DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Verdere militaire voorbereidingen te Dontzig.
Toenemende anti-Britsche agitatie in Japan.
No. 159
Zaterdag 8 Juli 1939
141e Jaargang
Nieuwe zendingen uit
Duitschland.
Nieuws in 't kort.
Drieste taal der pers.
De algemeene toestand.
„Egyptenaren, past op!"
Italiaansche waarschuwing
tegen Engeland.
Halifax misschien naar
Moskou.
De netelige garantie-kwestie.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maar den bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
iranco door bet geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIENs
Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0 25, groote
contracten rabat Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven iranco aan de N. V Boek- en Handelsdruk
kerij v h. HERMS COSTER ZOON Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320. redactie 3330.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Inlichtingen uit Poolsche bron ge
ven te kennen, dat de militaire
voorbereidingen in de Vrije Stad
voortduren. Uit Dantzig verneemt
men, dat in den nacht van Donderdag
op Vrijdag acht machinegeweren in
bij de werven van Schichau staande
huizen werden opgesteld. Te Schi
chau worden de wapen- en munitie
zendingen, die uit Duitschland ko
men, gelost.
Voor*", werden machinegeweren en
licht geschut naar de kazernes van Dant
zig getransporteerd, waar thans de keu-
ringsraad herkeuringen verricht. Dant-
zigsche burgers van Poolsche nationali
teit, die eveneens waren opgeroepen zich
aan een herkeuring te onderwerpen, wer
den direct vrijgelaten, toen zij het bewijs
hadden geleverd Poolsche onderdanen te
zijn. Daarentegen zouden twintig Dant-
zigsche burgers zijn gearresteerd, die zich
niet gemeld hadden.
Agenten der Gestapo hebben Donderdag
een huiszoeking gedaan bij den hoofdin
specteur der Poolsche douane, Swida,
wiens arrestatie, naar men zich zal herin
neren, door de Dantzigsche autoriteiten
was geëischt na het incident van Kalthof.
Ook hebben Poolsche douane-inspec
teurs zich voor den eersten keer den toe
gang zien weigeren tot het vliegveld van
.Dantzig, waar zij kwamen om te contro
leeren.
Nog steeds worden arbeiders van Pool
sche nationaliteit, die aan de haven van
Schichau werken, ontslagen. Eenige Pool
sche beambten, die bij de havenadmi
nistratie werkzaam zijn, verwachten de
volgende week te zullen worden ontsla
gen.
Een jonge Pool zoek?
Voorts wordt uit Dantzig vernomen, dat
Poolsche kringen aldaar zich ongerust
maken over het lot van een jeugdigen te
Dantzig wonenden Pool, die twee weken
geleden was gearresteerd omdat hij in het
bezit was van teksten van anti-nationaal-
socialistische liederen. Tot nu toe werd hij
nog niet voor den rechter van instructie
geleid. In de laatste dagen zou zijn ge
zondheidstoestand zijn achteruitgegaan.
Volgens Kurjer Warszwaski zijn ploegen
grondwerkers bezig met den aanleg van
versterkingen langs de kust, met name in
de buurt van Glettkau, nadat zij eerst op
de hoogten van Bischoesbero hadden ge
werkt.
Hetzelfde blad meldt, dat de autoritei
ten van Dantzig een nieuwe vakvereeni-
ging van spoorwegpersoneel in Dantzig
heeft in het leven geroepen, waarbij zich
tot nu toe 300 beambten hebben aange
sloten, die ook „velddienstoefeningen"
doen. De instructeurs dezer nieuwe orga
nisatie zijn specialisten van de trein-
afdeelingen der rijksweer.
Nog geen stap te Dantzig.
Volgens inlichtingen uit goede bron,
die te Parijs zijn ontvangen, is de
Poolsche regeering in tegenstelling
met wat hieromtrent eerder is gemeld
uit Warschau niet voornemens
een stap te ondernemen bij den Dant-
zigschen senaat. De houding van de
regeering te Warschau is volstrekt
onafhankelijk van iederen buiten-
landschen druk en wordt uitsluitend
ingegeven door den toestand in de
Vrije Stad.
De maatregelen met een militair karak
ter die te Dantzig genomen zijn door de
Duitsche autoriteiten zijn nog niet van
dien aard, dat daardoor nadeel wordt toe
gebracht aan de positie van Polen in de
Vrije Stad. De Poolsche regeering heeft
trouwens de noodige voorzorgsmaatrege
len genomen. Daarom zal de Poolsche
regeering, zoolang de Poolsche belangen,
in het bijzonder ten aanzien van de haven
van Dantzig, de scheepvaart op de rivier
en het verkeer over den spoorweg niet
geschonden worden, groote reserve in
acht nemen. Wanneer de te Dantzig ge
nomen militaire maatregelen de positie
van Polen mochten dreigen te compromit-
teeren, en de reeds thans door Warschau
vastgestelde grenzen te buiten zouden
gaan, zou de Poolsche regeering alvorens
te repliceeren met maatregelen van den
zelfden aard, beslissingen op economisch
gebied kunnen nemen.
De Gazeta Polska, het orgaan van de
Poolsche regeering staat in zijn hoofd
artikel stil bij de „pauze" welke klaarblij
kelijk in de ontwikkeling te Dantzig is
ingetreden. Polen zal zeker vasthouden
aan de wettige en vreedzame basis voor
zijn actie betreffende Dantzig bij het ver
hinderen van iederen „Ersatz-Anschluss"
van de Vrije Stad. Stappen in deze rich
ting schijnen reeds te zijn genomen. Het
in acht nemen van het statuut van de
vrije stad met betrekking tot de aankon
diging van het bezoek van den kruiser
Königsberg, kan volgens het blad wor
den uitgelegd als een middel om de wereld
den onjuisten indruk te geven, dat het ge
vaar te Dantzig is geweken, terwijl tege
lijkertijd de weg wordt vrijgemaakt voor
actie van binnen uit.
Eeremedaille voor moeders. - Krach
tens een zoo juist afgekondigde wet wordt
in Italië een eeremedaille beschikbaar ge
steld voor moeders met minstens zeven nog
in leven zijnde kinderen.
Vijf dooden bij vliegtuigramp. - Een
Italiaansch militair watervliegtuig is tijdens
een nachtvlucht door tot nu toe onbekende
'oorzaak voor Cagliari in zee gestort, waar
bij de vijf inzittende militairen om het leven
zijn gekomen.
Te Tokio werd de tweede verjaardag
van de Chineesch-Japansche vijande
lijkheden gekenmerkt door een toe
neming van de anti-Britsche agitatie,
aldus Havas. Een honderdtal personen
hebben gistermorgen luidruchtig be
toogd voor de Britsche ambassade. Zij
droegen doeken met anti-Britsche leuzen
mede en schreeuwden vijandige kreten.
Zij trachtten door te dringen in het
park der ambassade, maar werden terug
gedrongen door een belangrijke politie
macht. Drie hunner vertegenwoordigers
overhandigde het raadslid der ambas
sade, Cunningham, een adres van pro
test tegen de „onvriendelijke houding
van Engeland jegens Japan".
De Japansche .nationalistische partij Toho-
kai heeft een proclamatie gepubliceerd,
waarin geëischt wordt, dat Japan zich mees
ter zal maken van de concessies in China.
De vereeniging Kominkyodoto partij der
samenwerking van den keizer en zijn onder
danen heeft een resolutie aangenomen,
waarin gezegd wordt: „Engelschen, trekt U
terug van het Aziatische continent. Let op
de conferentie te Tokio". Dezelfde partij
heeft een circulaire rondgezonden, waarin
den Engelschen teruggave gevraagd wordt
van al hun bezittingen in het Verre Oosten.
Voorts heeft kol. Moraki Sjimitsoe, de
chef van het persbureau van het ministerie
van oorlog, een lange verklaring uitgegeven,
waarin hij den wil van Japan bevestigt om
van nu af aan een krachtig optreden jegens
Engeland aan te nemen.
De Kokoemin SjimJboen publiceert een fel
anti-Engelsch artikel, waarin o.m. gezegd
wordt:
Het eenige middel om de nieuwe orde
in het Verre Oosten te vestigen, is een
vastberaden anti-Britsche politiek. Laten
wij onze missie bewust worden: Enge
land ten minste uit het Verre Oosten
verjagen. Het doel van de huidige anti-
Britsche politiek is niet overmeestering
van Britsche economische en gebiedsbe-
langen, maar Engeland te treffen in zijn
waardigheid van controleur van de
wereld en modder in zijn gelaat te wer
pen.
Japan's vastberadenheid.
Vice-admiraal Nomoera, de vloot-attaché
van de Japansche ambassade te Sjanghai,
heeft ter gelegenheid van den tweeden ver
jaardag der vijandelijkheden, aan de pers
verklaard, dat het Japansche volk vastbe
raden is, den strijd voort te zetten en de
hindernissen voor een expansie op het Chi-
neesche continent te overwinnen, aangezien
deze expansie een vitale noodzaak voor Ja
pan is, dat een klein, overbevolkt land is,
over zwakke economische hulpbronnen be
schikkend. Het Japansche volk, aldus No
moera, wil het Chineesche volk niet over-
heerschen, maar wij strijden tegen de regee
ring van Tsjang Kai Sjek, die trachtte alle
Japanners uit China te verdrijven, met min
achting voor de historische wetten en de
vitale noodzakelijkheden van Japan.
Ten aanzien van de betrekkingen van
Japan met de buitenlanders in China, zei
Nomoera dat Japan de rechten en belangen
der vreemde mogendheden wil eerbiedigen.
Hoewel enkele mogendheden Tsjang Kai
Sjek nog helpen, zullen ze binnenkort de
werkelijkheid beseffen, de werkelijke be
doelingen van Japan begrijpen en bijdragen
tot een vreedzame oplossing van het huidige
conflict.
De leider van den inlichtingendienst van
het Japansche leger, overste Sjimizoe, heeft
ten aanzien der Britsche politiek in Oost-
Azië gezegd, dat Japan vast besloten is, de
vijandige houding der internationale conces
sies te doen verdwijnen. De Japansche regee
ring heeft tot nu toe elke anti-Britsche pro
paganda en demonstratie, in de hoop op een
bezinning van Engeland, onderdrukt. Deze
periode is voorbij.
De aanstaande Japansch-Engelsche
onderhandelingen zullen onverbiddelijk
worden afgebroken, indien Engeland
aan zijn huidige houding blijft vasthou
den. Nooit in de geschiedenis van de
Japansch-Engelsche betrekkingen is het
Japansche volk van een dieperen haat
tegenover Engeland vervuld geweest als
thans. Japan zal zich, bij het doorvoeren
van zijn missie, door geen sancties of
andere represailles van Engeland laten
weerhouden.
Een opzienbarend plan.
Als de voorteekenen niet bedriegen, zal
het komende week-eind heel wat rustiger
verloopen dan het vorige. Toen leek het er
op, of in Dantzig de bom elk oogenblik
zou kunnen barsten. Thans is daar geen
kans op.
Is er dan zooveel ten goede gekeerd? Is
de algemeene situatie dan zooveel verbe
terd? Wij zouden deze twee vragen niet
gaarne bevestigend beantwoorden. Nog
steeds wordt oorlogsmateriaal uit Duitsch
land in Dantzig ingevoerd, nog steeds zij de
kanonnen en mitrailleurs gericht, nog
steeds liggen de troepen als 't ware in
alarmstelling.
Toch is er eenige ontspanning. Dat schrij
ven de Engelsche bladen van hedenmorgen
ook. Zy wijzen er echter op, dat deze ont
spanning in het geheel niet te wijten is aan
een verzwakking van Polen. Zoo schrijft de
Daily Tel.: Hitier schijnt zich rekenschap
te hebben gegeven van het gevaar voor
Duitschland, om van de kwestie Dantzig
een aanleiding tot een algemeenen oorlog
te maken. Indien deze situatie aanhoudt,
zou het onmogelijk zijn, dat men op een
punt belandt, waarop de Poolsche regee
ring het mogelijk acht, de onderhandelingen
met Berlijn te hervatten. De geruchten, als
zou Londen druk op Warschau hebben uit
geoefend, zijn door de Poolsche regeering
zelf tegengesproken. Frankrijk en Enge
land hebben uitsluitend om nauwkeurige
inlichtingen verzocht, welke houding Polen
zal aannemen bü alle verwikkelingen die
zich kunnen voordoen.
Ook de Fransche pers bespreekt de kwes-
tie-Dantzig. De „Excelsior" schrijft: Indien
de Duitsche leiders inzien, dat Duitschland
bij een oorlog weinig te winnen en veel te
verliezen heeft, zullen zij de huidige ont
spanning, welke rondom Dantzig geconsta
teerd wordt aanmoedigen, en zullen zij de
Vrije Stad weer tot welvaart laten komen.
Inmiddels deed gisteravond in militaire
kringen te Londen het gerucht de ronde
van een opzienbarend plan. Het zou name
lijk in de bedoeling liggen, Britsche en
Fransche luchtmachtafdeelingen naar Po
len te zenden om daar te oefenen met de
Poolsche luchtmacht.
Dit plan, dat overigens nog niet in of-
ficeele kringen werd bevestigd, wordt be
schouwd als een van de volgende onderne
mingen van de nieuwe politiek van Enge
land en Frankrijk, om hun diplomatie te on
dersteunen met een demonstratie van de
kracht en de paraatheid van hun zich snel
uitbreidende weermacht.
De eerste stap op dezen weg was de be
slissing, om 52 van de nieuwste Britsche
bommenwerpers te laten deelnemen aan
een groote luchtdemonstratie met de
Fransche luchtvloot in Parijs op den 14den
Juli en om 10 bommenwerpers Zondag
voor den luchtdag naar Brussel te zenden.
De volgende was de opening van bespre
kingen tusschen de Britsche en Fransche
luchtvaartministeries tot het treffen van
maatregelen, opdat Britsche bommenwer
pers een lange afstandsvlucht door Frank
rijk zouden kunnen maken.
Het denkbeeld, om eenheden van de
Britsche en Fransche luchtmacht tegen
Poolsche vliegtuigen uit te wisselen
want tegelijkertijd zouden Poolsche toe
stellen met de Fransche en Engelsche ko
men oefenen wordt in sommige kringen
sterk gesteund.
Dit zou de drie bondgenooten namelijk in
staat stellen, .practische regelingen te tref
fen voor hun samenwerking, hetgeen in
oorlogstijd moeilijk zou gaan. Zoo zou b.v.
Britsch en Fransch grondpersoneel naar
Polen gezonden kunnen worden, om plan
nen te maken voor de reparatie en berging
van de bommenwerpers en voor het draad
loos contact met de toestellen, die vliegen
tusschen Engeland of Frankrijk en Polen.
In geval van oorlog zouden de Britsche
en Fransche bommenwerpers, van huis
vertrekkende bommen kunnen laten vallen
boven Duitschland, in Polen landen, brand
stof innemen en een nieuwe lading bom
men, welke op den terugweg zouden kun
nen worden uitgeworpen.
De Franschen zouden, naar men zegt, in
het bijzonder ingenomen zijn met dit plan,
omdat zij gelooven dat Duitschland de
luchtbases in Spanje graag voor ditzelfde
doel zou gebruiken. Het plan zou wel eeni-
gen tijd vergen om uitgevoerd te worden,
maar de oefenvluchten van de Britsche
bommenwerpers over Frankrijk zullen,
naar men verwacht, in de naaste toekomst
reeds een aanvang nemen.
Giovanni Ansaldo, een gezaghebbend
Italiaan, heeft in de Tribuna een uiteen
zetting gegeven van wat naar zijn mee
ning de positie der Turken zal zijn, indien
het Suez-kanaal in geval van moeilijk
heden in het gedrang zou komen.
Zoodra er ook maar iets zou gebeu
ren, zouden de Italianen trachten, de
Middellandsche Zee dicht te knijpen
in de straat van Gibraltar en tusschen
Sicilië en het Tunesische Bizerte, zoo
dat door de positie der Italianen op
de Aegeïsche eilanden, die de laatste
jaren zeer versterkt zqn onder de
controle van Mussolini's vertrouwens
man Vecchi de Valcismon, een groo-
ter controle verkregen wordt op het
zeeverkeer van het zuid-oosten van
Europa naar de Middellandsche Zee.
Frankrijk en Engeland is er dus alles
aan gelegen, een dusdanige actie te neu
traliseeren door middel van eer vlootbasis
in Alexandrette, terwijl men de eventueele
anti-Fransche en anti-Engelsch° bewegin
gen de Arabieren in het nabije Oosten
gaat paralyseeren door het Turksche
kromzwaard. Zoo ziet men het althans in
Italië.
Maar nog om andere redenen is de trans
actie met het sandsjak den Italianen een
doorn in het oog. Turkije heeft een oude
rekening te vereffenen met Italië: AnatO'
lië, dat stilzwijgend voor Italië was be^
stemd bij het Londensche verdrag van
1915.
Ansaldo nu, erkent de waarde van den
Turkschen soldaat, maar twijfelt eraan,
of deze met veel geestdrift zal strijden voor
een zaak, die hem feitelijk heelemaal niet
aangaat en dat alleen, omdat er myste
rieuze afspraken zijn gemaakt met andere
mogendheden. Maar de Turken, zoo zegt
hij, zijn met Alexandrette het „kanonnen-
vleesch" geworden voor de Engelschen en
Franschen en moeten dus buiten hun gren
zen marcheeren als de oorlogs-Diana op
haar hoorn blaast!
Men denkt, zegt Ansaldo, de Turken
zoowat overal te gebruiken: tegen Burga-
rije, tegen de Dodekanesos, in het Nabije
Oosten en dan zegt hij, speculeerend op de
antipathie tusschen Egyptenaren en Tur
ken: vooral in Egypte zullen deze troepen
optreden (d.w.z. in een land, dat aan Libye
grenst!) en dus ook in de zóne van het
Suezkanaal.
Engeland heeft niet veel vertrouwen in
de Egyptische troepen. De Egyptenaren
zijn zóózeer uitgebuit door de Engelschen
(aldus Ansaldo) dat de Egyptenaren met
vreugde het uur zien aanbreken, dat zjj
zich definitief van dit juk kunnen bevrij
den. Hierbij komt nog de politiek van
Eygpte-te-doen-deelnemen aari de „om
singeling." Engeland en Frankrijk willen,
tegen de realiteit der dingen in, op Egypte
toepassen het gezegde: „Les amis de mes
amis sont mes amis!" Arme Egyptenaren,
zegt de Italiaan. En zal Egypte dan de
schande moeten beleven, dat Turksche
De Daily Express meldt, dat het
naar aanleiding van een door de
Sovjetreegering geopperd denkbeeld
mogelijk is, dat Halifax zich binnen
kort naar Moskou begeeft om de
onderhandelingen over het niet-
aanvalspact te bespoedigen. Men ver
klaart, dat persoonljjk contact tusschen
de verantwoordelijke staatslieden het
mogelijk zou maken alle moeilijkheden
snel te boven te komen.
Naar aanleiding van een vraag van den
labourafgevr.ardigde Dalton over de onder
handelingen te Moskou, heeft Chamber-
lain in het Lagerhuis medegedeeld, dat
minister Halifax het Russische antwoord
had ontvangen en dat de regeering het in
overle gmet Parjjs bestudeert.
Op een volgende vraag van Dalton of
de berichten in de bladen juist waren, dat
een der grootste moeilijkheden betrekking
zou hebben op nieuwe voorstellen der
Britsche regeering inzake een verdere
uitbreiding van de lijst der te garandee
ren naties, antwoordde Chamberlain:
„Ik acht het thans niet wenschelijk
in bijzonderheden te treden over de
kwestie, welke meeningsverschillen
nog moeten worden opgelost. Het zou
echter een vergissing zijn te veron
derstellen, dat de moeilijkheden
slechts van één kant komen."
Op verdere vragen, op het Britsch-Rus-
sische overleg betrekking hebbend, wei
gerde de premier te antwoorden.
De regeeringen te Parijs en Londen zul
len binnenkort in staat zijn, instructies te
zenden aan haar vertegenwoordigers te
Moskou.
Te Londen zegt men, dat de Britsche
regeering ernstig rekening zal houden
met de Nederlandsche bezwaren. Het
is zelfs mogelijk, dat men er tenslotte
de voorkeur aan zal geven, Nederland
uit te sluiten van de lijst van „ge
garandeerde staten."
Overigens blijft men in Engelsche krin
gen zeer gereserveerd ten aanzien van deze
netelige kwestie. Het merkwaardige is,
dat Engeland in beginsel gekant is tegen
Russische garanties in het westen, die de
positie van Nederland en Zwitserland
raken. Het weet, dat deze landen niet op
garanties gesteld zijn; omdat ze niet pas
sen in hun neutraliteitspolitiek. Nederland
en Zwitserland staan in dit opzicht zui
verder dan de Oostzee-landen, België en
Denemarken, die, hoezeer zij streven naar
een neutrale positie in geval van oorlog,
eenzijdige garanties van groote mogend
heden hebben aanvaard, waarmede de
volstrekte zuiverheid van hun neutrale
positie is aangetast.
Engeland meent, dat aan geen land
garanties mogen worden opgedrongen.
Rusland stelt zich op het standpunt,
dat de kleine landen niet weten wat goed
voor hen is er dat zy tegen hun wil in be
schermd moeten worden.
Het is duidelijk, dat de Russische me
thoden niet bevorderlijk zijn voor de ma-
terieele en moreele versterking van het
vredesfront. Men verneemt te Londen, dat
Duitschland de situatie exploiteert, de
Russen tracht te overtuigen dat Engeland
machteloos is in Oost-Europa, de Oostzee
landen waarschuwt, dat zij verloren zy'n
als zij een garantie van Frankrijk en En
geland aanvaarden, maar in vrede kunnen
leven onder Duitschlands bescherming
Zie vervolg Buitenland pag. 3, 2e blad.
troepen het land bezetten, waardoor de
Egyptenaren een duidelijk idee ervan
krijgen, hoe de Engelschen de Egyptische
afhankelijkheid verdedigen! Wanneer dat
zou gebeuren, blijft er van de Egyptische
onafhankelijkheid en van het Egyptische
leger slechts een vage herinnering en een
illusie over!
Italië rekent op iedere mogelijkheid
eventualiteit, ook op die van de tegen
woordigheid van Turken op Egyptisch
grondgebied.
En Engeland is gehouden Italië op de
hoogte te houden volgens bijlage no 2 van
het Britsch-Italiaansche accoord! O ja, dat
is er óók nog!
