Jhhaakcu&ciek
Financieel Overzicht.
UIT M IJ N
NOTITIE-BOEKJE.
H. J. BRUSSE:
Op bezoek bij de rood-
huiden-opp er hoofden
Tewenitaneken.
VIERDE BLAD.
ALKMAARSCHE COURANT VAN ZATERDAG 8 APRIL 1939
Een nieuwe koersdaling op de beurs.
Uitwerking van de politieke spanning.
Op economisch getied is men in
Amerika minder optimistisch gestemd.
Een gunstig jaarverslag van de
Hollandsche Draad en Kabel. Rotter-
damsche Droogdok. De eerste ta
baksinschrijving. De vooruitzichten
voor suiker en rubber. Aanwijzin
gen voor een stijging van den rente
voet.
Het wordt bijna een eentonige geschiede
nis om iedere week te moeten wijzen op den
ongunstigen invloed, die er van den politie-
ken toestand uitgaat op de fondsenmarkt.
Toch is deze, zoo al niet de eenige, toch de
voornaamste factor voor de beurs en dit is
ook wel verklaarbaar, omdat een ingrijpende
verandering in den toestand om de mo
gelijkheid van een oorlog voor het oogen-
blik nu maar buiten beschouwing te laten
van een vérstrekkende uitwerking kan
zyn op economisch gebied. Er hebben trou
wens al ingrijpende veranderingen plaats
gevonden en wel door de wijziging v i de
kaart van Europa, waardoor een bela.._,rijk
gebied onder de invloedssfeer van "Duitsch-
land is gebracht. Het is waarschijnlijk te
achten, dat hierdoor het internationale han
delsverkeer wat richting betreft een belang
rijke verandering zal ondergaan en hoewel
niet positief zeker, lijkt het toch wel waar
schijnlijk, dat het geheele internationale
handelsverkeer hieronder zal lijden.
Er is echter nog een ander belangrijk
punt en wel de mogelijkheid, dat de toe
stand van groote onzekerheid voorloopig
wel zal aanhouden en dat hierdoor een on
gunstige uitwerking op het bedrijfsleven zelf
zal uitgaan. Hiervan zijn reeds verschillen
de teekenen aanwezig. De ondernemings
lust in de industrie is uiterst gering, al zijn
de uitbreidingen gelukkig niet geheel stop
gezet. Er zijn wel enkele maatschappijen, die
bereid zijn om een belangrijk deel van de
in het afgeloopen jaar verkregen winst te
besteden voor vernieuwingen, maar dat is
dan alleen het geval, indien er vrij groote
zekerheid bestaat, dat die uitbreidingen
direct rendabel kunnen worden gemaakt.
Meestal wordt er dan vertrouwd op regee-
ringsorders, daar de bestellingen voor par
ticuliere rekening zich slechts tot het hoog
noodige beperken.
Een voorbeeld van weifeling treft men
aan in de scheepvaart. Het is een bekend
feit, dat de gemiddelde leeftijd van de Ne-
derlandsche handelsvloot te hoog is en dat
de meeste schepen niet meer beantwoorden
aan de eischen, die aan het moderne ver
keer worden gesteld.
In de crisisjaren was het niet mogelijk om
tot vernieuwing over te gaan, hoewel de
aanbouwkosten uiterst laag waren. Thans
zijn de middelen bij de meeste maatschap
pijen wel beschikbaar, zij het niet altijd in
voldoende mate.
Maar de voornaamste hinderpaal is thans
de onzekerheid, of de aanbouwkosten van de
schepen wel een behoorlijk rendement in de
toekomst verzekeren. Zoo is het voorloopig
onzeker of de vernieuwing van onze han
delsvloot wel in een zoodanig tempo zal ge
schieden als noodig moet worden geacht om
haar positie in het internationale scheep
vaartverkeer te handhaven.
De terughouding en de weifeling bij het
plaatsen van nieuwe bestellingen komt
waarschijnlijk nog in sterkere mate in
Amerika tot uitdrukking. Er zijn daar. te
lande duidelijke teekenen van vermoeid-
in de conjunctuurontwikkeling die eensdeels
moet worden toegeschreven aan de pessi
De Squah, echtgenoote van het Indianen-
opperhoofd Annias Tewenitaneken, ge
naamd het Amerikaansche Paard, en zelve
door den stam mede tot Indian chief uitge
roepen, het kleine, fijne, blanke dametje
met heur grijze haar, in hun gezellige hou
ten woning van het Roodhuidendorp aan de
St. Laurens-rivier, zij vertelde ons a'
heel gauw, dat zij Rotterdamsche was van
geboorte. Dochter uit de in de Nederland-
sche tooneelwereld bekende familie Van
Dommelen, van wie haar zuster Caroline
vooral met eere bekend staat. Zij zelf was
door haar levendigen geest en haar fantasie
aanvankelijk ook naar de plankenwereld
verlokt. Maar deze illusie was voor haai
nooit verwezenlijkt. Zij was jong getrouwd,
jong weduwe geworden; woonde toentertijd
in Den Haag met haar zoontje toen een
gezelschap Indianen, onder leiding van the
American Horse, op tournee door Europa
ook in de Residentie een show kwam geven
van dans- en krijgsbedrijf in hun wonder
lijk decoratieven, kleurigen Roodhuiden-
dos, de expressieve gezichten bont geverfd,
op hun ravezwarte haren den zwierigen
hoofdtooi van fel kleurige veeren.
Het Amerikaansche Paard was toen twin
tig jaar jonger. En uit een kistje met relie
ken haalde mevrouw Tewenitaneken met
lieven schroom een portret van haar bruide
gom uit die dagen te voorschijn, liet t ons
zien, even blozend, omdat deze man van
destijds reeds welhaast zestig jaren ou.i
dan toch waarlijk aan de meest romantische
verbeeldingen van een nog jeugdig blond
weeuwtje op betooverende wijze beant
woordde door zijn fiere, ranke, vurige
schoonheid, door zijn gigantische gestalte,
door de schier magisch verlokkende grat,e
van zijn bizarre dansen, door de naïeve
teederheid daarbij van zijn oer-natuurljjke,
hartstochtelijke wezen.
In vijf weken tijd was toen alles als een
wonder gebeurd: de kennismaking, de ver
loving, het huwelijk, had 't Haagsche
vrouwtje haar zaken geregeld en reisden
zij samen, in gezelschap van haar zoontje,
mistische beoordeeling van den toestand in
Europa, anderdeels als een natuurlijke
terugslag moet worden beschouwd op de
groote bedrijvigheid in de tweede helft van
het vorige jaar. Zoo geeft de staalproductie
teekenen van een lichten terugslag te zien.
De bedrijvigheid is thans 54.7 van de
capaciteit, tegen vorige week 56.1 Het
gemiddelde cijfer voor het eerste kwartaal
bedroeg 52 hetgeen nog altijd grooter
was dan het gemiddelde over het geheele
jaar 1938. dat slechts 36.2 bedroeg. De
vooruitzichten worden op het oogenblik on
zeker geacht.
Voor een deel is dit laatste veroorzaakt
door de verwachting, dat de automobiel
industrie hdar productie binnenkort zal
moeten inkrimpen. De verkoop van automo
bielen is n.L vrij sterk tegengevallen, hoe
wel wij ons op het oogenblik middrn in het
seizoen bevinden. In verband hie. lede is
een snelle toeneming van de automobiel-
voorraden te constateeren. Deze zijn thans
de grootste sedert 5 jaar
Ook heeft den laatsten tijd ongunstig op
de stemming ingewerkt de erkenning, dat
het met de z.g. pacificatie van het bedrijfs
leven, d.w.z. een verbeterde verhouding
tusschen de ondernemingen en de regeering
tot nu toe een leuze is gebleven. Wijziging
van de Labeur F 'ations Act en de Wages
and Hours Act, v arop men gehoopt had en
waarover ook reeds veel was geschreven, is
althans uitgebleven.
Vrij gunstig is de toestand in de banden
fabrieken, daar deze op volle capaciteit
werken, omdat er een achterstand was in te
halen sedert de automobielproductie in de
tweede helft van 1938 belangrijk was toege
nomen en ook de vervangingsvraag naar
banden gedurende de wintermaanden be
langrijk grooter is geweest dan andere jaren.
Intusschen zijn de voorraden thans weer tot
ca. 10 millioen gestegen tegen vorige
maand 8,5 millioen en de mogelijkheid blijft
bestaan, dat zoodra de automobielindustrie
haar productie zal inkrimpen, ook de ban
denfabrieken tot een soortgelijken maat
regel zullen moeten overgaan. Uit een oog
punt van rendement bewegen de aandeelen
zich op een tamelijk aantrekkelijk niveau,
zooda voorloopig geen vrees behoeft te
bestaan voor een scherpen terugslag in de
koersen der aandeelen.
Een minder gunstig verschijnsel was ook
de verwachting, dat de regeering weldra
met een nieuwe uitbreiding van overheids-
beheer van openbaar nutsbedrijven zal
komen. Nog kort geleden was men de op
vatting toegedaan, dat Washington dit ter
rein voor particuliere ondernemingslust zou
reserveeren. Mag men de chairman van
Electric Bond and Share Comp. gelooven,
dan zou de regeering 140 nieuwe ontwerpen
voor overheidsexploitatie in den zin heb
ben. Men dient dergelijke uitlatingen echter
steeds met de noodige reserve te aanvaarden,
daar zij dikwijls worden gelanceerd met
bepaalde oogmerken.
Hier ter beurze is de stemming niet alleen
in aansluiting met New-York, maar ook on
der den invloed van den steeds wisselenden
toestand op politiek gebied overwegend
flauw geweest. Als men de koerslijst van
de hoogste en laagste noteeringen van het
eerste kwartaal overziet, dan blijkt, dat er
sedert begin Januari een sterke daling is
ingetreden. Om slechts enkele voorbeelden
te noemen: Koninklijke noteeren thans 300
tegen 322 einde Februari, en 328 y, als
hoogste koers die dit jaar werd bereikt. Am
sterdam Rubber 192 3/4, tegen 210 einde
Februari en 229 *4 als hoogste koers. H. V. A.
404 tegen resp. 430 en 468. Philips 193
tegen resp. 205 1/4 en 223. Unilever 126 y,
naar die verre, haar volslagen onbekende
Indianenwereld vol ongeweten-geheimzin
nig avontuur, waarbij de zoo innig ver
langde toekomst op het tooneel toch maar
vale realiteit zou geweest zijn.
En vroeg ik veelbeteekenend.
Wij zijn nu twintig jaar samen" zei
het levendige mevrouwtje „en ik ben
niet teleurgesteld, 't Zijn erg goede men-
schen, de Indianen. Al kunt u begrijpen, dat
't een heele onderneming geweest is, en een
poosje wel waarlijk de topic vande
Haagsche conversatie. Trouwens, van
romantiek kan ook de vrouw van een Indian
Chief nu eenmaal niet uitsluitend leven.
Ik heb een moeilijken, heel moeilijken tijd
gehad om te wennen aan al dit vreemds.
Midden in de wouden van de Canadeesche
wildernis bracht mijn man mij op zijn boer
derij een heel uitgestrekte farm. Hij was
zelf weduwnaar, had vijf kinderen. Er
moest erg had gewerkt worden. Bij de huis
houding met al die eigenaardige gebruiken,
bij mee het bestier over de farm, had ik
acht koeien te verzorgen in die verre,
verre verlatenheid buiten de bewoonde
wereld. Onze eenige omgang was met de
Roodhuiden van zijn stam. Hun taal heb ik
helaas nooit leeren spreken. Die lange, las
tige woorden kreeg ik niet over de tong.
Maar mijn echtgenoot had de gewoonte van
het Engelsch, ook in het verkeer met zijn
kinderen, wie hij een beschaafde opvoeding
gaf. Hij is een heel ontwikkeld man. Zijn
Europeesche ervaringen, zijn omgang in
allerlei kringen, waar hij als danskunste
naar optrad, hebben hem volkomen gecivi
liseerd En zijn geslacht is een oude
koningsfamilie
American Horse, in de kleine kamer wat
ineengedoken, die 't alles vriendelijk aan
hoorde met nu ea dan een goedertieren
maar weemoedigen glimlach, als even
schamper hief hij 't hoofd nu op om te
gaan spreken. Maar zijn opgewekte vrouw
tje wilde eerst in 't kort haar eigen onder
vindingen uitvertellen:
Het was haar na 'n jaar of twaalf in die
verre, verre afzondering van de oerbosschen
eindelijk te zwaar geworden. Haar zenuw
gestel was er op den duur niet tegen be
stand gebleken. Zij was „broken down". En
sedert waren zij in meer bewoonde streken
komen wonen, zij het ook nu weer in een
Indianen-kamp, maar onder den rook van
Montreal, waar haar zoon, die een vclledige
Engelsche opvoeding gehad had, zijn werk
kring gevonden had en getrouwd was met
een Canadeesche van geboorte.
„Maar" ging zij glimlachend voort
„de menschen in Holland stellen zich dit be
tegen resp. 142 en 152. Steels 38 tegen
resp. 48 3/8 en 52 7/8. In de meeste gevallen
bewegen de koersen zich wel iets, maar toch
niet veel boven het laagste punt van het
jaar. Dit geldt echter uitsluitend voor de
toonaangevende fondsen, die sterk be-
invloed worden door de politieke berichten.
In mindere mate is dit het geval met ver
schillende industrieele fondsen, die in
sterker mate beheerscht worden door den
gang van zaken. In het kort gezegd, kan
men vaststellen, dat deze voor de industrie
vrij behoorlijk is, terwijl de toestand van de
Indische cultures veel te wenschen overlaat.
Zoo mag worden geconstateerd, dat de voor
uitzichten van de rubber weinig bevredi
gend zijn. Dit is niet zoo zeer het geval met
de statistische positie, die juist een voor
uitgang te zien geeft, maar wel met de
prijsontwikkeling. Het verschijnsel, dat de
prijs niet in overeenstemming is met de
gunstige verhouding tusschen verbruik en
wereldverschepingen, moet waarschijnlijk
ook al weer voor een groot deel aan den
internationalen toestand en aan het algemeen
lage prijsniveau voor de goederen worden
toegeschreven. De wereldverschepingen
bedroegen gedurende de eerste twee maan
den 14.161 {ons minder dan het wereldver-
bruik. De cijfers waren n.L voor de ver
schepingen 157 567 en voor het verbruik
171 728.
Geheel verschillend was de toestand ver
leden jaar, toen de verschepingen juist
24 935 ton grooter waren dan het verbruik.
Men dient echter in aanmerking te nemen,
dat het exportpercentage toen 70 bedroeg
en thans 50
Voor de maatschappijen is deze betere
statistische positie dus slechts een schrale
troost, daar zij belangrijk minder mogen
produceeren dan verleden "jaar. Het vorige
jaar bedroegen de wereldvoorraden einde
Februari 546.056 tegen thans 460.507. Het
is echter juist te vreezen, dat de vermin
derde voorraden, wat Engeland betreft, aan
leiding zullen zijn, dat de Britsche belangen
zullen aandringen op een verruiming van
het exportpercentage in de vergadering
van het Internationale Comité, die in Mei
zal worden gehouden. Die verruiming zou
dan per 1 Juli in werking treden. In rubber-
kringen vreest men, dat daarvan een verde
re daling van den prijs het gevolg zal zijn
en het is de vraag of de iets grootere pro
ductie daar tegen op zal wegen. In het al
gemeen blijft men dus de dividendvooruit
zichten voor het loopende jaar ongunstig
beoordeelen, nog afgezien van de verwach
tingen over het afgeloopen jaar, die ook al
niet hoog gespannen zijn.
De tabak staat er evenmin bijzonder gun
stig voor, ook al is men in tabakkringen
tamelijk tevreden ovei de resultaten, die bij
de eerste inschrijving werden geboekt. Het
contingent voor den Duitschen invoer voor
het tweede kwartaal 'is met 15 verlaagd
vergeleken met het eerste kwartaal van
1939 en het vierde kwartaal 1938. Men had
in verband hiermede verwacht, dat de
Duitsche koopers zich zeer terughoudend
zouden toonen. Dit laatste is echter nogal
meegevallen, daar van. die zijde niet veel
minder werd gekocht dan verleden jaar bij
de inschrijving. De stemming voor de mid
dentabakken was tamelijk vast. Ook Ame
rika heeft als kooper niet teleurgesteld,
waarschijnlijk als gevolg van de gedeelte
lijke mislukking van den Amerikaanschen
dekblad-oogst, de z.g. Connecticut Shade.
Immers het tekort, dat er uit dezen oogst aan
dekblad bestaat, moet worden aangevuld
met Sumatradek.
Intusschen zijn de gemiddelde prijzen
voor deze inschrijving lager geweest dan
voor dezelfde tabak verleden jaar werd be
steed, een verschijnsel, waarmede men te
voren reeds rekening had gehouden in ver
band met de geringere kwaliteit van den
oogst. De gemiddelde prijs bedroeg n.L 118
cent tegen verleden jaar 142 cent voor de
zelfde partijen. Voor de Deli Mij. bedroeg
de gemiddelde prijs 145 cent, vorig jaar 173,
Deli Batavia 78 tegen 190, Senembah 106
tegen 120. Er bestaat alle reden om aan te
hemen, dat de gemiddelde prijs van den
geheelen oogst lager zal uitkomen dan ver
leden jaar.
Ook ten opzichte van de suiker is men
op het oogenblik niet optimistisch gestemd.
Weliswaar wordt ook dit jaar een grootere
afzet naar Britsch-Indië verwacht in ver
band met den tegenvallenden oogst daar te
lande, maar aan den anderen kant houdt
men er rekening mede, dat het afzetgebied
in China zoo goed als verloren is, daar
Japan zoo goed als geheel in de behoefte
voorziet door Formosasuiker naar China
uit te voeren. Voor het oogenblik is de toe
stand nog vrij bevredigend en de Nivas
heeft den verkoopprijs nog eenige malen
kunnen verhoogen. Voor het jaar 1940
wordt geen belangrijke uitbreiding van den
oogst verwacht.
In de afdeeling voor industrieele fondsen
is de stemming beïnvloed door de publica
tie van eenige belangrijke jaarverslagen,
zooals dat van de Hollandsche Draad- en
Kabelfabriek, waarvan het saldo der ex
ploitatierekening is gestegen van 816.023
in 1937 tot 995.424 in 1938.
Het dividend wordt verhoogd van 7 tot
7y Men heeft in het afgeloopen jaar het
voordeel gehad, dat de grondstoffenprijzen
geen belangrijke schommelingen vertoonden.
Er bestond daardoor een redelijk goede
winstmarge. Ook de Nederlandsche Kabel-
fabriek verhoogde haar dividend en wel van
22 tot 25 het jaarverslag is nog niet ge
publiceerd.
Gunstige financieele resultaten had voorts
de Rotterdamsche Droogdok Mij. te boeken.
De winst was 3.95 millioen tegen 3.32
millioen. Het dividend werd verhoogd van
10 tot 12Het blijkt, zooals wij trou
wens reeds vroeger te kennen gaven, dat
de maatschappij en dat geldt ook voor an
dere scheepsbouwmaatschappijen de be
drijvigheid voor het oogenblik vooral te
danken heeft aan bestellingen voor reke
ning van de Marine. Men hoopt natuurlijk,
dat particuliere orders deze bestellingen
later zullen kunnen vervangen. Een groot
deel van de winst wordt hier in het bedrijf
gehouden voor afschrijving en reservee
ring.
Op de beleggingsmarkt was de stemming
tamelijk gedrukt, hoewel het aanbod op
zich zelf niet omvangrijk was. Over het al
gemeen bestaat de opvatting, dat het laag
ste punt van den rentevoet wel bereikt is
en dat voor de toekomst rekening moet wor
den gehouden met een lichte stijging van
de rente. Deze opvatting grondt men op
verschillende overwegingen. In de eerste
plaats is er een vrij belangrijke goudafvloei
ing ingetreden in verband met de politieke
gebeurtenissen. Er bestaat alle reden om
aan te nemen, dat deze beweging nog zal
aanhouden, waardoor langzamerhand het
overmatig groote saldo bij de Nederlandsche
Bank, dat daar voor rekening van banken
en particulieren renteloos wordt aangehou
den, zal verminderen. Ook het saldo van de
Schatkist bij de Nederlandsche Bank is
sterk teruggeloopen en men voorziet reeds
de mogelijkheid, dat het Rijk zal moeten
overgaan tot de uitgifte van schatkistpapier,
hetgeen sinds geruimen tijd niet het geval
is geweest. De vlottende schuld van het Rijk
heeft sedert de devaluatie geen groote ver
andering ondergaan. Alleen in den vorm is
dit het gevaL Het uitstaande bedrag aan
schatkistpapier is n.1. sterk verminderd door
aflossing zonder nieuwe uitgiften, maar de
behoeften konden worden gedekt door saldi
die Rijksinstellingen, o.a. de Postchèque- en.
Girodienst, bij het Rijk plaatsen. Worden
deze saldi nu weer geleidelijk teruggetrok
ken en moet de Schatkist dus weer op de
open markt gaan leenen, dan beteekent dit
vraag naar geld op korten termijn, terwijl
de beschikbare middelen, hoewel voor het
oogenblik nog zeer ruim, toch langzamer
hand verminderen, zooals wij hierboven
reeds opmerkten. De geldkoersen, die op het
oogenblk reeds zijn gestegen, zullen daar
door aantrekken en gewoonlijk werkt een
dergelijk verschijnsel na verloop van tijd
op de kapitaalmarkt, dus op de uitzettingen
op langen termijn, door. Het Rijk zal boven
dien en dit is een andere overweging
wellicht in den loop van dit jaar tot conso
lidatie van vlottende schuld moeten over
gaan en voor de gemeenten dient dit vraag
stuk zich eveneens aan, indien deze laatste
hun loopende behoefte niet meer tegen zulke
voordeelige voorwaarden op de markt zul
len kunen dekken. Daarbij komt dan nog,
dat het publiek op het oogenblik tamelijk
terughoudend is met het verstrekken van
nieuwe middelen en alles bijeengenomen
blijft dus de mogelijkheid van een lichte
stijging van den rentevoet bestaan.
Hieronder volgt het koersverloop gedu
rende de afgeloopen week:
3-3 y, Nederland 1938 99 1/4, 98i/2, 99 3/16;
Kolohiale Bank 148)4, 145 1/4, 152", 147)4;
Aku 33 3/4, 32 5/8, 37 1'8, 33, 34 3/8;
Fokker 335, 315, 325, 304;
Ford 368, 365
Unilever 127 1/4, 132 7/8, 125, 126 3/4;
Philips 192 3/4, 189, 201, 189, 193;
Anaconda 20 5/16. 18 7/8, 20 3/8, 1811/16;
U.S. Steel 40 11/16, 38 1/8, 41, 37 1/8;
Koninlijke Petroleum 297)4, 295 1/4, 307,
297 1/4, 300 3/4;
Amsterdam Rubber 192)4, 190, 199, 1923 4;
Deli Batavia 125 1/4, 138 3/4, 128 3/4;
Indische Rubber 125 1/4, 122, 127;
Koninklijke Boot 109J4, 108, 1121/2, 107J4,
108;
Ned. Scheepvaart Unie 103, 102, 106 )4, 103;
H.V.A. 396 H, 395, 412, 399, 404
Javasche Cultuur 179y2, 178, 187, 179)4;
Deli Batavia Mij. 175, 172;
Deli Mij. 193)4, 189)4, 198, 191.
Senembah 183, 181 3/4, 1901/,, 179.
8
7
6
5
4
3
2
1
Wit: Kc2, Dg5, Tel en d8, Rf5 en g3,
Pc3 en b7, pionnen a5, a6, d5 en e4 12.
Zwart: Kc7, Df7, Tb8, Rc6 en Re5, pion
nen a4 en d6 7.
fen uit het verdrag van Utrecht. De oor
spronkelijke copie, vertelde de Chief ons,
werd in hun eigen kerkje als een heiligdom
bewaard, want het is immers het voornaam
ste bewijsstuk in hun strijd voor hun rech
ten. Daartoe had hij dit document onlangs
noodig gehad. Hun priester had 't hem, als
hun hoofdman, ter leen afgestaan om de
handteekeningen van de opperhoofden nog
eens te verifieeren. Mam en American
Horse beefde nog van verontwaardiging om
zóó een vernedering toen was de politie
in zijn huis gedrongen, had het geleende
stuk daar gevonden, en hem ervan beschul
digd dat hij het gestolen had. Want geen
middelen zijn de blanke overheerschers te
min, om de overwonnen eigenaars van het
land steeds verder om de hun eenmaal ver
leende rechten te brengen. Hij, Annias
Tewenitaneken, Indianen-Opperhoofd, het
Amerikaansche Paard, was toen zelfs
gearresteerd en eenige dagen opgesloten
geweest in de gevangenis te Montreal,
tot zijn onschuld natuurlijk te zonneklaar
was gebleken. „Zoo" viel hij veront
waardigd uit „altijd nog weer, wreken
de witgezichten zich in hun verdelging op
hun weerloos en rechteloos gemaakte bruine
broeders!"
Ontmoedigd zakte de Chief terug in zijn
leunstoeL En allerliefst was toen de teeder
heid van dat bejaarde, fijne, blanke vrouw
tje om hem te troosten.
Na korten tijd herstelde het roode opper
hoofd zich en stond overeind. Op een schaal
bood hij zijn gasten ieder een appeL „Van
mijn eigen grond" zei hij fier. En zijn
hoofsche gebaar maakte deze gave tot een
koninklijk geschenk.
Kort hierna deden beide Hoofden ons uit
geleide tot op het bordesje in den killen
zwarten regenavond over het' troosteloos
sjofele Indianendorp Cawghnawaga. En bij
het afscheid beloofden wij onze waardige
gastvrouw, dat wij stellig zouden voldoen
aan ham verzoek om haar familie en vrien
den in Holland hartelijk van ham te
groeten.
Helaas is ham liefste wensch, om samen
nog eens weer in het oude kleine vaderland
terug te keeren, onvervuld gebleven. Want
enkele maanden nadat wij waren gerepa
trieerd zond de consul-generaal mij eenige
Canadeesche bladen, waarin, bij zijn in
drukwekkend portret, het doodsbericht van
American Horse in een rouwband stond,
met als eervol bijschrift de roemruchte
levensgeschiedenis van een der weinigen
nog overgebleven opperhoofden der In
dianen in het Canadeesche dominion.
Nadruk verboden.
staan van mij zoo wonderlijk voor, midden
tusschen die Roodhuiden, die zij als wilden,
mogelijk zelfs als kannibalen, beschouwen.
Alsof de Indianen niet een zachtaardig volk
waren, die hun opperhoofden met eerbiedige
genegenheid bejegenen, en of de meesten
tegenwoordig niet op dezelfde manier leven
als de blanke Canadeesche landbouwers, zij
het, door onrecht en woordbreuk, meestal
in armoede en stille verbittering wat schuw
geworden.
Bovendien blijf ik precies op de hoogte
van wat er in Holland gebeurt, door mijn
maandelyksche briefwisseling in 't Hol-
lansch, zooals gezegd met mijn familie en
door de Hollandsche boeken. Mijn zuster
Caroline heeft zelfs bij ons gelogeerd, en
vrij dikwijls krijgen wij bezoek van Neder
landers, die in Canada reizen, die dan var.
mij hooien en zich de zonderlingste dingen
van mij voorstellen maar volkomen ge
rustgesteld omtrent mijn lot, en misschien
zelfs wel naar hun gloeiende verbeelding
teleurgesteld, terugkeeren.
Teleurgesteld in mijn fantastische ver
wachtingen van het Indianen-sprookje,
trouwens, was ik den eersten tijd zelf ook
wel een beetje. Want ik dacht, dat alle
Roodhuiden, temidden van wie ik zou gaan
wonen, er zoo prachtig fantastisch opgetooid
uit zouden zien als mijn man en zijn mak
kers op de show in Den Haag. En ik vond
dood-gewone, zij 't meest nog wel sombere
menschen; landbouwers veelal, werklieden,
en vrijwel net zoo gekleed als de blanken
hier. En mijn chief. dien ik mij nog ver
beeld had als een koning onder hen, hoe
hard moest hij, en moet hij op z'n tachtig
ste jaar nog altijd zwoegen voor ons zuinige
bestaan, al wordt hij door de lieden van
zijn stam vereerd.
Maar kijkt u hem toch eens goed aan",
riep zij verteederd uit, „is dat voor dezen
man van vorstelijke afkomst dan geen on
recht? De regeering heeft den Indianen bij
de wet een jaarlijksche uitkeering toegezegï
als vergoeding voor al het bezit van immers
heel het Amerikaansche grondgebied, dat
hun ontnomen is. Het staat uitdrukkelijk
bepaald in het verdrag betreffende de reser-
vations. Maar in geen veertien jaar meer is
er een penny van uitbetaald. En mijn man,
als hoofdman, is natuurlijk aldoor bezig
voor zijn verdrukte en tekortgedane broe
ders, om hen in hun wettelijke rechten te
herstellen. Maar hoe hopeloos moeilijk is
deze strijd.
„Inmiddels werkt hij nu ak timmer
man, en bebouwt daarbij den eenen acre
grond, die hem van zijn heele bezitting ge
laten is, maar die goddank juist ongeveer
genoeg oplevert voor onze winterprovisie.
De Indianen zijn vlugge en vlotte hand
werkslieden, vaardig van nature in klim
men en klauteren, en onverschrokken, waar
om zij bijvoorbeeld veel bij bruggenbouw
te werk worden gesteld, omdat zij op de
hoogste plekken boven rivieren en afgron
den nooit bang en duizelig worden, en daar
de posten bezetten, die de blanken niet aan
durven. De beroemde spoorbrug van Quebec
over de St. Laurens, daar hebben de India
nen de gevaarlijkste karweien bij opgeknapt
en bij de noodlottige instortingen zijn er
dan ook honderden Roodhuiden omge
komen
Nee, heel zelden zie ik American Horse
die, zooals u merkt, nu ook Europeesch
gekleed gaat, nog eens weer in zijn prach
tige uitrusting, waardoor ik twintig jaren
geleden zoo onweerstaanbaar bekoord ben.
Maar iederen zomer op Labourday trekt hij
nog weer uit in vollen dos met zijn man
nen, en dan voeren zij weer hun schilder
achtige stampedes uit op hun bronco's en
caracoles, net als op de roemrijke Indian
days van weleer. En nu en dan ook nog
wordt hij op partijen genood, om Indiaan-
sche dansen uit te voeren met zijn tra
wanten onvermoeid en nog altijd vol vuur,
niettegenstaande den respectabelen leeftijd,
dien u hem zeker niet had gegeven Ik
ben nu vijftig. Maar" zoo lachte zij den
reus glanzend tegen „hoe bescheiden wij
ook bestaan, neg altijd zijn wij samen door
alles heen heel gelukkig.
Alleen één hartewensch heb ik, die, vrees
ik, toch wel niet meer vervuld zal mogen
worden, omdat de tijden er voor ons niet
meer naar zijn. Ik zou zoo bitter graag vóót"
mijn dood met mijn man het lieve oude
Holland nog eens terug zien Eén maal
waren we ervoor klaar. We hadden alles
verkocht om de reis te ondernemen. Toen
brak de oorlog uit
„Het Amerikaansche Paard" was opge
staan om ons enkele van zijn relieken te
toonen. Boven van een kast haalde hij den
veeren hoofdtooi vandaan, in de gloeiend
rood en zwart en oranje, de sneeuwwitte en
fel groene kleuren. En aldoor in die even
weemoedigheid van zijn tot ons overgebogen
reuzegestalte was het als de vederdos van
een adelaar, die uit zijn hooge vlucht ver
raderlijk was neergeschoten.
Vervolgens droeg hij een kleinen, sier
lijk gebeeldhouwden schrijn aan, eerbiedig
als in ceremonie op beide handen gedragen,
ontsloot hem en nam er een document uit
dat wonderlijk nieuw en modern het ge
tikte afschrift bleek van de op de rechten
der Indianen betrekking hebbende paragra
PROBLEEM No. 37.
B. PITSTRA te Leeuwarden
(eerste publicatie).
a bcdelgh
Tweezet.
