DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Samenwerkingoioverheersching?
Chamberlain geeft een overzicht van
den toestand.
De medewerking van Sowjet-Rusland.
No. 112 Dit nummer bestaat uit drie bladen.
Directeur: C. KRAK.
Vrijdag 12 Mei 1939
141e Jaargang
Daladier in de Kamer
Eendracht van hetFransche
volk.
De medewerking van de
Sovjet-Unie.
De algemeen© toestand.
Een Russische lezing
over Europa,
„Ge hebt de oude parapluie zien
rondgaan".
Nieuws in 't kort.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIES
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, grcote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/k. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Hooidredacteur: Tj. N. ADEMA.
Moet er aan herinnerd worden al
dus Daladier in de Fransche Kamer,
waar hij zijn verklaring namens de re
geering aflegde dat terwijl men niet
ophoudt den vrede aan te roepen, legers
gemobiliseerd worden, eskaders de
zeeën doorklieven, luchtvloten zich con-
centreeren, dat twintig jaar na den
oorlog millioenen mannen opnieuw de
wapens dragen?
Maar de liefde tot den vrede is bij
alle volken zoo sterk, dat men den
vrede wel moet aanroepen om geweld
dadige ondernemingen te verbloemen.
Bestaat de vrede in het binnenvallen van
het gebied van andere'staten, in het stellen
van steeds weer nieuwe eischen, die een
conflict kunnen veroorzaken, in het veroor-
deelen van volken tot ellende door het hun
opleggen van steeds nieuwe wapening,
waardoor de internationale samenwerking,
die hun is aangeboden, nutteloos zou wor
den? i
De volken, die het meest aan de methode
van vrije samenwerking met inachtneming
van alle rechten der staten hechten, moeten
dan ook vastbesloten zijn, zoo noodig tegen
bedreigingen hun waakzaamheid en vastbe
radenheid te stellen, en dat is de wil van
Frankrijk. Deze gedachte, deze wil, hebben
het gedrag der regeering geïnspireerd.
Frankrijk kent geen haat, het koestert
een oprechte sympathie voor alle vol
ken. Het weet trouwens door een lange
ervaring, dat oorlog geen enkel der be
staande vraagstukken zou oplossen en
dat die oorlog integendeel haar oplos
sing moeilijker en noodlottiger zou ma
ken. Het is van meening, dat in een we
reld welker natuurlijke rijkdommen
vertienvoudigd zijn door de uitvinding
der wetenschap, ieder volk gemakkelijk
zijn aandeel in geluk en vrijheid zou
kunnen krijgen.
De volken weten wel, en wij zijn er
trotsch op dit te zeggen, dat Frankrijk hen
niet bedreigt, dat het verlangt met alle sa
men te werken en geen enkel wil overheer-
schen.
Onze politiek is uitsluitend gericht op het
tot elkaar brengen van menschen en volken
voor de verdediging van den vrede. Die ge
dachten hebben de onderhandelingen ge
ïnspireerd, waaraan wij hebben deelgeno
men of tot welke wij in de afgeloopen we
ken het initiatief hebben genomen. De soli
dariteit tusschen Engeland en Frankrijk is
Daladier.
hechter en vertrouwelijker dan ooit. Zij
blijft de basis der Fransche politiek en wij
zullen dien grondslag niet laten verzwak
ken door intriges of door hatelijke en leu
genachtige propaganda. Op het oogenblik,
dat het Britsche volk, brekend met een
eeuwenlange traditie, zich vrijelijk ter be
schikking van den dienstplicht stelt, her
nieuwt het Fransche volk zijn broederlijken
groet. Met groote bewondering hebben wij
kennis genomen van de edele boodschap die.
Roosevelt namens de groote Amerikaansche
republiek tot de wereld heeft gericht. De
Fransche regeering heeft zich tot tolk van
de meening van alle Franschen gemaakt
door den president onmiddellijk haar in
stemming te betuigen.
De garanties.
Ongetwijfeld heeft ons land altijd ver
klaard voorstander te zijn van de leerstel
ling, die door een algemeen accoord een
vereeniging wil tot stand brengen van alle
mogendheden, die hun veiligheid willen
waarborgen. Maar de ervaring van de afge
loopen twintig jaar heeft ernstige moeilijk
heden voor een dergelijke algemeene over
eenkomst aan het licht gebracht.
Hoe meer volken men tracht te ver
eenigen in een dergelijke overeenkomst
des te meer verliest de overeenkomst
aan nauwkeurigheid en kracht, doordat
iedere staat ertoe gebracht wordt be
perkingen of voorkeuren in te voegen.
Daarom hebben wij duidelijke en een
voudige overeenkomsten gesloten met
de volken die zich met ons willen ver
eenigen voor de gemeenschappelijke
verdediging van hun en onze levensbe
langen. In andere streken van Europa
hebben wij in overleg met Engeland
zekeren staten een spontane en eenzij
dige garantie gegeven.
Er worden nog andere onderhandelingen
gevoerd, waarbij men uitgaat van hetzelfde
inzicht voor de werkelijkheid. Ik herhaal,
dat alle vredelievende landen tot samenwer
king worden uitgenoodigd. Zoo hebben wij
op 20 Maart Roemenië laten weten, dat wij
het onmiddellijk te hulp zouden snellen, als
het zou worden aangevallen. Ook Grieken
land hebben wij onzen onmiddellijken bij
stand beloofd- in geval van een bedreiging
met een aanval.
Voorts hebben wij na het bezoek van
minister Beek aan Londen en het be
loven van wederkeerige garanties door
Engeland en Polen in overleg met dit
nobele en moedige volk de noodige
maatregelen genomen, die vereischt
zijn voor een onmiddellijke toepassing
van ons bondgenootschap. Ik herinner
aan de verklaring, die ik op 13 April te
genover de pers heb afgelegd. Die ver-
kalring krijgt haar volle beteekenis op
het oogenblik zelve, dat Polen waakt
voor de verdediging van zijn levensbe
langen.
Wij onderhandelen met Turkije over een
garantie-overeenkomst voor de handhaving
van den vrede in het Oostelijk deel der Mid-
dellandsche Zee, waar onze belangen soli
dair zijn. Met dat land zullen wij ook in
den meest vriendschappelijken geest een
regeling treffen voor het vraagstuk, dat se
dert lang tusschen ons bestaat. Het bezoek,
dat generaal Weygand zoojuist aan Turkije
heeft gebracht, heeft aangetoond hoe groot
de achting is, die beide landen verbindt.
Tenslotte achten wij het zeer wen-
schelijk, dat de Sovjet-Unie deelneemt
aan dezen gemeenschappelijken arbeid
van wederzijdschen bijstand. Het
Fransch-Russische verdrag getuigt er
van, dat het streven naar en het hand
haven van deze deelneming op den
voet van gelijkheid en wederkeerigheid
tot de constante gegevens van onze di
plomatieke actie behooren. Als er nog
eenig verschil van meening bestaat over
de bijzonderheden van dit accoord tus
schen de regeeringen van Engeland,
Rusland en Frankrijk, heeft men toch
reeds in het begin der besprekingen den
nadruk er op gelegd, dat de groote be
langen van den vrede door gemeen
schappelijke actie gered moeten wor
den.
Zoo ziet men in Midden-Europa en het
naburige Oosten voor het eerst een der
voorwaarden vervuld, die wij altijd on
misbaar hebben geacht voor de handhaving
van den vrede: gemeenschappelijke ver
plichtingen van Engeland en Frankrijk.
Moet ik hier nog aan toevoegen, dat deze
diplomatieke arbeid geen ander doel heeft
dan de bescherming van vrijheid en onaf
hankelijkheid van alle volken? Wü willen
den vrede met eerbiediging van alle rech
ten. Geweld of bedreigingen zouden Europa
tot catastrophe leiden. In samenwerking
met alle staten, die in eere willen leven, zijn
Langen tijd heeft de Russische pers een
absoluut stilzwijgen bewaard over de ge-
beurtenissen in Europa, maar nu Rusland
eindelijk min of meer in de conflicten be
trokken is geworden door de toenadering
van Engeland, nu komen de Russische pers
organen los met het nieuws.
En zoo wijdt dan een der belangrijkste,
zoo niet het belangrijkste blad, de „Iswesti-
ja" een hoofdartikel aan de politieke ge
beurtenissen der laatsten weken en zeg
dat hiermede de toestand een groote wij
ziging heeft ondergaan. Het blad doelt op
de rede van Hitier in den Rijksdag en op
het sluiten der militaire alliantie tusschen
Duitschland en Italië, waarmede volgens
het blad de toestand een keer ten kwade
heeft genomen. (Hier wijkt deze Russische
meening geheel af van de opvatting der
politieke leiders van de Westelijke mogend
heden, die in het sluiten van dit militair-
verdrag in feiten geen verandering in de
situatie zien, maar hoogstens een nauwere
samenwerking der as-mogendheden.
Red. A.* C.)
Na Hitiers rede zijn zoo vervolgt dan
de „Iswestija" - twee der belangrijkste
verdragen verdwenen, t.w. de vlootover-
eenkomst tusschen Duitschland en Enge
land en het non-agressie-pact tusschen
Duitschland en Polen, terwijl daarentegen
het nieuwe militaire verdrag (hierboven
genoemd) en voor in de plaats is gekomen.
Daardoor staat Europa thans voor een ge
meenschappelijke Duitsch-Italiaansche po
litiek, welke tegen Engeland en Frankrijk
gericht is.
Refereerende naar de geruchten over de
houding der Sovjet-Unie ten aanzien van
de aan den gang zijnde onderhandelingen
over de vorming van een „Vredesfront
tegen de aanvallers", zegt het blad dan:
„De Sovjet-Unie stond en staat nog op
„het standpunt, dat indien Frankrijk en
„Engeland werkelijk een hinderpaal tegen
„de agressie in Europa willen opwerpen,
„een gemeenschappelijk front van weder
zijdschen bijstand gevormd zou kunnen
„worden, in eerste instantie van de vier
„voornaamste mogendheden in Europa,
„n.l Groot-Brittannië, Frankrijk, de Sovjet-
„Unie en Polen, of minstens van de drie
„mogendhede: Groot-Brittannië, Frankrijk
„en de Sovjet-Unie, en dat deze drie mo-
„gendheden, gebonden door een pact van
„wederzijdschen bijstand volgens het be-
„gisel der wederkeergiheid, de andere
„staten van Oost- en Midden-Europa, welke
„door agressie bedreigd worden, dienen te
waarborgen".
Opgemerk moet worden, aldus het blad,
dat deze duidelijke en fundamenteel defen
sieve en vreedzame houding der Sovjet-
Unie geen instemming bij Engeland en
Frankrijk heeft gevonden. Engeland heeft,
met instemming van Frankrijk, tegenvoor
stellen gedaan, doch deze zouden de Sov
jet-Unie in een ongelijke positie brengen,
hoewel zij precies dezelfde verplichtingen
op zich zou moeten nemen als Engeland en
Frankrijk. Men zegt ons, dat Engeland en
Frankrijk, door Polen en Roemenië te ver
dedigen, feitelijk de westelijke grens der
Sovjet-Unie verdedigen. Dat is niet waar,
want de westelijke grens der Sovjet-Unie
is niet tot Polen en Roemenië beperkt,
en bovendien zouden Engeland en Frank
rijk door het verdedigen van Polen en
Roemenië zichzelf verdedigen en niet de
westelijke grens der Sovjet-Unie. Zij heb
ben immers een pact van wederweerigen
bijstand met Polen, dat op zijn beurt ver
plicht is Engeland en Frankrijk te bescher
men. Roemenië zal genoodzaakt zijn Polen
te volgen, en dus de rol te spelen van in-
directen bondgenoot van Engeland en
Frankrijk. De Sovjet-Unie daarentegen,
welke geen pact van Wederkeerigen bij
stand met Engeland. Frankrijk of Polen
heeft zou al deze drie staten moeten ver
dedigen zonder van hen eenige hulp te
ontvangen en uitsluitend op eigen krachten
moeten vertrouwen.
De Sovjet-Unie zou dus weer in een on
gelijke positie verkeeren.
Samenwerking, zoo besluit het blad,
vereischt wederkeerigheid, en waar weder
keerigheid ontbreekt kan geen werkelijke
samenwerking tot stand komen.
wij vast besloten ons tegen geweld of be
dreiging te verzetten. Een waakzame en
krachtige buitenlandsche politiek eischt
krachtsinspanning van het volk. Een bin-
nenlandsche gemakzuchtige politiek zou
haar tot niets doen verminderen.
De vrede wordt behouden of veroverd
door volhardenden dagelijkschen arbeid,
door den standvastigen wil van een geheel
volk, dat bereid is tot het brengen van
ieder offer voor het behoud van zijn vrij
heid. De nationale verdediging is een ge
heel.
50 milliard voor de bescherming van
het land.
Zij eischt in de eerste plaats militaire
maatregelen. Wij hebben die genomen.
Wij denken er niet aan die te vermin
deren, wij zullen ze veeleer versterken,
als buiten onze grenzen zekere massale
mobilisaties gehandhaafd blijven. De
nationale verdediging eischt ook finan-
cieele, economische en maatschappelij
ke maatregelen. Alleen voor het jaar
.1939 moeten wij meer dan 50 milliard
besteden aan de bescherming van het
vaderland.
Het was dus niet te vermijden, dat van
den Franschen burger zware offers ge
vraagd werden. Wij hebben dat gedaan,
slechts bezield door de zorg voor het natio
nale welzijn.
Ik wil hulde brengen aan de vaderlands
liefde der Fransche arbeiders, aan hen, die
onder de wapenen zijn geroepen en die er
trouwens van verzekerd kunnen zijn, dat
zij krachtens onze decreten hun betrekking
terug zullen krijgen, wanneer de interna
tionale toestand het mogelijk maakt, dat zij
naar hun haardsteden terugkeeren. Dit is
de menschelijke nationale politiek van
Frankrijk. Zij geldt niet alleen voor het
Rijk in Europa maar ook voor Noord-Afri-
ka en voor het geheele rijk, welks zonen
dagelijks befcigen, dat zy de groote Fran
sche gemeenschap tot de laatste inspanning
zullen verdedigen. Daaruit putten wij onze
werkelijke kracht, waardoor wy alle be
proevingen te boven kunnen komen, waar
door wij den vrede zullen kunnen redden.
Minister-president Chamberlain heeft
gisteren het woord gevoerd in een door
de conservatieve partij belegde verga
dering voor vrouwen in de Albert Hall.
Verwijzende naar de gebeurtenissen
der laatste twaalf maanden, zeide hij:
Wij hebben een geheele toonladder
van emoties doorstaan en thans zijn de
menschen gekalmeerd in een geest van
ferme vastberadenheid.
Wij waren bereid te luisteren naar de
meeningen van anderen, maar tevens
besloten niet voor de dictatuur te bui
gen. Welke verschillen er pok onder
ons zyn over de gevolgde methoden, ik
voel mij voldaan, dat het geheele land
het eens is over het beginftl der poli
tiek welke wij volgen.
Verwijzende naar hen die critiek op hem
uitoefenen, zeide Chamberlain te meenen,
dat hy den steun had van de vrouwen, en
dat dezen een helderder kijk hadden dan
sommigen van hen wier inzicht verduisterd
is door vooroordeelen van partijen of per
sonen. Ge hebt de oude parapluie zien rond
gaan, en ge hebt, geloof ik, onze tot dusver
succesrijke pogingen goedgekeurd, Europa
buiten een oorlog te houden. Ge weet, dat
niets ons ertoe zou kunnen brengen een
oorlog aan te gaan, tenzij wij er absoluut
van overtuigd zijn, dat een oorlog niet voor
komen kan worden zonder opoffering van
onze eigen vrijheden en onzen eigen goeden
naam. Het optreden van Duitschland be
hoefde ons niet te raken, zoolang het be
perkt bleef tot de grenzen welke het zelf
gesteld had en slechts de belangen zocht te
bevorderen van de Duitsch landen, zonder
de onafhankelijkheid van niet-Duitsche lan
den te bedreigen. Nooit is het in ons opge
komen, Duitschland te isoleeren, of de wet
tige uitbreiding van den Duitschen handel
in Midden- en Zuid-Oost-Europa in den weg
te staan en nog minder, eenige combinatie
tegen Duitschland op touw te zetten met de
gedachte aan een oorlog. Iedere bewering
van dien aard is eenvoudig fantastisch en
wordt ook nergens buiten Duitschland ge
loofd.
Duitschland kon zich niet beklagen, dat
het niet begrepen werd. Allerwege was de
achterdocht gewekt, dat zijn leiders streef
den naar de vestiging van een wereldhege
monie door middel van geweld. Chamber
lain zeide niet, dat dit de bedoeling was,
maar als de nazi's niet naar de hegemonie
streefden, dan hadden zy ook niets te vree-
zen van de Engelsche politiek of die van
eenige andere democratische mogendheid.
Wanneer beschuldigingen door de Duitsche
propaganda en de Duitsche radio werden
verbreid, dan kon spreker tot zijn gerust
stelling zeggen, dat er niemand in de ge
heele wereld was buiten Duitschland. die ze
geloofde. Ook Hitler's verklaring, dat er
een oorlogsgeest te Londen heerschte of van
Londen uit in andere staten aangewakkerd
werd, was volkomen bezijden de waarheid.
De opzegging van het vlootverdrag.
Ten aanzien van het vlootverdrag zeide
Chamberlain: Ik wensch thans met kracht te
verklaren, dat, voor zoover ons betreft, de
grondslag van het verdrag niet vervallen is,
integendeel, ik sta op het standpunt, dat het
verdrag kan worden beschouwd 'als het
symbolische verlangen van beide volken,
nooit tegen elkander te strijden.
De premier verklaarde dat de Britsche
regeering aan Hitler's verklaring, dat hij
bereid is over vlootvraagstukken te onder
handelen en een bewapeningswedloop hóópt
te kunnen voorkomen, de grootste aandacht
zal schenken, en weldra zal antwoorden op
het Duitsche memorandum.
Doch, aldus Chamberlain, Iaat mij hier
zeggen, dat wij noch op het gebied der wa
penen, noeh in economisch opzicht, een on-
gebreidelden wedloop met Duitschland wen-
schen. Besprekingen over middelen tot uit
breiding van den wederzijdschen handel of
tot verbetering van den economischen toe
stand zouden wij niet afwijzen, in
dien ondubbelzinnig zal blijken, dat
men het vertrouwen, dat zoo ernstig ge
schokt is. wenscht te herstellen. Ik wensch
verder duidelijk te verklaren, dat wy niet
bereid zijn werkeloos toe te zien bij de ver
nietiging der onafhankelijkheid van het
eene land na het andere. Wij hebben Polen,
Roemenië en Griekenland verzekeringen ge
geven, omdat Europa geen rust en geen vei
ligheid zal kennen, tenzij de volken ervan
overtuigd zyn, dat men streeft naar het
herstel van het vertrouwen. Met ditzelfde
doel hebben wij onderhandelingen aange
knoopt met andere landen, in het bijzonder
Rusland en Turkije. Ik kan slechts zeggen,
ernstig te wenschen, dat deze onderhande
lingen spoedig tot een goed einde zullen
worden gebracht.
De kwestie Dantzig.
Volgens veler meening, zoo vervolgde de
premier, is Dantzig thans het gevaarlijke
punt in Europa. Te dien aanzien zyn onze
verzekeringen aan Polen duidelijk en
scherp omlijnd. Hoewel wij ons erover zou
den verheugen, wanneer de geschillen tus
schen Polen en Duitschland in der minne
geschikt zouden worden, hoewel wij van
meening zyn, dat een dergelijke regeling tot
stand moet komen, zou een poging om met
geweld verandering in den toestand te bren
gen waarbij de Poolsche onafhankelijkheid
bedreigd zou worden, onvermijdelijk leiden
tot een algemeen conflict waarin Engeland
betrokken zou zyn.
Ontploffing in graansilo. - In een
graansilo te Chicago heeft zich een hevige
ontploffing voorgedaan, tengevolge waar
van het gebouw ineenstortte. De brand
breidde zich vervolgens uit tot vier andere
silo's. Men meent, dat tien tot twintig per
sonen om het leven gekomen zyn by deze
ramp.
Ontploffingen te Manchester. - In den
afgeloopen nacht hebben zich in het cen
trum van Manchester vijf ontploffingen
voorgedaan, waardoor wel materieele scha
de werd aangericht, doch geen menschen
werden getroffen. In alle vijf gevallen was
de springstof, geligniet, in een brievenbus
gedaan.
Vrachtauto met arbeiders verongelukt.
- Op den weg van Haiffa naar Bagdad is
een vrachtauto met arbeiders verongelukt.
Veertig personen werden gewond, waarvan
verscheidenen ernstig.
0