Tweede Kamer acht zich niet voldoende
ingelicht.
SPRUTOL
tweede blad
Welke criteria voor opneming?
Vijf of zes kleine kampen
gewenscht.
De lezingen van prof.
dr. Karl Barth.
Zomersproeten
Rijbewijzen.
onze postvluchten.
Het centraal vluchtelingenkamp
Blijkens het voorloopig verslag over
het wetsontwerp tot wijziging en ver
hooging van het vijfde hoofdstuk der
rijksbegrooting voor het dienstjaar
1939 (vluchtelingenkamp) werd van
verschillende zijden de klacht geuit, dat
het onderhavige voorstel onvoldoende
is toegelicht.
Dat voorzieningen moeten worden getrof
fen, omdat vele vluchtelingen zijn onderge
bracht in tehuizen, waarover slechts tijde
lijk kan worden beschikt, wilde men niet
betwisten, maar de vraag, op welke wijze
de minister zich de semi-permanente voor
ziening gedacht heeft en waarom hij daar
bij één centraal kamp aanbevelenswaardig
acht, achtte men zóó belangrijk, dat men
meende, dat de minister de Kamer veel vol
lediger had moeten inlichten dan in de me
morie van toelichting is geschied.
Bezwaren tegen één centraal kamp.
Vele leden betwijfelden, of de stichting
van één centraal kamp wel de beste oplos
sing is. De minister betoogt, aldus deze le
den, dat er een groot aantal nuances is,
waarin selectie moet plaats hebben. Waar
om dat het best zou kunnen geschieden door
één groot kamp te stichten, zij het dan gele
gen op een zeer groot terrein, begrepen
deze leden niet.
Zij vreesden bovendien, dat een zoo groot
kamp te zeer zou worden ingericht in den
trant van de kampen, zooals die tijdens den
wereldoorlog zijn gebouwd voor geïnter
neerde militairen. Men mocht toen ver
wachten, dat het verblijf betrekkelijk kort
zou duren en het betrof jonge mannen, die
wegens den aard hunner interneering onder
strenge bewaking moesten worden gesteld.
Thans gaat het evenwel om de huis
vesting voor langen duur van perso
nen, vervolgd om geloof of ras en behoo-
rend tot zeer verschillende categorieën,
De behandeling van deze personen en
de inrichting van hun verblijfplaats
zullen een heel ander karakter moeten
dragen.
Uit zuiver financieele overwegingen moge
concentratie in één kamp wellicht voordee-
liger zijn dan verdeeling over een aantal
kleine kampen; daartegenover staan zooda
nige nadeelen van godsdienstigen, zedelijken
en sociaal-psychologischen aard, dat men,
tenzij bijzondere andere gronden hebben
gegolden, aan onderbrenging in verschillen
de kampen en tehuizen de voorkeur dient te
geven. De selectie naar geloof, leeftijd en
geslacht zal bij een zoo sterke concentratie
de gescheidenis heeft in deze iets ge
leerd niet voldoende kunnen worden
doorgevoerd. Verdeeling over eenige klei
nere kampen heeft bovendien het voordeel,
dat de vluchtelingen minder streng van de
maatschappij geïsoleerd behoeven te wor
den. De hier aan het woord zijnde leden
meenden daarom den minister in overwe
ging te moeten gven een aantal wellicht
vijf of zes kampen van kleiner formaat
in te richten. Mocht deze wijze van hande
len te groote offers vragen van de i rticu-
liere middelen, dan zouden de meerdere
kosten door het rijk moeten worden gedra
gen.
Andere leden stemden in met de gedachte
van één centraal kamp.
Gevraagd werd, hoe de minister zich voor
stelt den vluchtelingen arbeid te verschaf
fen en hoe hij zich de indeeling van het
kamp denkt.
Naar aanleiding van de onderscheiding
naar geloof, waarvan de minister spreekt,
werd gevraagd, hoe groot het aantal even
tueel voor opneming in een kamp in aan
merking komende vluchtelingen van den
protestantschen en roomsch-katholieken
godcdienst wordt geschat. Men veronder
stelde, dat het hier gaat om kleine aantal
len, waarvoor het inrichten van een kamp
onnoodig en te kostbaar is.
Verscheidene leden hadden den indruk,
dat de stichtingskosten te laag zijn geraamd.
Zij berekenden, dat 1.200.000 waarschijn
lijk nog te weinig zou zijn.
Eenige leden, die een raming hadden ge
maakt van de exploitatiekosten, waren tot
de slotsom gekomen, dat de jaarlijksche uit
gaven, rente en aflossing inbegrepen, waar
schijnlijk het millioen zouden overschrij
den. Gevraagd werd, of de minister ver
wacht, dat de particuliere liefdadigheid ja
ren achtereen een zoo groot bedrag zal op
brengen en, zoo ja, welke gronden voor die
verwachting aanwezig zijn.
Verscheidene leden waren van oordeel
dat het veel te ver gaat om het als iets dat
vanzelf spreekt voorop te stellen, dat ook
rente en afschrijving van de oprichtings
kosten door de particuliere liefdadigheid
moeten worden bijeengebracht.
Zij waren er van overtuigd, dat het
Nederlandsche volk bereid is ook uit de
openbare middelen een deel van de uit
gaven te bekostigen.
Verscheidene achtten door het onderbren
gen in kampen van de vluchtelingn het on
derhoud duurder dan noodig is, een reden
te meer om de comité's een ruime mate van
medezeggenschap te geven. Huisvesting bij
particulieren is immers in het algemeen
goedkooper.
Welke criteria?
Zeer belangrijk is, zoo werd van verschil
lende zijden opgemerkt, de vraag, welke
criteria de regeering stelt voor opneming in
een kamp. De omschrijving in de memorie
van toelichting „ten aanzien van wie over
brenging bij particulieren niet mogelijk is
dan wel, hetzij om,redenen van socialen of
economischen aard, hetzij uit hoofde van
openbaar belang, onwenschelijk is te ach
ten", geeft daaromtrent weinig uitsluitsel.
Oorspronkelijk heeft de regeering,
naar men meende, inzonderheid dege
nen, die illegaal over de grens zijn ge
komn, in kampen willen onderbrengen
Er zijn echter vele vluchtelingen, die
legaal hier zijn, in tehuizen of kampen
ondergebracht. Is bij de uitdrukking
„uit hoofde van openbaar belang" ge
dacht aan gevaar voor de openbare orde
en rust? Zoo neen, van welk ander
openbaar belang is hier dan sprake?
Onder degenen, die ons land zijn binnen
gevlucht, zullen ongetwijfeld wel enkele
ongewenschte elementen zijn, maar men
dient zich er voor te hoeden met hen samen
te brengen de normale, behoorlijke, door
vervolging en emigratie zwaar getroffen
personen, die de overgroote meerderheid
vormen van degenen, die thans in kampen of
tehuizen zijn ondergebracht. Zelfs met het
begrip „illegaal" moet men zeer voorzichtig
zijn. Zoo zijn er vluchtelingen, wier ver
blijfsvergunning is afgeloopen, maar die niet
durven teruggaan naar het land, vanwaar
zii gevlucht zijn. Opneming in een kamp kan
voor hen een groote en onnoodige hardheid
beteekenen.
Vele leden meenden te weten, dat onder
brenging bij particulieren nog in vele geval
len mogelijk en gewenscht is. Plaatsing in
een kamp moet uitzondering zijn. Verblijf
in een kamp, wellicht voor vele jaren, is een
zwaar te dragen leed.
Voorts spraken leden het vertrouwen
uit, dat in elk geval degenen, die thans
in familieverband zijn opgenomen, niet
gedwongen zullen worden naar het
kamp te gaan.
Emigratiebevordering,
Eenige leden, die erkentelijk waren voor
hetgeen de regeering voor de vluchtelingen
reeds heeft gedaan en thans weer voorstelt
te doen, legden nog eens den nadruk op het
belang van bevordering van de emigratie.
Zij hadden verwacht, dat landen als Enge
land en Amerika er op bedacht zouden zijn
emigratie van de vluchtelingen te verge
makkelijken en Nederland enkel doorgangs-
land te doen zijn. Zij drongen er bij de re
geering op aan nogmaals stappen in deze
richting te doen en daarbij ook te trachten
vm de Engelsche regeering gedaan te krij
gen, dat de hier tijdelijk gevestigde Jood-
sche vluchtelingen, vooral de jongeren, voor
rang krijgen voor vestiging in Palestina, In
dat verband werd de omscholing tot land-
bouwarbeid toegejuicht.
Enkele leden kennelijk n.s.b.-ers
maakten bezwaar tegen de door regeering
en volk aan de Joodsche vluchtelingen ver
leende hulp. Van andere zijde echter sprak
men er zijn verwondering over uit, dat de
voorstanders van een regime, dat geleid
heeft tot de vervolgingen, waarvan zoove
len het slachtoffer zijn geworden en die Ne>
derland er toe hebben gebracht hulp te ver-
leenen, inplaats van zich beschaamd te too-
nen over het gebeurde, nog bezwaren ma
ken tegen de verleende hulp en critiek
oefenen op maatregelen der regeering, die
ongetwijfeld nog beperkter zijn dan het Ne
derlandsche volk bereid zou zijn geweest te
aanvaörden. De tevoren aan het woord zijn
de leden bestreden deze verwijten.
Eenige leden bestreden het streng optre
den der regeering tegen de vluchtelingen,
waardoor de juist meest vermogenden het
land verlaten.
VIJFTIG JAAR ARBEIDSWET.
Herdenkingsbijeenkomst
's-Gravenhage.
te
Ter herdenking van het feit, dat heden
de Arbeidswet vijftig jaar bestaat, is
hedenmiddag in Pulchri Studio een bij
eenkomst gehouden, welke was georga
niseerd door een comité, bestaande uit
vertegenwoordigers van de centrale ver-
eenigingen van werkgevers en arbeiders
tezamen met de vereeniging voor admi
nistratief recht. De voorzitter van het
comité, mr. dr. A. L. Scholtens, secre
taris-generaal van sociale zaken, hield
een inleiding, waarin hy constateerde,
dat in de vijftig jaar dat de Arbeidswet
bestaat, een revolutie ten gunste van de
bevolking in ons land heeft plaats gehad.
Minister Romme, de minister van
sociale zaken voerde hierop het woord.
In zijn rede ging hij de ontwikkeling na,
welke het ingrijpen der Nederlandsche
centrale overheid door middel van de
arbeidswetten in de verloopen vijftig
jaren te zien geeft. Tenslotte sprak hij
over de vooruitzichten welke deze ons
biedt voor de toekomst.
Na hem voerden nog het woord prof.
Diepenhorst en prof. mr. C. W. de Vries.
AMENDEMENT WIJZIGING LAGER
ONDERWIJSWET.
De heer Suring (r.k,) c.s. heeft op het
wetsontwerp tot wijziging van de lager-
onderwijswet enz. een amendement voor
gesteld, dat de strekking heeft, het mini
mum aantal akten, dat wordt vereischt
voor het verleenen der geheele of gedeel
telijke rijksvergoeding niet uitsluitend te
laten afhangen van het aantal akten, dat
wordt uitgereikt bij het schooleind-
examen, doch daaronder ook te begrijpen
het aantal, dat verkregen wordt door het
afleggen van het examen voor één der
staatscommisiën, fits deze laatste akten
verkregen zijn door leerlingen, die voldoen
aan den eisch, dat zij de laatste twee leer
jaren der kweekschool zonder onderbre
king hebben doorloopen.
Schr.fte ijk beantwoord e vragen.
üp vragen van den neer Faber (s.d.j
betietfende het weigeren van vergunning
aan prof. dr. Karl Barth om in een besloten
bijeenkomst van theologische studenten
vereeniging te Amsterdam een tweetal
vragen te beantwoorden, omdat deze zou
den 'liggen op politiek terrein, heeft de
minister van justitie als volgt geantwoord
In verband met het verboed van politie
ke actie voor vreemdelingen, dat in dezen
tijd meer dan ooit moet worden gehand
haafd, heeft de mimstejmede omdat prof
dr. Karl Barth ten deze geen toezeggingen
wenschte te doen en omdat hij met het oog
op zyn optreden hier te lande uitdrukxe-
lijk te kennen had gegeven, dat hij dé
theologie nooit als een politiek-neutrale
aangelegenheid had beschouwd, het noodig
geacht „enkele waarborgen te treffen, dat
het optreden van genoemden hoogleeraar
niet een politieken inslag zou krijgen."
Daartoe werd, met name voor wat be
treft de behandeling van in de bijeenkom
sten te stellen vragen, de medewerking
van hoogleeraren aan de betrokken facul
teiten ingeroepen, opdat er met het noo-
dige onderschendingsvermogen voor zou
worden gewaakt, dat het Nederlandsche
geestesleven niet ernstiger zou worden be
lemmerd dan door de tijdsomstandigheden
geboden is. Deze medewerking is welwil
lend verleend.
Tegen de lezingen zelf bestond uit een
oogpunt van genoemd verbod geen be
zwaar; ook de behandeling van vragen
leverde bij het meerendeel der bijeenkom
sten geen moeilijkheden op. Pij de beant
woording van enkele vraagpunten in de
vergadering, voorafgaande aan de bijeen
komst te Amsterdam, werd echter het po
litiek gebied op ontoelaatbare wijze be
treden. Toen daarop bleek, dat aan een
deel der te Amsterdam voorgelegde vraag
punten, ook naar het oordeel van den be-
treffenden Nederlandschen hoogleeraar,
een politieke grondslag niet kon worden
ontzegd, is zonder nadere instructie van
den minister na overleg met prof, Barth
besloten, dat bedoelde vragen niet zouden
worden toegelaten, waarop ten slotte de
voor de behandeling van vragen georga
niseerde bijeenkomst niet is doorgegaan.
De getroffen waarborgen zijn derhalve
tot het strikt noodzakelijke beperkt en zij
zijn ten uitvoer gelegd op een wijze, die
geheel aan de te behandelen stof was aan
gepast.
KATWOUDE HEEFT AL GESTEMD.
Verkiezing bij enkele candidaat-
stelling.
De vereeniging „Plaatselijk Belang" riep
Vrijdag alle stemgerechtigden in de ge
meente op tot een vergadering in „De
Zeilhoek". Het doel was een algemeene
lijst samen te stellen om een verkiezing bij
enkele candidaatstelling te bewerkstelligen
en dus zoodoende den inwoners een gang
naar de stembus te besparen.
De drie groepen uit de gemeente waren
vertegenwoordigd, te weten: de neutralen,
de chr.-historischen en de anti-revolution-
nairen. In de grootste eensgezindheid werd
daarop onder het genot van een heerlijx
kopje koffie de lijst samengesteld:
I M. Middelbeek, neutraal; 2 C. Lammes,
neutraal; 3 D. Klomp Kz., chr.-hist.; 4 J. J
Doornenbal, chr.-hist.; 5 H. Betlem, neu
traal; 6 K. H. Kraay, anti-rev; 7 F. Fijan,
neutraal.
Deze gang van zaken mag zeker wel een
unicum in Nederland genoemd worden,
want een eensgezindheid, zooals die hier
getoond werd, is in vele plaatsen en vooral
op politiek gebied absoluut zoek, zegt de
Prov. N.-Holl. Crt.
FELLE BRAND IN HOTEL TE UTRECHT,
Vannacht heeft te Utrecht een uitslaan
de brand gewoed in het hotel Kagenaar op
het stationsplein. Voorbijgangers verbra
ken een van de ruiten en drongen zoo het
pand binnen, waar zij ontdekten, dat een
bak met heete asch, welke in een spijslift
was geplaatst, de oorzaak van dezen brand
was, die zich snel uitbreidde, daar de lift
als een schoorsteen werkte en het vuur zich
reeds aan de bovenverdieping mededeelde.
De eigenaar van het hotel, de heer Jessen,
zijn echtgenopte en drie kinderen konden
evenals de pensiongasten nog bijtijds wor
den gewaarschuwd en in allerijl spoedden
zjj zich langs de trap naar beneden, hoewel
deze reeds vol rook stond. Een van de
pensiongasten, die daartoe geen kans meer
zag, wist nog de brandladder aan de ach-
terzijde van het pand te bereiken en kon op
die wijze ontkomen.
Brand- en bedrijfsschade worden door
verzekering gedekt. Het is de brandweer
mogen gelukken een geldkistje inhoudende
een bedrag van 1200 in ongeschonden staat
naar buiten te brengen, doch enkele effecten
en andere waardepapieren zijn verloren
gegaan.
HEIDEBRAND BIJ DEURNE.
Gistermiddag is in het uitgestrekte
boseh- en heidecomplex nabij het kerkdorp
Brouwhuis onder Deurne (N.-B.) brand
ontstaan. Tengevolge van de groote droogte
en den krachtigen wind breidde het vuur
zich snel uit. Van verschillende kanten
toegesnelde blusschers slaagden er na ge-
ruimen tijd in de vlammen te dooven. Cir
ca twintig hectaren heide en dennenbosch
werden vernield. Het geteisterde gedeelte
was eigendom van den heer Clercx te Hel
mond en van de gemeente Deurne.
ONGELUK OP ONBEWAAKTEN
OVERWEG.
Gisteren is op den onbewaakten spoor
wegovergang aan de Zijde te Boskoop een
vrachtauto in botsing gekomen met een
motortrein, uit de richting Gouda, die om
elf uur aan het station te Boskoop moet
aankomen. De chauffeur van de vrachtauto,
de heer C. R. uit Hazerswoude, die den
trein niet tijdig had opgemerkt, liep bij dit
ongeluk enkele lichte verwondingen aan
het hoofd en hand op. De auto, waarvan 't
voorste gedeelte ernstig beschadigd werd,
werd door den trein naast de rails gedrukt.
Den 30sten Mei a.s., zoo schrijft ons de
A. N. W. B., zal door den Rijkswaterstaat te
's-Gravenhage in twee perceelen worden
aanbesteed de aanleg van de aardebaan
van het gedeelte van Rijksweg no. 7, Am-
sterdam-Afsluitdyk-(Leeuwarden), in de
Wieringermeer van Lambertschaag tot Den
Oever met bijkomende werken.
Het aan te leggen jwegvak, waarvan <3e
totale lengte bijna 20 K.M. bedraagt, krijgt
aan de zuidzijde nabij Lambertschaag aan
sluiting aan het reeds in uitvoering zijnde
gedeelte van dezen Rijksweg en geeft aan
de noordzijde op ongeveer 1 K.M. van den
Afsluitdijk aansluiting aan den bestaanden
dijkweg.
Voor de onteigening is gerekend op den
aanleg van twee rijbanen, gescheiden door
een middenberm. Voorloopig wordt maar
één rijbaan aangelegd. Verwacht wordt,
dat over pl.m. 10 a 15 jaar zal worden over
gegaan tot den aanleg van de tweede baan.
Ten zuiden van Hoorn zal langs dezen
weg aan één zijde een vrijliggend rijwiel
pad worden aangelegd, terwijl ten noorden
van Hoorn geen rijwielpad is ontworpen,
behoudens op enkele plaatsen, waar dit in
verband met de omstandigheden noodig zal
zijn.
Waar geen rijwielpad is zullen de wiel
rijders de bestaande wegen moeten gebrui
ken.
Het werk zal 14 maanden na den datum
van aanvang moeten zijn voltooid.
RANGEERDER ERNSTIG GEWOND.
Gistermiddag is op de cokesfabriek te
Sluiskil de rangeerder M. Schele uit Axel
onder een wagon geraakt en ernstig gewond.
Het rechterbeen werd onder de knie ver
brijzeld en van den linvervoet werden de
teenen afgereden. Bovendien liep hij nog
kneuzingen op. In zorgwekkenden toestand
is het slachtoffer naar het ziekenhuis te
Sluiskil vervoerd.
DOODELIJK ONGELUK IN DE
STAATSMIJN MAURITS.
In de ondergrondsche werken der staats
mijn Maurits is gistermiddag de mijnwer
ker Heinen uit OphovenSittard bekneld
geraakt tusschen een locomotief en een
wand. Hij was op slag dood. De man was
gehuwd en had twee kinderen.
HEROPENING LUCHTLIJNEN NAAR
GRONINGEN EN FRIESLAND
UITGESTELD.
Aangezien zich een groot deel van het
vliegend personeel der K.L.M. in militairen
dienst bevindt, heeft de K.L.M. het besluit
moeten nemen de heropening van de lucht
lijnen naar Groningen en Friesland, welke
aanvankelijk op 15 Mei zou plaats vinden,
tot nader te bepalen datum uit te stellen.
Ter vermijding van misverstand wordt er
de nadruk op gevestigd, dat de dienst op de
lijnen naarsZeeland, welke op 24 Juni naar
Knocke worden doorgetrokken, en naar
Eindhoven ongewijzigd wordt voortgezet.
AUTO TEGEN BOOM GEBOTST.
Bestuurder ernstig gewond.
In den afgeloopen nacht is te Zuidhorn
door tot nu toe nog niet bekende oorzaak
een personenauto, bestuurd door den heer
Hamstra, uit Kommerzijl, tegen een boom
gebotst, juist voor de woning van dokter
Tichelaar. Opgeschrikt doov den hevlgeu
slag snelde deze toe en haalden den ernstig
gewonden bestuurder uit den totaal verniel
den wagen. Nadat de eerste hulp was ver
leend, werd de gewonde voorloopig naar
zijn woning vervoerd. Hij heeft ernstige
hoofdwonden en zware inwendige kneuzin
gen, Zijn toestand is ernstig.
vtrdwijntn spoedig door oen pet
Bij ollt Drogiittn
Gistermorgen vervoegde zich bij een
drukker op de Prinsengracht 238 een man,
cue een drukproef wilde laten maken van
een rijbewijs, Als voorbeeld liet hij een rij
bewijs, dat in zijn bezit was, zien. Hij zou
dan voorloopig vijftig van deze groene kaar
ten bestellen.
De drukker, die het zaakje niet erg ver
trouwde, liet den man des middags terug
komen en stelde de politie van het bureau
Marnixstraat van een en ander op de hoog
te. Twee rechercheurs begaven zich daarop
naar het kantoor van den drukker.
Toen de man iets eerder dan was afge
sproken terugkwam, vond hij den drukker
niet twee heer en in gesprek, die zich bij zijn
binnenkomen haastig terugtrokken. De man
rook lont, en vluchtte het kantoor uit, op
den voet gevolgd door de beide recher
cheurs. Hij nam zijn fiets, doch daar hij zich
niet wilde ophouden met opstappen, gooide
hij het rijwiel voor de voeten van een der
rechercheurs die struikelde en zijn val ver
schillende verwondingen opliep. Zijn collega
zette den vluchteling die inmiddels op een
onbeheerd staand rijwiel was gesprongen, op
diens fiets na en tenslotte kon de man bij de
Raampoort worden gegrepen.
Op het bureau Marnixstraat gehoord,
deelde hij mede, de bestelde vijftig rijbewij
zen naar Antwerpen te willen brengen,
waar zij door Duitgchers aan landgenooten
zouden worden verkocht om dienst te doen
als legitimatiebewijs, als een zoogenaamd
bewijs van Nederlandschap. Deze rijbewij
zen zouden 25 per stuk opleveren.
De 32-jarige man is ingesloten.
Op de uitreis bereikte de Zilverreiger
Rangoon en de Gier Basra.
Op de thuisreis landde de Reiger te Basra
en de Uil te Rangoon.
Hedenmorgen is de Buizerd van Schiphol
naar Indië vertrokken met als gezagvoerder
Steinbeck.
Crisis-pablicaHt.
STEUNVERGOEDING
ERWTEN EN VELDBOONEN.
De Nederlandsche Akkerbouwcentrale
maakt bekend, dat de steunvergoeding voor
erwten van den oogst 1939, gedenatureerd
van 1 t/m. 6 Mei 1939, zal bedragen 1.60
per 100 kg. voor groene erwten, door
handelaren gedenatureerd en voldoende
aan het standaardmonster van kwaliteits
klasse C en 1,10 per 100 kg. voor voeder
erwten, gedenatureerd door telers, die deze
erwten zelf hebben geteeld.
De steunvergoeding voor veldboonen
van den oogst 1938 in genoemd tijdvak
door telers of handelaren gedenatureerd
en voldoende aan de kwaliteitseischen, zal
1.50 per 100 kg. bedragen.
's-Gravenhage, 5 Mei 1939.
ALS JE „opsporing wordt
verzocht."
n was teruggekeerd; van ïw- m