoen, zullen de socia listen hen, die Franco erkend zullen heb ben en die de imperiale Fransche verbin dingslijnen hebben opgeofferd, recht in de oogen kunnen zien. Nadat Lapie (soc.) en-Florimond Bonte (comm.) nog het hunne hadden opgemerkt nam Daladier het woord toegejuicht door rechts, centrum en de radicalen. '-Hij verklaarde: Ik zal den interpellanten nauwkeurig antwoorden. In verband met uit Londen ontvangen inlichtingen en met de eerste aandui dingen, die Bérard mij gegeven heeft over zijn besprekingen, ben ik voorne mens Maandag in den ministerraad voor te stellen de regeering van Franco de jure te erkennen. Florimond Bonte heeft gesproken over de veiligheid van een derde grens. Over een lengte van 600 K.M. is Frankrijk aan deze grens thans in contact met het Spanje van Franco. Dat is de reden, waarom de Fran sche regeering betrekkingen vari goede na buurschap met de werkelijke regeering moet onderhouden en dat is van nu af aan de regèering van Franco. Wie kan gelooven, dat het republikein- sche leger langer dan enkele weken weer stand kan bieden? Dat gelooft ook Azana niet. Voortgaande gaf Daladier uitdrukking aan de ontroering van geheel Frankrijk ten aanzien van de situatie van president Aza na. Azana overwoog reeds lang, dat de strijd hopeloos was. Hij raadde de regee ring van Negrin aan vrede te sluiten met generaal Franco. Engeland, zoo is ons medegedeeld op 22 Februari, meende, dat de tijd voor erken ning gekomen was en het heeft besloten de volgende week de regeering van Franco te erkennen. Wij zullen dus, dank zij de samenwer king met Groot-Brilannië, een politiek van edelmoedigheid kunnen voeren en, zoo noo- dig waken voor het behoud van de onaf hankelijkheid van Spanje. En vooral met het oog op de internationale politiek, moe ten wij een vertegenwoordiger bij gene raal Franco hebben. Dat is ook het stand punt van onze nationale veiligheid. Ik ben er van overtuigd, dat nog dit jaar de vrede met waakzaamheid zal moeten worden, ver dedigd. Frankrijk moet te Burgos tegen woordig zijn, in plaats van er afwezig te zijn. Toen de communisten hierop protesteer den, richtte Daladier zich als volgt tot hen: „Ik pretendeer niet, u te overtuigen. Ik besluit met u de beslissing mede te dee- len, welke ik genomen heb. Ik ben vast besloten, er voor te zorgen, dat Frankrijk in de Spaansche aangelegenheden niet ge- isoleerd wordt, evenmin als het dit in eenig ander deel ter wereld mag zijn. Deze poli tiek verdedig ik buiten ieder politiek par tijverband, vrij van iederen druk. Ik heb slechts de veiligheid van Frankrijk op het oog". Daladier werd levendig toegejuicht door de afgevaardigden van rechts, het centrum en links. Nadat de socialist Vincent Auriol nog verklaard had, niet te accepteeren, dat men Dinsdag voor een voldongen feit zal worden geplaatst, werd het voorstel om de interpellatie uit te stellen, waarbij de re geering, zooals gezegd, de kwestie van ver trouwen had ingesteld, in stemming ge bracht. Met 323 tegen 261 stemmen werd Dala- dier's voorstel aangenomen. De kamerzitting werd daarop verdaagd tot Dinsdag. Volgens in de wandelgangen van de Ka mer verkregen inlichtingen behoorden tot de 261 leden van het parlement, die tegen het voorstel tot uitstel van de interpella ties over de Spaansche aangelegenheid heb ben gestemd alle communisten en socialis ten, een vijftiental soc.-radicalen en even zoo veel leden der onafhankelijke linker zijde en der socialistische republikeinsche unie. Aftreden van Azana? In Spaansche republikeinsche krin gen te Parijs wordt verklaard, dat op den dag, waarop de Fransche en Brit- sche regeeringen zullen overgaan tot erkenning van de regeering van Bur gos, president Azana zal aftreden en uit Parijs zal vertrekken. Na. afloop van zijn onderhoud met Jor dana, dat na twee uur gistermiddag was geëindigd, heeft Bérard, de buitengewone gezant van Frankrijk een verslaggever van Havas verklaard, dat, hij gisteravond nog een gesprek met Jordana zou hebben, daar nog verschillende dingen moeten worden geregeld. Na een langdurige conferentie zijn de Spaansche en Fransche gedelegeerden tot een overeenkomst gekomen, welke gister avond bij een laatste- onderhoud tusschen Bérard en Jordana zou worden besproken. De overeenkomst of juister gezegd de balans der wederzijds aangegane verplich tingen over de voornaamste vraagstukken, welke voorwaarden vormen voor een her vatting van de normale betrekkingen tus schen Frankrijk en Spanje zal vervat zijn in een tekst, welke alleen den belang hebbenden regeeringn bekend zal zijn. Van deze vraagstukken zijn die betrek king hebbende op het post-, telefoon-, tele graaf- en spoorwegverkeer opgelost. Vannacht meldde Reuter uit Burgos, dat de besprekingen tusschen Bérard en Jor dana tot een overeenkomst hebben geleid en geëindigd zijn. Onder het opschrift „Oorlog in zicht?" publiceert de Duitsche rijksminister dr. Göbbels in de Zaterdag-editie van den Völkischen Beobachter een artikel, waarin hij zjjn meening uiteenzet over de in zekere deelen van hét buitenland tegen Duitschland gevoerde campagne. Wie in deze dagen, zoo schrijft hij, de buitenlandsche leugen- en opruiïngspers doorbladert, zou gemakkelijk tot de ge dachte komen, dat Europa aan den rand van een nieuwen wereldoorlog staat. Wat willen de democratieën eigenlijk? Zij zijn niet getreden in de vredes-aanbie- dingen van Hitier, noch verwaardigden zij zich te discuteeren over de door hem ge stelde bewapeningseischen. De problemen, die opgelost moesten worden, zijn opgelost, omdat de innerlijke dynamiek der Europee- sche situatie dat eischte. De democratieën verklaren, dat haar volkeren ontzaglijke nationale offers op zich moeten nemen om bewapening in orde te brengen, opdat zij zich niet verder de aanmatiging der autori taire staten behoeven te laten welgevallen. Men is dus klaarblijkelijk besloten de autoritaire staten op een geschikt lijkend oogenblik neer te slaan, als die bewapenin gen nog zin moeten hebben. Wij willen de democratieën niet aanvallen, wij willen ze niet tot- het nationaal-socialisme bekeeren en desondanks bedreigen wij ze! Göbbels verwijst dan naar een uitlating van de News Chronicle betreffende de nieuwsuitzendingen in het Duitsch door de Engelsche radio, waarin gezegd werd, dat het bij voortzetting van deze uitzendingen mogelijk is „een wig te drijven tusschen het Duitsche volk en zijn heerschers, die ti ach ten het in het duister te houden". Dat is dus de bedoeling en in die stout moedige hoop ontmoeten elkander de vijan den van het Duitsche volk in het buiten land en de kleine kliek van intellectueele en beroeps-neenzeggers in het land zelf. Zij vormen tezamen de internationale van de vijandschap jegens het Duitsche rijk. Zelfs het atheïstische, aan kerk en religie vijan dige, bolsjewisme, gaat broederlijk samen met de roomsche kerk, alleen omdat het in haar een vijand gelooft te kunnen zien van de autoritaire staten. Het past dan ook vol komen in dit beeld, wanneer Amerikaansche bladen weten te beweren, dat president Roosevelt op 31 anuari 1939 voor de se naatscommissie voor legerzaken verklaard heeft, dat in geval van oorlog de grenzen der Ver. Staten in Frankrijk liggen. Dat is immers op zich zelf niets nieuws, want de grenzen van Engeland liggen, zooals men weet, aan den Rijn en de grenzen van Frankrijk, zooals bekend is, aan de Weich- sel. Onze vestingwerken en de kwaliteit en de kracht van de Duitsche weermacht wor den bij deze kinderachtige en dwaze bepa lingen in het geheel niet in aanmerking genomen. De democratieën zouden er goed aan doen, wanneer zij zich met zichzelf bemoeiden. Göbbels somt dan een reeks buitenland sche berichten op, welker onwaarheid reeds door de gebeurtenissen is bewezen en schrijft, na er op gewezen te hebben, dat de bestaansrechten van het Duitsche volk na tuurlijk ook betrekking hebben op de Duit sche koloniale eischen: „De achter deze op ruiing zittende mannen zijn ons wel bekend. Zij moeten gezocht worden in de kringen van het internationale Jodendom, de inter nationale vrijmetselarij en het internationale marxisme. Voor het Duitsche volk bestaat daar tegenover slechts een leuze: kijken naar den führer en de leugens van onze tegenstanders met souvereine minachting bestraffen. Wij hebben geen lust ons eeuwig te laten rekenen tot de bezitloozen. Overigens willen wij den vrede. Voor den vrede is het nooit te laat. Men moet er slechts de grondslagen voor leggen, niet met phrases, doch met daden. Ook de volkeren willen den vrede. Het Duitsche volk wil bovendien nog iets meer, wat de andere volkeren reeds lang bezitten: de beveiliging van zijn nationale leven en rechtvaardig heid". Göbbels had nog iets kunnen zeggen, al kwam dit misschien niet in het kader van bovengenoemd artikel te pas: hij had n.1. het koloniale vraagstuk nog eens weer kunnen ter hand nemen. Maar dat heeft rijkslejder generaal ridder von Epp inmiddels gedaan. Deze heeft gis teren nog eens breedvoerig de motieven uiteengezet, die Duitschland er toe gebracht hebben tegen het einde van de negentiende eeuw overzeesche gebieden te scheppen, nadat de andere volken die geografisch in een gunstiger positie waren, daarin een voorsprong van eeuwen hadden. Hij bracht in dit verband vooral hulde aan Bismarck, die Duitschland gebieden wilde geven, onder eigen souvereiniteit, ingeval eenmaal de producten uit de gebieden van andere sou- vereiniteiten niet meer door middel van handel verkrijgbaar zouden zijn. Wat Duitschland in '25 jaar in Afrika en in de Zuidzee aan kolonialen pioniersarbeid heeft gepresteerd was volgens von Epp in de ge schiedenis der kolonisatie voorbeeldig. Ten slotte zeide hij. dat het voor Duitsch land zoowel als voor de wereld volstrekt noodzakelijk is de Duitsche koloniale eischen hoe eerder hoe beter in te willigen. De verdeeling der wereld in „bezitters" en „niet-bezitters" kan niet eeuwig blijven be staan. Groeiende volken hebben ruimte noodig. De führer heeft deze wereld doen weten, dat Duitschland zijn recht op de verdeeling der goederen van deze aarde eischt. Het eischt de opheffing der belache lijke voogdij over zijn overzeesch eigendom. Het Duitsche volk eischt daarenboven, als een der leidende beschaafde volken van deze wereld, een aandeel in een stelsel matige verdeeling der in de wereld aanwe zige ruimte, zooals deze voor een volk van tachtig millioen zeer hoogstaande menschen er. zijn toestand noodig is. Bérard. De politiek der Britsche regeering in Palestina, welke de volgende week be kend zal worden gemaakt, kan volgens inlichtingen uit de omgeving der confe rentie als volgt worden saamgevat: 1. Het mandaat zal gehandhaafd blij ven voor een minimumtijd van vijf jaar en met een onbeperkten maximalen duur. Deze duur zal afhangen van de ontwikkeling van het Joodsche probleem en de mogelijkheden tot vestiging van Joodsche landverhuizers uit Centraal Europa in landen van het Britsche rijk en elders. Terzelfder tijd zou Engeland t het recht der Arabieren in Palestina er kennen op onafhankelijkheid. 2. Gelijk reeds gemeld werd, zullen de immigratie en de verkoop van Arabische landerijen aan het Joodsche agentschap on derworpen worden aan de tweevoudige nu merieke en geographische controle. Nume riek zou het Joodsche agentschap gehouden zijn een jaarlij ksch aantal in acht te nemen, als contingent, dat door de Britsche regeering zal zijn toegestaan. De duur der immigratie zelve zou beperkt worden tot enkele jaren, Wat de geographische controle betreft, zal Palestina verdeeld worden in drie zones: een eerste, waarin de immigratie geheel ver boden zal zijn, daar het verzadigingspunt is bereikt, een tweede, waar zij beperkt zal worden en een derde, waar zij vrij zal blij ven, ten minste gedurende de periode, waar in de immigratie toegestaan zal blijven. Gedurende de onbepaalde overgangs periode, tot aan het laten varen van het mandaat, zouden de Arabieren in Palestina worden uitgenoodigd vertegenwoordigers te benoemen in een soort gekozen parlement, evenals de Joden. In feite zou Engeland den aanleg over wegen van een kanaal, dat de Palestijn- sche kust zou verbinden met de haven Akaba aan de Roode Zee, door de vallei van den Jordaan en de Doode Zee, ten einde een tweede Suezkanaal te krijgen uit voorzorg tegen vernielingen of blok keering van het eigenlijke Suezkanaal in geval van oorlog in de Middelland- sche zee. Ook zou Engeland overwegen een directe spoorwegverbinding aan te leggen tusschen Maan en Akaba, teneinde den spoorweg Mos- soel-Medina te verlengen en de petroleum- voorziening te verzekeren, ingeval de buis leiding vernield mocht worden. De ontwer pen hebben reeds een voorwerp van studie gevormd voor deskundigen, die gewezen zouden hebben op de enorme uitgaven, die daarmede verbonden zouden zijn. De Brit sche regeering zou echter besloten hebben de plannen toch voort te zetten in verband met de internationale omstandigheden. Wan neer het plan tot een Arabische federatie van Palestina en Trans-Jordanie verwerkelijkt zou worden, zou dat een strategisch belang van den eersten rang vormen. Te Warschau hebben gistermiddag verscheidene honderden studenten en tegen de tweeduizend anderen betoogd tegen de houding der autoriteiten van Dantzig jegens de Polen. De betoogers wisten er, niettegen staande verzet van de politie, in te slagen de Duitsche ambassade te berei ken. Zij hieven anti-Duitsche kreten aan en zongen een anti-Duitsch lied. De Poolsche afgevaardigde Janicki heeft in een rede over Gdynia incidenten te Dantzig ter sprake gebracht. Hij protesteer de tegen de aanvallen op Poolsche burgers en eischte, dat aan de prvcooaties een einde zou worden gemaakt. Verder vroeg hij maatregelen tot sluiting van een koffiehuis, waarop een aanplakbiljet met de woorden: „Geen toegang voor honden en Polen" was aangebracht, De senaat van Dantzig heeft gisteren bij den Poolschen commissaris-generaal te Dantzig geprotesteerd tegen een motie, on langs aangenomen door den bond van Poolsche studenten te Dantzig en tegen de interpellaties in den Poolschen landdag over Dantzig. Men meent te weten, aldus Havas, dat de vertegenwoordiger van den senaat verklaard heeft, dat dergelijke din gen de goede betrekkingen tusschen Dant zig en Polen kunnen schaden. De Poolsche leerlingen van de polytech nische school te Dantzig hebben gisteren de schoolgebouwen moeten verlaten. Hierbij hebben zich geen incidenten voorgedaan. Felle studenten betoogingen. Havas meldt uit Posen: De studentenorganisaties in Posen hebben gistermiddag felle betoogingen tegen Duitschland gehouden, waarbij zij een resolutie aannamen, waarin de sluiting geëischt wordt van die Duit sche scholen in Polen, wier aantal uit gaat boven dat van Poolsche scholen in Duitschland. Een tweede resolutie verklaart, dat de studenten vastbesloten zijn met hun eigen middelen den toegang te ontzeg gen aan de Duitsche studenten tot de universiteit. Zij zullen alle particuliere betrekkin gen met hen verbreken en verklaren, dat zij niet meer „satisfaktionsfahig" zijn. Havas meldt nader uit Dantzig, dat in strijd met de berichten uit Duitsche bron de leerlingen van de politechnische school niet vreedzaam verwijderd zijn, doch na heftige incidenten en na tusschenkomst van een compagnie S.S.-troepen. Het officieuze Poolsche telegraafagent- schap meldt omtrent deze kwestie: Na een conflict tusschen Poolsche en Duitsche stu denten van de school in een café te Dantzig hebben de Poolsche studenten een protest vergadering gehouden. Daar de Duitsche studenten de aldaar aangenomen resolutie beleedigend achtten, hebben zij de Poolsche leerlingen met geweld uit de leslokalen verwijderd. De Poolsche studentenorgani satie heeft bij den rector geprotesteerd. De Poolsche commissaris-generaal te Dantzig heeft bij den senaat een protest ingediend en bescherming van de Poolsche studenten gevraagd. Men heeft hierboven gelezen, dat de senaat ook zijnerzijds heeft geprotes teerd. Duitschlands roofzuchtige politiek. De anti-Duitsche studentenbetoogingen, die de sympathie der bevolking hadden, hebben een ongewoon karakter gedragen. Zij duurden verscheiden uren in verschei dene deelen der stad. Sedert 1936 waren geen anti-Duitsche betoogingen van dezen omvang voorgekomen. Studenten van alls partijen va nrechts, van het nationale kamp en van links, hebben er aan deelgenomen. Heftige kreten werden geuit tegen de poli tiek van toenadering tot Duitschland, zelfs keerde men zich tegen Beek persoonlijk. Een student sprak een redevoering uit, waarin hij o.m. zeide: Duitschland begint weer een roofzuchtige politiek te voeren. De schooljeugd is bereid het uniform aan te trekken en geheel haar plicht te doen". Voor de Duitsche ambassade werd ge schreeuwd: „Weg met Duitschland, weg met Hitier, weg met de Duitsche hegemonie over Europa". Een groep van 500 betoogers trok vervolgens naar het gebouw van den inspecteur generaal van het leger, de wo ning van maarschalk Smigly Rydz, schreeu wende: „Vice-maarschalk, maarschala leidt ons naar Dantzig". De Poolsche bladen hebben strenge in structies gekregen niets te publiceeren over de betoogingen, sommige edities zijn in be slag genomen. Ook de Duitsche kringen te Warschau toonen zich zeer gereserveerd. De prefect van de pauselijke ceremoniën, mgr. Respighi heeft de leden van het hei lige college de .Intimatio" of verordening voor het Conclaaf doen toekomen. Hierin wordt voorgeschreven, dat de kardinalen zich op 1 Maart des morgens te half tien naar de Paulijnsche kapel zullen begeven, waar de deken der kardinalen, Z. H. Em. Granito Pignatelli Di Belmonte een H. Mis ter eere van den heiligen geest zal opdragen. Bij deze plechtigheid zullen de kardina len gekleed zijn in een wollen toog met eenvoudig rochet en hermelijnen schouder mantel, welke gevoerd is met paarse zijde. Des middags te half vier op denzelfden dag zullen de kardinalen zich in dezelfde kapel verzamelen, van waar zij zich in pro cessie, in volgorde van Anciënniteit, en voorafgegaan door het kruis, naar de zaal van het Conclaaf begeven onder het zingen van het „Veni Creator". Bij deze plechtig heid zullen de kardinalen gekleed gaan in toog met paarsen wollen schoudermantel en ceintuur van dezelfde kleur, zonder rochet.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1939 | | pagina 1