DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Britsche duikboot vermist en
teruggevonden.
De „Thetis" dook en kwam niet
meer boven.
No. 128
Vrijdag 2. Juni 1939
141e Jaargang
Uren lang heeft men de zee afgezocht en eindelijk, in den
vroegen ochtend werd de plaats der ligging van de boot op
gespoord. Eenige uren later werd medegedeeld, dat de ge
heele bemanning veilig in de boot zit en dat allen gered zou
den kunnen worden.
Een onzekere nacht.
Noodweer richt zware
schade aan.
De onderhandelingen tusschen
Tokio en de spil.
Japan bestudeert de tegen
voorstellen.
Prins Paul in Berlijn.
Hooge gast en FUhrer wisselen
bezoeken.
Duitschland en Italië.
Details over de uitvoering van
het jongste verdrag.
Fascistische betoogingen
te Praag.
Anti-Joodsch karakter.
De algemeene toestand.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v h. HERMS. COS TER ZOON, Voor dam C 9,
postgiro 37060. TeleL 3320, redactie 3330.
Dit nummer bestaat uit drie bladen.
Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
De nieuwe Britsche duikboot „Thetis"', die ter hoogte van Birkenhead
proeven hield, alvorens zq door de bouwers zou worden overgedragen, wordt
vermist met 79 man aan boord, daar behalve 5 officieren en 48 minderen,
20 leden van het personeel van de werf Cammel Laird. die het schip ge
bouwd heeft en bovendien nog verschillende experts van de admiraliteit de
proeftocht meemaakten.
De duikboot verliet de werf gistermorgen om 10 uur met hoog water,
begeleid door een sleepboot.
Om half twee dook zy in de baai van Liverpool onder op vijftig mijl buiten
Birkenhead in de buurt van het Lichtschip van Bar, waar zy om half vyf
weer aan de oppervlakte had moeten komen.
Het schip werd echter niet meer gezien.
Toen de „Thetis" uitbleef, werden alle oorlogsschepen in de buurt gealar
meerd en begonnen de eerste opsporingen. Ook van verder weg ijlden
dadelijk oorlogsbodems toe om te helpen bij het zoeken.
De „Thetis" was gisterochtend van de
scheepswerf vertrokken en toen de
duikboot niet op tijd terugkeerde, begon
men zich ongerust te maken. De proeven
met het vaartuig zouden genomen zijn
in de Liverpool-baai aan de monding
van de Mersey.
De onderzeeër hield eerst eenige
oefeningen op de oppervlakte van de
zee, om vervolgens onder te duiken.
Nadien is het vaartuig niet meer gezien.
De werf van Cammel Laird and Com-
pany, Birkenhead, waar de „Thetis" ge
bouwd is, heeft gisteravond een verklaring
gepubliceerd, waarin o.a. gezegd wordt:
Wij verkeeren volkomen in het duister
ten aanzien van hetgeen gebeurd is. De
duikboot werd begeleid door een sleep
boot en van het personeel van deze sleep
boot hebben wij vernomen, dat de admira
liteit een bericht heeft ontvangen, dat er
iets niet in orde was. Voor zoover wij we
ten, werd de duikboot voor het laatst ge
signaleerd in de Mersey-baai en wjj kun
nen nog geen definitieve verklaring afleg
gen ten aanizen van hetgeen geschied is.
Nadat wij ons met de admiraliteit ir. ver
binding hadden gesteld, is iemand van ons
personeel met de barkas „Vigilant" van
onze werf vertrokken en wanneer de „Vi
gilant" in de Mersey-baai zal zijn aangeko
men, verwachten wij een volledig verslag
van hetgeen gebeurd is.
Het geheel, zoo wordt nog in de verkla
ring gezegd, is op het oogenblik nog een
raadsel voor ons, daar wg niet kunnen be
grijpen, waarom wij geen bijzonderheden
hebben vernomen van den kapitein van de
begeleidende sleepboot
Nader wordt nog gemeld, dat de „Thetis"
om 13.30 uur op vijftien mijl afstand van
Birkenhead is ondergedoken. Zij werd om
16.30 uur weder aan de oppervlakte ver
wacht doch men zag hiervan geen enkel
teeken.
Alle in de buurt zijnde oorlogsschepen
hebben order gekregen, aan het zoeken deel
te nemen, terwijl alle marinevaartuigen,
die zich binnen redelijken afstand bevin
den, zich met spoed naar de plaats des on
heil* begeven.
Berichten bleven uit.
Om 22 uur gisteravond was bij de
admiraliteit nog geen bericht ont
vangen, dat de plaats waar de „Thetis"
ligt was vastgesteld.
Alle bemanningen van de eerste „anti
submarine"-flottilje en van de flottilje van
zes torpedojagers, te Portland gestatio
neerd, zijn uit de bioscopen van Weymouth
opgecommandeerd, om zich onmiddellijk
aan boord van haar schepen te melden.
Acht torpedojagers vertrokken uit Port
land naar Birkenhead en vijf schepen van
de „anti-submarine"-flottilje stoomden tij
dens den nacht traag.
Thetis in 40 meter water.
Officieel werd gisteren medegedeeld, dat
zich aan boord van de Thetis 5 officieren
en 48 minderen bevonden, behalve de ver
tegenwoordigers van Cammel Laird.
Iedere Britsche duikboot is uitgerust
met twee speciaal geconstrueerde noodlui-
ken, door middel waarvan de opvarenden
zich in geval van nood door luchtsluizen
in veiligheid kunnen brengen.
Men geloofde, dat de Thetis in 22 vadem
(ongeveer 40 meter) water gezonken was.
Voor 36 uur lucht.
Een marine-deskundige meende te weten,
dat de „Thetis" met honderd man aan
boord over voldoende lucht zou beschik
ken om 36 uur lang onder water te blij
ven.
In een door de admiraliteit uitgegeven
officieel communiqué werd mededeeling
gedaan van de vermissing van de duikboot
„Thetis". Aan boord bevonden zich volgens
deze mededeeling 5 officieren en 48 minde
ren, behoorende tot de bemanning, alsmede
vier andere marine-officieren en een aan
tal experts van de scheepsbouw werf.
Aanvaring onder water?
In bevoegde kringen vreest men, dat de
Thetis in aanvaring gekpmen is met een
zich onder water bevindend voorwerp,
tengevolge waarvan de electrische instal
latie buiten werking is gesteld.
Plaats der ligging opgespoord.
De secretaris van de Camellaird te
Birkenhead. door wie de duikboot
Thetis is vervaardigd, den buiten het
bureau wachtende bloedverwanten en
vrienden der opvarenden mededeelen,
dat de plaats der ligging van het schip
is opgespoord, voorts wordt verklaard,
dat boeien, die door de Thetis zijn uit
gezet, gezien zijn door een op zoek
zijnd vliegtuig dat zelf een boei heeft
uitgeworpen om de plaats te merken.
De duikboot ligt 14 mijl van Grea-
tomes-Had nabij Llandudno in Wales,
het achterschip steeks over een lengte
van 18 voet boven het water uit.
Tevens werd meegedeeld, dat allen
aan boord veilig waren. Twee officie
ren waren uit de duikboot ontsnapt en
bevinden zich thans in den torpedoja
ger „Brazen", welke de Thetis gevon
den heeft.
Het noodweer van de laatste dagen heeft
overal in Italië ernstige schade aangericht.
Te Sala Consilina in het gebied van Napels
zijn twee personen door den bliksem ge
dood, te Reggio Calabria werd een vrouw
en een kind gedood door een ijzeren plaat,
welke door den wind was afgerukt. Te Cas-
tel Del Rio bij Imola is de kerk ingestort.
In de Romagna breiden de overstroom in-
gen zich uit, in de omgeving van Ravenna
zijn meer dan 14.000 H.A. bebouwde grond
overstroomd, talrijke buizen werden weg
gespoeld. honderden gezinnen zijn dak'oos
en geheele dorpen zijn geïsoleerd.
Geleefd zonder voornaam. - Dr. Gale-
wood. een arts te Chicago, is op 51-jarigen
leeftijd overleden. Het merkwaardige van
dezen man was, dat hij., nooit een voor
naam heeft gehad. Toen hij geboren was,
besloten zijn ouders hem zelf zijn voor
naam te laten kiezen, wanneer hij oud en
wijs genoeg zou zijn om dat te doen. Maar
hij heeft dit nooit gedaan en daarmede is
hij een „merkwaardig verschijnsel" gewor
den
Volgens inlichtingen uit zeer goede bron
te Tokio, aldus een bericht van Havas uit
Sjanghai, zou de Japansche regeering deze
week de tegenvoorstellen van Berlijn over
versterking van het anti-kominternverdrag
bestudeeren. Deze voorstellen vormen een
antwoord op de door de Japansche regee
ring op 20 Mei goedgekeurde compromis-
formule, die ter kennis van de ambassa
deurs te Berlijn en Rome was gebracht aan
den vooravond van de onderteekening van
het Duitsch-Ital iaansche verdrag.
De Japansche compromisvoorstellen voor
zagen in een politieke overeenkomst met
zekere economische clausules. De deur voor
latere militaire verbintenissen zou niet ge
sloten zijn en de generale staven der drie
staten zouden dit vraagstuk blijven bestu
deeren.
De ambassadeurs zouden hun regeering
hebben doen weten, dat het voorstel te laat
te Berlijn en Rome was aangekomen. De
Duitsche en Italiaansche staatslieden hadden
het te druk, aldus deelden de ambassadeurs
mede, om het voorstel nog vóór de onder
teekening van het Duitsch-Italiaansche ver
drag te bestudeeren. De overhandiging der
voorstellen moest worden uitgesteld, doch
deze vertraging zou in de eerste plaats een
betuiging van ontevredenheid der beide am
bassadeurs beteekend hebben.
In welingelichte Japansche kringen
verklaart men, terwijl men van boven
staande lezing met het noodige voorbe
houd kennis neemt, dat het voor nie
mand een geheim was, dat de ambassa
deurs openlijke aanhangers van een
driezijdig militair bondgenootschap wa
ren en het daardoor niet eens waren
met Arita, zoodat de vorige maand zelfs
overwogen werd hen terug te roepen.
De mogelijkheid van een terugroeping
blgft, zegt men, nog steeds bestaan. Het
vraagstuk wordt nog ingewikkelder
door het précaire karakter van het ac-
coord, dat op 19 Mei in het kabinet tot
stand is gekomen. Het is algemeen be
kend, dat admiraal Jonai, de minister
van marine, zich energiek tegen een
bondgenootschap verzet, terwijl Itagaki
voorstander is van een uitgebreid ver
bond, krachtens hetwelk Japan, zonder
troepen of schepen naar andere wereld'
deelen te zenden, in Azië toch een actie
zou voeren evenwijdig aan het optreden
van Duitschland en Italië in Europa.
Alles hangt er van af, aldus zegt men,
of de meerderheid van het leger, de
rechtsche extremisten en de ambassa
deurs te Rome en Berlijn tenslotte de
overwinning zullen kui-r.en behalen op
de gematigde meerderheid van staats
lieden en bevolking.
Gistermiddag te half vier zijn prins-regent
Paul van Zuid-Slavië en prinses Olga op het
Lehrter Bahnhof te Berlijn aangekomen.
Zij werden begroet door den Führer, die
vergezeld werd van minister-president Goe-
ring en zijn echtgenoote, alsmede den mi
nister van buitenlandsche zaken, von Rib-
bentrop.
Vervolgens begaf het prinselijk paar zich
naar het slot Bellevue. Onderweg werden
de Zuidslavische gasten luide toegejuicht.
Kort na aankomst op het slot Bellevue
heeft prins-regent Paul van Zuid-Slavië
een bezoek gebracht aan den Führer op de
nieuwe rijkskanselarij. Een compagnie van
de S.S. bewees hierbij de militaire eer.
Later heeft de Führer m het slot Belle
vue prinses Olga het voor vrouwen be
stemde kruis in bijzondere uitvoering van
het Duitsche Roode Kruis overhandigd, ten
teeken van zijn hoogachting voor haar werk
in dienst der menschheid.
Vervolgens bracht de Führer een tegen
bezoek aan het prinselijk paar op slot Belle
vue.
In de .Giornale d'Italia" schrijft Gayda,
dat eigenlijk alleen het verdrag tusschen
Duitschland en Italië een verdrag is, waar
over men ernstig kan spreken.
Hij geeft den grooten democratieën, naar
aanleiding van de bitterheid, welke te Lon
den en Parijs zou zijn ontstaan tengevolge
van de verklaringen van Molotof, een „les
in verdragen". „Het verdrag tusschen Italië
en Duitschland is totalitair, zoowel in zijn
middelen als in zijn doeL Het behelst geen
reserves", aldus schrijft Gayda, en hij voegt
hieraan toe, dat men de besprekingen voort
zet tusschen de generale staven en de krin
gen, welke verantwoordelijk zijn voor de
oorlogseconom ie.
Reeds zijn belangrijke overeenkomsten
tot stand gekomen inzake de luchtmacht
van beide landen wat betreft productie en
opdrachten in Europa, zoowel als in de
overzeesche gebieden.
Verder staat men op het punt overeen
komsten tot stand te brengen inzake de
samenwerking tusschen leger en vloot van
beide landen, terwijl nog wordt gewerkt
aan overeenkomsten, welke betrekking heb
ben op de grondstoffen, levenmiddelen,
productiemiddelen en werkkrachten.
Donderdagavond hebben de Tsjechi
sche fascisten groote betoogingen ge
organiseerd op het Wenceslaus-plein.
De Tsjechische autoriteiten hadden reeds
in den middag alle toegangswegen tot
Praag afgesloten, waardoor sterke af-
deelingen fascisten belet werd naar da
stad te trekken. Ook werden de fas
cisten uit de treinen naar Praag ver
wijderd.
Omstreeks acht uur werden heftige anti-
semietische betoogingen georganiseerd voor
de Joodsche winkels en café's in de binnen
stad, waarbij de politie onmiddellijk krach
tig optrad en verscheiden fascisten arres
teerde. Later op den avond werd de tinnen-
stad door sterke politie-patrouilles bewaakt.
Tusschen negen en tien uur namen de be
toogingen een grooteren omvang aan. Op
het Wenceslausplein verdrongen zich onge
veer 5000 menschen, die door krachtige af-
deelingen politie in toom werden gehouden.
De Tsjechische politie arresteerde alle
fascistische leiders. Na 10 uur verminderde
de betoogingen geleidelijk, nadat ongeveer
tien leden der Duitsche politie de demon
stranten uitgenoodigd hadden rustig uiteen
te gaan.
Bizonderheden over de
rede van Molotof.
In de rede, die Molotof dezer dagen
hield, komen het blijkt thans uit den
officieelen tekst enkele passages voor,
die verdienen nader vermeld te worden.
Sprekende over de houding tot Duisch-
land, speciaal over de handelsbesprekin
gen., deelde Molotof mede, dat in den aan
vang van het vorig jaar, op initiatief van
de Duitsche regeering, onderhandelingen
werden begonnen over een handelsover
een komst en nieuwe credieten. Duitschland
bood toen den Russen aan hun een nieuw
crediet te verleenen van 200 millioen mark.
Men kon toen echter niet tot een accoord
komen over de bepalingen van deze nieuwe
economische overeenkomst. De zaak werd
losgelaten. Tegen het einde van 1938
bracht de Duitsche regeering opnieuw de
kwestie van de economische onderhande
lingen ter sprake, alsmede de credietver-
leening van de 200 millioen. Van Duitsche
zijde verklaarde men zich bereid een aan
tal concessies te doen.
Begin 1939 werd aan het volkscommis
sariaat van buitenlandschen handel mede
gedeeld dat een speciale Duitsche verte
genwoordiger in verband met deze onder
handelingen naar Moskou onderweg was.
Naderhand werden deze onderhandelingen
toevertrouwd aan den Duitschen ambas
sadeur Von der Schulenburg, doch wegens
allerlei geschilpunten werden zij niet
voortgezet. Te oordeelen naar zekere tee
kenen, aldus Molotof. is het niet uitgeslo
ten, dat de onderhandelingen hervat wor
den.
Voorts sprak Molotof nog over de over
eenkomst met Japan inzake de visscherij-
kwestie. Tegen het eindt van het afgeloo-
pen jaar beschikte Japan over 384 percee-
len. De termijn van de conventie, waarbij
deze zaak geregeld werd, was echter reeds
verstreken. Derhalve trad de Sovjet-Unie
in onderhandeling met Tokio. Wij ver
klaarden, aldus Molotof, dat een aantal
perceelen niet langer ter beschikking van
de Japanners kon worden gesteld uit over
wegingen van strategischen aard. Het
Russische standpunt stuitte echter op
groot verzet van de zijde der Japanners.
Na moeizame onderhandelingen werden 37
perceelen aan de Japanners onttrokken, in
plaats waarvan zij tien nieuwe perceelen
op andere plaatsen toegewezen kregen.
Hierna kon de conventie voor een jaar
verlengd worden.
Deze overeenkomst met Japan over de
visscherg-kwestie is van groote politieke
beteekenis, te meer omdat de reactionnaire
kringen in Japan alles in het werk hebben
gesteld om den nadruk te leggen op het
politieke aspect van deze zaak, zelfs door
dreigementen van allerlei soort te gebrui
ken. Deze reactionnaire kringen hebben
zich er eens te meer van kunnen overtui
gen, dat dreigementen op de Sovjet-Unie
geen uitwerking hebben en dat de rechten
van de Sovjet-republiek nauwlettend be
schermd worden.
De algemeene indruk van de redevoe
ring van Molotof in Poolsche politieke
kringen is, dat hg getracht heeft in de
eerste plaats het belang te doen uitkomen
van de rol der Sovjet-Unie in het spel er
Europeesche politieke krachten. Zijn rede
was vooral bestemd ten gebruike van de
binnenlandsche meening. Bovendien blijkt
uit zijn rede, dat tusschen Rusland en
Groot-Britannië een verschil van meening
blijft bestaan. De onderhandelingen zijn
echter reeds gevorderd. Het gaat om het
tot stand brengen van een overeenstem
ming. vooral ten aanzien van detailkwes
ties. Wat de desideiata van Rusland be
treft, die in de rede werden geformuleerd,
blijkt, dat Rusland zich in het bijzonder
interesseert voo- het probleem der veilig
heid van de Baltische landen, die het door
Groot-Britannië gewaarborgd zou willen
zien. Politieke kringen wijzen voorts op
de passage in de redevoering betreffende
de bevredigende ontwikkeling der Poolsch-
Russische betrekkingen, waarin zij een
aanwijzing van begrip van Rusland voor
de buitenlandsche politiek van Polen zien.
De verklaring van Molotof heeft over
het geheel genomen in Engelsehe, Fran-
sche en Poolsche diplomatieke kringen geen
ongunstigen indruk gemaakt.
In de eerste plaats is de aandacht ge
trokken door de verklaring van Molotof
betreffende de versterking van de Alands-
eilanden, die volgens hem meer de Sovjet-
Unie aangaat dan Zweden, welk land Fin
land zijn plan heeft voorgelegd.
Hetgeen echter vooral belangstelling
heeft gewekt, is de verklaring, dat de
Sovjet-Unie door allen haar positie van
groote mogendheid erkend wil zien, in
dien zin, dat geen voorwaarden zullen
worden verbonden aan een haar te geven
toezegging van bijstand en aan uitbreiding
van de garanties tot de drie Oostzeestaten.
Overigens hecht men geen groote be
teekenis aan de zinspeling van Molotof op
de mogelijkheid van hervatting der han
delsbesprekingen met Duitschland terwijl
voorts de krachtige toon opgevallen is,
die Molotof gebruikt heeft om Japan te
waarschuwen, dat de schendingen van de
grenzen tusschen Japan en buiten Mon
golië moeten ophouden, daar de Sovjet-
Unie deze grenzen als haar eigen grenzen
zou verdedigen.
In de drie Baltische staten is ongerust
heid gewekt door den gisteren door Molotof
uitgesproken eisch, dat Engeland, Frank
rijk en Rusland garanties moeten geven
aan alle randstaten van Rusland.
Estland, Letland en Litauen wenschen
hun gemeenschappelijke politiek van neu
traliteit voort te zetten. Molotofs eisch
brengt deze politiek evenwel ernstig in
gevaar. Het is dus geen wonder, dat eenige
bezorgdheid is gewekt.
Aan den anderen kant echter erkent
men, dat het Britsche voorstel om slechts
hulp te verleenen, indien één van de
Baltische staten daar zelf om zou vragen,
het streven van deze drie landen naar
absolute neutraliteit respecteert.
In politieke kringen vestigt men er nog
maals de aandacht op, dat de ministers van
buitenlandsche zaken van Estland en Let
land, Selters er. Munters, nog onlangs den
unaniemen wensch van de Baltische staten
om neutraal te blijven tot uiting hebben
gebracht.
Al is er dus eenige ongerustheid gewekt
door de rede van den Russischen volks
commissaris, toch is men in Kowno, Tal
linn en Riga voldaan over de betrekkelijke
gematigdheid van Molostofs woorden, die
betrekking hadden op Duitschland en Italië.
De rede heeft een opvallende plaats
ingenomen in de Baltische pers, ofschoon
de meeste bladen er geen redactioneele
beschouwingen aan verbinden
