CASTRICUM
SCHOORL
Land- en Tuinbouw
Bond van op coöperatieven grondslag
werkende zuivelfabricatie in Noordholland,
DERDE BLAD
ALKMAARSCHE COURANT VAN VRIJDAG 19 MEI 1939.
QenteeMletadeu,
Op Dinsdag hield de raad van deze ge
meente een openbare zitting onder voorzit
terschap van den burgemeester. In de mor
genzitting waren alle raadsleden aanwezig.
In de middagzitting waren afwezig de wet
houder Hellinga en de leden G. F. Res en P.
de Wildt.
Behoudens eenige kleine wijzigingen door
den heer Berlee voorgesteld, werden de no
tulen van de vorige vergadering goedge
keurd. Alleen hield de heer B. Res een lange
perroratie (voor de pers onverstaanbaar)
over de onvolledigheid dezer notulen, met
name over het wegblijven daarin van een
uiteenzetting omtrent de kortgeleden gehou
den wethoudersbenoeming. Het bleek uit
de discussie, dat wanneer al het gesprokene
in een verslag of notulen zou moeten wor-
dn herhaald, deze schrifturen grooter zou
den worden dan het tegenwoordige wetboek
van strafrecht.
Inmiddels kreeg de heer Res alsnog zijn
zin in de volgende notulen. Het voorlezen
en van „aanmerkingen" voorzien der in
gekomen stukken duurde ditmaal van 10 uur
tot kwart voor één. Toen ging de raad. die
meende om twaalf uur lang en breed weer
thuis te wezen eerst naar huis om op
krachten te komen.
Het was n.L als van ouds in Castri-
cum's raad een eindelooze, langdradige,
zesmaal in herhaling komende redeneering,
soms over de eenvoudigste zaken.
Er is b.v. een vol uur „aanmerking" ge
maakt op een suppletoire begrootingspost
van honderd en vijftig gulden voor reis- en
verblijfkosten. Zoolang de raad van Castri-
cum niet bestaat uit een stel eenvoudige,
moderne, nuchtere zakenmenschen, inplaats
van uit brave burgers zonder grootscheepsch
inzicht, zal men niet vatten, dat een ge
meente die in negen jaar tijd met 27 pCt.
van haar inwonersaantal toenam 'n paar
dubbeltjes meer noodig heeft voor haar
huishouden. Deze keer sprak het lid G. F.
Res het verlossende woord door uit te roe
pen: „Geef toch B. en W. vertrouwen voor
een paar gulden huishoudgeld!"
Over de post kasgeldleeningen was het
precies zoo. De verslaggever heeft helaas
de eindelooze, verwarde, lauwe discussie
niet volledig kunnen volgen. Eendeels om
dat er volgens hem geen touw aan vast te
knoopen was. Anderdeels omdat de raad
van Castricum evenmin tot heden beschikt
over een raadslid, dat raak, krachtig, goed
geformuleerd en helder weet te betoogen.
Het zou aanbeveling verdienen, dat er in de
toekomst examen voor moest worden afge
legd, zooals nu voor het opzetten van een
kruidenierswinkel en een slagerij.
Wel heeft de verslaggever begrepen, dat
het goed zou zijn, wanneer in Castricum het
instituut „Middenstand Borgstellingsfonds"
wat meer bekendheid kreeg. De wethouder,
de heer Hellinga, legde dit uit. Meer tijde
lijk noodlijdende bedrijven zouden hulp en
uitkomst hiervan kunnen erlangen. Het in
stituut werkt goed en zou bij meerdere be
kendheid meer kunnen doen niettegen
staande de klacht, dat in 1938 aan drie aan
vragen uit Castricum hulp is moeten wor
den geweigerd.
Het punt „bouwen van een schuurtje aan
de woning van de gemeente in de School
straat" kostte ook bijna een uur, maar is te
veel van intern belang om er hier veel regels
aan te wijden.
Aan de Oranjevereeniging werd een na-
subsidie gegeven van honderd gulden.
In verband met het dempen van een laat
ste gedeelte der Ciewegsloot, werd door den
heer Res voorgesteld nu reeds van de eige
naren ter plaatse voldoenden grond te krij
gen tot het scheppen eener goede straat.
Er was een voorstel van B. en W. tot
machtiging van het maken van een plan
„Boulevard langs de zeekust", dat de ge
moederen bezig hield zoowel in de morgen
als in de middagzitting. We zullen er t.z.t.
meer van hooren.
Een belangrijk punt op de agenda was
het voorstel van B. en W. tot aankoop van
een vuilnisauto en mede daarbij een zand-
strooier en sneeuwruimer. Hierbij kwam
namelijk het oude lievelingsidee ter sprake
van den heer G. F. Res om de vuilnisophaal
dienst in particuliere handen te geven. De
oude tweedracht laaide op en cijfers vlogen
over en weer, naast de bekende voor- en
nadeelen. Het kwam zoover, dat door den
heer Brouwer werd aangetoond zoo maar
voor de vuist weg, dat van de officieele op-
telcijfers van de hand van onzen directeur-
generaal van den vuilnisdienst, den gemeen
te-opzichter, zich noemende en schrijvende
architect, niet veel deugde.
„Voor de cijfers van dezen opzichter geef
ik geen cent meer", zei de heer Brouwer.
In ieder geval werd eerst bij stemming
op voorstel van den heer Spaansen uit
gemaakt of de raad principieel voor particu
lier, dan wel voor een gemeentedienst was.
Hij bleek met 6 tegen 5 stemmen voor het
laatste.
Daarna werd toegestemd in het aanschaf
fen van een model-auto, systeem Geering,
waaromtrent B. en W. zich terdege hadden
georiënteerd. Ook hier had de onmisbare
gemeente-opzichter zijn autoriteit in het ge
ding gebracht, terwijl de commissie voor de
openbare werken gelijk bleek nog zelfs
geen foto van de auto had gezien. Tenslotte
werd de zandstrooier toegestaan, waarbij
bleek dat deze mede dienst kan doen als
sproeier van chloorcalsium. Zoolang er nog
geen oorlog is, is dit een doeltreffend stoi-
bestrijdingsmiddel op de wegen en zoodra
er oorlog zal zijn is het een absorbatiemid-
del van gifgassen uit de lucht. Dat is dus n
extra-voordeel.
In ieder geval blijft de vuilnisophaaldienst
in gemeentehanden, hetgeen eveneens een
voordeel is, omdat het den gemeente-opzich
ter gelegenheid geeft de nieuwe bewoners
van model-woningen aan de Kon. Wilhelmi-
nalaan vier weken den vuilnisman te ont
houden als repressaillemaatregel tegen den
bouwer, die twee raampjes in een zolderka
mer tien vierkante decimeter te klein geno
men heeft
Subsidie werd nog toegestaan aan de E.H.
B.O. ten behoeve van een nieuwe tent aan
het strand. Tevens werden gelden toege
staan ten behoeve van de Brandweer, waar
van, gelijk in de stukken stond „de reorga
nisatie in volle werking is" en daarnaast
mede ten behoeve van de luchtbescher
mingsdienst tot een totaal bedrag van
4000. Hierbij bleek, dat iedere gemeente
zich tegenwoordig de zure uitgaven moet
getroosten van groote sommen geld voor
dienst en artikelen voor bescherming in tijd
van oorlog, waarvan een nuchter mensch
tot heden niet heeft gedroomd, maar welke
in overleg en in opdracht van het departe
ment te den Haag eenvoudig onmisbaar ge
worden zijn. Het raadsdebat ontaardde on
willekeurig in een schrikwekkende discus
sie over schuilkelders, loopgraven en gas
maskers van de somberste soort.
Voor het overige was het een onbelang'
rijke raadszitting, welke, met wat meer effi
ciënte menschen in het gemeente-college,
binnen het uur afgeloopen had kunnen zijn.
Een raadsvoorzitter mag tegenwoordig
beschikken over Job's geduld en Salomo's
wijsheid. Een der leden sprak tot driemaal
toe van „'n domilicilie" en een ander lid
bleek slechts matig thuis in de materie
Lunapark.
Inmiddels werd nog een pathetische ver
handeling gehouden over het begrip „Maat
schappelijk Hulpbetoon", met betrekking tot
twee ziektegevallen, van personen buiten
deze gemeente, die evenwel binnen deze ge
meente ziek waren geworden, verpleegd in
het Centraal Ziekenhuis te Alkmaar en de
kosten daarvan schuldig gebleven.
Tenslotte wijzigde de raad de politicver
ordening op voorstel van B. en W. zoo
danig, dat deze nu het heft in handen heb
ben ten opzichte van het vestigen van win
kelbedrijven in daarvoor niet tevoren ge
bouwde of verbouwde perceelen in het uit
breidingsplan.
Toen gingen de verslaggevers naar huis,
tegen vieren, na eerst over het traliehek van
de publieke tribune de vroede vaderen om
elf uur koffie te hebben zien drinken en om
drie uur thee met koek.
Dat was het eerste nieuwtje. Het volgende
nieuwtje zal zijn: de nieuwe raad!
Moge hij nieuw zijn van geest en inzicht!
Woensdagmiddag kwam de raad dezer
gemeente in vergadering bijeen. Niet aan
wezig waren de heeren Kaandorp en Gut
ter. Eerstgenoemde had bericht gestuurd
van verhindering, de laatste was ziek. De
voorzitter sprak den wensch van
spoedig herstel uit.
Ingekomen stukken en mededeelingen.
Ingekomen was: a. van Ged. Staten de
goedkeuring van het raadsbesluit tot aan
wijzing van een terrein aan den Molenweg
voor den bouw van een nieuwe openbare
lagere school. Hierbij werd door den voor
zitter medegedeeld dat de nieuwe stuk
ken ongeveer drie weken geleden zijn in
gezonden, maar de goedkeuring op het be
stek enz. is nog niet ontvangen.
Werd voor kennisgeving aangenomen,
evenals eenige andere stukken van Ged.
Staten, waarbij raadsbesluiten werden
goedgekeurd.
b. Schrijven van den Pensioenraad, dat
de pensioenen van na te noemen personen
nader dienen te worden vastgesteld. In
verband hiermee stelden B. en W. voor om
het pensioen van den heer J. W. Schoone
als administrateur van het G. E. B. met in-
gahg van 1 Jan. 1937 vast te stellen op
1540 per jaar en als idem van het gasbe
drijf met ingang van 1 Aug. 1938 op 700;
voor mej. M. C. StrikkerAssendorp als
conciërge met ingang van 1 Sept. 1936 op
389 en van den heer D. Swaan als meter-
opnemer-geldophaler G. E. B. met ingang
van 1 Jan. 1937 op 770 per jaar. Werd
goedgekeurd.
c. In verband met een schrijven van Ged.
Staten stelden B. en W. voor om in de
verordening op de heffing van opcenten
op de gemeentefondsbelasting artikel 3 te
schrappen en in te trekken de invorde-
rings-verordening, vastgesteld bij raadsbe
sluit van 25 Aug. 1930. Goedgekeurd, om
dat een en ander is geregeld in de wet
zelve.
d. Door den minister van sociale zaken
was medegedeeld, dat ten behoeve van
den B-steun zal worden bijgedragen voor
50 werkloozen een bedrag van 189 en ten
behoeve van B-boeren en B-tuinders
18.90, berekend naar vijf boeren en vijf
tuinders, zulks op voorwaarde dat de ge
meente zal toestaan voor de werkloozen 2
en voor de boeren en tuinders 10. Goed
gekeurd werd om ook nu weder dezen
steun toe te staan.
e. Van den heer C. Knaap was een adres
ingekomen met verzoek om aan mevr. F.
C. van BlerkomKoopman te Santpoort
niet toe te staan de door haar gevraagde
ontheffing van de bebouwings-voorschrif-
ten, behoorende bij het uitbreidingsplan
1933. De voorzitter lichtte toe, dat
adressant bij inwilliging van het verzoek
van mevr. v. B. zijn uitzicht vreest te zul
len verliezen.
De heer Duin was van oordeel dat
zulks toch ook zal gebeuren, als zij op
gaand hout plant, iets wat niet verhinderd
kan worden.
Wethouder B ij 1: Dat wordt toch nooit
zoo hoog als een huis.
De heer Blom meende in deze opmer
kingen aanleiding te vinden om aan te
dringen op naleving van hetgeen eenmaal
is bepaald: de belanghebbenden dienen zich
daarvan van tevoren op de hoogte te stel
len.
De voorzitter deed namens B. en W.
een „bemiddelings-voorstel", waarbij ten
aanzien van beide belanghebbenden eenige
tegemoetkoming werd voorgesteld.
De raad vereenigde zich hiermee.
Ten slotte deelde de voorzitter
nog mede, dat waarschijnlijk op 4 Juli
een openbare raadsvergadering zal
kunnen worden gehouden ter behan
deling van het uitbreidingsplan. Tevo
ren zal het in een besloten zitting be
sproken worden.
Vergoeding administrateur begraaf
plaats.
B. en W. stelden voor om de vergoeding
voor den administrateur van de begraaf
plaats met ingang van 1 Jan. te bepalen
op 40 per jaar en hem voor de door hem
over 1938 verrichte werkzaamheden een
gratificatie te verleenen van 15.
De heer Winder wilde de 15 ver
hoogd zien tot 25.
De heer Schermer en de voorzit
ter meenden dat de erkenning van de
verdienste van den administrateur wel
voldoende bleek uit het voorstel van B. en
W. Intusschen wilden zij zich er niet tegen
verzetten de gratificatie te verhoogen. als
het overige deel van het voorstel behouden
bleef.
Aldus geamendeerd, werd het voorstel
aangenomen.
Gronden voor het rijwielpad.
Ten behoeve van het rijwielpad langs
den duinvoet stelden B. en W. voor aan te
koopen: a. van de erven Spaansen 28 vierk.
m. aan het Achterpad te Catrijp voor 17;
b. van D. P. Duin 16l$ vierk. m. ook aan
genoemd pad voor f 10; e. van P. Ni col ai te
Heiloo 57 vierk. m. aan de Kerkbrink te
Groet voor 1 1 (namens den raad had de
voorzitter hem dank betuigd voor zijn
groote medewerking in dezen, waarbij was
opgemerkt dat tegen het bouwen van een
woning aldaar geen bezwaar bestond, mits
de hoofdgevel werd gericht naar de zijde
van de kerk); d. van J. Phaff 9 vierk. m.
aan den Achterweg te Groet voor 10.
Voorts werd voor hetzelfde doel voorge
steld een ruiling van grond aan te gaan
met N. Roozendaal, waardoor de gemeente
in het bezit wordt gesteld van 20 vierk.
m. grond aan het Achterpad voornoemd ten
noorden van de woning van wijlen mej. G.
Praat, terwijl aan Roozendaal zal worden
afgestaan eenzelfde oppervlakte grond aan
het voormalige Achterpad.
Dit alles onder bepaling dat ten laste van
de gemeente worden gebracht de kosten
van afscheiding der terreinen en de kosten
voortvloeiende uit de notarieele overdracht.
Het heele voorstel werd goedgekeurd.
Bijdrage aan het siekenhuis te
Alkmaar.
Op voorstel van B. en W. werd besloten
tot verlenging van het subsidie aan de ge
meente Alkmaar als bijdrage in de kosten
van de exploitatie van het centraal zieken
huis aldaar, gedurende tien jaren, ingaande
1 Juni as., op basis van de bestaande re
geling (en hoogste 300 per jaar, welk be
drag in de laatste jaren echter niet werd
vereischt).
Namens de commissie van toezicht uit
de buitengemeenten zegde de voorzitter
den raad dank voor dit besluit, de hoop
uitsprekend dat ook die andere gemeenten
eenzelfde besluit zullen nemen.
Afbraak woning.
B. en W. stelden voor de dubbele woning
aan het Achterpad te Catrijp, voorheen
eigendom van wijlen mej. Praat, te sloopen
ten behoeve van den aanleg van het rij
wielpad met wandelweg langs den duin
voet. De woning is thans verhuurd, maar
dat kan niet bestendigd blijven, omdat er
te groote restauratiekosten moeten worden
besteed.
De heer Duin meende dat voor 500
700 de woning voldoende kan worden
opgeknapt om als dubbele woning te blij
ven verhuurd; zij zou dan haar rente wel
weer opbrengen, vooral omdat er woningen
voor 2 a 3 per week te weinig zijn.
De heer Winder was het hiermee eens.
De heer Blom zette uiteen, dat er in
derdaad zeer veel aan het huis zal moeten
gebeuren, alvorens het geschikt is voor
blijvende bewoning. Maar het ergste is, dat
het huis eigenlijk op een gevaarlijke plaats
staat, want zoowel aan den voor- als aan
den achterkant ligt 't aan de voorgenomen
wegen. Aan de hand van teekeningen gaf
spr. aan, dat de toestand ter plaatse pas goed
zal kunnen worden, als het huis is afgebro
ken.
De heer Schermer onderstreepte dit
betoog nog. eraan toevoegende, dat de ge
meente nimmer genoegen zou beleven aan
het in stand houden van de woning. Deze
dient noodzakelijk te verdwijnen, om
plaats te maken voor een verbinding tus-
schen den rij- en den wandelweg.
Het voorstel werd hierna goedgekeurd.
Hoe het staat met het rijwielpad.
De heer Blom, onder wiens toezicht
het rijwielpad wordt aangelegd, deelde
mede, dat men thans is begonnen met
het laatste stuk, dat aanvankelijk niet
zou worden gemaakt, en als de werk
lieden, die er thans disponibel zijn,
kunnen blijven, zal binnenkort de
Munnikenweg worden gehaald.
De heer Schermer vulde dit aan met
te zeggen, dat het zal worden, zooals op
het oogenblik te Hargen. Wenschelijk zou
het zijn dat B. en W. den inspecteur der
werkverschaffing verzochten om het werk
te mogen voortzetten, ondanks de gebrui
kelijk schorsing van de werkverschaf
fingen. want het nu onder handen zijnde
werk is eigenlijk meer een object voor uit
voering in den zomer, in verband met het
peil van het grondwater.
De voorzitter zeide, dat de inspec
teur de volgende week het werk zal komen
bezoeken en dan zal erop worden aange
drongen, dat ermee zal kunnen worden
doorgegaan.
De heer Winder juichte het initiatief
van B. en W. toe ten aanzien van de wijze
van uitvoering van het rijwielpad en den
wandelweg.
Het rij wel pad verboden voor
wandelaars.
B. en W. wilden het rijwielpad van de
grens der gemeente Bergen af tot 't noord
einde van den Postweg, alsmede het ge
deelte tusschen den Munnikenweg en den
strandweg te Camperduin uitsluitend zien
bestemd tot rijwielpad en dienovereenkom
stige aanduidingen plaatsen. Intusschen
zouden zij wandelaars wel willen toelaten,
mits deze ruimte zouden maken voor fiets
rijders.
De Bond van op Coöperatieven grondslag
werkende Zuivelfabrieken in Noordholland
hield Woensdagmiddag in de Harmonie een
goed bezochte vergadering, welke in ver
band met een vooraf gegaan diner door den
voorzitter, den heer Jm. Blaauboer Kz. een
half uur, na het aangekondigde uur, werd
geopend, die in het bijzonder den secretaris
van de F. N. Z., den heer Geluk, welkom
heette. Speciaal welkom heette spr. ook
ir. de Waal van het Kaascontrole-station, den
ging en de pers.
Spr. herdacht hierop *t overleden bestuurs
lid M. Vries. De vergadering hoorde dit her
denkingswoord staande aan.
De toestand van de Zuivelbereiders, aldus
de voorzitter, is hoogst onbevredigend, om
dat de prijzen van dien aard zijn, dat het
moeilijk valt de bedrijven gaande te houden
en omdat de toekomst voor den afzet er bij
zonder donker uitziet.
De door de regeering gewilde organisatie
uit het bedrijfsleven, welke organisatie
moet overnemen wat thans de crisisorgani
satie doet, kan pas slagen, wanneer een prijs
voor het product gegarandeerd wordt, die
een loonend bedrijf mogelijk maakt.
De kaaspositie.
Een punt, dat de volle aandacht heeft, is
de kaaspositie. De mogelijkheid bestaat, dat
de geheele productie niet kan worden afge
nomen. Dit zal prijsdaling ten gevolge
hebben.
Een lichtpunt is, dat productiebeperking
mogelijk is, te vinden in het teruggeven
van de ondermelk aan de boerderij. De
voederwaarde van de melkpoeder ligt nog
aanmerkelijk boven den prijs. De voeder-
waarde ligt tusschen de 8 en 8,5 cent en
deskundigen hebben uitgerekend, dat de
voederwaarde van de ondermelk ligt om de
12 cent.
Gezien dit prijsverschil moet alles in het
werk worden gesteld om de ondermelk met
voordeel te gebruiken. Wij krijgen dan een
niet duur veevoeder en een beperking van
de kaasproductie en zullen dan den prijs
niet behoeven te laten zakken. Voor oogen
schemert een organisatie van de melk
poeder. Gehoopt wordt dit vraagstuk op te
lossen in samenwerking met het Centraal
Bureau. Spr. veronderstelde voorts, dat de
F. N. Z. bereid zal worden gevonden die
aangelegenheid mede onder de oogen te
zien.
De secretaris, ir. G. Kramer, deed hierna
verschillende mededeelingen, waarna de
voorzitter, de inmiddels ter vergadering
verschenen oud-voorzitter H. K. Koster geluk
wenschte met diens benoeming tot voor
zitter van de F. N. Z., de overtuiging uit
sprekende, dat de heer Koster door zijn er
varingen in staat zal zijn die functie naar
behooren te vervullen.
In de vacature wijlen den heer M. Vries
werd tot bestuurslid gekozen de heer W.
Jimmink te 't Zand. Tot lid van de Land
bouwcoöperatie werd gekozen de heer
Talsma.
De toetreding van de Coöp. Vereen. „Het
Nieuwe Land" in de Wieringermeer werd
ingetrokken, omdat de ledenvergadering met
2 stemmen meerderheid besloten had den
bouw van de nieuwe fabriek aldaar een half
jaar uit te stellen.
Als buitengewone leden werden aange
nomen de heeren D. Horst, ir. H. J. Huisman
en mr. P. S. Winkel.
De rekening over 1938 werd in ontvangst
en uitgaaf vastgesteld op een bedrag van
f 22904,16, met een nadeelig saldo van
f 303,35.
Zonder bespreking werd het jaarverslag
vastgesteld.
Onze zuivelpositie.
De heer J. A. Geluk, secretaris van de
F. N. Z. hield hierna een inleiding over onze
zuivelpositie.
Allereerst besprak spr. de boter, omdat
dit product voor de veehouderij het belang
rijkste is. Onze boterproductie is in de
laatste 10 jaar nogal wat toegenomen. In
1929 bedroeg onze boterproductie 87 millioen
K.G. In 1938 was dit 101 millioen K.G., een
toename dus met 16 Onze export steeg
in diezelfde jaren van 43 millioen K.G. tot
51 millioen K.G. Van de 14 millioen K.G.,
De voorzitter merkte hierbij op, dat
aan den wandelweg nog wel wat af te wer
ken zal oveblijven. Den inspecteur der
werkverschaffing zal verlof worden ge
vraagd tot voortzetting der werkzaamhe
den. Hoe beter het wandelpad zal worden,
hoe minder zullen de wandelaars op het
rijwielpad komen.
De heer Blom zou het rijwielpad uit
sluitend voor wielrijders willen reservee
ren. De wandelaars hebben immers altijd
nog den reeds jaren lang gebruikten weg
langs het Achterpad. Toevallig ligt het
fietspad daarnaast, maar moeten de wan
delaars op 't fietspad worden toegelaten en
den zijn slechts door een grasberm ge
scheiden en spr. zou vreezen, dat die spoe
dig geheel zal zijn vertreden, als de wan
delaars p het fietspad wordtn toegelaten en
dan zullen moeten opzij gaan voor de fiet
sers. Beter zal 't daarom zijn het rijwielpad
te sluiten voor voetgangers.
Aldus werd na nog eenige bespreking
besloten.
De andere agenda-punten.
Aan B. en W. werd toestemming ver
leend tot opheffing van de ten behoeve van
den vorigen gemeente-ontvanger den heer
J. H. Smits gestelde zekerheid ter zake van
zijn comptabel beheer, zulks in verband
met de goedkeuring van de rekening der
gemeente over 1936, 't jaar waarin de heer
Smits eervol werd ontslagen.
Ingetrokken werd het besluit van 6 Juli
1938 terzake zekerheidstelling door den ge
meente-ontvanger.
Hierna volgde sluiting van de openbare
vergadering.
die in 1938 méér geproduceerd werd, ging
dus 8 millioen K.G. naar het buitenland.
De 43 millioen millioen K.G. boter, welke
in 1929 geëxporteerd werd, bracht 88 mil
lioen gulden op, de 51 millioen K.G. van
1938 bracht ons 44 millioen gulden in het
laadje.
In 1929 dus een gemiddelde prijs van meer
dan 2 per K.G„ in 1938 gemiddeld 86 cent.
Voor den wereldoorlog en ook spoedig
daarna was Duitschland onze groote af
nemer. Door de hooge invoerrechten, de
contingenteering en ten slotte de betalings
moeilijkheden in Duitschland kreeg onze
boterexport daarheen echter in de daarop
volgende jaren zulke gevoelige klappen, dat
deze in enkele jaren tijds inzonk van 33
millioen K.G. op 9 millioen K.G. In 1938
bedroeg in Duitschland nog slechts ruim
12 millioen K.G.
Ook de boterexport naar België, Frankrijk
en Ned.-Indië, verloor door belemmerende
maatregelen van de zijde der invoerende
landen meer en meer van zijn beteekenis.
In het binnenland werd tijdelijk eenig
extra afzetgebied verkregen door menging
van een zeker percentage boter in de mar
garine, een maatregel, die onze boterpositie
meer kwaad dan goed gedaan heeft, zoodat
als toevluchtsoord voor ons export-overschot
en onze grootere toename der productie dan
die der afname in het binnenland, niets
anders overbleef dein de Engelsche markt,
waar de invoer vrij bleef. In 1929 ging er
3 millioen k'g boter naar Groot-Britannië, in
1938 was dit rond 36 milL kg. Vanaf 1933
begon onze boterexport naar Engeland sterk
toe te nemen.
Door de noodzaak om, vooral gedurende
de zomermaanden, grootere hoeveelheden
naar Engeland te sturen, dan onze normale
relaties konden opnemen, zijn wij met onze
boter in een prijsklasse gekomen die tot de
laagste behoort.
Het is ongetwijfeld van belang, dat deze
export grondig wordt bestudeerd om na te
gaan, of er in de wijze van exporteeren wij
zigingen kunnen worden aange bracht, die
tot verbetering leiden. Het allerbelangrijk
ste zou zijn, indien er maatregelen genomen
konden worden om deze markt van haar
overtolligen aanvoer vooral gedurende de
zomermaanden te ontlasten.
Onze boter kan nog in beteekende hoe
veelheden naar Duitschland en ook de af
name op de binnenlandsche markt kan be
langrijk worden verhoogd.
De boterinvoer bereikte in Duitschland in
1933 zijn laagste punt toen slechts 59 milL
kg. geimporteerd werd. In 1938 steeg dit tot
92 mill. kg. Onze boteruitvoer naar Duitsch
land bedroeg in 1933 11.5 milL kg. en in
1938 '2.5 milL kg. Andere landen, Denemar
ken m Zweden, namen op de Duitsche
botermarkt onze plaats in. Tn diezelfde jaren
verhoogde Denemarken zijn boterinvoer in
Duitschland met 20 mill. kg. en Zweden met
7 mill. kg.
De oorzaak van onze slechte positie zit
noch in het hooge invoerrecht, noch in de
contingenteering, maar in het gebrek aan
betaalmiddelen, tengevolge van de clearing-
regeling. Onze binnenlandsche markt, nog
steeds ons beste afzetgebied, nam niet het
grootste deel van de 18 pCt. meerdere pro
ductie op. Slechts 6 milL kg. bleef van de
14.000.000 kg., die meer geproduceerd werd,
in het binnenland.
Het boterverbruik steeg van 1936 tot 1938
in ons land van 815 tot 911 ton gemiddeld
per week, of ongeveer 12 pCt. Het marga-
rineverbruik steeg in dezelfde jaren van ge
middeld 1014 tot 1215 ton per week of bijna
20 pCt. Spr. laakte het, dat het in Neder
land nog altijd mogelijk is, dat de marga
rinefabrikanten een reclamecampagne kun
nen voeren, die het publiek in de waan
brengt dat het boter consumeert, terwijl het
in werkelijkheid margarine in de maag
wordt geduwd. Ongehoord noemde spr. het,
het in Nederland de manschappen van leger
en vloot nog steeds margarine krijgen, ter-
wel de zuivelproducten boter tegen marga-
rineprijzen willen leveren. Een regeling is
toegezegd doch wordt nog steeds niet uitge
voerd.
Ook de menging van boter met margarine
oordeelde spr. een nadeel voor den boter-
afzet.
Het boterverbruik in Nederland
per hoofd het laagst.
Het boterverbruik per hoofd in Ne
derland, zoo betoogde spr. is abnormaal
laag. In Australië en Canada is het
driemaal zoo hoog als in ons land. In
Duitschland, Denemarken en België is
het 60 pCt. hooger dan in ons land, ter
wijl w(j met het margarineverbruik, op
een na, het hoogst op het lijstje staan.
In een land, dat zoo in de knel zit met
de boterexport oordeelde spr. dit een
onjuisten toestand.
Onze kaasproductie.
Onze kaasproductie daalde van 135 milL
kg. in 1929 tot 125 milL kg. in 1938. Onze
kaasexport daalde van 89 mill tg in 1929
tot 58.5 milL kg. in 1938. De waarde van
deze kaasexport slonk in die jaren van
79.000.000 tot 29.000.000. De voor het bin
nenland beschikbaar blijvende hoeveelheid
steeg in die jaren dan ook van rond 45 mill.
kg. tot 66 milL kg., hetgeen op een sterk
verhoogde consumptie wijst.
De export naar Duitschland daalde in 10
jaar van 40 milL kg. tot 17 milL kg„ dus
met 23 milL kg. De export naar Engeland
bleef vrijwel gelijk, die naar België nam
toe van 7 milL kg. in 1929 tot 20 milL kg.
in 1938. De export naar Frankrijk kromp tot
ongeveer 1/3 in, die naar Spanje verdween
bijna geheel, terwijl er overigens niet veel
verschil ontstond.
Dit somber beeld, aldus spr., wordt nog ver
hoogd door het feit, dat men in sommige
landen ons product namaakt, al slaagt men
