dagblad voor alkmaar en omstreken.
Hevige gevechten tusschen communisten
en regeeringsgetrouwen.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon-
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door Set geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE AD VER 1'ENT IEN
Van 15 regels 1 25, elke regel meer f 0 25, groote
contracten rabat Groote letters naar nlaatsruimte.
Brieven franco aan de N V. Boek* en Handelsdmk*
kerij v h. HéRMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef 3320, redactie 3330.
No. 59 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Vrijdag 10 Maart 1939
Krachtig optreden tegen de muiters te Madrid.
Verwarde toestand in de stad.
De aigemeene toestand.
De blokkade der
Spaansche kusten.
Britsche begrooting voor de
luchtmacht ingediend.
1750 vliegtuigen van de eerste
linie tegen April gereed.
ALKMAARSCHE COURANT
Op het oogenhlik is het met geen mo
gelijkheid te zeggen, hoe de juiste toe
stand in Madrid en omgeving is. Union
Radio deelde gisteravond laat mede, dat
het vèrzet in de Spaansche hoofdstad
nog steeds voortduurde en dat de defen
sieraad, die „vanaf het eerste oogen
hlik getracht heeft den opstand met
humane middelen te onderdrukken" ge
noodzaakt is geworden, strengere maat
regelen te nemen.
Die raad verwachtte gisteravond nog,
dat Madrid binnen enkele uren weer
zijn normaal aanzien zou krijgen.
Dat laatste is een vrome wensch gebleven,
want na een korte pauze heeft zoo meldde
Havas vannacht om half twee het kanon
weer gesproken. Er ontstond een hevig ge
vecht in het centrum der stad en beide par
tijen bleken te beschikken over kanonnen,
mitrailleurs en handgranaten. Het gevecht
duurde weliswaar niet lang, maar ontplof
fingen, welke men in de verte hoorde, wezen
er op, dat in de buitenwijken nog steeds
tegen communistische haarden van verzet
moest worden gestreden.
De gevechten van gisteren.
Laten wij thans zien, wat er gisteren in
den loop van den dag gebeurd is in en om
Madrid.
-Gisterochtend is het tot nieuwe gevechten
tusschen de communistische opstandelingen
en de troepen van Miaja gekomen. Op ver
scheidene punten werd kanongebulder ge
hoord. Er werd geschoten van daken en uit
vensters, zoodat de bevolking thuis bleef.
Infanterieversterkingen waren op weg naar
Madrid om de communisten te bestrijden en
alle uitgangen der stad waren door troepen
afgezet. Te half twee verspreidden zich ster
ke troepenafdeelingen door de straten om
de door communistische groepen bezette
plaatsen te bevrijden. Het tramverkeer lag
geheel stil.
Om half drie heeft de nationale ver-
dedigingsraad aangekondigd, dat de
middelen tot onderdrukking van de
communistische beweging in werking
werden gesteld. Het leger, dat naar
Madrid ontboden is, is het corps, dat in
normale omstandigheden in de Levant-
zone ligt en gebruikt wordt op de fron
ten, wanneer de omstandigheden dit
noodig maken. Het werd snel naar de
hoofdstad gebracht en viel de muiters,
die zich gevestigd hadden op plaatsen,
die den weg ValenciaMadrid beheer-
schen, op 10 K.M. van Madrid, in den
rug aan. De oproerlingen waren er in
geslaagd het verkeer op den weg te be
lemmeren, zoodat het moest worden
omgeleid. De eerste resultaten, die ver
kregen werden door de aankomst der
versterkingen, waren, dat belangrijke
groepen soldaten zich overgaven.
Deze soldaten hadden op 10 K.M. van
Madrid het dorp Barrajas bezet, evenals po
sities vóór Canillejas, waar de controle be
staat op den toegang tot Madrid voor reizi
gers en koopwaren. Een tweede actie wei
gevoerd in de voorstad Chamartin, in e
noorden van Madrid, waar het communis i-
sche revolutionnaire comité gijzelaars ia
opgesloten, o.m. verscheidene repubiikein-
sche Spaansche journalisten. Om half ne
gistermiddag heerschte rust in het een ïum
der stad.
Communisten deserteerden.
Later werd gemeld, dat een legercorps
naar Canillejas optrok. De desertie onder
communistische troepen werd steeds belang
rijker. De soldaten, die zich overgaven ver
den onmiddellijk naar plaatsen achter e
front gebracht.
Het is thans bekend, dat de communisti
sche troepen van El Pardo vertrokken z«n
op 25 K.M. ten noordwesten van Madrid.
Zij konden oprukken tot de uiterste buiten
wijken zonder tegenstand te ontmoeten va
den kant der trouwgebleven troepen, <-
geen conflict wilden doen ontstaan.
Gisteren liepen nog communistische roe
pen in Madrid, doch deze strijdkrachten zijn
thans afgesneden van de kern der troepen,
die gekampeerd liggen in de omgeving v ai
Alamada de Oaupa.
Volgens te Parijs ontvangen berichten
waren gistermorgen om acht uur het ge
schut en de mitrailleurs begonnen te
vuren in de omgeving van het plein
Gibelles en het onafhankelijkheidsplein
bij de Fransche ambassade. Om twaalf
uur duurde de strijd nog voort in deze
buurten. Volgens weer latere berichten
bezetten de communisten vrij belangrijke
stellingen in het centru,m.
Later werd gemeld, dat het hoofd
kwartier der communisten gevallen was
en dat 1400 opstandelingen waren ge
vangen genomen.
De radio te Madrid heeft medegedeeld,
dat de socialistische va.kvereenigingen van
Valencia, die tevoren in handen waren van
de communistische oproerlingen, thans in
handen zijn van haar eigen socialistische
leiders, die den verdedigingsraad steunen.
De kruiser Devonshire, dien de Britsche
regeering heeft uitgezonden ter bescher
ming en, zoo noodig, ter evacuatie van Brit
sche onderdanen, heeft twee uur gelegen in
de haven van Gandia en is daarna weer ver
trokken. Miguel Primo de Rivera heeft zich
ingescheept aan boord van den kruiser.
Journalist gearresteerd.
Gistermorgen, voordat het verdedigings
comité een actie tegen de opstandelingen
had ontketend, is een der speciale correspon
denten van Havas gearresteerd door een
groep communistische soldaten, toen hij door
de oostelijke wijken van Madrid liep. Hij
werd voor het revolutionnaire comité geleid
en twee uur lang vastgehouden. Tenslotte
werd hij op vrije voeten gesteld. Talrijke
mannen waren gevangen gezet, o.m.. scflda-
ten der guardia de asalto, die den commu
nisten bij verrassing in handen waren ge
vallen.
Gefusileerd.
Volgens een draadloos bericht uit Madrid,
dat te Burgos is opgevangen, zijn te Valencia
19 communistische legerleiders gefusilleerd.
De gevluchte oorlogsbodems.
Majoor Pona is te Oran aangekomen uit
Melilla teneinde te spreken over het over
geven van de oorlogsbodems welke een toe
vlucht hebben gezocht te Oran en Bizerta,
aan Franco.
golf van bis kaie:_
U. GIJOX
FRANKRIJK
iBRALTA*t*-r
INCRS CL-Kcam
NAAR HET EINDE VAN DEN BURGEROORLOG IN SPANJE
Dit kaartje geeft een goed beeld van het
grondgebied dat nog in handen der repu
blikeinen is.
De zwarte pijltjes geven de mogelijke
aanvalsrichtingen weer, die de Franco
troepen beoogen bij het ophanden zijnde
offensief en welke voornamelijk gericht zijn
op de twee verbindingswegen van Madrid
Valencia.
In de voornaamste steden n.L Albacete,
Ciud-Real, Murcia, Alicante, Lorca, Carta-
gena en Almeria is het zeer onrustig door
de herhaaldelijk onderlinge opstanden.
De witte pijlen geven de richting aan
naar de Fransche oorlogshavens waar de
republikeinsche vloot zich heeft laten in
terneeren; te Sête na den val van Barce-
lona, te Bers-El-Kebir na den val van het
ministerie Negrin.
De woordvoerder van Franco heeft
Woensdagavond voor de radio verklaard, dat
deze schepen, overeenkomstig de internatio
nale wet, aan Franco gegeven zullen worden.
Uit Palma. wordt gemeld, dat de republi
keinsche duikboot 'C 2 gisternacht daar is
aangekomen en zich asm de rechtscbe autori
teiten heeft overgegeven.
Britsche oorlogsschepen te Gibraltar.
De Britsche oorlogsschepen Shropshire,
Ivanhoe, Ilex en Imogen, die aan de gecom
bineerde manoeuvres van de Atlantische
vloot deelnamen, zijn gistermiddag onver
wacht te Gibraltar binnengeloopen. Er
werd noch aan de officieren, noch aan de
bemanning, vergunning gegeven te passa
gieren. De oorlogsbodems zullen waarschijn
lijk vannacht zee kiezen om naar het oosten
koers te zetten. De bestemming is echter
niet bekend. De marine-autoriteiten te Gi
braltar weigeren zich hieromtrent uit te
laten. Welingelichte kringen meenen even
wel te weten, dat de aanwezigheid dezer
oorlogsschepen verband houdt met de door
Franco afgekondigde blokkade.
Vier man bij scheepsbotsing verdronken.
- Gisteravond is op de Humber wederom een
ongeluk gebeurd. Nabij Huil is een treiler
van de admiraliteit na een botsing met een
visscherstreilsr binnen twee minuten gezon
ken. Vier man van-de marinereserve worden
vermist. De overige twaalf opvarenden kon
den gered worden.
Samenzwering ontdekt. - De gewezen
premier van Irak, Hikmat Soleiman en offi
cieren van het leger van Irak zijn gearres
teerd wegens samenzwering tegen den staat.
Bij koninklijk decreet zullen zij voor den
krijgsraad worden gedaagd.
Plegers van bomaanslagen voor den
rechter. - Gisteren hebben te Londen 22
mannen en een meisje terechtgestaan onder
verdenking van misdrijf tegen de wet op de
ontplofbare middelen. Tegen 18 dezer be
klaagden, die na de reeks van bomaansla
gen gearresteerd waren, was een aanklacht
wegenssamenzwering tot het veroorzaken
van ontploffingen ingediend.
Een der getuigen, de directeur van de
electrische centrale te Brimsdown, verklaar
de, dat door een ontploffing in de centrale
een schade van ongeveer 1000 Pond Sterling
was aangericht.
Zooals wij gisteren schreven, is de geheele
Middellandsche Zeekust tusschen Sagunto
en Adra gesloten verklaard voor de scheep
vaart in de Spaansche territoriale wateren.
Naar aanleiding hiervan heeft lord Halifax
gisteren in het Engelsche Hoogerhuis de
waarschuwing uitgesproken, dat Britsche
oorlogsschepen instructies hebben gekregen,
om Britsche schepen buiten de Spaansche
territoriale wateren te beschermen en zelfs
vergeldingsmaatergelen te nemen binnen
de territoriale Spaansche wateren tegen
iederen onderzeeschen aanval.
Lord Halifax sprak deze waarschuwing
uit tijdens de debatten over Spanje en zeide
verder over dit onderwerp: „Volgens den
eenigen tekst, die op het oogenblik ter be
schikking staat, ben ik er van op de hoogte
gesteld, dat de verbodsaankondiging gericht
is tegen het binnenvaren van Spaansche
havens tusschen zekere punten aan de
Spaansche kust of tot het naderen dier
havens binnen drie mijl. In den tekst der
nota, waarvan de regeering alle Britsche
schepen in kennis heeft gebracht, wordt geen
aanduiding gegeven van eenigerlei actie
tegen schepen buiten de territoriale wateren
en de regeering veronderstelt, dat een der
gelijke actie niet wordt overwogen. Ik wil
het duidelijk maken, dat, wanneer een actie
buiten de territoriale wateren wordt onder
nomen, de Britsche regeering verplicht zou
zfjn tegenstand te bieden tegen zoo'n actie
op dezelfde wijze als zij dat in het verleden
gedaan heeft. Ik moet het ook volkomen
duidelijk maken, dat de regeering het als
een zeer ernstige aangelegenheid zou be
schouwen, wanneer een Britsch koopvaardij
schip tot zinken werd gebracht, zelfs bin
nen de territoriale wateren, in het bijzonder,
wanneer geen behoorlijke waarschuwing is
gegeven en behoorlijke stappen zijn onder
nomen voor de veiligheid der bemanning.
Er zijn instructies gegeven aan de Britsche
oorlogsschepen om alle noodige bescherming
te geven aan schepen, die het voorwerp
zouden kunnen worden van zulke aanvallen
en zelfs vergeldingsmaatregelen te nemen
binnen de territoriale wateren tegen iederen
onderzeeër, die overgaat tot een zoo onver
dedigbaar optreden.
In Duitschland en Italië heeft men offi
cieuze commentaren geleverd op de aankon
digingen van Hore Belisha. Zoo meldt het
D. N. B. o.a.:
„In politieke kringen merkt men op, dat
minder belang gehecht wordt aan de door
minister Hore Belisha aangekondigde
wapeningsfeiten dan aan de mentaliteit, die
uit de rede schijnt te spreken. Volgens de
hier heerschende opvatting valt het niet te
miskennen, dat de agressiviteit, welke
president Roosevelt sedert eenigen tijd
tegenover de autoritaire staten ontwikkelt,
tot op zekere hoogte haar weerslag heeft op
de staten, die plegen te verklaren, dat zij,
ondanks het verschil in regime, met de auto
ritaire staten in vriendschap willen samen
werken.
Volgens de bekende Duitsche opvatting is
het het goede recht van iederen staat, dat hij
zich de wapening verschaft, die hij noodig
acht voor de bescherming zijner rechtmatige
belangen. Daarom achten velen het verwon
derlijk, dat van Britsche zijde voorberei
dingen voor de verscheping van 19 divisies
naar Frankrijk aangekondigd worden, ter
wijl er geen agressieve Duitsche bedoelingen
tegenover Frankrijk bestaan, noch iets be
kend is van aanvalsplannen van Frankrijk
tegenover Duitschland. In ieder gevaL zoo
voegt men daaraan toe, zullen degenen, die
zouden denken, dat dergelijke mededeelin-
gen in Duitschland eenigen indruk zouden
maken, zich vergissen met het oog op de
militaire bescherming in het Westen van
Duitschland.
„Men is verder hier van meening, dat de
ontwikkeling van een gezonden en vreed-
zamen Europeeschen toestand ernstig be
lemmerd zou worden, wanneer de demo
cratische mogendheden er door haar wape
ning toe verleid zouden worden haar bij
dragen tot den vrede te weigeren door zich
te onthouden van ieder begrip voor de ge
rechtvaardigde aanspraken en de vitale
rechten der autoritair geregeerde volken".
Naar aanleiding van de verklaring van
Hore Belisha, dat het Britsche veldleger,
dat voor een eventueelen oorlog in Europa
geoefend en uitgerust is, uit 19 divisies, 2
cavalerie-brigades en een aantal niet in
brigades ingedeelde eenheden bestaat, heeft
een militaire deskundige te Rome, naar
Reuter meldt, verklaard, dat de spil Rome-
Berlijn om te beginnen ongeveer 200 divisies
in het veld zou kunnen brengen.
Deze zelfde deskundige raamde, dat En
geland ongeveer 300.000 man in het veld zou
brengen, vergeleken met de 10 millioen man,
die Italië voor ongeveer 50 divisies beschik
baar heeft.
Na er op gewezen te hebben, dat Roose
velt en zijn aanhangers met al hun krachten
er aan werken de Vereenigde Staten tot een
bondgenootschap met Parijs en Londen te
brengen, betoogt de Giornale d'Italia dat
Italië, Duitschland, Japan en hun vrienden
zich geenszins zullen laten ontmoedigen
door de reusachtige bewapeningen der de
mocratieën bij de verwezenlijking van hun
wettige aanspraken. Er moet echter eens te
meer de aandacht op worden gevestigd, dat
de bewapeningen van Frankrijk, Groot-
Brittannië en de Vereenigde Staten voortaan
openlijk een offensief en uitdagend karakter
aannemen. Naarmate de bewapeningen zich
ontwikkelen, nemen Parus en Londen een
toon en een houding aan, welke leiden tot
intimidatie en misbruik van kracht.
Minister Kingsley Wood heeft giste
ren in het Lagerhuis de begrooting voor
de luchtmacht ingediend, die in totaal
een cijfer van 205 millioen pond be
loopt. In de toelichting zeide de minis
ter, dat het de hoogste begrooting was
in de 21 jaren dat het departement nu
afzonderlijk bestaat. Niet alleen waren
de 1750 vliegtuigen, van de eerste linie,
die op 1 April gereed meosten zijn reeds
nu afgeleverd en zouden in den loop
van volgend jaar de 3750 machines ge
reed zijn, die eerst twee jaar later
klaar hadden moeten zijn, maar spr.
hoopte ook dat de 4000 pet. bespoedi
ging van de productie, die hij voor Mei
1940 beloofd had, reeds einde van dit
jaar bereikt zouden zijn. Met de ver
snelde aflevering der troote bombarde
mentsvliegtuigen, die de beste ter we
reld waren, zou het hooge cijfer der
dagelij ksche uitgaven voor de lucht
macht nog stijgen.
De hooge uitgaven waren in hoofdzaak
veroorzaakt geworden door het groote aan
tal moderne vliegtuigen, dat thans bij de
eskaders komt, de kosten voor het voorzien
in aanvullende productiecapaciteit en den
bouw van nieuwe bases. De minister her
innerde er aan, dat de luchtvaartbegrooting
van 1924 18 millioen bedroeg. De stijging
van dit jaar met 74 millioen staat gelijk met
het totaal der defensiebegrooting van 1913.
93 millioen worden uitgetrokken voor vlieg
tuigen en ballons. Er worden 35 compag
nieën gevormd van den territorialen hulp
dienst voor vrouwen.
Het maximum aantal van het personeel
wordt verhoogd tot 102.900. Met vliegtuig
rompen en vliegtuigmotoren worden groo-
tere vorderingen gemaakt dan verwacht
werd. Verleden jaar werd begonnen met de
werkzaamheden aan 37 nieuwe bases en 20
bases zullen dit jaar noodig zijn.
Bevredigende recruteering.
Men heeft uitstekend gevolg gegeven
aan den oproep van Juni voor 31.600 vlie
gers, waarnemers en ander personeeL
Dit aantal is reeds overschreden. Er zul
len dit jaar nog 20.000 man noodig zijn. Wij
hebben, aldus de minister, meer luchtwaar-
nemers en telegrafisten noodig. De recrutee-
ring voor de vrijwillige reserve vordert be
vredigend, ruim 2500 personen worden op
geleid tot piloot, terwijl een civiele lucht
macht, die in tijd van nood in staat zal zijn
bij de luchtmacht te dienen of op andere
manieren bij de luchtvaart 1400 geoefende
piloten telt, terwijl nog 3800 personen een
vliegopleiding krijgen.
De ontwikkeling van groote bommenwer
pers met een langeren actieradius maakt
het noodig te voorzien in luchtwaarnemerg
en schutters van hpogen standaard.
Met den groei van de luchtmacht en de
ontwikkeling van snelle, machtige machines
is het onmogelijk ongelukken uit te schake
len. Het aantal ongelukken was zonder twij
fel groot geweest, maar in verhouding tot
het aantal vlieguren en afgelegde mijlen
was het geringer, dan het gemiddelde der
laatste jaren. Nochtans had spr. besloten een
commissie medische deskundigen in het
leven te roepen die een nog strenger keu
ring van candidaten zou doorzetten.
Het aantal eerste linietoestellen in het
moederland zal tegen 1 April verhoogd
zijn tot 1750, terwijl de overzeesche
sterkte verhoogd zal worden tot 500
eerste-linietoestellen. Kingsley Wood
vervolgde zijn uiteenzettingen aldus:
onze luchtmacht is even geweldig als
iedere andere ter wereld. Wij zijn bezig
met den bouw van een evenwichtige
luchtmacht. Wij hebben ons niet veria-
ten op het traditioneele vertrouwen in
het tegenoffensief als essentiëel element
in de luchtstrategie. Een machtige aan-
valskracht is niet alleen een sterk af
schrikwekkend middel voor aanvallen,
maar een vitaal onderdeel van ieder ge
zond defensie-systeem.
Tot dusverre is er een neiging geweest
om te veel nadruk te leggen op het argu
ment, dat de bommenwerper er altijd door
heen zal komen. De recente ontwikkelingen
hebben de kracht van het offensief vermin
derd en de kracht van het luchtdefensief
verhoogd. De versnelling der productie was
mogelijk geworden door de vorming van
drie of vier fabrieken tot een groep, die
hetzelfde type machines maakte en de fa
brieken hadden daarin de meest mogelijke
medewerking aan de regeering verschaft.
Spr. kon meedeeler dat de ballonversper
ring voor Londen gereed was en voor an
dere groote steden r0g in dit financieele
jaar gereed zou komen.
