DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Tsjcmg Kai Sjek teleurgesteld
over Engelands houding.
Tsjoerigking geeft den strijd
niet op.
Weldra stafbespre
kingen verwacht te
Moskou.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maai den bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk f 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIES
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0 25, groofe
contracten rabat. Groote letters naar olaatsiuimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HKRMS. COSTER ZOON. Voordam C
postgiro 37060. Telel. 3320, redactie 3330.
No 174 Dit oum,Iier bestaal uit drie bladen- Directeurs C. KRAK.
Woensdag 26 Juli 1939
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
141e Jaargang
Washington voigt Engeiands
voorbeeld niet.
Besprekingen te Tokio
vorderen goed.
Druk op de concessies houdt aan.
De Britsch-Poolsche
onderhandelingen.
Oorlogsleening geefc moeilijkheden.
Instorting In Belgische mijn.
Twee dooden.
De algemeene toestand.
Chamberlains
verklaring.
Kans op succes
vergroot.
Lie gedachtenwisselingen tusschen Lon
den en Parijs zullen misschien vandaag
worden voortgezet en t is zeer waarschijn
lijk, dat eerlang een principieel besluit zal
worden genomen, onder voorbehoud van
goedkeuring door de beide regeerirtgen, om
tegen een nader vast te stellen tijdstip mili
taire gedelegeerden naar Moskou te zenden.
ALKMAARSCHE COURANT.
i
Tsjang Kai Sjek heeft in een Maandag gehouden toespraak verklaard, dat Japan
gedoemd is te falen, wanneer het hoopt, dat China zich zal onderwerpen doori
toedoen van chanteerende mogendheden, welke met Japan compromissen aan
gaan of probeert verraders er toe te brengen het Chineesche bedrijfsleven in de
war te sturen.
Hij betoogde, dat er geen sprake kan zijn van eenige parallel tusschen den
huidigen toestand in het Verre Oosten en dien in Europa voor München. Te
spreken over een „München voor het Verre Oosten" achtte hy onjuist. „Wy ge-
looven niet, dat onze vrienden ons zullen verlaten, wanneer wy stand houden".
Sprekende over het vraagstuk der valuta verklaarde Tsjang, dat, ondanks den
jongsten val van den wisselkoers, „de grondslag van ons nationale bedryf even
hecht is als ons militair apparaat". Hy gaf de verzekering, dat de Chineesche re
geering zeer zeker de waarde van de nationale munt zal handhaven, ten behoeve
van wettige transacties buitenlandsche valuta beschikbaar zal stellen en gepaste
maatregelen zal nemen om het hoofd te bieden aan den toestand.
Ten aanzien van de buitenlandsche valuta verklaarde de generaal, dat de
Chineesche regeering reeds een gezonder en rationeeler methode van controle in
studie heeft, welke een grondige en definitieve oplossing van het vraagstuk
beoogt.
De Chineesche autoriteiten hebben
den inhoud vernomen van de formule,
waarop de Britsche regeering heeft toe
gestemd by de beraadslagingen met
Tokio.
kunnen hun teleurstelling niet ver
helen over de houding, welke de
Britsche regeering thans ter conferentie
van Tokio aanneemt, aldus de woord-
voerder van het Chineesche ministerie
van buitenlandsche zaken.
■■Het is ten zeerste te betreuren", aldus
verklaarde de woordvoerder verder, „dat de
Britsche regeering het gepast acht de z.g.
bijzondere eischen der Japansche strijd
krachten in China te erkennen en het is
ook verwonderlijk, dat de Britsche regeering
°P zich zou hebben genomen het den Brit-
schen autoriteiten en onderdanen in China
ouidelijk te maken, dat zy moeten afzien
van daden of maatregelen, welke nadeelig
zouden zijn voor de Japansche strijdkrach
ten bij het doel, dat die zich stellen.
De Chineesche regeering merkt met ze-
ere voldoening op, dat Chamberlain in het
agerhuis heeft verklaard, dat het voor
oot-Britannië onmogelijk is zyn politiek
P voorschrift van een andere mogendheid
,,prWlizl8en en dat Chamberlain gisteren de
vervi enn® beeft gegeven, dat de Britsche
do na!m,g geen enkele wijziging brengt in
"e Bntsche politiek in China.
De Chineesche regeering vertrouwt
oprecht, dat ondanks de misvattingen
waartoe de bekendmaking van de for
mules aanleiding heeft gegeven, de
ritsche regeering een standpunt zal
uinemen, dat in overeenstemming is
haar wettelijke en moreele ver
achtingen jegens China by de behan-
e mg van de z.g. geschillen over
en dcor baar optreden de vast
beradenheid van haar politiek ten aan-
n van den door ce Japansche agressie
apen toestand zal bewijzen".
Dg c^h neeSChe rmbassade,»r bij Halifax.
dagavDndWep!1SChe1 ambassadeur heeft Maan-
Halifax n lanSdurig onderhoud met
vroeg van Waarin hij om een verklaring
Geoord tn«„v,en aantal punten van het
Juiste bedoel in aig'e en Arita en van de
Reuter m .van bot accoord.
uadruk de v. Weten' dat Halifax met
en henvpur?ekeringen, door Chamber-
®rbaald heeft 'n, et Parlement gegeven,
Miziging v, dat bet accoord geenerlei
te^kent of ltsche politiek in China
^gelijke'h nteen weigering, China alle
"uip te verleenen.
Vraagd ofLa,gerhuis heeft men Simon ge-
'en zou n regeer'ng geen maatrege-
oiatie van Ten^°m 66n verdere depre-
gaan Chineeschen dollar tegen
baudhaviraanëeZien Britscbe politiek
beoogen Van deze valuta scheen te
dergelijke ÏÏTjï antwo°rdde, dat „voor
toodig »0]1 egelen een nieuwe wet
6 <QU zyn"t
Washington voigt het Engelsche
voorbeeld niet.
In kringen te Washington, die eenig gezag
hebben, voorspelt men, dat de regeering der
Ver. Staten niet van baar politiek in het
Verre Oosten zal afwyken, ongeacht de
houding van Engeland. Ambtenaren van het
ministerie van buitenlandsche zaken zeiden,
dat Washington niet voornemens is een
overeenkomst te sluiten, zooals Engeland
gedaan heeft, zelfs al zou Japan daarop ho
pen. In het algemeen betreurt men de ge
volgen, die de BritschJapansche over
eenkomst voor het moreel der Chineezen
kan hebben, hoewel men erkent, dat Enge
land eenige verontschuldigingen kan aan
voeren, in de eerste plaats zyn zorgen in
Europa.
Chineesche commentaar.
De Chineesche minister van buitenland
sche zaken, Wang Tsjoeng Wei, heeft tegen
over een vertegenwoordiger van Havas ver
klaard, dat de politiek van China tegenover
een vertegenwoordiger van Havas ver
klaard, dat de politiek van China tegenover
Engeland geen verandering heeft ondergaan.
„Echter zyn wy", zoo zeide hy, „eenigszirs
teleurgesteld over de verklaringen van
Chamberlain in het Lagerhuis, want zij zijn
vaag". Na te hebben opgemerkt, dat het
accoord van Tokio zuiver eenzijdig is, aan
gezien alleen Engeland concessies aan Japan
heeft gedaan, verklaarde de minister:
„Engeland heeft er aldus in toegestemd,
maatregelen te nemen tegen Chineesche
De Japansche minister van buiten
landsche zaken Arita heeft gisteren
den geheimen raad verslag uitge
bracht over de Britsch-Japansche be
sprekingen en verklaard, dat deze
goede vorderingen maken.
De voltallige delegaties zijn gisteren
tweemaal bijeengekomen. De besprekin
gen van hedenochtend gingen over het
rapport, dat is ingediend door de commis
sie inzake de kwesties van handhaving van
orde en rust in de Britsche concessie te
Tientsin.
Blokkade blyft.
In een interview met de „Asahi" heeft
generaal Haroehiko, de commandant van
het Japansche garnizoen te Tientsin ver
klaard dat, tenzij de Engelschen hun
goede trouw toonen, gevreesd moet wor
den, dat het accoord van Tokio niet meer
dan een vodje papier is. De onderhande
lingen moeten beoordeeld worden naar de
concrete resultaten. „Natuurlijk zullen de
militaire autoriteiten te Tientsin niets ver
anderen aan den tegenwoordigen vorm van
de blokkade der concessies".
Domei meldt, dat ook de Japansche mi
litaire autoriteiten in Noord-China be
sloten hebben de maatregelen tegen de
Britsche concessie te Tientsin niet te ver
zachten, alvorens Engeland de overeen
komst van Tokio in practyk brengt.
Japansche druk op de concessie
te Kanton.
Uit Sjamien, de concessie te Kanton,
wordt vernomen, dat de Japansche druk
op de concessie de laatste dagen merkbaar
is toegenomen. De Paarlrivier zal morgen
gesloten worden voor de Britsche, Fran-
sche en Amerikaansche kanonneerbooten,
die de buitenlandsche bewoners van Sja
mien gewoonlyk van voedsel voorzien.
Men heeft talrijken Chineeschen firma's
te Kanton verboden zaken te doen met
buitenlandschen firma's te Kanton ver
boden zaken te doen met buitenlandsche
banken en zakenlieden te Sjamien. Een
controle op alle personen, die de conces
sies betreden of verlaten, wordt voor
bereid.
patriotten, doch het accoord voorziet niet in
maatregelen tegen pro-Japansche Chineesche
terroristen, noch in onderdrukking van de
anti-Britsche beweging". De minister besloot
met den wensch uit te spreken, dat Enge
land zal inzien, dat het in zijn eigen belang
is, China niet in den steek te laten.
Wellington Koo, de Chineesche ambassa
deur te Parijs, heeft in een verklaring voor
de pers een protest laten hooren tegen het
Britsch-Japansche accoord, dat, naar hy
zegt, moeilijk vereenigbaar is, met de Brit
sche politiek in het Verre Oosten, en dat in
China met bittere verrassing is ontvangen.
Hij sprak de vrees uit, dat het accoord niet
bevorderlijk zal zijn voor de zaak van den
vrede in het algemeen.
In het Lagerhuis heeft Simon ver
klaard, dat de besprekingen met de
Poolsche delegatie betrekking hebben
op twee afzonderlijke punten. In de
eerste plaats heeft de Britsche regee
ring aangeboden, uitvoercredieten tot
een bedrag van acht millioen pond te
garandeeren.
Ten aanzien van het tweede punt, de
contante leeningen van Engeland en
Frankrijk aan Polen, is men er niet in
geslaagd de voorwaarden zoo spoedig vast
te stellen, dat het huis vóór het reces de
wetgevende maatregelen zal kunnen be
handelen.
Simon verklaarde voorts, dat het de
bedoeling was, dat de exportcredieten den
aankoop van oorlogsmateriaal in Enge
land voor de Poolsche regeering zouden
vergemakkelijken. Men vroeg den minis
ter, of Polen, indien het wapentuig noodig
had, dat Engeland niet kon leveren, geen
aankoopen in de Vereenigde Staten of el
ders zou kunnen doen. Simon antwoordde,
dat Frankrijk en Engeland volkomen be
reid zijn Polen by het aankoopen van mu
nitie in andere landen te helpen, indien de
voorwaarden daarvoor geregeld kunnen
worden.
Op de vraag, of er van de zyde der
Britsche regeering eenige moeilijkheid ge
rezen was tegen het verstrekken van een
deel der leening in goud of buitenland
sche valuta, antwoordde Simon, dat hy er
de voorkeur aan gaf geen gedetailleerde
beschrijving van de moeilijkheden, welke
van technischen aard waren, te geven.
De Brussische „Vingtieme Siecle"
berichtte gisteravond dat zich gisteren
een instorting heeft voorgedaan in de
steenkolenmijn „Du Hasard" te Miche-
roux, in de schacht, welke „Beau Jar-
din" wordt genoemd, waardoor vier
mijnwerkers werden bedolven.
Een deel van de galerij, waar de mannen
werkten, stortte op hen neer, zonder dat zij
pogingen konden doen om te vluchten.
Opgeschrikt door het lawaai van de in
storting snelden de arbeiders uit andere
galerijen toe en zij begonnen onmiddellijk
met het reddingswerk. Tenslotte slaagden
zij erin twee der bedolvenen, overdekt met
wonden, doch nog levend, te bergen. De
beide anderen waren reeds gestikt.
Het parket van Luik en de mijnraad heb
ben zich naar de plaats des onheils bege
ven om een onderzoek in te stellen naar
de oorzaak van de instorting.
De verklaring vrn Chamberlain over de
BritschJapansche onderhandelingen heb
ben niet de gewenschte duidelijkheid ge
bracht. Het voorloopig accoord met Tokio
is in zulke algemeene termen vervat, dat
van de uitwerking, in de practijk zeer veel
zal afhangen. Dat de betrekkingen tusschen
Londen en Tokio belangrijk gewijzigd zijn
is wel zeker. Hoe groot de draagwijdte
van het accoord is, is met geen mogelijkheid
vast te stellen.
Gaat men het verloop der onderhande
lingen na, dan is het duidelijk, dat Engeland
gezwicht is voor den Japanschen eisch om
het conflict te Tientsin te regelen, nadat
men het eens was over den „achtergrond"
van het geschil. Japan heeft hiermee een
erkenning de facto van Engeland verkregen
voor bepaalde, door Japan beheerschte, dee-
len van China.
In het voorloopig accoord staat, dat Enge
land „ten volle den tegenwoordigen toe
stand in China erkent", dat „zoolang deze
staat van zaken voortduurt, de Japansche
strijdkrachten in China speciale rechten
hebben tot het beschermen van haar eigen
veiligheid èn het handhaven van de open
bare orde in gebieden in haar macht" en dat
zy „alle oorzaken of daden moet onderdruk
ken, die haar kunnen tegenwerken of
waarvan hun vijand profijt kan trekken".
Uit deze zinsneden is op te maken, dat
Japan by de regeling van de kwestie-
Tientsin in belangrijke mate zijn zin zal
krygen.
Ondanks het feit, dat Chamberlain heeft
verklaard, dat in ne politiek t. a. v. China
geen enkele wijziging is gekomen, beteekent
deze erkenning in feite van het Japansche
gezag in bepaalde deelen van China een rao-
reelen steun aan den Japanschen invaller,
die wel degelijk in het nadeel van China
werkt. Chamberlain moge dan ook ten
sterkste ontkennen, dat van een uitlevering
van China aan Japan geen sprake is, dat de
overeenkomst voorts aan Engeland niet ver
hindert credieten aan China te verleenen,
„voor welk doel dan ook" de feiten
spreken voldoende cm deze verklaring niet
zonder eenige reserve te aanvaarden. Daar
is namelijk het feit, dat de Chineesche dol
lar, die tot nu toe met Engelschen steun op
peil werd gehouden, plotseling is ingestort.
Een tegemoetkomende houding t. a. v. de
door Japan in China ingevoerde munt, de
yoean, schijnt te verwachten.
Het afgesloten voorloopig accoord is on
rechtvaardig tegenover China, dat juist nu
moreelen en financieelen steun zoo noodig
heeft. Het accoord is in strijd met het votum
van den Volkenbond, die den leden heeft
aangespoord China zooveel mogelijk te
ondersteunen in zijn strijd tegen het Ja
pansche imperialisme. Het is bovendien m
strijd met het Negen-mogendheden verdrag,
dat de politieke onafhankelijkheid en inte
griteit van China moest verzekeren.
Engeland zal dit accoord dan ook niet ge
sloten hebben uit sympathie voor Japan
Het zal hiertoe uitsluitend zijn overgegaan
oir dat het meende niet anders te kunnen.
Inderdaad was het voor Chamberlain een
buitengewoon moeilijke situatie, daar zijn
standpunt, dat Engeland in het Verre Oosten
op het oogenblik geen oorlog kan riskeeren,
niet onbegrijpelijk is. De overweging, dat in
Europa het anti-agressiefront nog steeds
niet gesloten is door de vertraging der on
derhandelingen te Moskou, heeft natuurlijk
zyn invloed doen gelden.
En toch doet deze compromis-
politiek in Oost-Azië weinig sympathiek
aan. Terwijl in Turopa de politiek van Enge
land de rust en de veiligheid moet ga
randeeren, den vrede er tot op zekere
hoogte het recht moet nandhaven, wordt in
het Verre Oosten China wellicht het slacht
offer van een nieuw „München". In Ame
rikaansche kringen voelt men dit blijkbaar
eveneens zoo. Zij beseffen dat de „zorgen in
Europa" eenigszins als verontschuldiging
kunnen dienen, maar verklaren zelf nooit
een overeenkomst met Japan te zullen slui
ten en van de thans gevolgde politiek niet te
zullen afwyken.
Wanneer de Ver. Staten nu echter eens
wat meer daadwerkelijken steun aan de
Engelsche positie in het Verre Oosten had
den verleend, was het dan ooit tot een der
gelijk schadelijk compromis gekomen? Scha
delijk omdat deze overeenkomst eenerzijds
voor China een tegenslag beteekent in zijn
strijd tegen de Japansche invasie ander
zijds omdat de hoop, dat Japan de Engelsche
belangen thans zal ontzien en zich by een
algemeen conflict neutraal zal houden, een
uiterst riskante speculatie Meekent. D;
man van het compromis" h;-eft zich by het
accoord te München radicaal vergist in de
mentaliteit der verdragsluitende partijen.
Het heeft er werkelijk den schijn van, dat
deze vergissing zich in het Verre Oosten
thans opnieuw zal herhalen.
De diplomatieke correspondent van
de „Daily Telegraph" meent te weten,
dat de Britsche regeering thans bereid
is, aan Moskou te verzoeken stafbespre
kingen tusschen de beide landen te
openen zonder te wachten tot de bij
zonderheden van het ontworpen drie
zijdige anti-agressiepact zijn uitgewerkt
Waarschijnlijk zullen in een zeer nabije
toekomst stafofficieren van alle drie de
diensten naar Moskou worden gezon
den.
Volgens den diplomatieken mede
werker van de „Times" heeft Seeds
vandaag nieuwe instructies ontvangen
en zal dan de geheele kwestie uit een
anderen gezichtshoek worden bezien.
Het voorgestelde pact zou uit 2 deelen
bestaan, een politiek en een militair
tezamen vormend hetgeen de Russen
een „organisch politiek-militair geheel"
noemen.
Tot dusver is de nadruk by de onderhan
delingen uitsluitend gelegd op het politieke
deel, in welk opzicht op de meeste punten
overeenstemming is bereikt Daar sommige
punten echter nog regeling behoeven, is
men op de gedachte gekomen, spoedig met
de militaire besprekingen te beginnen, op
dat beide deelen terzelfdertijd van kracht
worden, hetgeen van den aanvang af de
wensch der Sovjets is geweest.
Als men op dezelfde wyze te werk gaat als
by de besprekingen met Polen en Turkije,
zou een sterke Britsche missie naar Moskou
gaan, doch tot dusver is nog geen officieele
mededeeling gedaan.
De gedachtenwisselingen tusschen Parijs
en Londen zijn gisteren direct hervat na de
ontvangst der rapporten van de ambassa
deurs van Frankryk en Groot-Britannië
te Londen over hun laatste onderhoud met
Motolof.
Bonnet heeft gisteren den zaakgelastigde
van Groot-Britannië ontvangen. Gistermid
dag heeft de minister een telefoongesprek
gehad met Cirbin, den Franschen ambassa
deur te Londen.
In welingelichte kringen te Parijs meent
men te weten, dat de besprekingen tus
schen Parijs en Londen betrekking hebben
op nieuwe instructies aan de vertegenwoor
digers van Frankrijk en Engeland te Mos
kou voor hun volgend onderhoud met Molo-
tof en in het bijzonder voor de kwestie der
opening in een min of meer naast toekomst
van bespreking der generale staven van de
drie mogendheden. Het schijnt niet, dat de
beslissing hiervoor reeds genomen is.
Men heeft niettemin den indruk, dat
na de jongste bespreking te Moskou de
onderhandelingen over eigenlijke poli
tieke en diplomatieke kwesties in een
voldoende gevorderd stadium, zijn ge
komen om de opening van besprekin
gen van militairen aard gunstig te be-
oordeelen.
Volgens de „Petit Parisien" verwacht
men, dat als alles goed blijft gaan binnen
een tiental dagen te Moskou besprekingen
tusschen de generale staven kunnen worden
geopend. Van Fransche zijde zou generaal
Doumenc, de commandant van het leger
korps te Rijssel en weldra lid v. d. opper
sten oorlogsraad, met het voeren van de
technische onderhandelingen worden belast.
De naam van den Engelschen generaal, die
tezelfdertijd naar de Russische hoofdstad
zou worden gezonden, is nog niet bekend.
Optimisme.
De Engelsche arbeidersafgevaardigden
Greenwood heeft gisteren een bezoek aan
Chamberlain gebracht. Men meent te weten,
dat hij inlichtingen heeft ingewonnen om
trent den voortgang by de BritschRussi
sche onderhandelingen. Na het onderhoud
was men in labourkringen veel optimisti
scher gestemd ten aanzien van de kansen
op een accoord.
