Na drie maanden waakzaamheid.
V
ONS INDISCH HOEKJE.
Mooie, charmante zonnebruining
Langs kust en grens.
M.
fonds m JuiftCnuuo
„Zware studie" van Batakschen toovenaar.
Ergens in Europa ligt een klein
land met een nijvere bevolking, die
van oorlog niets moet hebben, maar
die hard werkt om de welvaart te
verhoogen.
Het is een volk, dat eenmaal een
vorstinne had, die eens heeft gezegd,
dat een klein land ook groot kan zijn.
Zij zeide dat niet maar zoo, doch had
redenen, om zoo iets te mogen zeggen.
Zij zag, hoe haar ingenieurs de
eeuwen door gebouwd hadden, hoe
het huidige geslacht voortging op den
weg der vaderen en hoe het 'tland
aan de zee ontworstelde....
Wij zullen den naam van dat land niet
noemen, ook de tallooze groote daden
niet opsommen, wij zullen alleen verklap
pen, dat menschen van dit land een dijk
gebouwd hebben, waardoor twee deelen
van het rijk als.'t ware aangesloten wer
den. Het trotsche bouwwerk heeft sinds
zijn bestaan de bewondering gewekt van
de gansche wereld en een Jacob van Cam-
pen moge dan in ons land de schepper
van het achtste wereldwonder genoemd
worden, de bouwer van dezen verbin-
dingsdijk is de schepper van wellicht nog
grooter en grootscher wereldwonder.
In dit niet genoemde land heeft men
geen ministerie van oorlog. Want het land
wil geen oorlog. Waar het echter prijs
stelt op zijn onafhankelijkheid, daar heeft
het wel een leger en wel een ministerie
van Defensie. En toen de verbindingsdijk
gebouwd werd, heeft Defensie terecht ge
meend, ook haar stem te doen hooren. En
zij legde verdedigingswerken aan.
Wanneer U ooit eens dit land mocht
bezoeken en dan natuurlijk een tocht
maakt over den breeden dijk, dan zult U
zoowel aan het begin als aan het eind er
van groote blokken zien. 'tls gewapend
beton met een zeer eigenaardige beschil
dering, dewelke men camouflage noemt.
Ge ziet er ook versperringen in diverse
variatie. En overigens merkt ge niets.
Als bijvoorbeeld het Naarder-
meer, waardoor de spoordijk
loopt, nu eens een zeer belangrijke
verbindingsweg was tusschen twee
deelen van ons land, dan zou die
Naardermeerdijk ongetwijfeld in
staat van verdediging gebracht
zijn.
Wij hebben een dijk, die ver
dedigd moet worden. Links van u
ziet ge grijs water, 't lijkt een zee;
rechts kabbelen de golven van
een groot meer tegen de be
schoeiing. En aan de uiteinden
liggen de versterkingen
Die camouflage lijkt niet praettseK,
nochtansze is het wel. Hier is gewerfit
door kunstenaars, die waarschijnlijk les
hebben gehad in Hollywood en zeer be
dreven zijn in het maken van coulissen.
Want ge ziet bijvoorbeeld een deur, die
maar dat had U niet gedacht! géén deur
is. En ge ziet uit de verte een stuk wei
land, om dichterbij gekomen te ontdek
ken, dat een paar donkere, scherp naar
elkaar toeloopende lijnen, met er tusschen
een vakje groen geverfd cement U volko
men in de waan gebracht hebben!
Op het oogenblik zijn deze verdedi
gingswerken behoorlijk bezet, want het
niet-genoemde land is op alle mogelijke
verrassingen voorbereid en zou het heele-
maal niet op prijs stellen, dat een even-
tueele indringer dezen mooien weg zou
gebruiken, om zijn militaire colonnes er
over te vervoeren naar het hart van het
land.
Ook Nederland heeft dijken, die lands-
deelen verbinden. En ook onze dijken zijn
beschermd en in staat van verdediging
gebracht. Kapitein Paters heeft ze ons
getoond en wij hebben een uur lang rond
gedoold door tal van gangen. Moeten wij
1
m.
Automatisch Luchtdoelgeschut.
zeggen, dat hier kazematten liggen, of is
het zuiverder, wanneer wij spreken van
een linie, van een lange rij aaneensluiten
de kazematten?
Doet er niet toe. Als 't kind maar een
naam heeft. Maar hoe dan ook, links en
rechts van den weg, waarop onze auto's
thans staan, liggen verdedigingswerken,
volkomen bomvrij. Wij wandelen en krui
pen door gangen en we staan versteld
over wat we hier zien. Hier staat veilig
opgesteld het infanteriekanon, daar zien
we de zware mitrailleurs in opstelling,
elders ontwaren we een telefooncentrale,
onverwacht staan we voor een hospitaal
met zelfs een operatiezaaltje! We zien
een ondergrondsche keuken, ondergrond-
sche opslagplaatsen voor munitie en voor
voedsel.
Goede genade, wat een aaneensluitend
stelsel van moderne verdedigingswerken.
En hoe is alles zuiver opgesteld. Wij turen
door een periscoop en zien voor ons in
werkelijkheid eenige meters boven ons!
den langen, schier eindeloozen weg.
En als we ons achter een kijker plaatsen
van een der stukken, dan zien we, dat het
stuk gericht staat op eén hindernis. Want
natuurlijk geldt ook hier het axioma: bij
elke hindernis komt een wapen, dat haar
onder vuur kan nemen.
Er liggen aan dezen dijk hoofdzakelijk
politietroepen. Ze wonen in een gezellige
barak, die licht en luchtig is. En ze heb
ben een zeer fraaie recreatiezaal in die
bagak, waar het goed is te vertoeven.
Daar wórdt ons de thee aangeboden;
daar rusten we uit van den kronkeligen
tocht door de „stelling".
En als we uit een der ramen kijken,
dan weten we, dat elke man der bezetting
in luttele seconden de gezelligheid kan
verlaten en met de hand aan den trekker
achter zijn stuk ligt.
De snert van enkele uren geleden lijkt
ons beter dan de warme ontvangst, die
den ongenooden gast hier te beurt zou
vallen!
Een sterke schuilplaats.
Het slot van den dag.
We nemen afscheid van de bezetting,
die ons zoo vriendelijk onthaalde. En de
militaire bussen brengen ons nog ruim
100 K.M. verder, naar een garnizoens
plaats met een even grootsch verleden als
Alkmaar. Daar ontdoen we ons van het
mulle duinzand, dat we urenlang in onze
schoenen hebben meegedragen. En daar
gaan we nog eens vluchtig na, wat ons
deze eerste dag geleerd heeft.
Twee interessante onderdeelen hebben
wij van nabij gezien: de bewaking van
onze kusten en de verdediging van een
belangrijken verbindingsdijk. 't Lijkt ons
meer dan voldoende en als we het goed
gehoord hebben, is de genomen maatregel
zeer voldoende. Modern geschut in vol
doend aantal, geoefende, zelfs zeer ge
oefende manschappen, kader, dat geheel
voor zijn taak berekend is en officieren,
die het verstaan, om leiding te geven en
om met hun menschen om te gaan.
Bijna drie maanden heeft deze bijzon
dere toestand nu al geduurd. De eerste
sensatie is voorbij, het is alles meer ge
woon geworden. En daarom moet meer
en meer zorg besteed worden aan de
handhaving van den goeden geest onder
de bezettingen.
Gelukkig levert dat geen moeilijkheden
op, dank zij mede de verloven, die worden
gegeven en die kunnen worden gegeven,
nu alles op wieletjes loopt. Iedere soldaat
begrijpt, dat hij een taak te vervullen
heeft in deze tijden van onrust en onze
kerheid. En hij waardeere het, dat men
van hoogerhand tracht, die taak zoo aan
genaam mogelijk te maken, zonder dat de
dienst er door geschaad wordt.
Het reeds genoemde muziekkorps, dat in
vrijen tijd repeteert, concerteert regel
matig voor de verschillende detachemen
ten, gezellige avondjes worden georgani
seerd, voetbalwedstrijden een formida
bele wedstrijd tusschen land- en zeemacht
was wel een der „groote" ontmoetingen!
verschaffen spelers en supportérs gezellige
uren, kortom, het is nog niet zoo slecht
dienen op de plaatsen, welke wij dezen
dag bezochten. Al mogen wij niet verhelen,
dat er helaas velen zijn, die in onzekerheid
verkeeren over hun maatschappelijke po-
sitie. Wel zijn verschillende zakenmen-
schen thans vervangen door vrijwilliger»,
maar daarnaast zijn er talloozen, die hun
betrekking moesten verlaten. En zij vragen
zich af, of straks over hoeveel maan
den? hun stoel bezet zal zy'n door
een ander, of dat zij hun zoo plotseling
onderbroken werk weer kunnen her
vatten.
En laat ons als slot van dit gedeelte dan
enkele woorden richten tot al onze lezers,
wie dit betreft.
Uw bediende, uw kantoorchef, uw...en
vult zelf maar in, is onder de v apenen ge
roepen. Hij vertrok op het eerste bevel
naar zijn standplaats, om daar zoo noodig
zijn land, dat ook het uwe is, te verdedi
gen. Hij heeft afscheid genomen van zijn
huisgezin, terwijl hij in groote onzekerheid
verkeerde.
Er zal een tijd komen, dat hij weer te
rugkeert met groot verlof. Zal hij dan zijn
oude betrekking bij u terug krijgen? Want
hij heeft toch al dien tijd ook uw belangen
willen verdedigen, ook een klein beetje
voor u gediend?
Velen van hen doen hun plicht. Slechts
één zorg kennen zij; die der toekomst. En
we gelooven, dat gij, werkgever, een daae
zoudt kunnen doen, door hen reeds nu de
verzekering te geven, dat zijn plaats
slechts tijdelijk door een ander wordt in
genomen, maar dat hij straks weer aan
hetzelfde bureau kan zitten, waaraan hij
zoovele jaren uw zaak heeft behartigd.
Het Lij zoo!
(Wordt vervolgd).
DE BESTRIJDING VAN ZIEKTEN IN HET
AAKDBEIENGEWAS.
In een vergadering van de Commissie
Proeftuin en Wetenschappelijk Aardbeien-
onderzoek bleek de wenschelijkheid om
onder de aandacht van belanghebbenden te
brengen, dat alhoewel er meerdere proble
men om een oplossing vragen, er toch en
kele kwalen zijn, die bestreden kunnen
worden.
Drie dezer ziekten vragen op het oogen
blik den aandacht, n.L de meeldauwziekte,
de zgn. „rijp" en de bladvlekkenziekte.
De meeldauwziekte, veelal kortweg het
„wit" genoemd, kan na den pluk oorzaak
zijn, dat de bladeren naar boven omkrullen.
Waardoor de onderkant zichtbaar wordt.
Vooral na warm en vochtig weer kan de
aantasting zoodanig toenemen, dat een wit
dons op het aangetaste blad zichtbaar is.
Sommige soorten, waaronder Congo en
Dutch Evern, kunnen zoodanig zijn aange
tast, dat de vruchten onverkoopbaar zijn.
Doch ook de Amazone en de Moulin Rouge
kunnen al is het in mindere mate aangetast
geworden, welke aantasting zich meestal
tot het loof beperkt. Hierdoor verzwakken
de planten, waardoor de productie voor het
komende seizoen ongunstig wordt be-
invloed. Om deze zwamziekte in haar op
treden voor het komende jaar te bestrij
den, dient men thans nu de pluk afgeloopen
is, maatregelen te treffen. Deze kunnen be
staan in het volgende: Geen aangetaste
vruchten op het veld achterlaten. Maai
bedden, waarin meeldauw voorkwam af na
den oogst en verbrand het maaisel, waarna
gemest moet worden.
Deze maatregelen strekken om te voor
komen, dat peritheciën (vruchtlichamen)
der zwam, waarvan het volgende jaar de
besmetting uitgaat, in het gewas achter
blijven. Zwavel deze bedden in de lente.
Liefst met fijne ventilatie-zwavel, maar des
noods ook met gewone bloem van zwavel.
Het zwavelen moet geschieden bij warm
weer, midden op den dag, niet 's morgens of
's avonds. De zwam welke het „wit" veroor
zaakt, tast ook augurken, komkommers en
erwten aan. Men moet voorkomen, dat be
smet afval en erwtenstroo via de mest op
aardbeienland wordt gebracht.
De „rijp" wordt veroorzaakt door rups
jes van enkele vlindersoorten, die tot de fa
milie der bladrollers worden gerekend.
en geen verbranden en vervellen met Amilda-Zonnebruin. Flacon 60, Tube 60, Doos 50 en 25 ct.
De studie van onze geneesheeren is
zwaar en duurt lang. Dat weten wij allen.
Zeer weinigen weten, dat de opleiding
van de dokters der primitieven moeilijker
is! Men beseft ook niet, als men een Da-
jakschen of Batakschen medicijnman bezig
ziet een zieke te behandelen, dat diens op
leiding veel veelzijdiger is dan die van
Men kan ze uitsluitend in tweejarige en
oudere aanplantingen aantreffen, waar ze
de bladeren oprollen en samenspinnen. En
kele dezer rupsjes overwinteren, terwijl er
eveneens vlindereieren overblijven. Geluk
kig wordt er in Kennemerland weinig of
nooit met arsenicumhoudende middelen
gespoten. Niet alleen dat dergelijke midde
len in de groentekweekerij te gevaarlijk
moeten worden geacht doch bovendien zou
den dergelijke maaggiften hier geen resul
taten kunnen geven. De bladrollers vouwen
en krullen de blaadjes zoodanig om, dat zij
met een maaggif niet te bereiken zijn. De
beste bestrijding wordt verkregen door de
bedden direct na den pluk tot laat in den
herfst zorgvuldig schoon te houden, waarbij
al het doode en aangetaste blad wordt ver
wijderd en verbrand. Bij sterke aantasting
gaat men er ook in dit geval toe over om
het blad direct na den pluk af te maaien en
te verbranden. Hierdoor lijden de planten
wel eenigszins, doch ook in dit geval doet
een sterke bemesting de planten spoedig
herstellen.
De bladvlekkenziekte, in Kennemerland
beter bekend onder de benaming „roest",
wordt veroorzaakt door een zwam, die in
geen geval tot de zgn. roestzwammen kan
worden gerekend. De benaming „roest" is
in zooverre juist, dat de bladeren die
aangetast zijn een roestig aanzien verkrij
gen. De schade van deze zwam is meestal
niet evenredig aan haar algemeen voorko
men. Toch word de groei der planten bij
sterke aantasting nadeelig beinvloed en
ook dit moet voeren naar vermindering der
komende productie. Het verdient daarom
reeds alle aanbeveling om de bedden direct
na het plukken te bespuiten met 1 pet.
Bordeauxsche pap-oplossing. Vooral wordt
hiermede de besmetting der jonge planten
voorkomen en gaat men de uitbreiding der
ziekte tegen.
zijn Europeeschen collega! De Bataksche
„datoe" (zoo noemt men hem) is naast
dokter ook bezweerder, priester, helder
ziende, bepaler der data voor het planten
en oogsten, leermeester, kenner der litera
tuur, advokaat, kenner der zwarte kunst
(ongewenschte menschen naai de andere
wereld helpen), wandelleeraar! Hij oefent
zijn kunst en zijn wetenschap uit volgens
de aanwijzingen van zijn voorgangers uit
vele generaties. Hij mag de waarheid der
uitspraken van orakels niet uit zucht naar
geldelijk gewin verdraaien of verbergen;
hij mag niet liegen en bedriegen. En al
vinden wij nu ook, dat zijn heele wijsheid
in onze oogen bedrog is, bewust bedrieger
is hij niet! Het gebeurt vaak genoeg, dat
de zieke sterft trots de gunstige uitspra
ken der geraadpleegde orakels, maar dan
verklaart de datoe uit volle overtuiging,
dat de „tondi" (dat is de geest, of ziel
wij hebben er geen woord voor van den
zieke zijn eigen geluk niet heeft willen
aanvaarden Dit neemt niet weg, dat hij
meesterlijk verstaat zijn eigen zak te
spekken.
Zoo eischt hij groote bedragen voor zijn
onderricht. Het gevolg er van is, dat prac-
tisch gesproken, alleen zoons van hoofden
en andere rijke menschen de studie kun
nen betalen. Ze is lastig, moeilijk en tijd-
roovend, maar het vooruitzicht een om
zijn kunst en wetenschap gezien en ge
vreesd toovenaar te worden is dit alles
meer dan waard!
Naast het hoofd bekleedt de „datoe" in
zijn omgeving de hoogste sociale positie.
Zijn woord geniet groote autoriteit.
De leeraaf betrekt de woning van zijn
leerling. Zijn gezin blijft thuis, maar het
moet door de ouders van den leerling wor
den onderhouden.
Als eerste „collegegeld" ontvangt de
leeraar een zwaard, een lans, een mooi
kleed en eenige Spaansche rijksdaalders.
Dan raadpleegt hij een orakel om te zien
of hij succes met zijn leerling zal hebben.
Valt de uitspraak verkeerd uit, dreigt er
dus voor den leerling, zijn familie of den
leermeester gevaar, dan ziet men voor-
loopig van het onderricht af en probeert
het op een anderen, meer geschikten of
gelukkigen dag weer. Is de uitspraak gun
stig, dan begint het methodisch onderwijs
in lezen en schrijven; het leeren kennen
der tooverformules uit de omvangrijke
tooverboeken Soms blijkt het, dat de
„tondi" van den leerling groote moeilijk
heden ondervindt bij het aanleeren van de
hooge wetenschap der spelling, m a. w.
dat hij wat dom is. Maar de leeraar weet
raad. Hij gaat met den leerling naar de
rivier en stopt hem een handvol rijstmeel
in den mond en laat hem nu onder water
duiken, net zoo lang tot het meel is door
geslikt. Dit moet hij zeven keer doen.
Sidderend over heel zijn lichaam stapt de
leerling weer aan wal. De leeraar roept nu
de geesten der voorouders en goden te
hulp om zijn leerling meer verstand te
geven. Hept dit niet, dan gaat hij 's nachts
naar een berg, waar hij onder het opzei"
gen van bezweringsformules de domhei
van zijn leerling in een pot doet, die aan
een tak wordt opgehangen. De bedoeling
hiervan is, dat de domheid in den win®
zal vervliegen. Al die handelingen kosten
geld en geschenken. Blijkt het, dat
leerling niet in staat is het onderwijs
volgen, dan geeft de datoei*t op. De.tje'
dere leerlingen zijn na venoop van tuj»
staat om zelfstandig op te treden, wrat
familie groote uitgaven heeft gekost
hem zelf veel studie en moeite.
Bij de Dajakc is de opleiding ook tüdr
vend en moeilijk. Waar dezen de senru
kunst niet machtig zijn, valt dit deel
het onderricht weg. Alleen moeten ze n
lange litanieën uit het hoofd leeren.
geen zeer goed geheugen heeft, is er
toe in staat. De Dajaks kennen na
priesteressen, tevens dokter, ook vrou
Op bijgaande foto ziet u <»-• der5f A
vrouw. H F. TILLEM^*
STOOMVAARTLIJNEN.
Stoomvaart Mij. Nederland.
Simaloer thuisr. te Amsterdam 21 Ju11-
Moena thuisr. v. Port Soedan 20 Juli-
Christ. Huygens thuisr. te Suez 21 Ju
Poel au Tello thuisr. van Genua 21 Jul'
Poelau Bras uitr. v. IJmuiden 21 Ju
Kertosono J. N. L. v. New Orleans 21
Sembilan thuisr. v. Port Said 22 Ju»;
Tarakan J. N. L. te IJmuiden 22 Ju11-
Tabinta J. N. L. te Belawaï 21 Juli-
Kon. Holl. Lloyd.
Ceres uitr. 21 Juli 14 u.p v. Bremen-
HollandAmerika lijn-
Binnendijk 21 Juli 16 u. te Baltimore-
