DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Samenwerkingoioverheersching? Chamberlain geeft een overzicht van den toestand. De medewerking van Sowjet-Rusland. No. 112 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Vrijdag 12 Mei 1939 141e Jaargang Daladier in de Kamer Eendracht van hetFransche volk. De medewerking van de Sovjet-Unie. De algemeen© toestand. Een Russische lezing over Europa, „Ge hebt de oude parapluie zien rondgaan". Nieuws in 't kort. ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIES Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, grcote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/k. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. Hooidredacteur: Tj. N. ADEMA. Moet er aan herinnerd worden al dus Daladier in de Fransche Kamer, waar hij zijn verklaring namens de re geering aflegde dat terwijl men niet ophoudt den vrede aan te roepen, legers gemobiliseerd worden, eskaders de zeeën doorklieven, luchtvloten zich con- centreeren, dat twintig jaar na den oorlog millioenen mannen opnieuw de wapens dragen? Maar de liefde tot den vrede is bij alle volken zoo sterk, dat men den vrede wel moet aanroepen om geweld dadige ondernemingen te verbloemen. Bestaat de vrede in het binnenvallen van het gebied van andere'staten, in het stellen van steeds weer nieuwe eischen, die een conflict kunnen veroorzaken, in het veroor- deelen van volken tot ellende door het hun opleggen van steeds nieuwe wapening, waardoor de internationale samenwerking, die hun is aangeboden, nutteloos zou wor den? i De volken, die het meest aan de methode van vrije samenwerking met inachtneming van alle rechten der staten hechten, moeten dan ook vastbesloten zijn, zoo noodig tegen bedreigingen hun waakzaamheid en vastbe radenheid te stellen, en dat is de wil van Frankrijk. Deze gedachte, deze wil, hebben het gedrag der regeering geïnspireerd. Frankrijk kent geen haat, het koestert een oprechte sympathie voor alle vol ken. Het weet trouwens door een lange ervaring, dat oorlog geen enkel der be staande vraagstukken zou oplossen en dat die oorlog integendeel haar oplos sing moeilijker en noodlottiger zou ma ken. Het is van meening, dat in een we reld welker natuurlijke rijkdommen vertienvoudigd zijn door de uitvinding der wetenschap, ieder volk gemakkelijk zijn aandeel in geluk en vrijheid zou kunnen krijgen. De volken weten wel, en wij zijn er trotsch op dit te zeggen, dat Frankrijk hen niet bedreigt, dat het verlangt met alle sa men te werken en geen enkel wil overheer- schen. Onze politiek is uitsluitend gericht op het tot elkaar brengen van menschen en volken voor de verdediging van den vrede. Die ge dachten hebben de onderhandelingen ge ïnspireerd, waaraan wij hebben deelgeno men of tot welke wij in de afgeloopen we ken het initiatief hebben genomen. De soli dariteit tusschen Engeland en Frankrijk is Daladier. hechter en vertrouwelijker dan ooit. Zij blijft de basis der Fransche politiek en wij zullen dien grondslag niet laten verzwak ken door intriges of door hatelijke en leu genachtige propaganda. Op het oogenblik, dat het Britsche volk, brekend met een eeuwenlange traditie, zich vrijelijk ter be schikking van den dienstplicht stelt, her nieuwt het Fransche volk zijn broederlijken groet. Met groote bewondering hebben wij kennis genomen van de edele boodschap die. Roosevelt namens de groote Amerikaansche republiek tot de wereld heeft gericht. De Fransche regeering heeft zich tot tolk van de meening van alle Franschen gemaakt door den president onmiddellijk haar in stemming te betuigen. De garanties. Ongetwijfeld heeft ons land altijd ver klaard voorstander te zijn van de leerstel ling, die door een algemeen accoord een vereeniging wil tot stand brengen van alle mogendheden, die hun veiligheid willen waarborgen. Maar de ervaring van de afge loopen twintig jaar heeft ernstige moeilijk heden voor een dergelijke algemeene over eenkomst aan het licht gebracht. Hoe meer volken men tracht te ver eenigen in een dergelijke overeenkomst des te meer verliest de overeenkomst aan nauwkeurigheid en kracht, doordat iedere staat ertoe gebracht wordt be perkingen of voorkeuren in te voegen. Daarom hebben wij duidelijke en een voudige overeenkomsten gesloten met de volken die zich met ons willen ver eenigen voor de gemeenschappelijke verdediging van hun en onze levensbe langen. In andere streken van Europa hebben wij in overleg met Engeland zekeren staten een spontane en eenzij dige garantie gegeven. Er worden nog andere onderhandelingen gevoerd, waarbij men uitgaat van hetzelfde inzicht voor de werkelijkheid. Ik herhaal, dat alle vredelievende landen tot samenwer king worden uitgenoodigd. Zoo hebben wij op 20 Maart Roemenië laten weten, dat wij het onmiddellijk te hulp zouden snellen, als het zou worden aangevallen. Ook Grieken land hebben wij onzen onmiddellijken bij stand beloofd- in geval van een bedreiging met een aanval. Voorts hebben wij na het bezoek van minister Beek aan Londen en het be loven van wederkeerige garanties door Engeland en Polen in overleg met dit nobele en moedige volk de noodige maatregelen genomen, die vereischt zijn voor een onmiddellijke toepassing van ons bondgenootschap. Ik herinner aan de verklaring, die ik op 13 April te genover de pers heb afgelegd. Die ver- kalring krijgt haar volle beteekenis op het oogenblik zelve, dat Polen waakt voor de verdediging van zijn levensbe langen. Wij onderhandelen met Turkije over een garantie-overeenkomst voor de handhaving van den vrede in het Oostelijk deel der Mid- dellandsche Zee, waar onze belangen soli dair zijn. Met dat land zullen wij ook in den meest vriendschappelijken geest een regeling treffen voor het vraagstuk, dat se dert lang tusschen ons bestaat. Het bezoek, dat generaal Weygand zoojuist aan Turkije heeft gebracht, heeft aangetoond hoe groot de achting is, die beide landen verbindt. Tenslotte achten wij het zeer wen- schelijk, dat de Sovjet-Unie deelneemt aan dezen gemeenschappelijken arbeid van wederzijdschen bijstand. Het Fransch-Russische verdrag getuigt er van, dat het streven naar en het hand haven van deze deelneming op den voet van gelijkheid en wederkeerigheid tot de constante gegevens van onze di plomatieke actie behooren. Als er nog eenig verschil van meening bestaat over de bijzonderheden van dit accoord tus schen de regeeringen van Engeland, Rusland en Frankrijk, heeft men toch reeds in het begin der besprekingen den nadruk er op gelegd, dat de groote be langen van den vrede door gemeen schappelijke actie gered moeten wor den. Zoo ziet men in Midden-Europa en het naburige Oosten voor het eerst een der voorwaarden vervuld, die wij altijd on misbaar hebben geacht voor de handhaving van den vrede: gemeenschappelijke ver plichtingen van Engeland en Frankrijk. Moet ik hier nog aan toevoegen, dat deze diplomatieke arbeid geen ander doel heeft dan de bescherming van vrijheid en onaf hankelijkheid van alle volken? Wü willen den vrede met eerbiediging van alle rech ten. Geweld of bedreigingen zouden Europa tot catastrophe leiden. In samenwerking met alle staten, die in eere willen leven, zijn Langen tijd heeft de Russische pers een absoluut stilzwijgen bewaard over de ge- beurtenissen in Europa, maar nu Rusland eindelijk min of meer in de conflicten be trokken is geworden door de toenadering van Engeland, nu komen de Russische pers organen los met het nieuws. En zoo wijdt dan een der belangrijkste, zoo niet het belangrijkste blad, de „Iswesti- ja" een hoofdartikel aan de politieke ge beurtenissen der laatsten weken en zeg dat hiermede de toestand een groote wij ziging heeft ondergaan. Het blad doelt op de rede van Hitier in den Rijksdag en op het sluiten der militaire alliantie tusschen Duitschland en Italië, waarmede volgens het blad de toestand een keer ten kwade heeft genomen. (Hier wijkt deze Russische meening geheel af van de opvatting der politieke leiders van de Westelijke mogend heden, die in het sluiten van dit militair- verdrag in feiten geen verandering in de situatie zien, maar hoogstens een nauwere samenwerking der as-mogendheden. Red. A.* C.) Na Hitiers rede zijn zoo vervolgt dan de „Iswestija" - twee der belangrijkste verdragen verdwenen, t.w. de vlootover- eenkomst tusschen Duitschland en Enge land en het non-agressie-pact tusschen Duitschland en Polen, terwijl daarentegen het nieuwe militaire verdrag (hierboven genoemd) en voor in de plaats is gekomen. Daardoor staat Europa thans voor een ge meenschappelijke Duitsch-Italiaansche po litiek, welke tegen Engeland en Frankrijk gericht is. Refereerende naar de geruchten over de houding der Sovjet-Unie ten aanzien van de aan den gang zijnde onderhandelingen over de vorming van een „Vredesfront tegen de aanvallers", zegt het blad dan: „De Sovjet-Unie stond en staat nog op „het standpunt, dat indien Frankrijk en „Engeland werkelijk een hinderpaal tegen „de agressie in Europa willen opwerpen, „een gemeenschappelijk front van weder zijdschen bijstand gevormd zou kunnen „worden, in eerste instantie van de vier „voornaamste mogendheden in Europa, „n.l Groot-Brittannië, Frankrijk, de Sovjet- „Unie en Polen, of minstens van de drie „mogendhede: Groot-Brittannië, Frankrijk „en de Sovjet-Unie, en dat deze drie mo- „gendheden, gebonden door een pact van „wederzijdschen bijstand volgens het be- „gisel der wederkeergiheid, de andere „staten van Oost- en Midden-Europa, welke „door agressie bedreigd worden, dienen te waarborgen". Opgemerk moet worden, aldus het blad, dat deze duidelijke en fundamenteel defen sieve en vreedzame houding der Sovjet- Unie geen instemming bij Engeland en Frankrijk heeft gevonden. Engeland heeft, met instemming van Frankrijk, tegenvoor stellen gedaan, doch deze zouden de Sov jet-Unie in een ongelijke positie brengen, hoewel zij precies dezelfde verplichtingen op zich zou moeten nemen als Engeland en Frankrijk. Men zegt ons, dat Engeland en Frankrijk, door Polen en Roemenië te ver dedigen, feitelijk de westelijke grens der Sovjet-Unie verdedigen. Dat is niet waar, want de westelijke grens der Sovjet-Unie is niet tot Polen en Roemenië beperkt, en bovendien zouden Engeland en Frank rijk door het verdedigen van Polen en Roemenië zichzelf verdedigen en niet de westelijke grens der Sovjet-Unie. Zij heb ben immers een pact van wederweerigen bijstand met Polen, dat op zijn beurt ver plicht is Engeland en Frankrijk te bescher men. Roemenië zal genoodzaakt zijn Polen te volgen, en dus de rol te spelen van in- directen bondgenoot van Engeland en Frankrijk. De Sovjet-Unie daarentegen, welke geen pact van Wederkeerigen bij stand met Engeland. Frankrijk of Polen heeft zou al deze drie staten moeten ver dedigen zonder van hen eenige hulp te ontvangen en uitsluitend op eigen krachten moeten vertrouwen. De Sovjet-Unie zou dus weer in een on gelijke positie verkeeren. Samenwerking, zoo besluit het blad, vereischt wederkeerigheid, en waar weder keerigheid ontbreekt kan geen werkelijke samenwerking tot stand komen. wij vast besloten ons tegen geweld of be dreiging te verzetten. Een waakzame en krachtige buitenlandsche politiek eischt krachtsinspanning van het volk. Een bin- nenlandsche gemakzuchtige politiek zou haar tot niets doen verminderen. De vrede wordt behouden of veroverd door volhardenden dagelijkschen arbeid, door den standvastigen wil van een geheel volk, dat bereid is tot het brengen van ieder offer voor het behoud van zijn vrij heid. De nationale verdediging is een ge heel. 50 milliard voor de bescherming van het land. Zij eischt in de eerste plaats militaire maatregelen. Wij hebben die genomen. Wij denken er niet aan die te vermin deren, wij zullen ze veeleer versterken, als buiten onze grenzen zekere massale mobilisaties gehandhaafd blijven. De nationale verdediging eischt ook finan- cieele, economische en maatschappelij ke maatregelen. Alleen voor het jaar .1939 moeten wij meer dan 50 milliard besteden aan de bescherming van het vaderland. Het was dus niet te vermijden, dat van den Franschen burger zware offers ge vraagd werden. Wij hebben dat gedaan, slechts bezield door de zorg voor het natio nale welzijn. Ik wil hulde brengen aan de vaderlands liefde der Fransche arbeiders, aan hen, die onder de wapenen zijn geroepen en die er trouwens van verzekerd kunnen zijn, dat zij krachtens onze decreten hun betrekking terug zullen krijgen, wanneer de interna tionale toestand het mogelijk maakt, dat zij naar hun haardsteden terugkeeren. Dit is de menschelijke nationale politiek van Frankrijk. Zij geldt niet alleen voor het Rijk in Europa maar ook voor Noord-Afri- ka en voor het geheele rijk, welks zonen dagelijks befcigen, dat zy de groote Fran sche gemeenschap tot de laatste inspanning zullen verdedigen. Daaruit putten wij onze werkelijke kracht, waardoor wy alle be proevingen te boven kunnen komen, waar door wij den vrede zullen kunnen redden. Minister-president Chamberlain heeft gisteren het woord gevoerd in een door de conservatieve partij belegde verga dering voor vrouwen in de Albert Hall. Verwijzende naar de gebeurtenissen der laatste twaalf maanden, zeide hij: Wij hebben een geheele toonladder van emoties doorstaan en thans zijn de menschen gekalmeerd in een geest van ferme vastberadenheid. Wij waren bereid te luisteren naar de meeningen van anderen, maar tevens besloten niet voor de dictatuur te bui gen. Welke verschillen er pok onder ons zyn over de gevolgde methoden, ik voel mij voldaan, dat het geheele land het eens is over het beginftl der poli tiek welke wij volgen. Verwijzende naar hen die critiek op hem uitoefenen, zeide Chamberlain te meenen, dat hy den steun had van de vrouwen, en dat dezen een helderder kijk hadden dan sommigen van hen wier inzicht verduisterd is door vooroordeelen van partijen of per sonen. Ge hebt de oude parapluie zien rond gaan, en ge hebt, geloof ik, onze tot dusver succesrijke pogingen goedgekeurd, Europa buiten een oorlog te houden. Ge weet, dat niets ons ertoe zou kunnen brengen een oorlog aan te gaan, tenzij wij er absoluut van overtuigd zijn, dat een oorlog niet voor komen kan worden zonder opoffering van onze eigen vrijheden en onzen eigen goeden naam. Het optreden van Duitschland be hoefde ons niet te raken, zoolang het be perkt bleef tot de grenzen welke het zelf gesteld had en slechts de belangen zocht te bevorderen van de Duitsch landen, zonder de onafhankelijkheid van niet-Duitsche lan den te bedreigen. Nooit is het in ons opge komen, Duitschland te isoleeren, of de wet tige uitbreiding van den Duitschen handel in Midden- en Zuid-Oost-Europa in den weg te staan en nog minder, eenige combinatie tegen Duitschland op touw te zetten met de gedachte aan een oorlog. Iedere bewering van dien aard is eenvoudig fantastisch en wordt ook nergens buiten Duitschland ge loofd. Duitschland kon zich niet beklagen, dat het niet begrepen werd. Allerwege was de achterdocht gewekt, dat zijn leiders streef den naar de vestiging van een wereldhege monie door middel van geweld. Chamber lain zeide niet, dat dit de bedoeling was, maar als de nazi's niet naar de hegemonie streefden, dan hadden zy ook niets te vree- zen van de Engelsche politiek of die van eenige andere democratische mogendheid. Wanneer beschuldigingen door de Duitsche propaganda en de Duitsche radio werden verbreid, dan kon spreker tot zijn gerust stelling zeggen, dat er niemand in de ge heele wereld was buiten Duitschland. die ze geloofde. Ook Hitler's verklaring, dat er een oorlogsgeest te Londen heerschte of van Londen uit in andere staten aangewakkerd werd, was volkomen bezijden de waarheid. De opzegging van het vlootverdrag. Ten aanzien van het vlootverdrag zeide Chamberlain: Ik wensch thans met kracht te verklaren, dat, voor zoover ons betreft, de grondslag van het verdrag niet vervallen is, integendeel, ik sta op het standpunt, dat het verdrag kan worden beschouwd 'als het symbolische verlangen van beide volken, nooit tegen elkander te strijden. De premier verklaarde dat de Britsche regeering aan Hitler's verklaring, dat hij bereid is over vlootvraagstukken te onder handelen en een bewapeningswedloop hóópt te kunnen voorkomen, de grootste aandacht zal schenken, en weldra zal antwoorden op het Duitsche memorandum. Doch, aldus Chamberlain, Iaat mij hier zeggen, dat wij noch op het gebied der wa penen, noeh in economisch opzicht, een on- gebreidelden wedloop met Duitschland wen- schen. Besprekingen over middelen tot uit breiding van den wederzijdschen handel of tot verbetering van den economischen toe stand zouden wij niet afwijzen, in dien ondubbelzinnig zal blijken, dat men het vertrouwen, dat zoo ernstig ge schokt is. wenscht te herstellen. Ik wensch verder duidelijk te verklaren, dat wy niet bereid zijn werkeloos toe te zien bij de ver nietiging der onafhankelijkheid van het eene land na het andere. Wij hebben Polen, Roemenië en Griekenland verzekeringen ge geven, omdat Europa geen rust en geen vei ligheid zal kennen, tenzij de volken ervan overtuigd zyn, dat men streeft naar het herstel van het vertrouwen. Met ditzelfde doel hebben wij onderhandelingen aange knoopt met andere landen, in het bijzonder Rusland en Turkije. Ik kan slechts zeggen, ernstig te wenschen, dat deze onderhande lingen spoedig tot een goed einde zullen worden gebracht. De kwestie Dantzig. Volgens veler meening, zoo vervolgde de premier, is Dantzig thans het gevaarlijke punt in Europa. Te dien aanzien zyn onze verzekeringen aan Polen duidelijk en scherp omlijnd. Hoewel wij ons erover zou den verheugen, wanneer de geschillen tus schen Polen en Duitschland in der minne geschikt zouden worden, hoewel wij van meening zyn, dat een dergelijke regeling tot stand moet komen, zou een poging om met geweld verandering in den toestand te bren gen waarbij de Poolsche onafhankelijkheid bedreigd zou worden, onvermijdelijk leiden tot een algemeen conflict waarin Engeland betrokken zou zyn. Ontploffing in graansilo. - In een graansilo te Chicago heeft zich een hevige ontploffing voorgedaan, tengevolge waar van het gebouw ineenstortte. De brand breidde zich vervolgens uit tot vier andere silo's. Men meent, dat tien tot twintig per sonen om het leven gekomen zyn by deze ramp. Ontploffingen te Manchester. - In den afgeloopen nacht hebben zich in het cen trum van Manchester vijf ontploffingen voorgedaan, waardoor wel materieele scha de werd aangericht, doch geen menschen werden getroffen. In alle vijf gevallen was de springstof, geligniet, in een brievenbus gedaan. Vrachtauto met arbeiders verongelukt. - Op den weg van Haiffa naar Bagdad is een vrachtauto met arbeiders verongelukt. Veertig personen werden gewond, waarvan verscheidenen ernstig. 0

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1939 | | pagina 3