DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Boodschap van de nieuwe aan de
oude wereld.
Berlijnsche ontstemming jegens Polen
No. 89 Dit nummer bestaat uit drie bladen.
Zaterdag 15 April 1939
141e Jaargang
Nieuwe wereld moet met de oude
samenwerken.
„De naties zijn niet de gevangenen
van het lot".
Vrijzinnig Nederland!
Stemt Vrijzinnig Democraat!
Vooruit naar betere tijden!
STEMT:
Kieskring Hoorn en Zaandam:
D. KOOIMAN, Nr. 1 van lijst 8.
„De vazal van Engeland."
De algemeene toestand.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE AD VERTENTIEN
Van I5 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v b. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
President Roosevelt heeft voor den
raad van bestuur van de Pan-Ameri-
kaansche Unie een rede gehouden, waar
in hij o.m. zeide, dat er niéts is, dat de
oude wereld noodzakelijk tot een
nieuwe ramp moet leiden. Roosevelt
stelde de vraag, wat de beide Amerika's
behoedde voor de „tragische verwikke
lingen, die de oude wcerld thans maken
tot een nieuwe kampplaats voor oude
worstelingen". Het antwoord, zeide hij,
is spoedig gevonden. Het is de Pan-
Amerikaansche groep, die in open con
ferentie met open overleg werkt.
Een groot deel van de wereld acht het
moeilijk thans nog hoop te vinden. In dezen
tijd kunnen we naar de Pan-Amerikaansche
Unie zien, als naar een symbool van een
zoodanige hoop. Elders zou men dergelijke
conferenties eerst willen aanvaarden, als
een groote oorlog uitputting en vernietiging
heeft gebracht, zoodat de naties bij elkaar
worden gedreven om te redden, wat er te
redden valt.
De menschen, zoo vervolgde Roosevelt,
zijn niet gevangenen van het lot, doch slechts
gevangenen van hun eigen geest. Nog slechts
enkele dagen geleden noemde het hoofd van
een groote natie zijn land de gevangene van
de Middellandsche Zee. Even later karakte
riseerde een ander staatshoofd, toen hij
vernam, dat een buurland op zich genomen
had de onafhankelijkheid van een anderen
buur te verdedigen, deze overeenkomst als
een. bedreiging en omsingeling. Toch bestaan
er geen dingen als omsingeling, bedreiging
of gevangenzetting van een vreedzame natie
door andere vreedzame naties. Droomen
van verovering zijn belachelijk en misdadig.
De Amerikaansche vrede, dien wij heden
vieren, draagt niet het kenmerk van zwak
heid. Wij zijn bereid hem met al onze
kracht te handhaven en te verdedigen en
kracht tegenover kracht te stellen, als een
poging mocht worden gedaan, onze instel
lingen omver te werpen of de onafhankelijk
heid van eenig lid van de groep te be
knotten. Mocht economische druk de aan-
valsmethode zijn, dan verklaar ik plechtig,
dat mijn eigen land ook economischen steun
zal verleenen, zoodat geen Amerikaansche
natie eenig deel van haar souvereine vrijheid,
haar economische welvaart te handhaven,
behoeft prijs te geven.
De Amerikaansche familie van naties heeft
het recht, zich tot de rest der wereld te
richten. Wij hebhen verder strekkende be
langen dan alleen de verdediging van ons
door de zee omspoelde werelddeel. Wij
weten, dat de ontwikkeling der volgende
generatie ook de Oceanen, die ons van de
oude wereld scheiden, zal vernauwen. De
volgende generatie zal moeten streven naar
methoden, waarbij de nieuwe wereld met de
oude kan samenleven. Wij hebben het
recht om te zeggen dat er geen regeling in
de wereld mag komen, die ons geen andere
keus laat, dan onze landen te veranderen in
kazernes, of ons tot vazallen maakt van het
een of andere aanvallende rijk.
De zuiverste verdediging van den
vrede in ons werelddeel, zoo besloot
Roosevelt, moet altijd gelegen zijn in de
hoop, dat onze zusternaties aan de
overzijde der zeeën de boeien, die haar
tot eeuwigdurende oorlogvoering dwin-
een, zullen verbreken. Ook wij hebben
belang bij de wereldgebeurtenissen.
Onze vredeswil zal meetellen bij het
bepalen van de opvolging der wereld
gebeurtenissen. Dit is de levende bood
schap die de nieuwe wereld aan de
oude kan zenden.
Een gunstige indruk te Londen.
Gezaghebbende politieke kringen geven
uiting aan zeer groote voldoening over de
redevoering van Roosevelt, die zijn stem ge
voegd heeft, en zijn gezag, bij de gisteren
door Chamberlain en Daladier afgelegde
verklaringen tot handhaving van den vrede
en tegenstand tegen ieder ontketenen van
een conflict. Men acht het uiterst belangrijk,
dat Roosevelt er prijs op gesteld heeft zijn
onmidellijke instemming te betuigen met
haf streven iu Europa door te verklaren,
Roosevelt.
dat de vredeswil van Amerika even groot
is als zijn wil tot onderlinge verdediging.
De aankondiging, dat het Amerikaansche
volk zijn stem zal doen hooren om orde te
brengen in de wereldzaken, wordt uitgelegd
als een onbestrjjdbare bevestiging dat de
Ver. Staten besloten zijn alle verantwoor
delijkheden te aanvaarden, die- op iedere
groote natie rusten ten aanzien van het be
veiligen der vreedzame ontwikkeling der
menscheid, en dat de Amerikaansche regee
ring zich door geen enkele overweging zal
laten afbrengen van dien plicht.
Men merkt trouwens op, dat het niet zoo
maar een toevallige gebeurtenis is, dat de
Amerikaansche ambassadeur op den dag
van Roosevelt's verklaring een bezoek heeft
gebracht aan Chamberlain. Het contact tus-
schen Londen en Washington, zoo zegt men,
is ononderbroken.
Een bitse Duitsche uitval.
De Deutsche Dienst meldt over de rede
van Roosevelt:
De aanvallen van de Westelijke imperia
listen op de mogendheden van de as laten
den heer Roosevelt niet met rust. Terwijl
de Führer en Mussolini met spoedige vast
beradenheid de door de democratieën aan
gerichte verontrusing in Europa door een
nieuwe orde trachten te vervangen, pro
beert Roosevelt het schommelende front
van de onrust opnieuw door zijn ophitsing
te versterken.
Zijn rede is een serie van phrasen die op
niets berusten dan op huichelarij en phari-
zeïsme. Roosevelt stelde de Pan Ameri
kaansche Unie voor als voorbeeld van een
volksgemeenschap voor Europa. Men vraagt
zich af hoe een staatshoofd zoo'n onzin kan
verkondigen. Dit te meer omdat de Veree-
nigde Staten de laatste 40 jaren meer dan
16 keer gewapend hebben ingegrepen in
Pan Amerikaansche landen.
Roosevelt zegt dat hij Canada gewapende
hulp heeft beloofd, wanneer dit land wordt
aangevallen. Men heeft echter nog niet
vergeten hoe gaarne de Vereenigde Staten
Canada zouden willen hebben. Roosevelt
probeert den Britschen minister-president
na te doen en hij belooft allen Amerikaan-
schen staten de economische hulp van de
Vereenigde Staten. Wat dat beteekent zul
len de Pan Amerikaansche landen zelf wel
het beste weten, zij zullen er hartelijk voor
bedanken onder de brutale heerschappij
van de financieele Joden van New York te
komen.
De toespeling op Hunnen en Vandalen bij
het bereiken van doelstellingen die door het
lot zijn opgelegd, is al wel bijzonder onbe
schaamd. Wat zouden de Amerikanen er
van zeggen wanneer wij hun geschiedenis
eens naspeurden en bijzonderheden aan het
licht brachten over de behandeling die de
Amerikanen den Indianen hebben gegeven?
Roosevelt zeide, dat de menschen niet de
gevangenen zijn van hun lot, maar van hun
geest. Dat is zeer goed op den heer Roose
velt zelf van toepassing. Er is geen enkele
noodzaak voor dat het Amerikaansche
volk tegen het Duitsche in een soort oor
logskoorts wordt opgezet. Roosevelt zou
mogelijk een heiligen kruistocht tegen
Duitschland beginnen voor er nog van een
dergelijken kruistocht sprake is.
Daarom moeten Zijn „Cookie pusher" di
plomaten nu reeds in Duitschland in volle
oorlogsuitrusting rondloopen, om het Ame
rikaansche volk met geweld staaltjes van
Duitsch barbarisme bij te brengen. Wij zijn
het geheel eens met de uitlating van het lid
van het Amerikaansche congres, Osmera,
aldus de Deutscher Dienst, die gezegd heeft,
dat in geval van oorlog Roosevelt met zijn
ministers zoomede de leiders van de Ameri
kaansche oorlogsindustrie in het voorste ge
lid opgesteld moeten worden. Wanneer aan
dat plan gevolg zou worden gegeven dan
zou men er op kunnen rekenen dat de heer
Roosevelt veldprediker zou worden. Dat
wenschen wij het Amerikaansche volk van
ganscher harte toe.
Zie verder Buitenland pag. 3, 2e blad.
De Duitsche ambassadeur te Warschau,
Von Moltke. wordt dezer dagen te Warschau
verwacht. Het gerucht doet de ronde, dat
hij op het oogenblik te Berlijn is om in
structies van zijn regeering in ontvangst te
nemen betreffende de Poolsch-Duitsche be
trekkingen. Waarschijnlijk zal hij door
Beek ontvangen worden, zoodra hij in War
schau terug is.
Vrijdag heeft Beek de ambassadeurs van
Engeland. Amerika en Roemenië ontvangen.
In Duitsche kringen te Warschau hand
haaft mén het standpunt, dat het Poolsch-
Britsche accoord in strijd is met het
Poolsch-Duitsche pact van 1934.
Dit wordt duidelijk te verstaan gegeven
door het laatste hoofdartikel van den Dan-
ziger „Vorposten", die schrijft: „Na de wei
gering van Polen, om de hangende Poolsch-
Duitsche kwesties te liquideeren, welke
weigering gepaard ging met mobilisatie
maatregelen en troepenconcentraties by de
Duitsche grenzen en na de afsluiting van 't
Poolsch-Engelsche accoord, dat Polen doet
deelnemen aan de omsingelingsactie, heeft
de Duitsche openbare meening duidelijk de
houding van Polen gedefinieerd en op de
gevaren gewezen, die zouden moeten voort
vloeien uit het feit, dat Polen zich zyn kans
heeft laten ontgaan.
Deze opmerking is juist, aldus voegt het
blad hieraan toe, want het ligt niet in de
buitenlandsche politieke gewoonte van
Duitschland om ten minste in de huidige
Spannende week achter
den rug.
Een week geleden was gansch Europa in
rep en roer. Men wist niet, welke gevolgen
de Italiaansche inval in Albanië zou heb
ben, maar wel begreep men, dat de Euro-
peesche vrede plotseling weer ernstig
bedreigd werd.
Albanië was tegen den 40-voudigen
overmacht natuurlijk niet opgewassen en
hoewel de Albaneezen zich manmoedig
verdedigden, moesten zij spoedig wyken.
En het onafhankelijke Albanië verdween
van de kaart. De kroon werd een paar
dagen later aan koning Victor Emanuel
van Italië aangeboden, en deze was wel ozo
vriendelijk haar te aanvaarden.
Het gevolg van de verovering van Albanië
is, dat de geheele Adriatische Zee thans
beheerscht wordt door Italië, hetgeen voor
Zuid-Slavië natuurlijk minder prettig is.
Dit land is thans vrijwel geïsoleerd en zou
by een eventueel conflict met de totalitaire
staten in een zeer ongunstige positie ge
raken.
Dat was het eerste gevolg van Mussoli-
ni's zet. De vraag was, welke andere ge
volgen de bezetting van Albanië zou
hebben. Voor het oogenblik maar we
leven snel en elke dag kan nieuwe verras
singen brengen! is het evenwicht op
den Balkan nog juist niet gestoord, omdat
Italië zich (nog) niet met Korfoe, Grieken
land en de andere staten bemoeide. Wel
licht is dat nog niet gebeurd onder den
invloed van Chamberlain's verklaring
De Birtsche premier toch legde Donder
dag de zeer duidelijke verklaring af, dat
Engeland en Frankrijk onmiddellijk daad
werkelijk zouden ingrijpen, wanneer
Griekenland of Roemenië werden aange
vallen en deze landen hun onafhankelijk
heid verdedigen. Bovendien verklaarde de
Britsche minister-president, dat het even
wicht in de Middellandsche Zee gehand
haafd moeten blijven.
Tot nu toe heeft Mussolini de taal van
Chamberlain begrepen; althans, hij heeft
alle mogelijke verzekeringen gegeven, dat
Italië den Balkan verder geheel met rust
zal laten. Dit laatste zou natuurlijk zeer
geruststellend zijn, ware het niet, dat de
verzekering gegeven was door een der
twee heeren, die de geschiedenis bewijst
het! zoo ontzettend vergeetachtig zijn en
die als het noodig is, hun gegeven woord
niet gestand doen
En op het oogenblik is juist omdat
Mussolini niet verder daadwerkelijk han
delde de rust in Europa eenigermate
teruggekeerd. Waarbij iedereen zich on
middellijk afvraagt: voor hoe lang?
Voor hoe lang? Dat men in alle landen
op alles voorbereid is en de mogelijkheid
van nieuwe verrassingen niet onderschat,
hebben alle landen hun militaire maatre
gelen genomen. Nederland begon in het
begin van deze week met het mobiliseeren
van de grensbataljons en dit oproepen van
groot-verlofgangers heeft eenig opzien
gebaard. Men hoorde niets van een derge
lijke activiteit in andere landen, waar de
maatregelen voor zoover ze. bekend
werden veel minder omvangrijk waren.
Maar men vergat, dat alle andere landen
een veel grootere permanente grensbewa
king hadden en dus thans met veel minder
konden volstaan dan Nederland, dat een
achterstand had in te halen.
Nederland riep dus een aantal groot-ver
lofgangers op en bedriegen de voorteeke
nen niet, dan zullen ze voorloopig onder
de wapenen blijven.
Niet, omdat het oorlogsgevaar thans
grooter is dan een veertien dagen geleden,
maar enkel en alleen, omdat er tegen
woordig voortdurend min of meer oorlogs
gevaar in Europa is en de snelheid van
handelen zoo groot is, dat een eventueele
mobilisatie misschien alleen vlot zou kun
nen verloopen, als de grensbeveiliging
voldoende is.
Een week geleden groote onrust. Van
daag, gelukkig, weer betrekkelijke rust.
Maar iedereen blijft waakzaam, omdat er
nog zoovele kwesties zijn, welke in de
naaste toekomst actueel kunnen en moeten
worden. Daar is allereerst de Spaansche
kwestie. Noge steeds zijn in Spanje Itali
aansche troepen en het is al bekend, dat ze
in elk geval deze maand nog niet huis
waarts zullen keeren. Die aanwezigheid
van Italiaansche troepen in het land ten
zuiden van Frankrijk geeft toch altijd nog
eenige reden tot ongerustheid. Bovendien
is een sterk Duitsch eskader thans op weg
naar de Spaansche wateren, waar het een
maand lang oefeningen zal houden. We
zijn er van overtuigd, dat die oefeningen
door de democratische landen met buiten
gewoon groote belangstelling gevolgd zul
len worden!
Daar is verder de Corridor. Duitschland's
wensch t. a. v. dit punt is nog steeds niet
ingewilligd en de verhouding tusschen
Duitschland en Polen is op het oogenblik
minder hartelijk dan wenschelijk zou zijn
voor een spoedige oplossing van dit vraag
stuk.
Met de Corridor zouden we in één adem
kunnen noemen de vrije stad Danzig, waar
Duitschland eveneens zijn oog op heeft
geworpen.
Dat zijn dus eenige vraagstukken, welke
nog aan de orde moeten komen. Er is na
tuurlijk nog veel meer.
Want als wij alles, wat er op het oogen
blik gebeurt, goed begrijpen, dan is men in
Europa thans druk bezig met het vormen
van groepen landen, die de vrees is
gewettigd in de toekomst als twee vij
andelijke partyen tegenover elkaar zullen
staan.
Zou de geschiedenis van 1914 zich dan
tóch herhalen?
atmosfeer voorstellen te herhalen, die
werden afgewezen en die zoo gematigd wa
ren dat zy in ieder geval een grondslag
konden bieden voor besprekingen".
Het artikel wordt algemeen uitgelegd als
een waarschuwing aan het adres van Polen
en als een uitdrukking van den wensch van
Duitsche kringen, om de bruggen met Polen
niet af te breken.
Tot dusverre schijnen echter, nieuwe on
derhandelingen te zullen worden aange
knoopt en men zal de resultaten moeten af
wachten van de besprekingen, die de Duit
sche ambassadeur met Beek zal voeren, om
een antwoord te krijgen cp de vraag, of Po
len werkelijk bereid is nieuwe onderhande
lingen te openen over deze verschillende
punten.
Berlijn ontstemd.
De Poolsche ambassadeur, Lipski, is nog
niet op zijn post te Berlijn teruggekeerd en
men toont zich daar eenigszins ontstemd,
wijl Polen zoo weinig haast maakt met het
aanknoopen van besprekingen over de „be
scheiden en eerlijke voorstellen" van
Duitschland.
In kringen, die met de Wilhelmstrasse in
nauw contact staan, herhaalt men steeds
weer, dat Polen maar al te bly zal zijn, als
het den stok kan aanvatten, dien Berlijn
het toesteekt.
Niettemin geeft de Duitsche pers toch
blijk van een zekere ongerustheid en zij
vraagt zich af, of Polen niet reeds gekozen
heeft. Het bericht over èen eventueele reis
van Beek naar Parijs wordt door de bladen
gepubliceerd met opschriften als „welken
weg zal Polen kiezen?", „Wordt Polen aan
de entente overgeleverd?", „de vazal van
Engeland?"
De correspondenten der Duitsche bladen
te Warschau verzekeren intusschen, dat de
uitbreiding der garanties tot Griekenland
en Roemenië te Warschau 'n gereserveerd
heid ten aanzien van het stelsel van collec
tieve veiligheid, waarnaar Engeland zou
streven, zou hebben opgewekt.
Poolsche maatregelen.
De officieele Gazette publiceert een wet
inzake de evacuatie van de grensgebieden
in geval van mobilisatie en oorlog, en wel
in die gevallen, waarin de voorbereidselen
voor de verdediging van het land evacuatie
noodig zouden maken.
Militaire autoriteiten, die reeds tevoren
de te ontruimen gebieden moeten specifi-
ceeren, zullen lijsten opstellen van de cate
gorieën van personen, die de aangegeven
gebieden zullen moeten verlaten. Aan de
bevolking zal toegestaan worden, om le
vensmiddelen en vee met zich te nemen,
maar de wet kent den staat het recht toe,
om alle bezittingen, die niet medegenomen
kunnen worden, te vernietigen.
Waarnemers wijzen er op, dat deze wet
vooral de Duitschers treft, die hier in groo-
ten getale de grensstreken bevolken.
Duitsche zeep geboycot.
Verscheiden Poolsche bladen bevatten op
roepen tot de bevolking om de producten
der Duitsche zeepfabriek te boycotten,
zulks naar aanleiding van de publicatie van
'n politieke propaganda-brochure door be
doelde firma, welke brochure artikelen be
vat, welke beleedigend zijn voor Polen en
de landen van het Oostelijk Donau-gebied.
Het heet nl. in die artikelen, „dat de Po
len van Duitschland Posnanië hebben ge
roofd", dat „de Slaven steeds incapabel zyn
gebleven, om de Europeesche cultuur te
verdedigen", dat „Polen, innerlijk ver
scheurd als het is, geen weerstand zal kun
nen bieden aan 'n bolsjewistische inva
sie" en „dat Polen, evenmin als Bohemen,
verdient een zelfstandige staat te zijn
