Vluchtelingenleed in Oldenzaal.
fxuuL= en Jjdn&auw
'BxicQetÜjAe Stand
GEMENGD NIEUWS.
Het laatste transport is thans binnen.
Nog enkele gesprekken met slachtoffers.
TWEEDE BLAD.
VER. VOOR ARMENZORG EN
WELDADIGHEID.
Hoe demoralisatie kan worden
tegengegaan.
De Nederlandsche vereeniging voor ar
menzorg en weldadigheid heeft zich in een
rondschrijven gericht tot een groot aantal
instellingen van weldadigheid hier te lande.
Hiermede wordt beoogd, de weldadigheids
instelling nog eens te wijzen op het groote
belang om ook aan moreele gezinsverzor
ging haar bijzonderen aandacht te wijden.
Hierbij zal, aldus het rondschrijven, het
uitgangspunt moeten zijn het bewustzijn,
dat slechts door versterking der geloofs
kracht en door het openen van nieuwe
perspectieven het geschokt vertrouwen der
gezinnen kan worden hersteld. Genoemd
wordt de mogelijkheid, dat de gezinsver
zorgsters de huismoeders en de oudere
meisjes opwekken tot het volgen van kook
lessen, naai- en kniplessen en wat verder
strekken kan om te leeren hoe zij het be
schikbare inkomen op de meest practische
wijze kunnen besteden. Daarnaast is voor
de huisbezoekers de taak weggelegd de ge
zinsleden op te wekken tot het deelnemen
aan cursussen, het bijwonen van lezingen
en het gebruik maken van de hulpmiddelen,
die van allerlei zijden zijn opengesteld om
de geestelijke ontwikkeling der bevolking
te vermeerderen.
Animeeren.
Speciaal moeten de huisbezoeker^ zich
persoonlijk elk in hun gezin rekenschap er
van geven hoe de werklooze kinderen hun
dag doorbrengen, en hen opwekken de
centrale werkplaatsen te bezoeken, deel te
nemen aan kampen en gebruik te maken
van de vele andere gelegenheden welke
door velerlei organisaties ten behoeve van
de jeugd in het leven zijn geroepen.
Een niet onbelangrijk deel der werk
looze kinderen profiteert in het geheel
niet van de veelvuldige gelegenheid om
aan eigen vorming te werken. Ook
wordt te weinig gelet op de mogelijk
heid om de jeugdige werkloozen te la
ten opleiden voor een vak, dat hem cf
haar past.
Verder wordt in het rondschrijven aan
gedrongen op bevordering van de deel
neming der jeugd aan de jeugdbeweging.
Dit kan o.a. geschieden doordat de instel
lingen van weldadigheid de contributie ge
heel of gedeeltelijk voor haar rekening
nemen. Op deze wijze kunnen de vereen i-
gingen belangrijk werk verrichten ter voor
koming van demoraliseering. Reeds hebben
een groot aantal instanties haar medewer
king bij de verspreiding van deze belang
rijke circulaire toegezegd.
VERSTERKING DER
NEDERLANDSCHE GEMEENSCHAP.
Op 7 en 8 Januari, zoomede op 1 en 2
April, zijn twee weekeindbijeenkomsten
gehouden, waar Nederlanders, behoorende
tot verschillende partijen en uit verschil
lenden maatschappelijken kring afkomstig,
zich hebben verzameld. Op grond van de
overtuiging, dat in het huidig benarde
tijdsgewricht slechts met de inspanning
van alle in Nederland zoo ruimschoot aan
wezige krachten, de oplossingen kunnen
worden verkregen, waaraan ot> alle gebie
den van het openbare leven zoo dringend
behoefte bestaat.
Als gemeenschappelijke punten van uit
gang hebben zij aanvaard: samenwerking
van alle Nederlanders bij den opbouw van
een hechte Nederlandsche gemeenschap
(waarvan de kenmerken zijn: trouw aan
oranje, gewetens- en godsdienstvrijheid en
de rechtsstaat, dus tegen de staatsal-
macht); regeneratie en hervorming van
maatschappelijke, staatkundig en politiek
leven is noodig; het besef "an saamhorig
heid dient tot uiting te komen in den eens-
gezinden wil de werkloosheid krachtig te
bestrijden; voorts in de versterking van de
weermacht; een centraal geleidelijke eco
nomische politiek is noodzakelijk; de band
met Oost en West dient versterkt.
Het is niet de bedoeling een nieuwe
partijformatie op te richten. De begonnen
actiè zal worden voortgezet, waartoe ver
schillende richtlynen zijn vastgesteld.
DE VROUWEN VREDESGANG.
Men verzocht ons opname van het vol
gende:
Ook dit jaar mag de Vrouwen Vredesgang
zich alom in een groote belangstelling ver
heugen. Juist de tijdsomstandigheden ver-
sterkon blijkbaar het verlangen bij de vrou
wen, om ongeacht haar politieke of gods
dienstige gezindheid, uiting te geven aan
haar wil naar een rechtvaardigen vrede. De
oproep, die in grooten getale verspreid
wordt, luidt dan ook:
Vrouwen en Moeders van Nederland,
Diep verontrust over de dreiging van een
nieuwen wereldoorlog en over het onrecht,
dat in de wereld heerscht, in de wetenschap,
dat de volkeren den oorlog niet willen, roe
pen wij u op deel te nemen aan den zesden
Vrouwen Vredesgang, die op Woensdag 17
Mei te Rotterdam zal worden gehouden.
Schaart u bij de duizenden, die zonder
onderscheid van politieke of godsdienstige
overtuiging door haar stil getuigenis van
den wil naar een rechtvaardigen vrede een
beroep doen op het geweten der mensch-
heid.
Van een groot aantal vereenigingen van
zeer verschillende richting heeft de Stichting
Centraal Comité Vrouwen Vredesgang bij
de voorbereiding medewerking mogen ont
vangen. Tal van comité's zijn gevcmd, cue
de propaganda plaatselijk ter hand hebben
genomen.
Ook in het buitenland bestaat groote be
langstelling; reeds kan bericht worden, dat
uit Engeland, Frankrijk, Griekenland, Hon
garije, Indië, Noorwegen, Schotland, Ver.
Staten en Zwitserland bewijzen van instem
ming zjjn gekomen.
Zcoals reeds is medegedeeld, zal de Vrou
wen Vredesgang dit jaar op 17 Mei, den dag
vóór Hemelvaartsdag, gehouden worden te
Rotterdam, waartoe B. en W. van die stad
reeds toestemming hebben verleend. De ad
ministratie, Laan van Meerdervort 19, Den
Haag, verschaft gaarne nadere inlichtingen
en propaganda-materiaal.
DE TAAK VAN DE KONINKLIJKE
MARINE.
Voor de afdeeling Amsterdam van de
Algemeene vereeniging van Nederland
sche reserve-officieren heeft gisteravond
de kapitein ter zee N. A. Rost van Ton
ningen, adjudant in buitengewonen
dienst van H. M. de Konjngin, comman
dant van de maritieme middelen te Am
sterdam, gesproken over de taak van de
Koninklijke Marine.
Hij zette uiteen, dat de taak van een
zeemacht in oorlogstijd is handhaving van
de eigen- en belemmering van de vijan
delijke overzeesche verbindingen, be
scherming van eigen kust en havens
tegen overvallen en hulpverleening bij
landingen op 'svijands kusten.
Teneinde onze havens en handelsvaart
tegen overvallen te beschermen, achtte
spr. noodig: geregelde verkenning van de
Noordzee, convoyeering van de handels
schepen, het vrij houden der handels
wegen van actie van vijandelijke onder-
zeebootep en van zeerpijnen en geregelde
actie onzer onderzeebooten nabij onze
kusten.
KIND DOOR AUTO OVERREDEN.
Gisteravond had te Everlo, gemeente
Helder, een ongeluk met doodelijken afloop
plaats. Bij het oversteken van den provin
cialen weg werd het vierjarige zoontje van
de familie Hendriks door een uit de richting
Noord-Brabant komende auto gegrepen en
ernstig gewond. Het kind is hedennacht aan
de bekomen verwondingen overleden.
PRIJSVRAAG VOOR EEN KORT
VERHAAL.
In de aflevering van 1 April van „Neder
land", onafhankelijk halfmaandelijksch tijd
schrift voor staatkunde, economie en cul
tuur, schrijft de redactie een prijsvraag uit
voor een kort verhaal, dat niet meer dan
15 bladz. druks in „Nederland" mag be
slaan Voor de bekroonde inzending is een
prijs van 100 beschikbaar gesteld.
De inzending van de vorige prijsvraag
(voor een staatkundig artikel) sloot 15
Maart j.L De uitslag zal in een der volgende
afleveringen bekend gemaakt worden.
POGING HULPVERLEENING DOOR DE
JEUGD TE CENTRALISEEREN.
Landelijk congres in voorbereiding.
Dezer dagen is te Utrecht de derde ver
gadering van het landelijke comité van de
jeugdactie hulp aan noodlijdenden gehouden.
Mededeeling kon worden gedaan van de
maandelijksche stijging van inkomsten.
Verder werd bericht over de tournee van de
Joodsche zangeres en danseres Lien Jaldati,
die reeds drie maal voor de jeugdactie
met succes is opgetreden. Er is den laatsten
tijd met algemeene steunlijsten gewerkt,
die zoo zijn ingericht, dat men er op kan
in teekenen, zoowel voor de Joodsche vluch
telingen, als voor het Spaansche en het
Nederlandsche noodlijdende kind.
De secretaris, de heer J. G. Westerweel,
bracht verslag uit van zijn bezoek aan het
internationaal jeugdcongres, dat 11 en 12
Maart in Reims gehouden is en dat georga
niseerd was door de World Youth Congress
Movement (W. Y. C. M.)
Het bleek dat dit congres besloten heeft
tot het in leven roepen van een internatio
naal centrum voor hulpverleening door de
jeugd.
Landelijk congres.
Mede in verband hiermede besloot de
vergadering, zoo spoedig mogelijk een
landelijk congres „Jeugd helpt jeugd"
bij elkaar te roepen, waar o.a. getracht
zal worden de hulpverleening door de
jeugd in Nederland te centraliseeren.
Voor de mede-organisatie van dit congres
zullen aangezocht worden: het Nederland
sche Jeugdleiders Instituut, het Comité van
Waakzaamheid en de W. Y. C. M. (afd.
Nederland in oprichting), terwijl aan aller
lei jeugdvereeniging sympathiebetuigingen
en steun gevraagd zal worden.
De propaganda voor de jeugdactie zal
krahtiger ter hand genomen worden.
Uitvoerig werd gesproken over de tot
stand gekomen samenwerking met het neu
traal comité voor hulpverleening aan kin
deren in Spanje, waarbij nog eens nadruk
kelijk er op gewezen werd, dat de jeugd
actie uitsluitend wenschte te werken op hu
manitaire basis.
Zoo spoedig mogelijk zal een volgende
landelijke comitévergadering worden belegd,
waar de voorbereiding van het congres een
onderwerp van bespreking zal uitmaken.
Sympathiebetuigingen worden nu reeds
gaarne tegemoet gezien aan het adres:
Jeugdactie hulp aan noodlijdenden, werk
plaats kindergemeenschap, Bilthoven (Tel.
3029).
WIELRIJDER DOOR VIER MANNEN
AANGEVALLEN.
Verkeerde het slachtoffer?
Een inwoner van Hilversum, zekere J.
Smit, die in den afgeloopen nacht per
fiets van Baarn naaf' zijn woonplaats terug
keerde, is op den provincialen weg Baarn
Hilversum bij het landgoed „Hooge Vuur-
sche" door vier onbekend gebleven man
nen van zijn rijwiel geslingerd en met een
boksbeugel bewusteïqcs geslagen, waarbij
hij verschillende verwonidingen aan het
gelaat opliep, o.a. werd zijn kin verbrij
zeld. Het slachtoffer bleef eenigen tijd be
wusteloos liggen, doch heeft, nadat hij
was bijgekomen, kans gezien zijn woning
te bereiken.
Het schijnt, dat de onverlaten het niet
op den heer S. hadden gemunt en hem
met een ander hebben verwisseld.
DOODELIJK ONGELUK AAN BOORD
VAN DE „PARKLAAN".
Gisteravond omstreeks 10 uur is op het
terrein van de Rotterdamsche droogdok
maatschappij te Rotterdam een ernstig on
geluk gebeurd, dat den 18-jarigen Rotter-
damschen nageljongen P. Boon het leven
heeft gekost
B. was aan het werk op het s.s. „Park
laan". Tengevolge van de duisternis stapte
hij in een openliggend luik en viel in de
bunkerruimte. De jongeman viel 5 meter
omlaag en kwam zoo ongelukkig tereóht,
dat hij den nek brak en op slag dood was.
Het lijk is door de rivierpolitie naar het
bureau overgebracht.
VADER EN DOCHTER TRACHTTEN
HUN HUIS IN BRAND TE STEKEN.
Eenige weken achtereen gebeurde het,
dat er brand werd gesticht in een woning
op de Lauriersgracht te Amsterdam. De
politie van het bureau Marnixstraat, die
zich met deze zaak bezig hield, arresteerde
eenigen tijd geleden den bewoner. De man
werd aanvankelijk in het politiebureau in
gesloten, doch moest later naar de Vale-
riuskliniek worden overgebracht.
Inmiddels bleken de brandstichtingen
niet op te houden. Zaterdagavond vatte op
nieuw het behang in de woonkamei vlam,
gelukkig echter zonder gevolgen. De poli
tie was snel ter plaatse. De vrouw, die ziek
te bed lag, beschuldigde haar 15-jarige
dochter van deze brandstichting. Met meis
je, dat reeds eerder door de politie was
verhoord, bleek verdwenen, doch werd
vanmorgen omstreeks half drie op een
bank in het Frederik Hendrikplantsoen
door de politie aangetroffen. Zij heeft in
middels een volledige bekentenis afgelegd.
Een reden voor dit zonderlinge gedrag
heeft zij niet opgegeven. Zoowel de vader
als het meisje zyn zeer overspannen.
VROUW IN LIFTKOKER GEVALLEN EN
ERNSTIG GEWOND.
Gisteren is in een manufacturenmaga-
zijn aan de Prinsengracht te Amsterdam
een ernstig ongeval gebeurd. Een 47-jarige
bij de firma in dienst zijnde corresponden
te wilde van de lift gebruik maken. Zij
trok de deur welke toegang tot de liftko
ker geeft open en stapte naar voren. Nood-
lottigerwijze was de lift niet beneden en
de vrouw stortte van de benedenverdieping
in den kelder op den cementen vloer. Het
slachtoffer bekwam een hersenschudding
en is in ernstigen toestand in het binnen
gasthuis opgenomen.
Hooge Raad houdt zitting in het nieu
we gebouw. - De Hooge Raad heeft" gister
onder voorzitterschap van den vice-presi-
dent prof. mr. B. M. Taverne fcijn eerste
openbare terechtzitting (voor strafzaken)
gehouden in het nieuwe gebouw aan het
Plein no. 2 te Den Haag. De opening ge
schiedde, evenals Vrijdag de sluiting in het
gebouw aan het Plein 1813, waar de Hooge
Raad bijna drie jaren zetelde, zonder eenig
ceremonieel. Het verbouwingswerk is nog
niet geheel voltooid en in verband daar
mede is dé officieele opening eenige maan
den in ieder geval tot na de zomer-
vacantie verschoven.
Dreigend conflict te Enschedé bijge
legd. - De besturen der drie textielarbei
dersorganisaties hebben Zaterdag j.1. een
vergadering gehad met de arbeiders betrok
ken bij het dreigend conflict bij de N.V.
Textielfabriek Bato te Enschedé. Op advies
der besturen werd het voorstel van de di
rectie der fabriek, dat zeer ver tegemoet
kwam aan den eisch der organisaties, aan
genomen.
NOORD-HOLLANDSCHE
LANDBOUW-ONDERLINGE.
Afscheid dr. F. E. Posthuma.
Op 3 April werd te Amsterdam in de „In-
dustrieele Club" onder voorzitterschap van
den heer K. Hogetoorn Dzn. te Beemster de
jaarlijksche algemeene ledenvergadering
gehouden van de Noord-Hollandsche Land
bouw-Onderlinge, afdeeling van de Centrale
Landbouw-Onderlinge, bedrijfsvereeniging
ingevolge 'de Land- en Tuinbouwongeval-
lenwet 1922.
Aan het ter vergadering uitgebrachte ver
slag over het boekjaar 1937/38 ontleenen wij
het navolgende:
Het aantal leden steeg in het verslagjaar
van 3864 tot 3888 vertegenwoordigende een
verzekerd loonbedrag van 4.412.290 (vorig
jaar 4.114.526). Aangifte werd gedaan van
850 ongevallen, waarvan 788 als bedrijfs
ongeval konden worden erkend. In het
voorafgaande boekjaar bedroegen deze ge
tallen resp. 725 en 665.
3 11
r-f
Ook uit het verslag der Centrale Land
bouw-Onderlinge blijkt van een stijging
van het aantal ongevallen in vrijwel alle
deelen van het land. In Noord-Holland ver
toonde het aantal ongevallen, veroorzaakt
door knellen, schrammen en stooten, de
grootste stijging.
Het verslag werd goedgekeurd.
Als leden van het bestuur werden her
kozen de heer J. E. de Nooy te Muiden en
J. Glas Gzn. te Gouw, gem. Hoogwoud, ter
wijl tot plaatsvervangende bestuursleden
opnieuw werden benoemd de heeren J.
Plas J.Rzn. te Middelie en P. van Reeuwijk
te Vijfhuizen.
De voorzitter herinnerde er aan, dat de
heer de Nooy gedurende 25 jaren secretaris
der vereeniging was geweest eti dat de heer
M. C. Consemulder onlangs gedurende een
even groot aantal jaren in dienst van Cen
traal Beheer was geweest. Hij dankte den
beiden heeren voor den arbeid en de toe
wijding, aan de Noord-Hollandsche Land
bouw-Onderlinge gegeven.
Ook de heeren Jb. Swaag Jzn. te Bergen,
Jb. Stelling Mzn. te Enkhuizen eo D. Kriller
te Oude Niedorp, die gedurende 25 jaren in
een plaatselijke ongevallen-commissie hunne
medewerking aan de Landbouw-Onderlinge
hebben verleend, werden ter vergadering
gehuldigd.
Aan het slot der vergadering haüdigde de
voorzitter dr. F. E. Posthuma, die op 1 Mei
a.s. zal aftreden als president-directeur van
Centraal Beheer en dus ook van de Centrale
Landbouw-Onderlinge. Nadat de heeren de
Nooy, Jm. Blaauboer Gzn. en D. Appel Azn.
den heer Posthuma nog hadden toegespro
ken en daarbij aan de eerste jaren der
Centrale Landbouw-Onderlinge hadden
herinnerd, heeft de heer Posthuma zijn dank
uitgesproken.
TEXEL (Maart).
Geboren: Duvera, d. v. Hendrik van
Heerwaarden en Klasina Ran. Cornelis
Jacobus, z. v. Jan de Ridder en Wilhelmina
Vinke. Cornelis Antonius, z. v. Cornelis
Schoenmaker en Aagje Barhorst. Reintje
Elisabeth, d. v. Dirk den Braven en Minke
van der Meer. Arien Johannes, z. v.
Cornelis Johannes Commandeur en Mar-
garetha Johanna Hin. Hendrik, z. v. Al-
bert Steenbergen en Pietje Vlaming.
Jantje d. v. Jan Koorn en Janna Roozen-
daal. Gerard André, z. v. Jan Cornelis
Bakker en Grietje Catharina Bakker.
Lina, d. v. Jan van der Slikke en Trijntje
Beyert. Pieter Johan, z. v. Klaas Lap en
Johanna Gerarda Kikkert. Johanna, d.
v. Jacob van der Knaap en Hermina Sief-
fers. Veronica, d. v. Jacob Gieles en
Aagje de Graaf. Geertruida, d. v. Johan
nes Jongendijk en Elisabeth Soeters.
Guurtje Johanna, d. v. Jan van der Vis en
Bafina Roeper. Cornelis Pieter, z. v.
Albert Cornelis Dros en Johanna Maria
Christina van Bommel. Geertje, d. v.
Jelle van der Meer en Elisabeth Visser.
Cornelia Johanna, d. v. Joseph Bernardus
Pothmann en Petronella Vermeulen.
Cornelis, z. v. Michiel Witte en Adriana
Kil jan.
Ondertrouwd: Cornelis de Waard en
Grietje Renses. Kors Timmer en Anna
de Jong. Jan van Lenten en Elisabeth
Minna E. L. Brakhahn. Pieter Vermeu
len en Trijntje Kalis. Gerrit van der Vis
en Sara Pieternella van Goudswaard.
Getrouwd: Bernardus Filippus van
der Berg en Trijntje Plaatsman. Jacob
Herman Boekei en Cornelia Catharina
Keyser. Cornelis de Waard en Grietje
Renses. Kors Timmer en Anna de Jong.
Jan van Lenten en Elisabeth M. E. L.
Barkhahn.
Overleden: Johanna Schagen, 58 j„
geh. met Adrianus Elenus Stiggelhout.
Trijntje Boogaard, 79 j., wed. van Reijer
Zijm. Jan Maat, 88 j., wedn. v. Marijtje
Duinkfer. Janny Lagerveld, 25 d. Jo
hanna van der Knaap, 1 dag. Geertje v.
d. Meer, 2 dg. Dirk Kooiman, 76 j.,
wedn. v. Marretje Beumkes. Trijntje
Bakker, 39 j., geh. m. Pieter Jan Koorn.
Jacob Daalder, 81 .j, geh. m. Pietje Ellen.
Dirkje Schoenmaker, 75 j., geh. met
Hendrik Barhorst.
„Die Welt wird alt und wieder
jung".
„Und der Mensch hofft immer
Verbesserung".
Deze woorden van den grooten Duit-
schen dichter Schiller kwamen ons in
de gedachten, toen wij ons wederom op
weg bevonden naar OldenzaaL
De natuur is bezig zich te verjongen.
De lente heeft het van den winter ge
wonnen en in de natuur wacht thans
alles op meer zonnewarmte om dan
straks in groote schoonheid uit te
breken.
In de natuur alles frisch jong leven met
beloften voor de toekomst, daar ginds in
Oldenzaal menschenlevens, die een knak ge
kregen hebben, die misschien zoo diep ge
schokt zijn, dat er van een volkomen „op
bloei" nooit geen sprake meer zal kunnen
zjjn.
Bij het binnenrijden van Oldenzaal was
er van een belangstelling van de zijde der
inwoners bij het station en bij de hotels in
tegenstelling met Vrijdagavond geen sprake
meer. Dit is natuurlijk te begrijpen, de
mannen zijn aan 't werk, de vrouwen zijn
thuis en de jeugd zit op de schoolbanken.
Op straat was ook geen vreemdeling
meer te zien en daarom begaven wij ons
maar onmiddellijk naar het station.
Juist arriveerde een trein uit Bentheim
met een veertigtal vluchtelingen. Het
stroomde de visitatiezaal binnen, waar het
onderzoek der ba'-age zeer spoedig was af
geloopen. De „arme" menschen hebber}
immers zoo goed als niets bij zich!
In de hall was het nog tamelijk druk,
doch lang niet in die mate als bij ons vorig
bezoek.
Wij begeven ons allereerst naar de pas-
sencontröle om
enkele cijfers
te vernemen.
Een ambtenaar deelt ons mede, dat er
Zondag nog ongeveer 130 vluchtelingen zijn
binnengekomen, en vanmorgen een 40.
Thans zjjn er nog ongeveer 60 in Oldenzaal,
de overigen zyn reeds allen verder gereisd.
In totaal zjjn ruw geschat 1200 personen
Oldenzaal gepasseeerd. Het transport van
hedenmorgen is het laatste want thans ver
langt Engeland een visum, terwijl de Joden
ook geen toestemmim meer kunnen verkrij
gen Tsjechoslowakije te verlaten.
Wij gaan naar de wachtkamer.
„Grüss Gott", hooren wij naast ons en
een jongeman van ongeveer 25 jaar drukt
ons de hand.
Bent U nog steeds hier in Oldenzaal
sinds Vrijdag, vragen wij.
Ja, zegt hij, terwijl hij ons meetrekt
naar een tafeltje, waar hij zich futloos in
een stoel laat vallen. Wij kijken hem eens
goed aan. Een baard van minstens vier da
gen ontsiert zijn welgevormd gelaat. Zijn
shirt is thans verre van schoon meer en zijn
geheele uiterlijk ziet er slecht verzorgd uit.
U moet trotsch zijn, dat u een Hollander
bent, zucht zjjn zachte stem. De Hollanders
zijn alleen geboren om andere menschen
voort te helpen.
Zijn hand tast voorzichtig in den linker
binnenzak. Een portefeuille komt te voor
schijn en enkele oogenblikken later ligt een
foto, met een lachende en van jong huwe
lijksgeluk stralen 'e vrouw voor ons. Zij
lacht tegen een kindje, dat zij in haar
armen houdt.
Wij vragen niets, wij luisteren.
Die moest ik achterlaten, en hij brengt
de fotografie aan zijn lippen. Ik ben Jood,
mijn vrouw niet. Het concentratiekamp
stond voor mij open. Zij wilde, dat ik ging.
Kleine Ilse sliep, toen vader misschien
voor goed vertrok.
Een traan valt op de tafel. ,,Verzeihen
Sie" zegt hij, ik ben blij, dat ik met een
Hollander spreken kan.
Eén vraag hebben wij gesteld. Denkt u
vandaag verder te gaan?
Ik heb nog eenige hoop, maar teruggaan,
dat doe ik niet. Ik ben niet bang om „ein-
gesperrt" te worden, maar ik heb het mijn
vrouw moeten beloven, mij niet in gevaar
te begeven.
En dan spreekt hij weer over de goede
Hollanders. „Vergelte's Gott".
Zijn naam wordt afgeroepen. Zouden de
papieren voor elkaar zijn? Wij hopen het
van ganscher harte. Daar verdwijnt hij ach
ter de deur waar het Engelsche comité zit
ting houdt.
Wij kunnen niet langer over hem denken.
Een heer van middelbaren leeftijd, vraagt
ons wat hij voor een Mark kan krijgen. Toe
vallig hoorden wij, dat er een kwartje voor
gegeven wordt.
Wij moeten wederom een verhaal van
diepe menschelijke ellende aanhooren.
Dit is 1e tweede keer, dat mijn vrouw
en ik vluchten, zegt hij. Na den „Anschlusz"
zijn we naar Praag gegaan, maar Hitier is
ons nagekomen.
Hij probeert te lachen, als hij vervolgt:
Nu moet ik zien, dat ik hier vandaan kom,
anders komt „der Adolf" mij hier ook nog
achterna.
Weer hooren wij een stroom van lofuitin
gen over ons en ons land. Hoe kunnen wij
het ooit goed maken vraagt hij? Zijn vrouw
roept hem, doch hij aarzelt nog even en
zegt dan fluisterend: God vergoede het,
maar als het niet anders kan, dan treffen
wij elkaar in de loopgraven weer. Het is
misschien een waanzinnige gedachte, doch
wij voelen ons verplicht als uw land gevaar
dreigt u te hulp te komen.
Een jongetje van 4 jaar
is met een bouwdoos bezig. We kijken be
langstellend toe. „Du bist ein groszer Bau-
meister" fluisteren wij in 't kleine oortje.
Een leuk frisch gezichtje met heldere kij
kers kijkt den vreemden mijnheer aan. Een
blokje is weg, zegt hij, maar vader zal wel
een nieuwe voor me maken. Der Vati heeft
veel huizen in Praag gebouwd, heel hoog en
heel groot, vertelt het kind verder. Nu gaan
we naar een stad waar ook heel groote hui
zen zijn, maar dan moeten we eerst op de
boot.
Een reep chocole.de, die we in het knuistje
st< ppen leidt het Kereltje even van zijn ge
wichtige bezigheid af. Wij gaan verder. Het
jongetje beseft nog niet welk een ellende
over zijn ouders is gekomen. Zal hij over
morgen in Londen met zijn bouwdoos zijn?
Wy willen de ellende ontvluchten. Maar
neen, het gaat nog niet. Een jong meisje
komt op ons toe. Op haar gezicht ligt de
uitdrukking van een wanhopige. Zij vraagt
ons wat een telegram naar Engeland kost.
Drie dagen heb ik in Bentheim in den
trein overnacht en gegeten. Vanmorgen
kwam ik hier. Teruggaan mag ik niet. Wat
zal er met mij gebeuren?
Wij stellen haar gerust. Onze woorden
blijken haar goed te doen.
„Meinen Sie?" zegt zy steeds als wij
trachten haar eenige hoop te geven.
In de hall staat een jongeman Duitsch
geld tegen Hollandsch in te wisselen. Hij
krijgt er bijna niets voor. Een Mark laat hij
vallen, doch een iongeUe is hem behulp
zaam en raapt het geldstuk op. Daar kan ik
my niet voor bukken zegt hij, want als er
dan een knoop van mijn broek springt, heb
ik meer schade dan voordeel. „Spasz musz
sein" zeggen we. Hij lacht en is blij met
zijn 1.25 waar hij 5 Mark voor heeft moe
ten offeren. Zyn gouden horloge is hem in
Bentheim afgenomen, hooren we nog.
Wij verlaten wederom het stationsgebouw
met de beste wenschen voor deze ongeluk
kige schepselen.
In Oldenzaal hooren wij nog, dat er Za
terdag en Zondag ruim 200 vluchtelingen
naar Hengelo zijn doorgereisd, daar Olden
zaal geheel bezet was. Ook daar heeft zich
een comité gevormd en de vreemdelingen
werden hartelijk bij particulieren opgeno
men. Verreweg de meesten zyn echter van
daag reeds weer vertrokken. Onder hen be
vond zich een minister van de regeering-
Schuschnigg, die na den Anschlusz naar
Praag was gevlucht en thans ook weer uit
moest wijken.
