DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
l
Weinig verandering in den toestand
te Tientsin.
No. 1^2 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KKaK.
Maandag 19 Juni 1939
141e Jaargang
Levensmiddelentoevoer vrijwel
geheel afgesneden.
Britsch kabinet ontwerpt
represailles.
Japan houdt zich groot
Pa algemeene toestand.
Berichten uit Bohemen.
Duitsche wegborden
vernield.
Athene en Boekarest
zijn het eens.
De waarde van de Balkan
entente.
Autobus stort in een afgrond.
10 dooden, 16 zwaar
gewonden.
De „Phenix" ligt op 100 M.
diepte.
Duikboot wordt niet gelicht.
hitier heeft nog zes
wenschen
Hegemonie van de as
het doel.
Italiaansch vlootbezoek
aan Spanje.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
iranco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij T/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telel. 3320. redactie 3330.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Het optreden der Japanneezen te
Tientsin is gisteren nog een stap verder
gegaan, aangezien patrouillevaartuigen
op de rivier de Hai alle schepen met
levensmiddelen teruggezonden hebben.
De toevoer van vleesch, visch en groen
ten is thans volkomen afgesneden en de
bewoners van het belegerde gebied heb
ben hun voorraden verduurzaamde
levensmiddelen moeten aanspreken.
Rijst en meel zijn nog in ruime hoeveel
heid aanwezig. In elk geval zijn de Britten
in de concessie vastbesloten, ondanks de
blokkade stand te houden. Wellicht een
gunstiger teeken is een ander bericht, vol
gens welk een tweetal Britsche schepen
zonder aangehouden te worden, Tientsin
hebben kunnen bereiken.
Bij alle posten waar voorbijgangers ge
fouilleerd worden zijn thans luidsprekers
opgesteld, welke aanvallen op Engeland
rondbazuinen. Overal in het onder Japan-
sche controle staande gebied zijn wederom
anti-Britsche strooibiljetten rondgedeeld,
terwijl de campagne in de plaatselijke Ja-
pansche bladen tegen de Britsche politiek in
China nog feller is geworden.
De toestand in Tientsin blijft rustig. De
markt in de Fransche concessie is goed
voorzien. In de Engelsche concessie ont
breken sommige producten echter, hoewel
daar gisteren achtduizend eieren en groote
hoeveelheden vleesch, visch en groente zijn
aangevoerd.
De autoriteiten van de Britsche nederzet
ting hebben uitvoer van meel uit de neder
zetting verboden, ook indien dit meel eigen
dom is van Japanneezen. In de nederzetting
liggen ongeveer 2.700.000 zakken meel op
geslagen en in* de overige deelen van
Tientsin ongeveer 800.000 zakken, terwijl
het maandelijksch verbruik ongeveer
1.500.000 zakken bedraagt.
De handel in de nederzetting is vrijwel
geheel tot stilstand gebracht, alleen enkele
banktransacties hebben plaats gehad.
De voedselschaarschte wordt verergerd
door de groote warmte, tengevolge van het
gebrek aan ijs kunnen geen versche levens
middelen worden bewaard. Het warme weer
is vooral afmattend voor de vrouwen en
kinderen, die tengevolge van de afzetting
niet naar het strand van Pei Tai Ho kunnen
gaan, aangezien zij bij het overschrijden
van de grens blootstaan aan allerlei moei
lijkheden en onaangenaamheden.
Geen ontspanning.
Volgens den diplomatieken redacteur
van Press Association heeft zich giste
ren geen enkele ontspanning voorge
daan tijdens het weekend. „Te Londen
bestaat dan ook weinig hoop'*, zoo
schrijft hij, „dat een compromis tot
stand zal komen, tenzij een snelle wij
ziging in den toestand intreedt zal het
ministerieele comité voor buitenland-
sche zaken Maandag de kwestie van
represailles bestudeeren".
De redacteur voegt hieraan toe: „Evenals
in alle critieke situaties bestaat het gevaar,
dat een incident van secundaire beteekenis
een gevaarlijk conflict doet ontstaan. De
ministers zullen dan ook in hun bijeenkomst
den toestand in zijn geheel bestudeeren en,
zoo noodig, voorzorgsmaatregelen nemen".
Amerika gereserveerd.
De regeering der Vereenigde Staten, zoo
meldt Havas uit Washington, blijft ten
aanzien van den toestand in het Verre
Oosten een gereserveerde houding aan
nemen. De volgende redenen zouden haar
hierbij leiden:
1. De wensch om door besprekingen met
Londen en Parijs de werkelijke bedoe
lingen van Engeland en Frankrijk uit
te vorschen.
2. De vrees om door een te haastig gebaar
het in het congres gerezen conflict door
de bespreking der neutraliteitswet te
compliceeren.
Evenwel verheelt men in de omgeving
van het departement van buitenlandsche
zaken niet, dat alle sympathieën der regee
ring en der openbare meening aan den kant
van Engeland en Frankrijk staat en dat men
groot belang aan den toestand hecht, welke
voor de Vereenigde Staten van even groote
beteekenis is als voor de andere westelijke
mogendheden.
De pers neemt een zeer categorische hou
ding aan. Zoo beveelt bijvoorbeeld de
„Daily News" een blokkade aan van Japan
door de vloten van de Vereenigde Staten en
Engeland.
Uitdagende commentaren.
Tsjen Tsjoen, de minister van binnenland-
sche zaken der onder Japansch toezicht
staande regeering te Nanking, heeft een
telegram aan den burgemeester van Tient
sin gezonden, waarin hij dezen aanmoedigt,
„de blokkade van de Britsche concessie
voort te zetten, teneinde de geniepige poli
tiek van Engeland te dwarsboomen". „Als",
zoo zegt hij, „Engeland zijn houding niet
verandert, zal de regeering te Nanking nieu
we maatregelen moeten nemen om haar
rechten te doen gelden en de orde te hand
haven. Ik hoop echter dat de Engelschen
zoo wijs zullen zijn om niet alleen gevolg te
geven aan de eischen der plaatselijke auto
riteiten, doch eveneens over te gaan tot vol
ledige wijziging van het stelsel der conces
sies en tot herziening van de egoistische po
litiek van steunverleening aan Tsjang-kai-
sjek en aan de communisten".
Tegelijkertijd heeft Lein Yoe, de minister
van buitenlandsche zaken van de Nanking-
regeering een proclamatie gepubliceerd,
Indien het niet mogelijk blijkt te onder
handelen over een regeling van het incident
te Tientsin, dan moet de Britsche regeering
repressaille-maatregelen overwegen. In dit
verhand wordt reeds gezegd, dat de ambte
naren van het ministerie van handel, het
ministerie van f'nancien en van het ministe
rie van buitenlandsche zaken de verschil
lende maatregelen, welke genomen zouden
kunnen worden, overwogen hebben een
rapport dienaangaande hebben opgesteld.
Indien gedurend het weekeinde geen ver
betering in Jen toestand intreedt zal dit
rapport eerst door d' ministerieele commis
sie van buitenlandsche zaken en vervolgens
door het geheele kabinet worden behandeld.
Naar verluidt zouden deze maatregelen zijn:
Ten eerste: het schrappen van Japan
van de lijst van meestbegunstigde lan
den. i
Ten tweede: het opzeggen van het
BritschJapansche verdrag van 1911,
waardoor Japan zijn groote markt op
de Britsche kroonkolonies zou verliezen.
Ten derde: het verhoogen van de
rechten op Japansche goederen.
Oordeel van Japansche deskundigen.
Japansche financieele en economische des
kundigen te Tokio zijn van oordeel, dat „in
dien Engeland zijn dreigement van een eco
nomische boycot van Japan zou uitvoeren,
dit grooter nadeel zou hebben voor Enge
land zelf dan voor Japan".
Dit oordeel wordt gegrondvest op den
economischen toestand van Engeland en op
de verhouding tusschen Engeland en de
dominions. Bovendien is Engeland volgens
hen op het oogenblik niet in staat een sterke
vloot naar Singapore te zenden aangezien
het te zeer wordt vastgehouden door den
politieken toestand in Europa.
De deskundigen merken verder op, dat
Er geland geen oorlog kan voeren in het
Verre Oosten, behalve wanneer de Ver.
Staten de verzekering zouden geven, dat zij
actief' zullen meewerken. Aangezien even
wel Tientsin geen Britsch grondgebied is,
zooals Hongkong, doch Engeland hier
slechts economische rechten heeft, verwacht
men niet, dat Engeland hier een oorlog zal
ontketenen.
waarin hij van Londen verlangt, dat het zijn
politiek van steunverleening aan Tsjang-kai-
sjek prijsgeeft.
De commandant van het Japansche garni
zoen te Tientsin heeft een aantal Chinee-
sche en Japansche journalisten medegedeeld
dai een regeling van de aangelegenheid der
concessie moeilijk zal zijn, tenzij Engeland
zyn steun aan Tsjang-kai-sjek opgeeft.
„De toestand heeft zich ontwikkeld tot
een volledig protest tegen de Britsche poli
tiek van steunverleening aan Tsang-kai-sjek,
zoodat niet meer kan worden gesproken van
een zuiver plaatselijk incident. Het incident
kan niet meer geregeld worden met uitleve
ring der Chineesche misdadigers, reorgani
satie van den gemeenteraad der concessie
en verwijdering der anti-Japansche school
boeken. De hoofdzaak blijft een onvoor
waardelijke herziening der Britsche politiek.
Göbbels ie Danizig.
Ter gelegenheid van de z.g. „cultureele
week" te Dantzig, heeft Göbbels aan de
stad een bezoek gebracht en er een rede
voering gehouden. Hij heeft o.m. het vol
gende gezegd: „De Dantzigers spreken de
zelfde taal als de Duitschers en stammen
uit hetzelfde ras, zij zijn door hetzelfde
lot gebonden en derhalve moeten zij te-
rugkeeren tot het rijk. Hun verlangen
hiernaar is groot en slechts een wereld,
waarin nijd, afgunst en wanbegrip heer-
schen, kan willen pogen zich te verzetten
tegen dezen drang.
Hierdoor is evenwel de stad een inter
nationaal probleem geworden. Zij heeft
het ongeluk aan de monding van de
Weichsel te liggen en volgens de mooie
theorie van Warschau hooren steden,
welke liggen aan riviermondingen steeds
tot de landen, waardoor de rivieren stroo
men. Volgens deze theorie hoort ook Rot
terdam tot Duitschland, want het ligt aan
de monding van den Rijn en de Rijn is een
Duitsche rivier."
Göbbels herinnerde vervolgens aan de
woorden van den Britschen minister van
buitenlandsche zaken, dat Londen ver
langde, dat het vraagstuk Dantzig wordt
geregeld in vriendschappelijke onderhan
delingen en stelde hiertegenover, dat
Engeland Polen een blanco volmacht heeft
gegeven en poogt Duitschland en Italië te
„omsingelen."
„Men vergist zich evenwel, wanneer
meo rfloent gen onmachtig, burgerlijk en
zwak Duitschland voor zich te hebben, het
nationaal-socialistische rijk is niet zwak
en onmachtig, doch beschikt op het oogen
blik over de sterkste weermacht ter wereld.
Het wordt ook niet door een laffen
bourgeois geregeerd, doch door Adolf
Hitier en derhalve acht men het gepraat
te Warschau en Londen voor spelen met
woorden, dat het gebrek aan macht en
vastberadenheid moet verbergen."
Vervolgens zeide Göbbels: „Gij Dant
zigers wilt terug in het rijk, dat blijkt uit
de spontane begeestering, waarmede gij
mij als afgezant van den Führer hebt be
groet. Thans moet de verbondenheid van
het bloed spraken van het volk van Dant
zig met het groot Duitsche rijk en ook de
vastgeraJenheid er moge van komen
wat wil de onverbreekbare trouw aan
het gemeenschappelijke vaderland te be
waren."
„Weest overtuigd, dat ieder in Duitsch
land uw wenschen kent en deelt en met
gelijke trouw naast u staat, waarmede gij
aan het rijk hangt. Wat wij in Duitsch
land willen, is eveneens duidelijk. De
Führer heeft het in zijn jongste rede in
den Rijksdag gezegd op een wijze, welke
niet voor misverstand vatbaar is, toen
hij verklaarde: „Dantzig is een Duitsche
stad en zij wil terug tot Duitschland." Dit
moet de wereld begrepen hebben en de
wereld moet ook uit het verleden hebben
geleerd, dat de Führer geen holle woorden
gebruikt. Zij vergist zich op gevaarlijke
wijze, wanneer zij meent dat hij terug
schrikt voor dreigementen of voor pressie
kapituleert. Daarom kunnen de Dantzigers
rustig in de toekomst blikken, het natio
naal-socialistische rijk staat aan hun zijde."
„Ik ben gekomen, om u te sterken in
uw vastberadenheid, en nu hebt gij my
gesterkt. Ik verlang van u, dar gij ook in
de toekomst, moedig, dapper en oprecht
blijft, Duitschland is overal, waar Duit
schers staan en dus ook bij u."
Hier heeft Göbbels dus het probleem-
Dantzig nog eens in zijn volle scherpt'e
gesteld. Hij heeft het nog eens herhaald,
dat Duitschland wat er ook van komt
vast houdt aan zijn eisch: Dantzig terug
naar het rijk. Duitschland heeft er daar
komen Göbbels' woorden op neer een
oorlog voor over, zoonoodig een wereld
oorlog.
Tegenover deze strakke Duitsche hou
ding staat op het oogenblik een niet te
onderschatte macht, die bereid is de zelf
standigheid van Dantzig te helpen hand
haven: Polen, Engeland en Frankrijk. Een
Duitsche aanval op Dantzig zou dus niet
een gelocaliseerd conflict tusschen
Duitschland en Polen tot gevolg hebben
maar een West-Europeesche oorlog. Het is
aan dit feit, dat Göbbels' woorden hun
belang ontleenen. Door dit feit beteekenen
ze een direct gevaar voor den vrede.
Maar daartegenover moet dit feit
Duitschland tot nadenken stemmen
Duitschland moet toch beseffen hoe ont
zaglijk groot het risico is, dat het loopt bij
een aanval op Dantzig. En hierop specu
leert het vredesfront.
Het is daarom, dat een spoedige aan
sluiting van Rusland by Engeland en
Frankrijk zoo gewenscht wordt. Het langer
uitblijven van een accoord heeft reeds al
te veel .peinlg gerechtvaardigde) illusies
in Rome en Berlyn geboren doen worden.
Zoolang deze nog bestaan is er het gevaar,
dat de as het erop waagt met al de
fatale gevolgen van dien,
In het Boheemsche district Mnichovo
Hradista, dat geheel Tsjechisch is, hebben
onbekenden Duitsche straatbordjes, welke
hier na 15 Maart zijn geplaatst, vernield.
Derhalve is het verkeer gedurende een week
tusschen 's avonds 9 uur en 's morgens 4
uur verboden. De bevolking mag zich
's nachts niet op straat bevinden, op straffe
van gevangenis en boete.
Indien nogmaals Duitsche straatborden
zullen worden vernield, zullen nog stren
gere maatregelen worden genomen.
Verkeer met Slowakije gestremd.
Het Slowaaksch telegraafagentschap be
richt, dat volgens mededeeling van de Duit
sche legatie te Bratislava het verkeer tus
schen Slowakije en Bomemen en Moravië
tot nader orders is gestaakt. Deze maatregel
zal niet lang duren. Op het oogenblik wor
den reizen in Slowakije slechts toegestaan
in zeer dringende gevallen.
Café's te Kladno mogen weer open.
De Oberlandraad voor Kladno heeft toe
gestaan, dat de café's en restaurants te
Kladno tusschen zeven uur 's ochtends en
negen uur 's avonds open zyn. Bioscopen
en theaters moeten evenwel gesloten zijn.
Poolsche pers meldt incidenten.
Het Poolsche telegraafagentschap meldt,
dat zich Donderdag aan de vroegere
Poolsch-Tsjechische grens twee incidenten
hebben voorgedaan. In beide gevallen werd
de grens geschonden door Duitsche wacht
posten, die grenspalen wilden verplaatsen
om twee Poolsche wegen tot Tsjechisch ge
bied te maken. Poolsche grenswachters
brachten de palen terug.
Tsjechen naar Polen gevlucht.
Tien Tsjechische arbeiders, die te werk
waren gesteld bij den aanleg van verster
kingen in Oost-Pruisen, zijn naar Polen ge
vlucht. Zij verklaarden met geweld naar
Oost-Pruisen te zyn gevoerd, waar zij op
zeer slechte voorwaarden moesten werken
onder toezicht van ruwe Duitsche opzich
ters.
Het Atheensche telegraafagentschap
publiceert een officieel communiqué over
de op Donderdag en Vrijdag j.L in de
Grieksche hoofdstad gevoerde besprekin
gen tusschen Gafencu, den minister van
buitenlandsche zaken van Roemenië, en
Metaxas, den minister-president en mi
nister van buitenlandsche zaken van Grie
kenland.
De besprekingen hebben de volle
dige overeenstemming bewezen ten
aanzien van alle vraagstukken welke
Roemenië en Griekenland recht
streeks betreffen..
Als voorzitter van de Balkan-entente
heeft Gafencu tevens Metaxas op de
hoogte gesteld van de besprekingen, wel
ke hij de vorige maand gevoerd heeft met
Markowitsj, den minister van buitenland
sche zaken van Joego-Slavië. Voorts heeft
Gafencu den Griekschen minister-presi
dent in kennis gesteld van zyn dezer
dagen gevoerde besprekingen met Sara-
coglu, den minister van buitenlandsche
zaken van ï'j.kije, alsmede van de zoo
bevredigende resultaten van zijn officieel
bezoek aan Ankara.
Tot zijn groote genoegen, zoo vervolgde
het communiqué, heeft Metaxas kunn.-n
vaststellen, dat de leidende beginselen der
Balkan-entei.te, t.w. onafhankelijkheid,
éénheid en een vastberaden vredespolitiek,
een nieuwe wijding gekregen hebben,
welke niet zal nalaten de betrekkingen
tusschen de vier bevriende en verbonden
Balkanstaten nog dieper en nauwer te
maken.
Verklaring van Gafencu.
Gafencu heeft in een verklaring aan de
vertegenwoordigers van de pers den na
druk gelegd op de éénheid van inzicht van
de vier Balkanstaten, die lid zyn van de
Balkan-entente. De politiek van de entente
kan in gioote lynen als volgt worden sa
mengevat: onafhankelijkheid en politieke
éénheid, solidariteit en het nastreven van
den vrede.
Op den Grossglocknerweg by Heiligen-
blut (Oostenrijk) is een autobus, waarin
Duitsche boeren hadden plaats genomen,
in een dertig meter diepen afgrond ge
stort. Tien inzittenden werden gedood,
zestien zwaar gewond.
Het Fransche ministerie van ma
rine deelt over de ramp met de
Phenix mede: „De ongerustheid over
de „Phenix" was helaas gerechtvaar
digd. De commandant der vlootstrijd-
krachten in het Verre Oosten die ter
plaatse is en de opsporingen, waaraan
wordt deelgenomen door alle vloot-
en luchtstrijdkrachten, leidt, heeft het
ministerie medegedeeld, „dat de
„Phenix" als verloren moet worden
beschouwd.
Niettemin wordt het zoeken voort
gezet. De commandant heeft een
commissie benoemd voor het onder
zoek naar de oorzaken van de ramp."
Plaats van ondergang gevonden.
Ter hoogte van Camrent heeft men op
het water een olievlek waargenomen, zoo
dat thans bekend is, waar de „Penix" ge
zonken is. De boot moet meer dan 100
meter onder water liggen. Rondom deze
plaats kruisen voortdurend twee kruisers
en verscheidene andere marinevaartuigen.
Iedere poging tot redding van de beman
ning of tot lichting van de duikboot is
echter onmogelijk, doordat zy zoo diep
ligt.
De commissie van onderzoek heeft geen
gemakkelijke taak. Men weet slechts, dat
de „Phenix" bij het duiken naar den
bodem gezonken is. Er zijn verschillende
oorzaken, die tot de ramp geleid kunnen
hebben. Een lanceerb.uis kan niet goed ge
sloten geweest zijn, doch dan heeft men de
tusschenschotten kunnen laten zakken.
Averij kan de manoeuvreering verhinderd
hebben, doch er zijn dubbele stuurinrich
tingen, waardoor men in het algemeen
weer boven kan komen. In de baai zijn
geen gevaarlijke rotsen of klippen waar
genomen. In ieder geval schijnt wel vast
te staan, dat de duikboot slechts tot 100
meter kon dalen. Het water moet onmid
dellijk zijn binnengedrongen, hetgeen den
doodstrijd der bemanning verkort heeft.
Vanuit Engeland, Italië en Duitschland
zijn betuigingen van deelneming binnen
gekomen.
De diplomatieke redacteur van de
„Sunday Dispatch" maakt melding van te
Londen ontvangen berichten uit goede
bron, volgens welke Hitier voornemens
zou zijn, voor het einde van dit jaar zes
eischen te stellen, welke op de volgende
punten betrekking hebben:
1. inlijving van Dantzig bij Duitschland;
2. Engeland moet afzien van elk politiek
of economisch belang in midden-
Europa en op den Balkan, welk gebied
„Lebensraum" van Duitschland wordt;
3. terugkeer van Gibraltar naar Spanje;
4. wijziging van het statuut van Dji-
boeti ten gunste van Italië;
5. wijziging in het beheer over het Suez-
kanaal;
6. „bestudeering" van de Duitsche kolo
niale eischen.
Om aan deze eischen kracht bij te zet
ten, aldus het blad, zou Duitschland de
volgende plannen hebben:
1. tenuitvoerlegging aan het einde der
maand Juli van een „permanente"
semi-mobilisatie;
2. versterking van de Siegfriedlinie in
het westen;
3. concentratie van Duitsche troepen in
Oost-Moravië en Slowakije en verbe
tering van de Duitsche versterkings-
werken in Slowakije;
4. voltooiing van de verdedigingslinies
langs d« Duitsch-Poolsche grens.
De Italiaansche bladen melden, dat het
eerste Italiaansche eskader hedenochtend
vroeg van Napels voor een reis naar de
Spaansche, Portugeesche en Marokkaan-
sche wateren zou vertrekken. Tot het
onder bevel van admiraal Riccardi be
staande eskader behooren twee pantser
schepen, 10 kruisers van 10.000 en 8.000
ton en een twintigtal torpedojagers, waar
van de gezamenlijke bemanning uit 1000
officieren en 20000 minderen bestaat. De
ze kruistocht zal ongeveer twee weken
duren.
De Popoio d'Italia meldt verder nog,
dat het tweede Italiaansche eskader bin
nenkort voor een kruistocht naar het
verre oosten zal vertrekken. Deze reis
valt volgens het blad onder het normale
programma der manoeuvres van jie Itali
aansche vloot.
Zie vervolg Buitenland pag. 4, 2e blad.
i-
ft
*e
Ié
A-
t«n
•i-
g«-
mg
êt
tae
te
utte
MKt
d)
