DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Chamberlain verduidelijkt den nieuwen koers. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, nitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door ''et geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE AD VER IENTIEN: Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0-25, groote contracten rabat Groote letters naar ntaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON. Voor dam C 9, postgiro 37060. Telef 3320, redactie 3330. No. 80 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Dinsdag k April 1939 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. 141e Jaargang Zelfverdediging, geen omsingelingspolifiek. Een verbroederd Lagerhuis schaart zich eenstemmig achter de regeering. Beck's bezoek aan Londen. Roemenië op 't oogenblik nog niet betrokken in anti-aanvalsblok. De algemeene toestand. Britsche pers over de Lagerhuiszi Hing. „Waarom wij Polen een waarborg gaven". Anti-agressie-front bleek noodzakelijk. ALKMAARSCHE COURANT. Het aangekondigde debat over de buitenlandsche politiek in het Lager huis is gisteren geopend door de ar beidersafgevaardigde Greenwood, die namens de oppositie zeide, dat zij de verklaring van Chamberlain nopens Polen van harte onderschreef, maar daar moest niet uit worden afgeleid, dat de arbeiderspartij nu op alles wat de régeering verder zou voorstePen, ja en amen zou zeggen. De regeering bleef de verantwoordelijk heid dragen voor de tragische situatie waartoe men thans gekomen was en alleen omdat gedane zaken nu eenmaal geen keer namen, kon de oppositie zich bij de nieuwe politiek neerleggen. Maar van nu af aan moest het woord verzoeningspolitiek niet meer gehoord worden en het moest defini tief vervangen zijn door onderlinge hulp van allen voor allen die de aggressie af keurden. Het was daarom niet voldoende dat Engeland en Frankrijk Polen te hult) zouden snellen, neen de geheele wereld moest nu weten dat de Westelijke democra tieën voor alle kleine naties in het krijt zouden treden die door de agressiezucht van Duitschland zouden getroffen kunnen wor den. Dit beteekende geen onvriendelijkheid jegens het Duitsche of eenig ander volk, het beteekende uitsluitend gezamenlijk op treden tegen den kwaadstichter die Europa niet tot rust wil laten komen.Als het Chamberlain zou gelukken alle kleine na ties in een bond voor den vrede en tegen agressie te vereenigen dan zou de arbei derspartij zich niet beklagen en den pre mier dit succes van harte gunnen. Sir Archibald Sinclair zeide dat de eeni- ge manier om den oorlog te voorkomen, bestond in de oprichting van een onover komelijke barrière van ajle staten tegen den eventueelen aanvaller. Duitschland moest goed weten dat het weer op twee en misschien drie fronten zou moeten vechten als het zijn agressieve plannen niet wilde stopzetten en de regeering moest de mede werking van Roemenië en Turkije in de eerste plaats zien te verkrijgen. Naar aanleiding van Greenwood's ver klaring en die van andere Lagerhuis-leden, heeft Chamberlain- een rede gehouden en daarin o.m. het volgende gezegd: Mijn verklaring is gekenschetst als een voorloopig bewijs van verzekering in af wachting van een volledige assurantie polis. Ik zelf heb er den nadruk op gelegd, dat de verklaring van voorbijgaanden, tijdelij- ken aard is. De benaming „voorloopig ver zekeringsbewijs" is riiet Plecht voorzoover de vergelijking opgaat, maar zij is onvolle dig, daar, terwijl het uitgeven van een „voorloopig verzekeringsbewijs" inhoudt, dat het door iets meer substantieels ge volgd wordt, mijn verklaring den aard heeft van een volledige verzekeringspolis, die een geweldige afwijking is van hetgeen Engeland tot dusverre op zich heeft geno men en inderdaad een niéuwe richting in de lijn van onze buitenlandsche politiek is. Een volkomen nieuwe richting. Dat wy van onze traditioneele denkbeel den zijn afgeweken vormt een zoo belang rijke gebeurtenis in de Britsche politiek, dat ik meen te mogen zeggen, dat het een hoofdstuk op zichzélf zal zijn, wanneer de geschiedenis zal worden geschreven. Reeds in September heb ikgewaarschuwd voor de mogelijkheid van zulk een wijziging als wij thans onder het oog zien. Chamberlain citeerde eenige zinnen uit zijn radiorede van 27 September, waarin hij zeide ervan overtuigd te zijn, dat weerstand moet wor den geboden tegen elke poging om de we reld te overheerschen. Op dat oogenblik, zeide hij, besefte ikzelf niet, dat de dingen, die toen in verband met Tsjecho-Slowakije gebeurden, noodzakelijk een onderstelling als deze moesten insluiten. Mijn informa ties waren toen, evenals zij thans zijn, van dien aard, dat de oorlog een zoo verschrik kelijk ding is, dat ik het land niet kon vra gen nieuwe verplichtingen op zich te ne men, die ons wellicht in den oorlog zouden brengen, tenzij een zoo belangrijk beginsel op het spel stond, als ik zooeven aangaf. De laatste gebeurtenissen hebben haar uitwerking gehad ver buiten de grenzen der landen, die erbij betrokken waren, en misschien veel verder dan zij verwachtten, die de gebeurtenissen hebben veroorzaakt. Het is geen overdrijving, wanneer men zegt, dat de openbare meening in de ge heele wereld diep geschokt en verontrust is. Dit land is geheel vereenigd door de overtuiging, dat wij ons standpunt duidelijk moeten uiteenzetten, wat ook het gevolg mag zijn. (Toejuichingen). Niemand kan meer dan ik betreuren, dat het noodzakelijk is dergelijke woorden te spreken. Evenmin als in September ben ik thans een man van den oorlog. Ik heb noch de bedoeling, noch den wensch het groote Duitsche volk anders te behandelen, dan ik mijn eigen volk behandeld wil zien. Met groote verwachtingen zag ik uit naar het resultaat der reeds in Duitschland begon nen handelsbesprekingen, die, naar ik dacht, onzen beiden landen en vele anderen staten, van voordeel zouden zijn geweest, doch het vertrouwen, dat zoo deerlijk ge schokt is, wordt niet gemakkelijk hersteld. Wij waren daardoor genoodzaakt den toe stand ODnieuw te beschouwen. De premier herinnerde eraan, dat hij onlangs gezegd heeft, dat Engeland geen vage verplichtingen, die bij onvoorziene omstandigheden van kracht zouden worden, op zich moest nemen, doch wat wij thans op ons nemen is een vast omlijnde verplichting, geldende voor een zekere omstandigheid, n.1. dat een poging gedaan zou worden de wereld door geweld te overheerschen. Zooals Greenwood gezegd heeft kan de zaak niet ophouden op het punt, waar zij thans staat. Als deze politiek de politiek der Duitsche regeering zou zijn, is het duidelijk, dat Polen niet het eenige land zou zijn dat gevaar loopt, en de poli tiek, die ons gebracht heeft tot onze verzekering voor Polen, kan natuurlijk niet bevredigd of ten uitvoer gelegd worden, indien wij ons moeten beper ken tot een enkel geval, dat tenslotte misschien niet(Het einde van dezen zin ging in de toejuichingen verloren). De laatste gebeurtenissen hebben terecht of ten onrechte alle staten, die aan Duitsch land grenzen, ongelukkig, bezorgd, en on zeker ten aanzien van Duitschland's toe komstige plannen gemaakt. Indien dit aan een misverstand zou moeten worden gewe ten, en de Duitsche regeering nooit éen dergelijke gedachte zou hebben, dan zou den de overeenkomsten ter verzekering van de onafhankelijkheid dezer landen nooit in werking treden, en Europa zal geleide lijk in een toestand der overeenkomsten wellicht zelfs vergeten zou worden. Laat mij hierop den nadruk leggen: wat ook het resultaat mag zijn van de bespre kingen. thans tusscfien Engeland en an dere landen gevoerd, zij houden geen be dreiging 'voor Duitschland in, zoolang Duitschland een goede buur zal zijn. Chamberlain kwam terug op Green wood's verklaring over een omsingeling van Duitschland en zeide: „die gedachte is fantastisch. Wat wij voeren is een poli tiek van zelfverdediging. De minister-president zeide voorts, dat de arbeiderspartij nog eenigszins de ver denking koestert, dat de zgn. ideologische verschillen Engeland van Rusland schei den. Chamberlain zeide niet te beweren, dat er geen ideologische verschillen be staan. Zij bestaan zeker, zij zijn onveran derd gebleven, maar de kwestie is, dat zij geen werkelijke beteekenis hadden in vraagstukken als deze (toejuichingen). Behoud der onafhankelijkheid. De zaak, waarom wij ons bekommeren, is het behoud van onze onafhankelijkheid, en daarmee bedoel ik niet alleen de Engel- sche onafhankelijkheid, maar die van alle staten, die wellicht door agressie bedreigd worden, door de politiek zooals ik die heb aangegeven. Wij verwelkomen de mede werking van ieder land, wat ook zijn bin- nenlandsch systeem mag zijn, niet voor agressie, maar voor den tegenstand tegen aggressie. Ik geloof dat dit volk thans eensgezind is, niet alleen in de goedkeuring van wat wij verklaard hebben, maar ook ten aanzien van het doel dat daarachter ligt. Ik geloof, dat het geheele Britsche Rijk die goedkeuring deelt. De deelen van het Britsche Rijk overzee hebben onzen arbeid voor den vrede tot dusverre gadegeslagen met de vurige hoop, dat zij succes zouden hebben. Bij allen is het besef gegroeid, dat zij niet eeuwig kunnen leven in deze at mosfeer van verrassingen en alarm, waar van Europa in de laatste maanden heeft ge leden. Het gewone dagelijksche leven kan in een toestand van onzekerheid geen voort gang vinden. Voor zoover de regeering kon bijdragen tot het herstel van vertrouwen den wil van dit volk vertolkt. Ik vertrouw, dat onze actie, die ingezet, maar niet ge ëindigd is, zal blijken gericht te zijn tegen en niet op den oorlog, waarmede niets ge wonen, niets genezen en niets volbracht wordt, maar op een meer gezonde wereld, waarin de rede de plaats van het geweld zal innemen en bedreigingen plaats zullen maken voor goede en redelijke argumen ten. (Luide toejuichingen). De Poolsche minister van buitenlandsche zaken, Beek, is gistermiddag te 16 u. 33 te Londen aangekomen. De Poolsche ambassa deur had hem vanaf Dover vergezeld. Beek werd te Londen begroet door Hali- fax en den staf der Poolsche ambassade. Uit betrouwbare bron wordt door „U.P." vernomen, dat tengevolge van complicaties, die zich hebben voorgedaan, Chamberlain zich er van onthouden heeft Roemenië te betrekken in het anti-aanvalsblok, tenmin ste, totdat de besprekingen met Beek, waar schijnlijk Woensdag laat, beëindigd zijn. Volgens de eene opvatting zal Roemenië neutraal blijven, welke neutraliteit door Engeland gegarandeerd zou worden. Indien Duitschland Polen aanvalt, zou volgens dit plan Roemenië, in plaats van Polen automatisch te hulp te komen, neu traal blijven en zoo Duitschland de Poolsche uitweg naar de Oostzee via Gdynia en Dan- zig afsluit, zou Polen door Roemenië een verbinding krijgen met de Zwarte Zee. Roemenië heeft eenige vraagpunten te berde gebracht, die, naar door Chamberlain en Halifax in een conferentie in Downing- street 10 besloten is, met Beek besproken zullen worden. Waarschijnlijk is dit ook de reden, dat de Roemeensche gezant Tilea zijn bezoek aan Boekarest bekort heeft en vandaag naar Londen terugkeert om aan wezig te zijn voordat in de besprekingen met Beek een beslissing genomen wordt. Naar vernomen wordt, heeft Roemenië geweigerd de verzekering te geven, dat het Polen automatisch met militaire hulp zat bijstaan, tenzij Polen wederkeerig eenzelfde Over het algemeen keurt de Britsche pers de buitenlandsche politiek, zooals deze uit een is gezet in de debatten in het Lagerhuis, goed. Men is zeer tevreden, dat geen poli tiek van omsingeling van Duitschland wordt gevoerd, aangezien, zooals de „Daily Mail" schrijft, dit zou leiden tot een zekeren oor log. Talrijke bladen verwelkomen ook de ver klaringen van den minister-president, dat geen „ideologische geschillen" ter zake doen in de betrekkingen tot de Sovjet-Unie. De Times merkt op, dat Engeland niet spoedig overgaat tot een verklaring, als ten opzichte van Polen is gegeven en de beteekenis hier van wordt nog vergroot door de eensgezind heid in het Lagerhuis. Achter het parlement staat zonder twijfel de onverdeelde wil van het land. Er bestaat geen vrees of jalouzie dat het machtige Duitschland alle kracht, waarover een kundig, moedig, energiek en gedisciplineerd ras rechtens be schikt, aanwendt, doch een antwoord zal worden gegeven op iedere poging een mili taire heerschappij uit te oefenen over Europa. Dit antwoord heeft het Britsche volk door de eeuwen steeds gegeven. De Daily Telegraph schrijft, dat de we reld duidelijk is getoond, dat het parlement en het volk van Engeland eensgezind de regeering steunen in haar politiek van ver zet tegen de agressie-methode. De eens gezindheid is zelfs grooter dan in 1914. Kort geleden werd de minister-president scherp aangevallen, thans heeft hij wederom het vertrouwen van hen, die hem becritiseerden en wordt zijn zware taak verlicht door het vertrouwen van het land zonder onder scheid van rang of partij. Zijn eenvoudige, krachtige woorden waren waardig en zon der aarzeling. Het waren de woorden van een man, die wijst waarheen hij ging. Ook de News Chronicle brengt hulde aan den minister-president, evenals de Daily Herald. Beide bladen hopen, dat het systeem van wederkeerigen bijstand snel zal worden ontwikkeld. De Duitsche pers geeft een ander geluid dan de Britsche. Zoo schrijft de Berliner Boersenzeitung in zijn commentair over Chamberlain's verklaring: Wanneer het doel van deze rede geweest is, de „innerlijke verandering" aan te toonen, welke de leider van de Britsche politiek heeft ondergaan, dan kan men niet beweren, dat Chamberlain erin geslaagd is, de logische juistheid van deze verandering te bewijzen. Chamberlain heeft voor de aankondiging van zijn wijzi ging gewichtig klinkende woorden gekozen. Hij vergist zich als hij denkt, dat zulke woorden indruk op ons maken. Zij verster ken in ons slechts de zekerheid, dat het krachtiger worden van Duitschland in- druischt tegen de voornemens van Engeland om over het continent te beschikken. De Engelschen, met Chamberlain aan het hoofd, hebben den zin voor het eenvoudigste Duitsche levensrecht verloren. Voor ons blijft de grondslag waarop wij staan, de verklaring van den Führer in zijn rede te Wilhelmshaven, dat de veiligheid van het Duitsche volk in zijn kracht ligt. De „Deutsche Allgemeine Zeitung" schrijft: Hoewel men moet toegeven, dat de betrek kingen van Sovjet-Rusland tot vele staten nogal gecompliceerd zijn, maakt men in Lon den den rooden gealliëerde weer tot spil van het geheele voorgenomen stelsel. Is nog een duidelijker bewijs noodig voor den boosaardigen kringloop waarin Engeland zich beweegt? De „Völkischer Beobachter" schrijft: Het nationaal-socialistische Duitschland is thans niet bereid vriendschap te sluiten met dit Groot-Britannië, dat gekenteekend wordt door den in Londensche regeeringsbureaux er. redactiekamers héerschenden geest. Tenslotte de Fransche pers. In zijn commentaar op de Britsche poli tiek en de rede van Chamberlain schrijft Bourgues in de „Petit Parisien", dat Duitsch land thans gewaarschuwd is, dat het op alle wegen, waarop zijn buitensporige ambities zouden kunnen leiden, Engeland zal ont moeten. In geval van een aanval zal Enge land niet alleen Polen, doch ook de andere landen in dit gebied steunen. Aangezien Engeland in het westen ook Frankrijk, België, Nederland en Zwitserland zal helpen, zijn alle buurstaten van Duitsch land opgenomen in het verdedigingssysteem dat Engeland heeft opgebouwd om een eventueelen aanval van Duitschland te stui ten. Pietri schrijft c'.e „Jour", dat het succes van Chamberlain'. initiatief niet twijfelach tig is. Men zal 'n garantie van Engeland niet weigeren, vooral wanneer, zooals het schijnt, dit aan de andere zijde van het Kanaal ge steund wordt door militaire maatregelen. „Le Populaire" schrijft, dat de verklaring van Chafhberlain in het Lagerhuis van grooter belang is dan de vorige. Hü heeft geen antwoord op vragen, welke men hem zou kunnen stellen, in het duister gelaten en hy heeft de verplichtingen, welke Enge land op zich heeft genomen, vergroot. Enge land heeft zich aan het hoofd geplaatst van een groote coalitie van alle landen, welke den oorlog verafschuwen en die zich tegen een aanvaller willen verdedigen. In „1'Humanite" schrijft Peri, dat Cham berlain zich met veel energie en duidelijk heid heeft uitgedrukt. Den dag, waarop het systeem van Chamberlain vasten voet zal hebben, zal het ondernemen van oorlogs- zuchtigen moeilijker wo-den. De volken scheppen weer moed. Er is geen sprake van een omsingeling van Duitschland, zooals Goebbels zeide, doch van verweer tegen een aanval. belofte aflegt, zoowel ten aanzien van een Duitschen aanval als van een Hongaarsche agressie of van een aanval van Duitschland via het Hongaarsche gebied. Dit is in Polen op verzet gestuit, omdat Polen er niet voor voelt, zijn vriendschap pelijke relaties met Hongarije te bederven. Uit betrouwbare bron wordt vernomen, dat Roemenië als belooning voor zijn deel neming aan het „Halt Hitler-front" ook ver langd heeft, dat de andere Balkanstaten, leden van de entente, Joego-Slavië, Grieken land en Turkije, zullen beloven, dat zij Roemenië zullen bijstaan, indien Bulgarije door middel van geweld poogt de Dobroedsja te heroveren. Onder het opschrift „Waarom wij Polen een waarborg gaven", schrijft de „Sunday Times": Het is duidelijk ge worden, dat wanneer wij Europa aan zijn lot overlaten, het onder de heer schappij van een uitsluitend agressief militair despotisme zal vallen. Tot weerstand verplicht. Indien Polen en Roemenië verloren gaan, zullen Nederland, Denemarken en Zwitserland ook verloren gaan en zou den Frankrijk noch Rusland onafhankelijk kunnen blijven. Wij staan eens te meer voor het gevaar van een volkomen verdwijning van het machtsevenwicht. Ons nationale bewustzijn is vrij van ook maar den gering- sten wensch ons zelf te vergrooten, doch de dreiging is duidelijk voor ons en wij zijn verplicht haar te weerstaan. Dit prikkelt Hitier. In zijn redevoering heeft Hitier kla gelijk ontkend, dat hij iemand bedreigt. Het eenige wat hij wenscht is alleen te worden gelaten. Wat dat aangaat zijn wij allen be reid hem tegemoet te komen, indien ook hij anderen alleen laat. Steeds opnieuw heeft hij zijn kans gehad op vrije onder handeling en vrije regelingen. Steeds op nieuw heeft hij beraadslagingen onmogelijk gemaakt door uitbarstingen, welke het we reldgeweten hebben geschokt. Steeds op nieuw heeft hij zijn plechtig gegeven woord zoo flagrant gebroken, dat zijn woord ner gens langer wordt vertrouwd. Wij vinden geen aanmoediging, geen oplichting van eenigen aard in de redevoering van giste ren. Er blijft hoop den vrede te redden in samenwerking, niet in afzondering. Wan neer zij aaneengeschaard staan zijn de vre delievende mogendheden nog steeds de sterksten. Het is noodig de juiste diploma tieke basis te vinden, waarop zij kunnen samenwerken, doch de taak vereischt tijd en haast te maken, zou alles kunnen beder ven. Verder is daarom noodig een interim- politiek. Een dergelijke interimpolitiek is de waarborg aan Polen. Koning Ghazi om het leven gekomen. - Koning Ghazi van Irak is omstreeks mid dernacht ten gevolge van een auto-ongeval om het leven gekomen. Driehonderdduizend mijnwerkers in staking. - In verband met moeilijkheden bij de onderhandelingen over een nieuw ar beidscontract hebben meer dan driehon derdduizend mijnwerkers gisteren het werk neergelegd. Het bedrijf in de Amerikaan- sche steenkoolmijnen ligt daarvoor voor driekwart stil. Zie verder buitenland pag. 1 derde blad.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1939 | | pagina 1