dagblad voor alkmaar en omstreken. Kardinaal Pacelli tot Paus gekozen. Hij neemt den naam van Pius XII aan. No. 53 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Vrijdag 3 Maart 1939 141e Jaargang De verkiezing van den Paus. De algemeene toestand. Nieuws in 't kort. ALKMAARSCHE COURANT Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door Set geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE ADVER1ENTIEN: Van 1-t5 regels 1 25, elke regel meer f 0 25, groote contracten rabat Groote letters naar ntaatsruimte. Brieven franco aan de N V. Boek- en Handelsdruk kerij v h. HERMS. COSTER ZOON. Voordam C 9, postgiro 37060. Telef 3320, redactie 3330. Directeur: C. KRAK. Gistermiddag omstreeks half zes (Rom. tijd) deden witte rookwolken, die opstegen uit het schoorsteentje van het Vaticaan, den talrijken toeschouwers kond, dat een nieuwe paus gekozen is. De oudste kardinaal-diaken verscheen eenigen tijd daarna op de loggia. Een zeer diepe stilte viel over het Sint Pietersplein; duidelijk weer klonk de stem des kardinalen, die mededeelde, dat de Zeereerbied- waardige Heer Eugenio Pacelli tot Paus was gekozen en dat hij den naam Pius XII had aangenomen. Nog een oogwenk heerschte de groote - stilte op het enorme plein en toen barstte de onafzienbare menigte in een eindeloos gejuich uit. Om 6 uur 25 (Rom. tijd) verscheen de nieuwe Paus op het balkon tot verleening van den zegen urbi et orbi; op zilveren trompetten werd de pauselijke marsch geblazen. Alle klokken van den Sint Pieter beier den, terwijl de Paus de zegeningsformule uitsprak en het teeken des kruises maakte boven de op het plein geknielde menigte. Religieuze gezangen weerklonken over het plein. Om 18 uur 30 trokken Pius XII en zijn gevolg zich terug van de loggia, terwijl de menigte bleef juichen en zingen. Gistermiddag tegen half vier hadden de 62 kardinalen hun appartementen verlaten en zich weer naar de Sixtijnsche kapel be geven. voor een derde stemming. Zou deze zonder resultaat blijven, dan zou onmid dellijk een vierde volgen, waarvan de uit slag door een rookwolk zou worden be kend gemaakt. Zoodra de vereischte meerderheid van stemmen voor kardinaal Pacelli vaststond, werden de deuren van de Sixtijnsche kapel geopend en werden de secretaris van het conclaaf en de ceremoniemeesters binnengelaten. De kardinaal-deken, omringd door de kar dinalen, de hoofden der orden, priesters en diakens, begaf zich naar den geko zene, en vroeg hem in het Latijn: „aan vaardt gij uwe verkiezing tot Paus?" Toen Pacelli bevestigend geantwoord had, werden alle baldakijnen boven de zetels der kardinalen met één bewe ging neergehaald, met uitzondering van het baldakijn boven den zetel van Pa celli. Vervolgens vroeg de deken wel ken naam de gekozene als Paus zou dragen. Intusschen maakte de secretaris van het conclaaf de officieels acte van de verkie zing en de aanvaarding daarvan op. Ter stond daarop begaf de gekozene zich, ver gezeld van zijn conclavisten, naar een klei ne zaal, waar reeds vóór den aanvang van het conclaaf de pontificale kleedij gereed lag. Men bekleedde Pacelli met de pause lijke kleederen, waarna hij plaats nam op den stoel, aan den voet van het altaar in de Sixtijnsche kapel. In volgorde van anciën niteit trekken vervolgens de kardinalen langs den nieuwen Paus. Zij kusten hem den voet, daarna de hand, die hen ophief. Na deze plechtigheid ging de Paus over tot de zegening van het altaar. Eenige oogenblikken later werd de uitslag aan het volk bekend gemaakt. De luidsprekers hadden de geheele bevol king van Rome uitgenoodigd, zich terstond naar het St. Pietersplein te begeven, waar de naam van den nieuwen Paus bekend zou worden gemaakt. Tevens werd door de luidsprekers bekend gemaakt, dat de nieu we Paus zou verschijnen in de buitenlog gia der basiliek en daar zijn pauselijken zegen „urbi et orbi" zou geven. Onder de duizenden belangstellenden op het Sint Pietersplein heerschte een buiten gewone spanning. Het bericht, dat een nieu we Paus gekozen was, verspreidde zich met ongelooflijke snelheid door de stad en door alle straten stroomde een onafzienbare me nigte naar het St. Pietersplein. Er werden troepen samengetrokken om de orde te handhaven. Kroning van den Paus 12 Maart? Na zich uit de loggia te hebben terugge trokken keerde Paus Pius XII naar de Six tijnsche kapel terug waar hij, na van ge waad te hebben verwisseld, en langdurig te hebben gebeden, plaats nam in de Seda Gestatoria om voor de tweede maal het eer betoon van de kardinalen in ontvangst te nemen. De Paus begaf zich vervolgens naar de zaal der gewijde gewaden, waar hij de Pontificale kleedingstukken aflegde en den bisschopsmantel met de groote stola om hing, waarna hij zich terugtrok in de apar- tementen, die hij reeds als staatssecretaris bewoonde. Intusschen hadden de maarschalk en de gouverneur van het conclaaf reeds de deu ren van het conclaaf geopend en bij het vallen van den avond verlieten de kardi nalen en conclavisten het Vaticaan. Men gelooft, dat de kroning van Pius XII Zondag 12 Maart zal geschieden. „Habemus Pontificem" (Wij hebben een Paus). „Ik verkondig u een blijde tijding; wij hebben een Paus, Zijne Eminentie Kardinaal Eugenio Pacelli, die zich den naam heeft gekozen van Pius XII". Nauwelijks hadden deze woorden, te gen half zes gisteravond gesproken door den oudste der kardinaal-diakens, van de midden-loggia van den St. Pie ter geklonken,of een daverend gejuich barstte los uit de monden der talloo- zen, die waren toegestroomd om te ver nemen, wie de Stedehouder van Chris tus, het hoofd der Roomsche Kerk, zou zijn. „Viva il Papa" klonk het, „Habe mus pontificem". Wij hebben een Paus. Voor dien had er onder de duizenden een diepe stilte geheerscht, zoo gespan nen was men om den naam van den nieuwgekozene te vernemen. De steniming die de benoeming van Pa4 celli tot Paus tengevolge heeft gehad, ge schiedde om 17 uur 30 (Romeinsche tijd). Enkele oogenblikken na de telling van da stemmen stegen witte rookwolken op lui den schoorsteen der Sixtijnsche Kapel, waarmede den volke bekend gemaakt werd, dat de kerk eeri nieuwen Paus had. Ter stond bevestigden de luidsprekers op de basiliek en op de zuilengang het heuglijke nieuws. In den tijd tusschen den uitslag der stemming en het moment, waarop de nieu we Paus in de loggia verscheen om zijn ze gen „urbi et orbi" te geven, werd de Paus door de vier ceremoniemeesters naar een afzonderlijk vertrek geleid, waar hij in het witte ceremonieele pauselijke gewaad ge kleed werd. De Paus zette zich daarop op den pontificalen troon en nam de hulde der kardinalen in ontvangst. Na deze plechtig heid betrad hij de loggia en gaf zijn zegen. Een merkwaardige bijzonderheid is nog de toevallige omstandigheid, dat kardinaal Pacelli juist op zijn verjaardag tot Paus ge kozen is. Hij is giseren. 63 jaar geworden. Zijn leven. Eugenio Pacelli is te Rome geboren op 2 Maart 1876 als zoon van een advocaat bij het Vaticaanesche consistorie, Filippo Pa celli en van Virginia Grazioti. Hij studeer de te Rome in de rechten en werd in Maart 1899 tot priester gewijd, om kort daarop een ondergeschikt ambt te aanvaarden bij de congregatie der buitengewone kerkelijke Paus Pius XII. aangelegenheden. Daar hij een knap rechts geleerde was, werd hij in 1909 benoemd tot leeraar in de jurisprudentie aan de pause lijke academie der adellijke geestelijken (Nobili Ecclesiastici), een zeer exclusieve instelling. In die kwaliteit die hij tot 1914 bekleedde, publiceerde hij in 1912 een zeer gewaardeerde studie op het gebied van het kanonieke recht. In 1914 werd hij door paus Pius X aangesteld tot secretaris der con gregatie voor kerkelijke zaken, in welk ambt hij door Bededictus XV, die hem zeer hoog achtte, werd bestendigd. Het was deze laatste paus, die hem op 23 April 1917 tot titulair aartsbisschop van Sardi benoemde en tevens als nuntius naar München af vaardigde. In den moeilijken oorlogstijd heeft hij, hoewel hij tenslotte Italiaan was, zich door zijn grooten weldadigheidszin en door zijn rechtvaardigheid de liefde van de Beiersche katholieken verworven en door Indrukken van de pauskeuze. Eerder, veel eerder dan verwacht werd, heeft de R.K. kerk een nieuwen paus ge kregen. En eigenlijk buiten de verwachting is kardinaal Pacelli gekozen, de voormalige staatssecretaris. Daarmee hebben de stem gerechtigde kardinalen een uitzondering gemaakt op de gewoonte, om geen vroegeren staatssecretaris te kiezen. Gewoonlijk toch acht men het gewenscht, dat een nieuwe paus werkelijk een geheel nieuwe figuur zou zijn en algemeen nam en neemt men aan, dat de verkiezing van een staatssecretaris eigenlijk een voortzetting van de politiek van den vroegeren paus zou beteekenen. Dat men Pacelli nu gekozen heeft, moet dan ook beschouwd worden als de aller hoogste hulde aan de nagedachtenis van paus Pius XI. Diens werk zal worden voort gezet, zoowel op godsdienstig als op politiek terrein. Zal de wereld de nieuwe keuze toejuichen? Zij weet, dat de nieuwe paus een fijn diplo maat is en dat hij de internationale pro blemen door en door kent. Zij weet ook, dat paus Pius XII geen onderscheid maakt tus schen democratie en totalitaire staten en dat hij slechts strijdt tegen die politiek, die in staat is de katholieke godsdienst te schaden. Hoe de wereld verder reageert? Men leze daarvoor de volgende indrukken, welke ons vandaag bereiken. Te Parijs, aldus de Reu ter-correspondent, aldaar, is men algemeen van oordeel, dat Pius XII de politiek van zijn voorganger zal voortzetten. De Reuter-correspondent te Washington seint, dat de vriendschapsbanden, die Pacelli heeft aangeknoopt, de populariteit van zijn verkiezing verzekeren, en dat men te Was hington van meening is, dat Pacelli in de komende jaren zijn diplomatieke kundigheid zal gebruiken bij de kritieke opgaven, waar voor de kerk zich in verschillende landen, in het bijzonder Duitschland, Oostenrijk en Spanje, gesteld ziet. De Reuter-correspondent te Berlijn her innert eraan, dat de nieuwe paus dikwijls in de Duitsche pers heftig is aangevallen als een vijand van het Duitsche rijk, en dat hij in een serie artikelen die verleden jaar in de Angriff, het blad van Göbbels, werd ge publiceerd, een vertegenwoordiger genoemd werd van een ziekelijke generatie en van een zieltogende bourgeoisie. De eerste com mentaren in de Berlijnsche pers zijn echter tot dusver gereserveerd, ofschoon de ver wachting wordt uitgesproken, dat de poli tiek van Pius XI zal worden voortgezet. De Romeinsche correspondent van Reuter telefoneert, dat onder de Romeinen een jubelstemming heerscht en dat men de menschen op straat kan hooren zeggen: „Hij is onze paus, een Romeinsche paus". Of echter de verkiezing van Pacelli in fas cistische kringen zeer in den smaak valt, is niet geheel zeker, indien men rekening houdt met een recent artikel in de Relazioni Internationali, waarin verklaard wordt, dat het voor Pacelli moeilijk zou zijn, de stem men van de Italiaansche kardinalen op zich te vereenigen. De verkiezing van kardinaal Pacelli tot paus wordt door de Duitsche pers uitvoerig besproken. Alle bladen publiceeren een uit- gebreiden levensloop van den nieuwen paus. De „Deutsche Allgemeine Zeitung" schrijft, dat aan de verkiezing een bespre king is voorafgegaan of tot hoofd van de katholieke kerk een zielzorger of herder of een politicus en diplomaat gekozen zou moeten worden. De beslissing is op het laatste gevallen, hetgeen natuurlijk geen invloed heeft op de eigenschappen van ziel zorger van den nieuwen paus. Het blad citeert vervolgens de woorden, welke de nieuwe paus eens tot Duitsche pelgrims heeft gericht: „In moeilijke tijden leven is, in het licht der eeuwigheid gezien, niet zoozeer een plaag als wel een genade van God. Held haftig leven is meer waard dan gemakke lijk leven". Deze modern aandoende woordèn zoo schrijft het blad zijn karakteristiek voor den mensch zoowel als voor den kerkvorst en wanneer zij een brug slaan tot het be grijpen van de groote opgaven van onzen tijd, dan zal de verkiezing van een politicus gerechtvaardigd zijn. Intusschen is de pauskeuze geen aange name verrassing geweest voor Berlijn. Men is in Berlijn aldus den Hbld.-correspon dent aldaar er van overtuigd, dat reeds uit de omstandigheid, dat Pacelli als paus den naam Pius XII heeft aangenomen, blijkt, dat de nieuwe Heilige Vader de politiek van den afgetreden kardinaal-staatssecretaris zal voortzetten. i Deze politiek is steeds zeer scherp tegen het nationaal-socialistische Duitschland ge richt geweest. Men kent in het Duitsche rijk mgr. Pacelli beter dan eenig ander volk ter wereld, omdat deze immers van 1917, toen hij nuntius in München werd, tot 1929, toen hij tot kardinaal-staatssecretaris werd be noemd, binnen de Duitsche grenzen werk zaam is geweest, en wel niet in hoofdzaak als priester, maar als diplomaat en politi cus. Men herinnert zich nog zeer goed de nauwe samenwerking tusschen Pacelli en Stresemann, en vooral in het afgeloopen jaar is de tegenwoordige paus in de Duitsche partijpers met groote scherpte aangevallen en geschilderd als het middelpunt van de onverzoenlijke houding van het Vaticaan jegens het Derde Rijk. Daarom is men er te Berlijn op voorbereid, dat de spanning eer der toenemen dan afnemen zal. Men had hier niet de keuze van een z.g. „politieken paus" verwacht, en staat thans voor een nieuwe en verrassende situatie. De nieuwe paus Pius XII was in de krin gen der buitenlandsche journalisten te Ber lijn een een zeer hooggeachte en bekende figuur. Nimmer ontbrak de nuntius bij de jaarlijksche banketten van de Vereeniging der Buitenlandsche Pers, waarin hij in uit stekend Duitsch steeds namens het corps diplomatique redevoeringen hield van een zoo hoog gehalte, dat de society in Berlijn zich gelukkig achtte, dit diner te kunnen bijwonen, alleen reeds om mgr. Pacelli als redenaar te kunnen hooren. Zijn toespraken op deze banketten, tezamen met die van Stresemann als rijkskanselier en als minister van Buitenlandsche Zaken waren hoogte punten op rhetorisch en aesthetisch gebied, die later nimmer meer zijn bereikt. Mgr. Pacelli was ook een uiterst gaarne geziene gast op het Nederlandsch gezant schap in de lange jaren, gedurende welke baron Gevers, die met den kerkvorst per soonlijk zeer bevriend was, aan het hoofd onzer legatie stond. Diplomaten en politici uit de jaren der republiek van Weimar her inneren, zich gaarne de uiterst decoratieve figuur van nuntius Pacelli, die steeds bij officieele ontvangsten het middelpunt vorm de en een hoogachting genoot, welke ver boven het gebruikelijke uitging. Die achting en vereering bleef echter niet tot de groote beminnelijkheid van den kerkvorst beperkt, maar strekte zich vooral uit tot den scherp- zinnigen diplomaat en staatsman. zijn groote diplomatieke gaven de achting der Duitsche staatslieden. In 1920 werd hij nuntius te Berlijn. Aan zijn tact en werk zaamheid zijn de belangrijke concordaten met Beieren (1924) en met Pruisen (1930) te danken; dat laatste vormde de kroon op zijn werk en sloot tevens zijn loopbaan als nuntius af.. Reeds was hij ai secretaris der commissie voor de codificatie van het kano nieke recht een gewaardeerd medewerker van kardinaal Pietro Gasparri, den toenma- ligen staatssecretaris. Op 16 December 1929 wordt hij door den paus tot kardinaal gekozen met de titelkerk Santi Giovanni e Paolo en weinige maan den later wordt hij opvolger van kardinaal Gasparri, wiens levenswerk met de Late- raarische verdragen afgesloten was. Pacelli wérd bovendien camerlengo der Roomsche kerk. Als staatssecretaris toonde hij bijzon dere kwaliteiten en slaagde erin het moei lijke concordaat met het Duitschland van Hitier af te sluiten. Het is met de Duitsche zaken zeer vertrouwd en kon den paus ook in de laatste, moeilijke jaren met groote deskundigheid ter zijde staan. Het groote vertrouwen, dat Pius XI in hem stelde, bleek duidelijk uit de gewich tige zendingen, welke deze hem opdroeg. In 1934 was hij pauselijk legaat op het In ternationaal Eucharistisch Congres te Bue nos Aires en in 1935 te Lourdes. In 1936 maakte hij een lange reis door de Ver. Sta ten, waar o.a. zijn groote rede voor de alge meene Amerikaansche Persvereeniging een grooten indruk maakte. In 1937 nam hij na mens den Paus deel aan de groote feeste lijkheden van de inwijding der basiliek ter eere van de H. Theresia te Lisieux, waar wederom zijn groote en schitterende rede voeringen den weg openden voor een be tere verhouding tusschen Kerk en Franscha regeering. In 1938 was hij nog eens pause lijk legaat op het Internationale Eucharis tisch Congres te Boedapest. Hij is de 262ste Paus. Een kardinaal-staatssecretaris gekozen. De verkiezing van kardinaal Pacelli heeft bewezen dat, als het gewenscht is, het Hei lige College er niet tegen opziet om een ex- staatssecretaris tot Paus te verkiezen. Er is een tendentie in de Kerk, die liever daar niet aan wil, omdat het beter geacht wordt voor de Kerk, dat een niet al te straffe lijn wordt gevolgd en men gelooft, dat er met de verkiezing van een „homo novus" meer mogelijkheid wordt geschapen, om de voor een groot kerkgenootschap als het Roomsch- katholieke, zoo noodige soepelheid te be trachten. Heeft men in dit geval anders gedaan, dan zou dat kunnen wijzen op een sterken wil bij het Heilige College, om de ingeslagen richting te doen bestendigen. In 1912 verscheen van kardinaal Pacelli's hand: „La personalita e la territorialita del- Ie leggi specialmente nel diritto canonnico' In 1930 is een keur uit zijn redevoeringen met een inleiding van L. Laas uitgegeven. Als bijzonderheid omtrent deze keuzs valt nog te melden, dat voor het eerst sedert ruim twee eeuwen weer een Romein Paus is geworden. In 1721 toch ontving kar dinaal Conti, eveneens te Rome geboren, de tiara als Innocentius XIII. De thans ver kozen Paus werd in 1932 door den koning begiftigd met de hoogste Italiaansche on derscheiding, de Annunziata. Zij is tevens de oudste Italiaansche orde, reeds in 1362 gesticht en de weinige dragers ervan mo gen zich betitelen als „neven des konings en gnieten voorrang boven alle andera officieele personen in den staat. Noodlottige hotelbrand. - Het hotel „Queen" is door een feilen brand verwoest. Het vuur deelde zich snel mede aan in de nabijheid liggende huizen. Er zouden vele slachtoffers zijn. Men neemt aan, dat min stens 20 personen om het leven zijn geko men. Brand aan boord van Britsch tankschip. - Aan boord van het Britsche olietankschip Voreta is brand uitgebroken. Het schip was twee dagen geleden met een lading benzine aangekomen. De lading was bijna geheel ge lost. De terstond toegesnelde brandweer heeft het vuur onder den knie gekregen. Honderd kinderen bedolven. - Gister middag is te Higasjiamagi, een Japansch dorp op het eiland Osjima in de prefectuur Kagosjima ingestort tijdens een zwaren storm. Honderd schoolkinderen werden on der de puinen bedolven. Drie hunner werden gedood, tien gewond. Acht dezer gewonde kinderen zijn er ernstig aan toe. De overige kinderen konden onge deerd geborgen worden. Schuschnigg niet voor de rechtbank. - Weensche, welingelichte kringen verklaren, dat Maandag j.1. besloten is af te zien van iedere vervolging van Schuschnigg. Zij nemen aan, dat de oud-bondskanselier van Oostenrijk over enkele weken vertrekken zal uit hotel Metropole, waar hy gevangen werd gehouden en dat hij zich zal terugtrek ken in een klein plaatsje in Opperoostenryk. Sedert 27 Februari had de echtgenoote van Schuschnigg verlof hem dagelijks een uur te bezoeken in hotel Metropole.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1939 | | pagina 1