DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Reacties op Mussolini's rede te Turijn. No. 115 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Dinsdag 16 Mei 1939 141e Jaargang Varieerende berichten in de Italiaansche pers. Toespraak van Mussolini arbeiders te Turijn. tot Ernstige anti-Duitsche incidenten te Tomaschow. Ontploffing in springstoffen fabriek. Rede van von Brauchitsch. Een muur van staal en ijzer! De reis van de Empress of Australia. Palestina tusschen hoop en vrees. In afwachting van het Witboek. De algemeene toestand. Anti-Duitsche betoogingen in Protectoraat. Aanvallen op protestanten en katholieken. Baron Louis De Rothschilds vrijgelaten. ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE ADVERTENT1EN Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, grcote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. Directeur: C. KRAK. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Mus6olini heeft gistermorgen te Turijn bij de in gebruikneming van een nieuwe fabriek van Fiat voor 50.000 arbeiders te Turijn een toespraak gehouden. Hij herinnerde er aan, dat Italië sinds eenigen tijd is overgegaan tot een politiek, welke hij de politiek van den motor noemde. De verkeersbelasting is afgeschaft. Deze politiek zou zijn voortge zet, indien de internationale toestand dat zou hebben veroorloofd. Over dezen toestand verklaarde Mussolini Zondag met de groot ste duidelijkheid te hebben gesproken door opnieuw den wensch naar vrede van Italië te bevestigen, doch met het geven van de waarschuwing daarbij, dat bepaalde vraag stukken moeten worden opgelost aleer zij chronisch worden. Mussolini besloot met opnieuw de beves tiging te geven van den wil van het fascis tische regime steeds al het mogelijke te doen voor het welzijn en de welvaart der arbeiders. Mussoiini heeft vervolgens verrichtingen van de luchtmacht op het vliegveld van Casella gadegeslagen. Italiaansch commentaar op Mussolini's rede van Zondag. De Gazette del Popoio schrijft over de Zondag door Mussolini te Turijn gehouden rede: ZÜ is er toe bestemd den internationalen toestand definitief op te klaren. Het uur Is gekomen, waarin de z.g. groote democra tieën het masker afleggen en voor de ge heele, onrustige en door angst gekwelde we- rcjH haar ware gezicht moeten laten zien. Italië en Duitschland, die 5ver enkele dagen door een militair verbond in oorlog en vrede onverbrekelijk met elkander ver bonden zullen worden, willen oprecht en onbetwistbaar den vrede. De kwesties, wel ke thans in Europa op den voorgrond staan, zijn vragen van gerechtigheid, welke op vreedzame wijze kunnen worden opgelost, wanneer ook de groote democratieën een even oprechten en overtuigenden vredeswil hebben. Danzig is een Duitsche staat, aldus het blad, welke door het verdrag van Ver- sailles onder de controle en het bestuur van den Volkenbond is gesteld. Zij heeft laten zien in den schoot van het vaderland te wil len terugkeeren en heeft er recht op haar vrije en spontane beslissing door de groote democratieën geëerbiedigd te zien. De na tuurlijke aanspraken van het Italiaansche volk hebben in de redevoering van Musso lini een preciseering gevonden, welke tege lijkertijd een voorbeeld is geweest van de grootste gematigdheid. Dziboeti en Suez zijn de longen van Italiaansch-Oost-Afrika. Tu nis is een oude open rekening tusschen Ita lië en Frankrijk, welke naar het beginsel der gerechtigheid moet worden afgesloten. Italië wil niets anders dan een vrede van gerechtigheid. Wanneer een oorlog zou uit breken, zou het echter met onstuimige dy namiek den aanval beantwoorden. De we reld heeft het echter noodig in vrede te werken. De Corriere della Sera verklaart, dat het Europa van Versailles dood en begraven is. Men moge de dooden begraven laten en met eerlijke bedoelingen de concrete en leven dige werkelijkheid opnieuw aan een onder zoek onderwerpen. Wanneer men wil stre ven naar een vreedzame oplossing, mag men niet te veel tijd verliezen, lang wachten ls altijd gevaarlijk. Nog eenige Poolsche uitlatingen over Mussolini's rede. De Poolsche bladen hebben de rede, wel ke Mussolini Zondag heeft uitgesproken, volledig afgedrukt. Bijzondere aandacht wordt geschonken aan de passage „Er zijn problemen, welke een oorlog rechtvaardi- gen". De Romeinsche correspondent van de Gazeta Polska schrijft, dat, afgezien van de aggressieve polemische passages, de re e van Turijn de opvatting bevestigt, dat Italië, niettegenstaande het bondgenootschap met Duitschland, den vrede boven den oorlog stelt. De Dobry Wieczor knoopt aan Mussolini s woorden, dat een harde werkelijkheid dik wijls beter is dan een langdurige onzeker heid, een beschouwing vast, waarin het blad zegt, dat er voor Europa een harde werkelijkheid is: de onmogelijkheid territo riale veranderingen zonder oorlog tot stand te brengen en de vastbeslotenheid zich te verzetten tegen Duitschland's pogingen met geweld de hegemonie te verkrijgen. Duitschland, en wie dat land volgen, heb ben te kiezen afstand doen van te eer zuchtige plannen of een oorlog onder zeer onvoordeelige omstandigheden. Door de harde werkelijkheid te aanvaar den zou Italië zeker Duitschland vragen af te zien van onwerkelijke eischen en hege- monistische plannen. Niets bewijst echter, dat ook Duitschland de harde realiteit in Europa aanvaardt en zijn plannen laat va ren, hoewel de jongste nederlagen de com binaties van de Duitsche diplomatie, welke zich koortsachtig uit de impasse poogt te redden, hebben verstoord. De harde realiteit heeft de Duitsche droo- men van overheersching van Europa steeds duidelijker verijdeld. Léon Archimbaud over de betrekkingen tusschen Frankrijk en Italië. Léon Archimbaud, de vice-voorzitter van de Fransche radicale partij, heeft gisteren in een vergadering te Valence gezegd, dat de rede van Mussolini de deur tot onderhan delen open laat. Indien Frankrijk en Italië tot een overeenstemming kunnen komen, zullen zij het lot van Europa in handen heb ben. Spreker vroeg, waarom zij niet tot overeenstemming kwamen. Telkens wan neer beide landen samengingen, was dit tot heil van beiden. Tenslotte zeide hij, dat, in dien men bij de namen Parijs, Londen en Moskou ook Rome zou kunnen voegen, de vrede* in Europa definitief zou zijn. Het Duitsche nieuwsbureau meldt, dat zich te Tomaschow. een 40 K.M. ten Oosten van Lodz gelegen stad, waar ongeveer dui zend Duitsche families wonen, Zaterdag en Zondag ernstige anti-Duitsche uitspattingen hebben voorgedaan, in den loop waarvan de zaken en particuliere woningen van de Duitschers op enkele uitzonderingen na ver nield en ontelbare Duitschers door slagen gewond zijn. Voorzoover men tot dusver heeft kunnen vaststellen aldus het D. N. B. zijn twee personen, vader en zoon, aan de gevolgen der hun toegebrachte won den overleden. Het aantal der overige zwaargewonden kon nog niet worden vast gesteld. In Guggenbacht (20 K.M. ten N.-W. van Graz) Duitschland, is gistermiddag een ernstig ontploffingsongeluk ontstaan in een springstoffenfabriek. Er vielen vier dooden. De explosie was ontstaan doordat, toen men een los geraakte schroef wilde vast zetten, een vonk, ontstaan tusschen de wrijvende staaldeelen, in het op den grond liggende stof sprong. De opperbevelhebber van het Duitsche leger, overste generaal von Brauchitsch, heeft gisteravond een toespraak gehouden tot de door hem tot de bezichtiging van de westelijke versterking uitgenoodigde rijks - en gouwleiders der N. S. D. A. P. Hij verklaarde daarbij o.a. het volgende: Het Duitsche leger wil niet slechts een onoverwinnelijken muur van staal en ijzer, maar den onverwoestbaren muur van har den en betrouwbaren Duitschen soldaten- geest oprichten. In dit doel ontmoeten de taken van partij en leger elkander op nieuw. Voortgaande sprak de generaal over het probleem der vorming van een geschikt onderofficierscorps. Hij legde er den na druk op, dat voor den actieven onderofficier de mogelijkheid bestaat om actief officier, of na het uit den dienst treden reserve offi cier te worden. Deze mogelijkheid heeft voor den bekwamen onderofficier onbe- perkten geldingsduur. Het Duitsche leger is een volksleger. Daarom bestreedt het bewust deze nieu we wegen. Niemand weet tegenwoordig be ter dan het Duitsche officiercorps, wat het in den Duitschen onderofficier bezit. Vervolgens sprak von Brauchitsch over de verschillende problemen van de weste lijke versterkingen, waarbij hü ook verge lijkingen trok tusschen de maginotlinie en de Duitsche versterking. Hij besloot met vast te stellen, dat het leger steeds ter beschikking van Hitier staat De weg van den Führer is de weg van het leger, de vlag van den Führer wordt daar geplant, waar dat bevolen wordt. Inspectietocht van Hitier. Op den tweeden dag van zijn inspectie tocht door het gebied der westelijke ver sterkingen heeft Hitier heden een bezoek gebracht aan het Eifelgebied en het Moe zeldal. Hitier wijdde groote aandacht aan alle bijzonderheden. Volgens draadlooze berichten, ontvangen van de Empress of Australia, heeft dit schip gistermiddag tegen twee uur Amsterd. tijd het Zuidelijkste deel van Newfoundlana waargenomen en enkele minuten laten kon den de eilanden St. Pierre en Miquelons van de brug af worden waargenomen. Het schip heeft het grootste deel van den dag gevaren met een snelheid van 19 knoo- pen, d.i. de grootste snelheid, welke gedu rende dezen overtocht werd ontwikkeld. Te twee uur in den middag naderde de Empress of Australia in stralenden zonne schijn Saint Pierre en Miquelon, eerder dan verwacht werd. Te drie uur werd van den kruiser Southampton een katapultvliegtuig afgeschoten om den toestand van het ijs in de St. Lawrence te verkennen. Palestina is buitengewoon vermoeid na drie jaar van bijna ononderbroken strijd, stagnatie van het economische leven en bloedvergieten, maar aan den vooravond van de publicatie van de lang verwachte verklaring over de po litiek van de Britsche regeering, schijnt het einde nog niet gekomen. De Joden maken, naar de Times-correspondent te Jeruzalem meldt, plannen, hoe zij door een obstructie-tactiek de verwach te poging om hen terug te brengen tot een permanente minderheid, kunnen te niet doen. De Arabieren, die steeds meer de kosten van de rebellie voelen en die misschien een overdreven hoop hebben gekoesterd, wach ten het Witboek af met ongeduld, dat nog wordt vergroot door de verwachting, dat het reeds eenige weken geleden zou zijn ge publiceerd. Maar achter hun algemeen op timisme schuilt de vrees, dat uitstel een nieuwe herziening van de verwachte poli tiek kan beteekenen. Hoe verlangend de Arabieren zijn het nor male leven te hervatten, kan worden opge maakt uit de kosten van den langen strijd. Waarschijnlijk zijn 3000 Arabieren gedood en nog meer zijn gewond. Duizenden zijn voor langen of korten tijd gevangen gehou den. Collectieve boeten en afpersing door de opstandelingen hebben vele eigendom men vernietigd en hun hulpbronnen uitge put. De boeren, die doorgaans zichzelf kun nen bedruipen, hebben het beter gehad dan de stadsbevolking, voor wie de zes maan den staking, gevolgd door vele andere sta kingen, de reis-beperkingen, de afwezig heid van toeristen, de vlucht naar Syrië van de voornaamste zakenlieden en de toene mende armoede den handen bijna tot stil stand hebben gebracht. De regeering is ge dwongen 13.000 hongerige inwoners van de Oude Stad van Jeruzalem te voeden, welke het ergste is getroffen. De eenige lichtpun ten van het afgeloopen jaar waren de goede sinaasappeloogst, een veelbelovende oogst van andere landbouwproducten en groote uitgaven voor de veiligheid en den aanleg van wegen en voor petroleumraffinaderijen te Haifa, welke den zoo hoog noodigen ar beid hebben gebracht. De Joodsche gemeenschap is thans niet bezorgd over het verleden, maar over de toekomst. Hoewel zij 500 dooden en duizen den gewonden had te betreuren en hoewel zij moeizaam aangelegde plantages heeft zien vernielen, een vermindering van den handel en een daling van de levens standaard heeft moete ondergaan, is zij ver heugd den storm met succes te hebben doorstaan. De Joden wijzen op hun toege nomen zelfvertrouwen en economische zelf voorziening 36 nieuwe nederzettingen, meer dan 4000 H.A. nieuw land en toegeno men sinaasappeluitvoer en kapitaalinvoer. De Joden houden zich thans in de eerste Het Foreign Office heeft gister zoo schrijft de Londensche correspondent der N .R. C. het antwoord ontvangen op de voorstellen, die een week geleden aan de Russische regeering werden overhandigd. De spoed, waarmede Rusland op de Engel- sche voorstellen heeft geantwoord En geland heeft er meerdere weken voor noodig gehad voor het zijn voorstellen klaar had! beteekent echter niet, dat men het nu eens is geworden. De kloof tusschen de Engelsche en Russische op vattingen omtrent den vorm, waarin de Sovjet aan het nieuwe veiligheidstelsel moet deelnemen, blijft bestaan. Het jongste antwoord van Moskou schijnt daarin weinig verandering te hebben ge bracht. Over den preciezen inhoud van het antwoord kunnen geen inlichtingen worden verkregen. Er wordt echter te verstaan ge geven dat de Russen hun standpunt in groote trekken blijven handhaven. Men zal zich herinneren, wat dit standpunt in houdt. Rusland wil een veelomvattende overeenkomst met Engeland en Frankrijk, waarbij de drie onderteekenaars hun bij stand zouden beloven aan de slachtoffers van een aanvalsdaad in heel Oost-Europa, dus niet alleen Polen en Roemenië, maar ook Litauen, Estland en Letland. Engeland wil op bescheidener schaal te werk gaan, en heeft Rusland verzocht een verklaring af te leggen, dat het Engeland en Frankrijk ter hulp zal komen bij de uitvoering van hun verplichtingen aan Polen en Roeme nië, voor zoover en wanneer deze laatstge noemde landen om Russische hulp zouden verzoeken. Rusland's antwoord op dit voorstel toont nu .dat het nog steeds de voorkeur blijft geven aan zijn eigen plan voor een anti- agressiefront op breedere basis. Het toont daarmede ook dat het heengaan van Lit- winof geenerlei onmiddellijke verandering heeft gebracht in de Russische buiten- landsche politiek. Hoewel de kloof tusschen Rusland en Engeland's opvattingen dus oogenschijnlijk nog even groot blijft als voorheen, acht men hier in officieele kringen toch geen reden aanwezig voor pessimisme betreffen de het uiteindelijk resultaat van de lang durige onderhandelingen met het Krem- lin. Men baseert zich daarbij op drie din gen. Ten eerste wordt er op gewezen, dat het meeningsverschil tusschen Oost en West niet het principe, maar den vorm van de Russische medewerking aan het nieuwe veiligheidsstelsel betreft. Rusland heeft duidelijk genoeg getoond, dat het deelname aan een anti-agressiefront wenschelijk acht voor de bescherming van zijn eigen natio nale belangen. Men put daaruit de hoop, dat de moeilijkheden over den vorm van dit door alle partijen gewenschte anti- agressiefront overwonnen zullen kunnen worden. Ten tweede wordt bemoediging gevon den in het gunstige verloop van de be sprekingen met Turkije (Rusland's trouw- sten vriend. Het wordt niet uitgesloten geacht, dat Turkije mogelijkerwijs in de komende besprekingen te Genève goede diensten zal kunnen verrichten om zijn oude en nieuwe vrienden dichter bij elkaar te brengen. Het is in dit verband niet zon der beteekenis, dat de Russische pers zich vandaag in zoo treffend hartelijke bewoor dingen over de totstandkoming van de Engelsch-Turksche overeenkomst heeft uitgelaten. Ten derde geven ook de berichten over Beck's onderhoud met Potemkin eenige reden tot hoop. Beek heeft laten weten, dat dit onderhoud een zeer gunstigen in druk bij hem had achtergelaten, en dat de Russische staatsman een aanzienlijk begrip had getoond voor Polen's speciale positie, en zijn bezwaren tegen een directe associa tie met de Sovjet-Unie. Interessant is tenslotte nog, dat het belang van Rusland's medewerking aan het nieuwe veiligheidsstelsel te Berlijn in tegenstelling met sommige kringen in Engeland en Frankrijk zeer hoog wordt aangeslagen. Bevoegde waarnemers in die hoofdstad vermelden nl. dat de voortgang van de Engelsch-Russische besprekingen daar met de grootste belangstelling en zelfs bezorgdheid wordt gadegeslagen. Over de Engelsche en Fransche garantie aan Polen en Roemenië zou men zich vol gens deze bron niet al te bezorgd maken, daar men van meening was, dat zij eerder als een passief dan actief op de strategische balans van het Westen moesten worden gerekend. Eerst het treden van Turkije in het nieuwe stelsel heeft tot nadenken ge stemd, daar de positie van de Westelijke mogendheden geacht wordt hierdoor een aanzienlijke versterking te hebben ontvan gen. In hetzelfde zorgelijke licht wordt te Berlijn ook de eventueele aanwerving van Russischen steun voor het nieuwe blok be schouwd. Of de Engelsche regeering nog voor de besprekingen te Genève formeel op het Russische antwoord zal reageeren, is onbe kend. Mogelijkerwijs zal zij nog voor Zater dag haar opmerkingen aan Moskou laten toekomen, om den grond voor te bereiden voor deze besprekingen en het mogelijk te maken bij deze gelegenheid spijkers met koppen te slaan, waar al zoolang reikhal zend naar wordt uitgezien. De druk van de publieke opinie alleen al zal ongetwijfeld voldoende zijn om ervoor te zorgen, dat de regeering, wat dit betreft, niets ongedaan laat. plaats bezig met de beste middelen om te genstand te bieden aan de regeeringspoli tiek, welke, naar zij gelooven, de liquidatie van de Nationaal Tehuis-beloften beteekent en hun onderwerping aan de Arabieren. Van politieke leiders en vertegenwoordigen de lichamen komt militante taal, welke er op berekend is het fanatisme aan te wak keren van die minderheid, die er prat op ging in den afgeloopen zomer zooveel Ara bieren door bommen te hebben gedood: maar de leiders haasten zich daaraan toe te voegen, dat zij willen strijden met de me thoden van lijdelijk verzet door het niet- betalen van belastingen en andere obstrue- tiemiddelen, welke, naar zij hopen, het ge heele land zullen verlammen. Men moet nog afwachten, of dit tot bloedvergieten zal leiden. Het naderen van „nul uur" vindt Pa lestina verscheurd tusschen hoop en vrees. Te Praag zijn volgens de Daily Telegraph uit verschillende deelen van Bohemen en Moravië berichten ontvangen, dat er nog steeds anti-Duitsche betoogingen voorko men. Tengevolge van de strenge censuur komen de berichten pas na eenigen tijd binnen. Het is, volgens de D. Tel., nu bekend, dat zich op 1 Mei te Brno ongeregeldheden hebben voorgedaan. Duitsche soldaten en manschappen der S. A. zouden met de ba jonet op het geweer gedwongen zijn ge weest een charge uit te voeren tegen een menigtè, welke een vijandige houding had aangenomen. Personeel der Tsjechische politie zou zijn gearresteerd. Deze beambten worden er van beschuldigd de bevolking niet in bedwang te hebben gehouden. Bij een vechtpartij te Vlasim bij Praag is een Duitsche soldaat gedood. Het Duitsche maandschrift „National Socialistische Monatshefte" doet een feilen aanval op het „wereldprotestantisme" ln den persoon van den aartsbisschop van Canterbury, alsmede op de katholieke geestelijkheid van Frankrijk, België en Nederland. Het blad schrijft, dat de Britsche om- singelings-politiek het door de angelsak sen geleide wereldprotestantisme heeft ontmaskerd. De bisschop van Canterbury wordt beschuldigd een wereldbond te heb ben geschapen, met het doel den strijd te gen aanvallen te steunen. De Nederlandsche bisschoppen worden aangevallen in verband met hun herderlijk schrijven van Passie-Zondag, waarbij de H. Sacramenten geweigerd worden aan hen, die de nationaal-socialistische beweging in groote mate steunen. België wordt beschreven als het land, dat steeds het el dorado van het politieke katholicisme is geweest, hetgeen weer blijkt uit de laatste verkiezingen. Ook maakt het blad zich kwaad over het her derlijk schrijven van den bisschop van Luik aan de inwoners van Eupen, Malmedy en St. Veith. waarin wordt herinnerd aan de veroordeling van de rassenleer door Paus Pius XI. Baron Louis de Rothschild. het hoofd van den Oostenrijkschen tak der vermaarde bankiersfamilie, is Zaterdag in Parijs aan gekomen, na door de nazi's 14 maanden lang gevangen te zijn gehouden in hotel Metropole, het Gestapo-hoofdkwartier te Weenen. De correspondent te Parijs van de Daily Telegraph verneemt van een ander lid der familie Rothschild, dat baron Louis in het begin der vorige week, toen hij op het punt stond Oostenrijk te verlaten, plotse ling naar Weenen werd teruggezonden. Aan de grens ontving hij bericht, dat hij niet zou worden vrijgelaten alvorens hij zekere stukken zou hebben geteekend, aan welk verzoek hij voldeed. Baron Louis de Rothschild was gedwongen al zijn bezittingen in de Ostmark en het voormalige Tsjecho-Slowakije af te staan, waaronder zijn landgoederen, huizen, kunst schatten, enz. Zijn gevangenschap werd verlengd, omdat hij had geweigerd den na zi's zijn aandeelen in de Witkowitz-ijzerfa- brieken in Bohemen te overhandigen, wel ke belangrijke wapenbestellingen voor Engeland en Frankrijk in uitvoering had den. Na den Duitschen inval had deze wei gering geen doel meer. Baron Louis was 18 maanden geleden volkomen op de hoogte met het gevaar voor Oostenrijks onafhankelijkheid, maar hq weigerde zyn roerend bezit buiten het land te brengen, uit vrees daarmee een slecht v.opjbeeld te geven.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1939 | | pagina 1