DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Anschluss van Slowakije bij
Hongarije?
Vastberaden toon der Poolsche pers.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENT1EN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
No. 102 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Maandag 1 Mei 1939
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
141e Jaargang
Antwoord op het Duitsche memorandum
over enkele dagen.
Duitsche bladen: „Berlijns voor
stellen Polens laatste
kans".
SESTSt-iSAi -
••Tïïtfviw ^nrrSh".
hebbende op een
Britsche accoord geslote polen
«ogenblik, ™!f?±reh'gShe voorstel-
Poolsch-BriUche verdrag hetzelfde
Beek zal a.s. Vrijdag
antwoorden.
Duitschland wil voor het
najaar een oplossing.
De algemeene toestand.
Engelsche pers over de
voorstellen van Moskou.
Uitgebreid garantie-systeem.
Gafenco te Parijs en Pome.
COURANT.
De toon der Poolsche bladen ten
aanzien van Hitiers rede is kalm.
maar absoluut vastberaden, aldus
meldt Havas uit Warschau. Hoewel
het officieele antwoord nog op zich
Iaat wachten men verwacht, dat
Beek over enkele dagen in de verga
dering van het parlement zal ant
woorden geven de Poolsche bladen
reeds uitgebreid commentaar.
Zij publiceerden Zaterdagavond een ar
tikel dat er officieus uitziet, over de rede
van Hit Ier. In het artikel wordt o.m. ge
zegd „Polen heeft kennis genomen van de
opzegging van het nietaanvalspact, het is
bereid, te onderhandelen over een nieuwe
regeling van de Poolsch-Duitsche betiek-
kingen, waarbij het echter de tegenpartij
wijst op het principieele, onwrikbare
standpunt van Polen. Wij twijfelen er
echter aan, of de huidige slaat van zaken,
die gekenmerkt wordt door de geschokt
heid van het vertrouwen tusschen Polen
en Duitschland, geschikt zou zijn voor
onderhandelingen tusschen beide landen.
Wanneer de doorsnee burger het
- voorstel verneemt betreffende een
niet-aanvalsverdrag voor 25 jaar, kan
hij niet nalaten zich af te vragen wat
de waarde is van dat tijdperk, wan
neer het tijdvak van 10 jaar niet ge
ëerbiedigd is. En wat is de waarde van
pacten, die van kracht blijven zoolang
dat een der onderteeker.aars conve-
niëert en die plotseling opgezegd wor
den, zoodra zij hinderlijk geacht wor
den.
Wü zijn bereid te trachten problemen,
die moeüijk op te lossen zijn op telossen
maar er zijn grenzen, waarbuiten Poien
niet zal gaan, en methoden, die het zon
der aarzelen verwerpt.
Onjuiste berichten.
TVm aanzien van berichten, die door
sommige buitenlandsche agentschappen
2 gepubliceerd en volgens welke de
Britsche regeering de Poolsche een nota
zou hebben gezonden, waarin ^.[d aan|®:
duid, dat het recente om
coord niet gesloten is met ie «doetaiyHn
Polen aan te moedigen een ontoegeei j
de Poolsche regeering g n<iien is het
voorstel heeft
Poolsche telegraafagentóchap^g gg_
te constateeren, d^t g t agentschap-
*5. „lUoestrowanp.Koerier VodW;
zegt, dat Hitier zonder het te versterkt
heeft door het vloo^erd g polen te
plan als de overeenkomJ nut
plaatsen. De rede van Hitter hee ke_
gehad in dezen zm aantoont,
lijkheid van verdere wapening
de eenige taal, die m de Poolsch
De „Deobry Wieczoi zegt, m naar
Pommeren geen kunstm g altijd
zee is, maar een onschend-
Poolsch geweest 1S p ^sCh gebied ook.
baar is als weHt ander P^ 8 t Katt0.
Het oppositieblad weken moeten
witz schrijft: en buitengewoon
wij erg rustl® Duitschers zullen
SSSmSiAm ever d. wereld
In doorgaans welingelichte krin
gen gelooft men, dat de minister
van buitenlandsche zaken, Beek,
op 5 Mei in het Poolsche parle
ment een rede zal uitspreken,
waarin hij Hitier zal antwoorden.
Tegen dien datum zijn beide
kamers in voltallige zitting bijeen
geroepen.
Waarschijnlijk zal het Poolsche
memorandum den Duitschen ver
tegenwoordiger eenige minuten
vóór de rede overhandigd worden
naar het voorbeeld van het Duit
sche memorandum.
gaan verspreiden, waarin zij ons beschul
digen van provocatie der nationale min
derheden. Thans, nu wij ontslagen zijn van
het verdrag van 1934, kunnen wij deel
nemen aan een defensief blok, aan een zoo
machtige coalitie, dat Duitschland eiken
lust tot agressie wordt ontnomen."
Het legerorgaan „Polska Zbrojna" zegt:
„De poloniseering van Dantóig is onver
mijdelijk en de pogingen, der Duitschers
om die provinciestad te germaniseeren zijn
ijdel."
In Poolsche politieke kringen krijgt men
den indruk, dat Polen meer dan ooit vast
besloten is zich nooit te laten meeslepen op
een even noodlottig hellend vlak als
Tsjecho-Slowakije. De Poolsche openbare
meening verwerpt unaniem de Duitsche
eischen, niet alleen omdat zij een inbreuk
zouden vormen op het erfdeel en de vitale
rechten van Polen, maar omdat in de oogen
der openbare meening, de geringste con
cessie op dit oogenblik het voorstel zou
vormen van andere, verdergaande eischen.
Radiotoespraak tot de boeren.
In een radiotoespraak tot de boerenbe
volking heeft de minister van landbouw
o.m. verklaard.
„In een periode, waarin wij het dag en
het uur niet kunnen voorzien, dat wij met
de wapenen de onschendbaarheid van onze
grenzen en onze rechten moeten verdedi
gen, zal de Poolsche natie en zullen vooral
de boeren er zich op moeten voorbereiden
hun plicht te doen."
In Bratislawa doet het hardnekkige gerucht de ronde, dat Teleki en Csaky
bij hun bezoek aan Rome, Mussolini ervan hebben weten te overtuigen, dat
Slowakije weer bij Hongarije gevoegd dient te worden.
Men vertelt zonder dat het mogelijk is, de waarheid hiervan te contro
leeren dat Teleki en Csaky een boodschap van Mussolini aan Hitier in
dezen geest naar Berlijn hebben meegebracht, waar zij op het oogenblik een
bezoek afleggen. Deze reis naar Berlijn heeft de ongerustheid nog doen
toenemen.
Op de muren te Bratislawa zijn tal van
papiertjes geplakt met de woorden „Wij
willen Anschluss'. Op talrijke plaatsen zijn
de papiertjes door de Slowaken afgerukt.
Ook is op Joodsche winkels het woord
„saujude" geschilderd.
Ook de verandering in de houding van
de „Grenzbote", het orgaan der Duitschers
in Slowakije, dat Hongarije plotseling
vriendelijk gezind is geworden, heeft
groote ongerustheid onder de Slowaken
gewekt.
„Niets bekend".
In verband met het gerucht, dat in
Slowakije de ronde heeft gedaan en
volgens hetwelk Teleki en Csaky te
Berlijn zouden zijn aangekomen met
een door Mussolini goedgekeurd plan
tot inlijving van Slowakije bij Hon
garije, wordt in officieele kringen te
Boedapest verklaard, dat men niets
weet van de resultaten der recente be
sprekingen van Teleki en Csaki in
Rome en van de bijzonderheden der
besprekingen, die zij Zaterdag te Ber
lijn aangevangen'hebben.
Men erkent echter in dezelfde kringen,
dat van Hongaarsch standpunt de opne
ming van Bohemen en Moravië in het
Duitsche rijk en de vorming van Slowakije
als onafhankelijken staat uiteraard moeten
leiden tot en „herziening van de economi
sche betrekkingen", die Hongarije had met
de vroegere Tsjecho-Slowaaksche repu
bliek.
Nietszeggend communiqué.
Omtrent het bezoek van Teleki en Csaki
aan de rijkskanselarij wordt door het D.
N. B. medegedeeld, dat „Hitier een lang
durig onderhoud gehad heeft met de Hon-
gaarsche staatlieden, zulks in tegenwoor
digheid van Ribbentrop. Bij de ontvangst
waren verder de Hongaarsche gezant in
Berlijn en de Duitsche gezant in Boedapest
aanwezig. Voordien hadden de Hongaar
sche staatslieden een bespreking gevoerd
met Von Ribbentrop in tegenwoordigheid
van staatssecretaris van Weizsacker. Bij de
besprekingen werden alle Duitschland en
Hongarije betreffende problemen op vrij
moedige wijze diepgaand besproken. De
gedachtenwisseling ,die met bijzondere
hartelijkheid gevoerd werd, bracht vol
komen overeenstemming in de opvattin
gen over den politieken toestand aan den
dag en legde getuigenis af van de hechte
vriendschap tusschen de beide landen."
De Duitsche perscommentaren en
de officieuze Duitsche berichten geven
te denken, dat Duitschland besloten is
de hangende kwesties met Polen vóór
het a.s. najaar op te lossen.
Men geeft in Berlijn te kennen, dat Polen
thans de „mooie gelegenheid, welke haar
voor de laatste maal geboden wordt om cp
vriendschappelijke wijze de vraagstukken
met Duitschland te regelen," niet mag
laten voorbijgaan.
Volgens betrouwbare inlichtingen zou
de territoriale strook grond, welke
Duitschland door den corridor wenscht,
verscheidene kilometers breed moeten zijn.
In Duitsche politieke kringen wijst men er
met nadruk op, dat de jongste Duitsche
voorstellen aan Polen terstond moeten
worden aangegrepen, indien men niet wil,
dat zij weldra door de gebeurtenissen wor
den achterhaald.
„Dantzig is een Duitsche stad en wil bij
Duitschland terugkomen" schrijft de
„Dantziger Vorposten".
De Duitsche pers noemt de voorstellen
aan Polen, „die de atmosfeer der betrek
kingen tusschen Berlijn en Warschau eens
en voor al normaal willen maken", be
scheiden, eerlijk en edelmoedig. Men zwijgt
over de breedte van de exterritoriale
strook, die door Duitschland wordt opge-
eischt, en spreekt er ook niet over, dat het
door Fitler en Pilsoedski gesloten tienjari
ge verdrag van 1934 geen opzeggingsclau
sule bevat.
De bladen veinzen zich er over te ver
wonderen, dat Polen de laatste kans, door
Duitschland geboden, niet aangrijpt. De
„National Zeitung" verschijnt met kopp :n
als „gebrek aan inzicht bij de door het
omsingelingsplan verblinde Polen", „Polen
schreeuwt een driftig nooit" en „Belache
lijke leugens van officieele zijde."
De Duitsche propaganda streeft er reeds
thans naar de Poolsch-Duitsche problemen
terug te brengen tot alleen de kwestie van
Danzig, welk argument zij het beste acht
ten aanzien van de democratische landen,
aldus meldt Havas. In Berlijn over-
heerscht de indruk, dat een perscampagne
tegen Polen ingezet zal worden. Reeds
thans beschouwt men hier het bezoek van
de Hongaarsche staatslieden aan Berlijn
als een waarschuwing aan Polen, dat het
geenszins moet rekenen op Hongaarsche of
Italiaasche sympathieën. Sommige berich
ten, die niet gecontroleerd konden worden,
zouden doen gelooven, dat H o n g a r ij e,
gesteund door Italië, mis
schien Slowakije toegewezen
zou krijgen, op voorwaarde dat
het de Duitsche aspiraties
jegens Polen zou steunen.
Bovendien wordt de Duitsche actie in het
noorden jegens Littauen ontwikkeld, dat
het voorwerp is van dringende stappen, ten
minste op economisch gebied, van Duitsche
zijde.
Te Berlijn wendt men voor een gunstig
antwoord te verwachten van Polen op de
„einmalige" voorstellen van Hitier en een
antwoord op wat men niet de opzegging
van het vlootverdrag van 1935 wil noemen,
maar „het openen van besprekingen van
het Britsche rijk en Groot-Duitschland".
Intusschen heeft men alle reden om te ge
looven, volgens welke inlichtingen uit
Duitsche politieke kringen, dat de natio-
naal-socialistische leiders vrijwel niet re
kenen op een antwoord van Londen of
Warschau. De Duitsche propaganda houdt
echter vast aan deze fictie, teneinde, wan
neer het oogenblik gekomen is, te kunnen
verklaren, dat „de edelmoedige voorstel
len" van den Führer veronachtzaamd zijn
door de betrokkenen en dat de geheele
verantwoordelijkheid ervoor op hen rust.
Reeds thans wordt een begin gemaakt met
deze manoeuvre in de nationaal-socialisti-
sche pers.
De geheele Poolsche pers verzet zich
krachtig, aldus het Poolsche telegraaf-
agentschap, tegen deze Duitsche pers
campagne welke „de harmonie in West- en
Oost-Europa schijnt te willen verstoren."
De bladen constateeren eensgezind ,dat
deze pogingen tot mislukking gedoemd
zijn.
Eén ding is zeker: Duitschland heeft, na
de belangrijke territoriale aanwinsten uit
het jongste verleden, nog meer noten op
zijn zang. Het dynamisme van de as is
nog niet uitgewerkt.
Het feit, dat eer. nieuwe Duitsche onder
neming een veel en veel gevaarlijker
karakter krijgt, voor alle landen, heeft
Hitier er niet van weerhouden, aan Polen
voor te stellen Danzig aan Duitschland
over te doen en, toen dat niet lukte, het
vriendschapsverdrag, dat Berlijn met War
schau bond, eenzijdig te verbreken.
Bovendien uiten de Duitsche bladen het
nauw verholen dreigement, dat Polen hier
een laatste kans heeft om langs vredelie-
venden weg tot een oplossing te komen.
Soms wordt zelfs gezegd, dat Polen op
Duitschlands voorstellen dient in te gaan
om te voorkomen, dat de feiten de onder
handelingen achterhalen.
Polen kan zich echter tegenwoordig het
een en ander permitteeren. De toon van de
Poolsche bladen legt daarvan getuigenis
af. Het schijnt, dat Duitschland met zijn
politiek één ding bereikt, dat het juist
steeds heeft willen voorkomen: een aan
eensluiting van Londen, Parijs, Moskou en
Warschau. De tegenzin van Polen tot de
hulp van Rusland moet haast verminde
ren bij het zien van het dreigend gevaar
uit het Westen.
Voor Roemenië gelden in belangrijke
mate dezelfde overwegingen.
Het is daarom, dat de onderhandelingen
tusschen Engeland en Rusland een groote
kans van slagen bieden. Men is er in Lon
den van overtuigd, dat Moskou deel moet
uitmaken van het non-agressiefront.
Volgens de „Jour" is het gisteren tus
schen Halifa en Maisky gevoerde onder
houd hoogst belangrijk geweest. Polen en
de sovjet-Unie zouden het in beginsel eens
zijn geworden voor wat betreft het voor
stel der sovjet-Unie, de veiligheid van de
Oostzeestaten te waarborgen. Deze be
richten, die wij, aldus de Jou:, onder het
gebruikelijke voorbehoud doorgeven, zou
den er op wijzen, dat de Engelsch-Russi-
sche onderhandelingen gisteren zeer aan
zienlijke vorderingen hebben gemaakt, te
meer daar de sovjet-Unie zich bereid zou
hebben verklaard, de Europeesehe vraag
stukken volledig gescheiden te houden van
de crisis in het Verre Oosten.
De Duitsche hoop, dat de onderhande
lingen met Moskou op niet uitloopen, zal
niet worden bewaarheid. Duitschland zelf
zal dit verhinderen.
De voorstellen van de regeering der
Sovjet-Unie nemen vandaag de eerste
plaats in in de beschouwingen in de
Britsche pers. Algemeen is men van
oordeel, dat deze voorstellen een uitwis
seling van garanties insluiten tusschen
de Sovjet-Unie, Engeland en Frankrijk,
vereeniging van de Sovjet-Unie met de
garanties van Engeland en Frankrijk
aan Polen en Roemenië, uitbreiding van
de garanties van Engeland en Frankrijk
tot Litauen, Letland en Estland en het
deelnemen van de Sovjet-Unie aan de
garanties aan Nederland, België en
Zwitserland.
De „Daily Telegraph" hoopt, dat dit plan
binnenkort verwezenlijkt zal worden. De
voornaamste zwakheid van het plan acht het
blad de beperking tot bepaalde landen en
het vraagt wat bijvoorbeeld Polen moet
doen, wanneer Engeland en Frankrijk hun
garantieplicht ten aanzien van Griekenland
moeten vervullen en wat de verschillende
partijen zullen doen, wanneer bijvoorbeeld
Denemarken, dat in geen enkele garantie is
vervat, zou worden aangevallen. Het blad
dringt er op aan, dat in deze vraagstukken
een beslissing wordt genomen, anders zul
len de deelnemers aan het garantie-verdrag
ernstig gevaar loopen, dat een wig gedreven
zal worden in het systeem.
De „News Chronicle" is van meening, dat
de voorstellen van de Sovjet-Unie op ge
zonden grondslag berusten. Het blad geeft
toe, dat practische moeilijkheden bestaan
voor de uitvoering, een van deze moeilijk
heden is het terugschrikken van de mo
gendheden in Oost-Europa de Sovjet-Russi
sche troepen op gebied toe te laten en een
andere moeilijkheid is het terugschrikken
van de Oostzee-staten om een garantie te
aanvaarden, welke Hitier niet welgevallig
zou kunnen zijn.
De „News Chronicle" voegt hieraan toe,
dat het opzeggen van het PoolschDuitsche
verdrag door Hitier de Polen meer geneigd
heeft gemaakt de hulp van de Sovjet-Unie
te aanvaarden en het is mogelijk, dat de
moeilijkheden spoedig uit den weg geruimd
zullen worden. Tenslotte spoort het blad
aan spoedig besprekingen te houden, zoowel
door politici als door de generale staven,
teneinde het dappere Sovjet-Russische plein
ten uitvoer te brengen.
De „Daily Mail" schrijft, dat het vredes-
front alleen kan worden opgebouwd op het
ideaal, dat het de volken beschermt tegen
een aanval en hen de regeering, welke zij
wenschen garandeert. In geen geval mogen
ideologische doelstellingen in het geding
komen en Groot-Britannië mag niet een
overeenkomst sluiten met de Sovjet-Unie,
waarvan de uiteindelijke gevolgen op het
oogenblik niet kunnen worden voorzien.
Zaterdagmiddag heeft Gafenco, de Roe-
meensche minister van buitenlandsche
zaken, bij zijn bezoek aan Parijs op een
receptie o. m. gezegd: „de Roemeensche
politiek is volstrekt duidelijk en onafhan
kelijk, blijft diep gehecht aan den vrede.
Roemenië is vastbesloten alle pogingen te
steunen, die ondernomen worden om den
vrede te verstevigen en op grond hiervan
werd de internationale positie van mijn
land in alle door mij bezochte hoofd
steden gewaardeerd".
Minister Bonnet heeft Zaterdagmiddag
zijn laatste onderhoud gevoerd met zijn
Roemeenschen ambtgenoot, Gafenco. Bij
deze gelegenheid overhandigde hij zijn
gast de versierselen van het grootkruis
van het legioen van eer. Na het onder
houd werd het volgende communiqué ge
publiceerd: „op zijn doorreis in Parijs,
heeft Gafenco, de minister van buiten
landsche zaken van Roemenië, verschei
dene ontmoetingen gehad met Daladier,
den premier, en met Georges Bonnet, den
minister van buitenlandsche zaken. Deze
besprekingen maakten het mogelijk alle
vraagstukken, welke de Fransch-Roe-
meensche betrekkingen betreffen uitvoe
rig te bestudeeren en meer in het alge
meen het behoud van den vrede in
Europa. De ministers constateerden met
blijdschap hun volkomen eensgezindheid
van inzicht".
Gafenco te Rome.
Zaterdagavond is Gafenco naar Rome
vertrokken. Om half zeven gisteravond
heeft hij in het Chigipaleis een onderhoud
gehad met Ciano. Dinsdagavond zal hij uit
Rome vertrekken, na nog bezoeken te
hebben afgelegd by den paus en mgr.
Maglione.
Zie verder Buitenland pag. 3, 3e blad.
