DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Forsters rede brengt geen sensaties. Deze Coarant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 mat ten bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, franco door het geheele Rijk 2.50. Losse oummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN: Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groofe contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HKRMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telei. 3320, redactie 3330. Ho. 188 Dit nummer bestaat uit twee bladen. Directeur: C. KRAK. Vrijdag 11 Augustus 1939 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. 141e Jaargang Profest tegen „de voortdurende bedreiging met oorlog door de Polen". Wii willen terug naar het rijk". Franco krijgt dictatoriale macht. Poolsch-Duitsch grens incident. Een Duitscher gedood. Indruk te Warschau: torster vertelde geen nieuwe. Wapens in het protectoraat moeten worden ingeleverd. Japansche troepen op den terugtocht. De algemeene toestand. Forster sprak. Nog geen instructies aan Craigie. Fransche en Engelsche protesten te Tokio. Militaire delegaties te Leningrad Nieuws in 't kort. ALKMAARSCHE COURANT. De nationaal-socialistische gouw leider te Dantzig, Forster, heeft gisteravond bij een groote protest- betooging de aangekondigde rede gehouden, welke door den Deutsch- landsender en eenige andere radio zenders werd verspreid. Torster zeide o.m. het volgende: „In een emstigen tyd zijn wij bijeengekomen om met kracht te protesteeren tegen de sedert weken door Poolsche sprekers en bladen tegenover Dantzig geuite bedreigingen met °°Men meene niet, dat wij dit doen om de wereld een nieuwe sensatie te geven; daar toe is de toestand te ernstig. Het zou ons aangenamer zijn, als wü een dergelijke be tooging niet behoefden te houden, maar de dagelijksche bedreigingen der Polen dwin gen ons er toe. Wij zouden dit niet hebben gedaan, in dien er slechts sprake was van enkele op zich zelf staande gevallen of als de Poolsche dreiging van geen beteekenis was, maar daar de dreigementen geregeld en dagelijks worden herhaald, daar ook officieele Pool sche kringen er aan deelnemen en ze zelfs inspireeren, zijn wij genoopt duidelijk onze meening te zeggen. Men doet in Polen alles om den haat tegen alles wat Duitsch is te doen toenemen en ik moet derhalve verklaren, dat, als wij duidelijk onze meening zeggen, niet wij, Dantzigers, onrust en opwinding veroorza ken, doch diegenen, die thans reeds sedert maanden onophoudelijk op de meest onver antwoordelijke wijze ophitsen tot oorlog. Dat wü gelijk hebben, wanneer wij einde lijk een dergelijke protestbetooging hou den, bewijzen uitlatingen van Poolsche bla den gedurende de laatste maanden. In bij zonderheden daarop in te gaan, is onmoge lijk". „Het antwoord, dat wij er op hebben te geven, kan in weinig woorden wor den samengevat. Polen gelieve van het volgende kennis te nemen: 1. bedreigingen met oorlog, al zijn deze nog zoo uitdagend, schrikken ons geens zins af en zullen in Dantzig geen teeke nen van angst te voorschijn roepen; 2- wij, nationaal-socialisten, hebben er voor gezorgd, dat de bevolking van Dantzig in dezen tijd van zoo hevige spanningen haar zenuwen niet verliest, omdat zij op grond van de tot nu toe opgedane ondervinding het vertrouwen eeft in de nationaal-socialistische lei ding, dat deze op een bepaald oogenblik bet juiste doet; 3. wij hebben de laatste weken in Dant- ZIg alles gedaan om iederen overval of aanslag, van welken aard ook, op Dant- 21f> af te weren en op overeenkomstige wyze te beantwoorden. Polen moge er van doordrongen zijn, at Dantzig niet all^n en verlaten op e wereld staat, doch dat het Groot- uitsche rijk, ons moederland, en onze rer Adolf Hitier te allen tijde beslo- u zijn in geval van een aanval van S^e zDde ons in het afslaan daar- JJ* bij te staan. duidelijk^00 n^et d°°rgaan. Het moet ieder van Vpr^'i?' Welb een misdaad het dictaat Dantzig en' beteebent ten opzichte van Niet slppht 8 ..grensregeling in het oosten, meening JLWy', Du^scllers> zÜn van deze buitenland Vele leidende mannen in het bebben sedert6*™3' Engeland en frankrijk, zen op den u Jaar herhaaldelijk gewe- oosten van v oudbaren toestand in het Torste uroPa"- voor en aino eenige dergelijke uitlatingen 2ich met He t v°ort: »alle volken houden doch wü -°mst van Dantzig bezig. Wel in (je zigers, hebben daartoe zeker klaren daaronr 6 bet recht. Wij ver- atlgeveer acht 'S sedert zijn stichting, dat is u2its*he stad gewS k"8' St8edS een °8r" k®ele geschkdi^88^ gedurende zijn ge- ,ai}d te beslisspnS tot.1919 slechts Duitsch- sbben zelfs in de Dantzigers ?tefa" Batorvm^"6 den Poolschen koning erUggeslagen pn Seweld van wapenen zlT hij Probee]'dp° dCapitulatie gedwongen. hechten der oud r> rechten, speciaal de oude Duitsche Hanzestad, te beknotten. De Dantzigers van heden vree zen de kanonnen van Rydz-Smigly evenmin als hun voorouders de kanonnen van den Poolschen koning hebben gevreesd; 3. Dantzig werd in 1919 ondanks veelvul dige eensgezinde protesten van zijn bevol king van het moederland afgescheiden; het door den Amerikaanschen president Wilson in zijn veertien punten aangekondigde zelf beschikkingsrecht der volken werd door deze willekeurige handeling op de meest onverbiddelijke wijze met voeten getreden; 4. De sedert de afscheiding verloopen jaren hebben het onweerlegbare bewijs ge leverd, dat Dantzig en zijn bevolking eco nomische en cultureele schade van allerlei aard hebben geleden; reeds alleen het feit, dat aan de haven van Dantzig, welke Po- lens eenige toegang naar zee zou zijn, wes halve men Dantzig van het rijk had afge scheiden, met wreede stelselmatigheid steeds meer de levensrechten zijn ontnomen, zoodat de haven van Dantzig reeds thans tegenover Gdynia op de tweede plaats komt, bewijst, dat Dantzig van Polen slechts economisch nadeel en geen voordeel heeft. De beleedigingen, welke den Duitschers in Dantzig de laatste twintig jaren door spe ciale Poolsche maatregelen zijn aangedaan, vormen een speciale bladzijde; 5. De voortdurende chicanes tegenover de Dantzigers op ieder gebied van het openbare leven en de omstandigheid, dat Dantzig zonder dat de bevolking werd geraadpleegd van het ryk werd afgescheiden, is sedert twintig jaren voor alle Dantzigers aanleiding tot de leuze: Wij willen naar het rijk terug. 6. De bevolking van Dantzig is het thans volkomen duidelijk, en zij gelooft rotsvast, dat het uur der bevrijding komt, d.w.z. dat Dantzig weer tot het Duitsche rijk terugkeert. 7. De Dantzigers zien in voorbeeldige eensgezindheid en met buitengewone liefde en vereering op naar hun leider Adolf Hit- Ier, van wien zij overtuigd zijn, dat hy hun verlangen in het rijk terug te keeren, zal vervullen en daarmede weer het zelfbe schikkingsrecht der Dantzigers doet gel den, hetgeen men hun in 1919 heeft gewei gerd. In dit plechtige oogenblik geloof ik", al dus Forster aan het slot zijner rede, „dat wij niets beters kunnen doen dan de gelof te afleggen, dat wy elkander trouw zullen blijven, wat ook moge gebeuren, dat wy Franco heeft gisteravond mede gedeeld, dat leger en Phalanx tezamen een kabinet hebben ge vormd. Franco zelf wordt president met de macht decreten uit te vaardigen zonder iemand te raad plegen. De minister-zetels zijn als volgt verdeeld: Buitenlandsche zaken kolonel Beigbeder; Binnenlandsche zaken Serrano Suner; Le ger generaal Varela; Marine vice-admiraal Moreno; Luchtvaart generaal Yague. De nieuwe Spaansche regeering, waar door alle macht in handen van Franco wordt gelegd, heeft twee kenmerkende eigenschappen: in de eerste plaats geeft het den wensch te kennen van Franco, dat leger, marine en luchtmacht zoo sterk mo gelijk worden gemaakt en in de tweede plaats blijkt hieruit de wil een samengaan tusschen leger en phalanx tot stand te brengen. De verbinding wordt gevormd door de drie ministers zonder portefeuille: Munoz Grande, Gamero en Mazas. In een officieel Poolsch communiqué wordt medegedeeld, dat zich Woensdagavond aan de Poolsch-Duitsche grens in Silezië een incident heeft voorgedaan, waarbij een Duitscher werd gedood. Volgens de Poolsche lezing zyn drie ge wapende Duitschers de grens overgestoken. De Poolsche grenswacht heeft hen aangeval len, toen zij zich op Poolsch gebied bevon den en na hen te hebben aangeroepen. Een schermutseling ontstond, waarin een der Duitschers werd gedood. Toen de Poolsche grenswacht versterking kreeg, vluchtten de beide anderen. Na de schermutseling werden ter plaatse twaalf revolvers en duizend patronen gevonden. iederen aanval op dezen heiligen Duitschen bodem met de ons ter beschikking staande krachten vastbesloten zullen afweren en ieder bevel van onzen leider Adolf Hitier, dat hij ons geeft, tot uitvoering brengen. Moge de dag niet meer ver af zijn, waar op wy hier samenkomen, niet voor een pro testbetooging, doch voor de viering van de hereeniging van Dantzig met het Groot- Duitsche ryk". Forster heeft tenslotte het volgend tele gram aan Hitier gezonden: „Mijn leider. Tienduizenden Duitsche Dantzigers, die op de protestbetooging tegen de Poolsche bedreigng Dantzig met kanon nen plat te schieten, op de pleinen der eeuwig Duitsche stad Dantzig vergaderd zijn, zien met het grootste vertrouwen tot u op en groeten u met eerbeid en onschok- bare trouw als hun leider". Politieke kringen te Warschau kennen geen enkel belang toe aan de gisteren door gouwleider Forster afgelegde verklaring, daar deze afkomstig zyn van een par ticulier persoon, die geen enkele officieele functie gekleedt in het gebied van Dantzig. D ze zelfde kringen zijn van meening, dat de toespraak van Forster een verkla ring voor binnenlar.dsch gebruik is welke betoogt de Dantzigers, die zich laatst zeer ongerust gevoelden door de vrees, dat zy het slachtoffer zouden kunnen worden van een onderneming met onberekenbare gevolgen, te bemoedigen. Voorts merkt men op, dat de redevoe ring van Forster geen enkel nieuw element naar voren brengt en zich bedient van en tallooze malen door de Duitsche propagan da herhaalde argumenten, en duidelijk doet blijken, dat het rijk zich minder in teresseert voor het lot van Dantzig dan voor een herziening van de kaart in Oost- Europa. De heer Forster veroorlooft zich onder inspiratie van de Duitsche pers melding te maken van een zoogenaamd door maarschalk Smiglrydz in 1931 uit gesproken redevoering, die .zooals in een officieel Poolsch dementi werd vastge steld, nimmer werd uitgesproken. Indien alle verklaringen van Forster zoo be trouwbaar zyn, weet men welke waarde men er aan moet toekennen. De rijksprotector in Bohemen en Mora- vië heeft een verordening uitgevaardigd, krachtens welke in het protectoraat alle wapens, deelen van wapens, ontplofbare stoffen en munitie binnen twee weken na de afkondiging der verordening moeten worden ingeleverd. Voor het produceeren, in bezit hebben en dragen van wapens en ontplofbare stoffen is vergunning noodig en de bestaande vergunningen loopen einde van dit jaar af. Overtreding van de bepalingen wordt in lichte gevallen gestraft met gevangenis, in ernstige gevallen met tuchthuis tot vyf jaar. In zeer ernstige gevallen kan zelfs de doodstraf worden uitgesproken. De Japansche troepen in Noord-Hoepeh trekken naar het Zuidwesten terug, na een heftigen aanval van de Chineezen, aldus meldt Reuter uit Tsjoengking. De Japan sche troepen hebben hierbij zware verlie zen geleden en hun linie is ineengestort. Zij trekken thans terug op Soeisjen. De Dantzigsche gouwleider Forster heeft gesproken. Zyn als zeer belangrijk aange kondigde rede heeft echter geen enkele verrassende mededeeling opgeleverd. De mededeeling „Dantzig will heim ins Reich" en de zoo geliefkoosde uitdruk king „Dantzig ist eine urdeut„che Stadt" ze zijn ons in den jongsten tijd te zeer vertrouwd geworden om nieuw" of „verrassend" te mogen heeten. Welke ver rassing de gouwleider dan ook nog voor ons in petto heeft, een verrassing, die hij vóór zijn rede had aangekondigd, is niet bepaald duidelijk. Men zou uit het feit, dat ook nü nog geen onherstelbare dingen zyn gezegd, misschien kunnen concludeeren. dat Hitier een aanslag op Dantzig niet direct aan durft. Maar het kan óók zijn, dat de mededee ling van Forster, dat Dantzig „terug zal keeren naar het rijk" een veel dreigender beteekenis heeft, dan de door het gebeu ren van dezen tijd afgestompte Europeesche toeschouwer wel kan vermoeden. Het feit bestaat nu eenmaal, dat Hitier zyn plannen niet van te voren pleegt aan te kondigen. De starre mededeeling, dat het „zal gebeuren" hoe dan ook; dat slechts één wenk van Hitier voldoende zal zijn om den Anschluss te proclameeren; het telegram aan den „Führer" bepaald geruststellend is dit alles niet. Maar het is nu eenmaal zóó, dat we leven op korten termijn en al lang bly zijn als niet direct onherstelbare gevolgen zijn te voorzien. Met alle macht moet blijkbaar de voor stelling worden gewekt alsof Polen de zelfstandigheid van de stad Dantzig be dreigt. In alle toonaarden wordt verteld, dat, als Polen één vinger durft uitsteken, het op verzet kan rekenen, een verzet, waarin Dantzig niet alléén zal staan. Nu weet ieder, dat Polen genoegen neemt met den status quo, er dus niet denkt zich aan de rechten van de stad te vergrijpen en uitsluitendzal optreden als reactie op een onrechtmatige daad van de stad zélf. Dat de juiste toestand in Dantzig zelf echter volslagen onbekend is, bleek gis teravond .naar al te duidelijk uit het in stemmend gejuich bij en het critiekloos aanvaarden van de verschillende aperte onjuistheden die Forster debiteerde. Een weloverwogen, rustig bezonnen houding van Dantzigs bevolking, die stelmatig ge bracht is in een toestand van delireerende „Sehnsucht" naar het al-Duitsche moe derland, is niet te verwachten. De leiding, in laatste instantie Hitier zelf, spreekt het laatste woord. Of dit een verstandig, re delijk woord zal zijn? Veel reden tot op timisme is ei niet. Beteekent de rede van Forster eenerzijds niet een nieuwe stap tot een gewelddadig conflict ander zijds geeft ze geen enkele hoop op een op lossing langs den weg van de onderhan- Want onderhandelingen aanknoopen be teekent rekening houden met compromis sen en daarvan is het nationaal-socialisme niet thuis. Dit is een belangrijk Poolsch argument: het wil nog steeds maar alleen zonder dwang onderhandelen met Duitschland. Het heeft op vele punten reeds toege geven- punten, waarop het feitelijk niet had hóórer toe te geven omdat het prac- tisch beteekent, dat de „Vrije Stad van uit Duitschland wordt bestuurd en dat voor de minderheden in Dantzig het woord Freistadt" een tamelijk ironische ge voelswaarde heeft gekregen. Polen wil echter niet toegeven aan den eisch, dat Dantzig terug moet keeren tot Duitschland en evenmin wenscht het te onderhandelen over het afstaan van de corridor. Het heeft daar zyn goede redenen voor. Want het beseft maar al te goed, dat een loslaten van Dantzig een aanmoediging beteekent om nieuwe eischen te stellen. Eerst de corridor, daarna Silezië, vervol gens wéér een ander gebied, dat de Duit sche machtshonger en het streven naar „Lebensraum" moet bevredigen. Het is het besef, dat in het licht der historie het toelaten van een aansluiting de inleiding beteekent van een reeks nieuwe eischen en nieuwe concessies, dat Engeland en Frankrijk Polen doet steunen in zijn verzet tegen het drijven der nazi's in Duitschland en in Dantzig. Het is tragisch te moeten beseffen, dat de zelfstandigheid van het Tsjechische volk tegen zijn zin is opgeofferd, terwijl enkele maanden later de zelfstan digheid van de stad Dantzig, óó1' tegen den zin der inwoners, moet worden gehand haafd. Dantzig is een Duitsche stad en diende in normale tijden bij een normale regeering, die het zelfbeschikkingsrecht z 1 f niet geschonden had, tot Duitsch land terug te keeren als het dat wilde. Maar voor Hitier beteekent de verove ring van Dantzig slechts een etappe in zijn opmarsch ter verwezenlijking van machtsdroomen, die vooi den vrede op den duur fataal zullen zijn. Het is daarom, dat Dantzigs zelfstan digheid gehandhaafd zal worden. Dantzig krijgt den steun, die het niet wil dezelfde steun, die aan Tsjecho- Slowakije, dat er op rekende en vertrouw de, op het critieke moment is onthouden Het opofferen van Tsjecho-Slowakije is een onherstelbare fout; het feit, dat Dantzig tegen wil en dank gesteund moet worden ter beteugeling van de agressie is een weinig bevredigende situatie maar is er op het oogenblik voor de democra tische landen in hun strijd tegen agressie en oorlogsdreiging een andere moge lijkheid? De diplomatieke medewerker van Reuter meent te weten, dat den am bassadeur te Tokio, Craigie, nog geen instructies zyn gezonden en dat men tot dusver in officieele kringen te Londen nog niets weet omtrent het bericht, dat de Japansche mili taire missie de volgende week Tokio zal verlaten als de besprekingen niet hervat worden. Het standpunt der Britsche regeering is steeds geweest, dat zij niet onder druk wil de onderhandelen. Diverse protesten. De raadsman Dodds van de Britsche am bassade te Tokio heeft bij het Japansche mi nisterie van buitenlandsche zaken een krach tig protest ingediend tegen de vernieling van twee Britsche schepen tijdens den lucht aanval op Itsjang van j.L Zondag. Dodds heeft eveneens geprotesteerd tegen het recente verzoek van de onder Japansch toezicht staande voorloopige regeering van Honan tot overdracht van de aan de Anglo- Chinese Finance and Trade Corporation be- hoorende kolenmijnen aan de regeering van Honan. De Britsche consulaire autoriteiten te Sjanghai hebben krachtig geprotesteerd tegen de inbeslagneming van het huis van een te Tsjefoe wonend bejaard Engelsch echtpaar door het onder Japansche controle staande gemeentebestuur. De Japanneezen willen het huis als verblijfplaats voor de soldaten gebruiken. De Fransche ambassadeur heeft op het ministerie van buitenlandsche zaken gepro testeerd tegen de beschadiging van het Fransche consulaat te Tsjoenking by de jongste Japansche luchtaanvallen, en mede gedeeld, dat Frankrijk zich alle rechten ten aanzien van de schadeloosstelling voorbe houdt. De zilver-kwestie. Op de persconferentie in het Japansche ministerie van buitenlandsche zaken heeft de woordvoerder toegegeven, dat Frankrijk en de Vereenigde Staten kunnen meenen, dat zy speciale belangen hebben bij de kwesties, betrekking hebbende op de wet tige Chineesche valuta en de zilverreserves te Tientsin. Als deze mogendheden aan een regeling der kwestie wenschen deel te nemen, dien den zy, naar hy zeide, in de eerste plaats den nieuwen staat van zaken in China te erkennen, zooals Engeland gedaan heeft in het tusschen Arita en Craigie opgemaakte protocoL De leden der Fransche en Britsche militaire delegaties zijn bij hun aankomst te Leningrad verwelkomd door den chef en den plaatsvervangenden chef van den staf van het militaire district Leningrad en door den commandant van de stad. Na een bezoek te hebben gebracht aan de stad zijn de officieren naar Moskou ver trokken. Driehonderd Joodsche vluchtelingen opgepikt. - Gisteren heeft de Palestynsche zeepolitie 297 Joodsche vluchtelingen op gepikt, die met reddingsgordels om in vijf reddingbooten op zee ronddobberden en in deerniswekkenden toestand verkeerden. De vluchtelingen waren klaarblijkelijk voor het aanbreken van den dag door een onbekend schip in volle zee in de reddingbooten gezet. De vluchtelingen zijn naar het immi- grantenverblijf te Haifa overgebracht. De meeste van hen zijn afkomstig uit Tsjecho- Slowakije. Zij waren twaalf dagen geleden met een Grieksch schip van de Bulgaarsche haven Vrana vertrokken. Zesduizend vereenigingen te Weenen ontbonden. - Van de 10.000 vereenigingen, die Weenen telt, zijn er 6.000 ontbonden door een reeks verordeningen. Tot de ge troffen vereenigingen behooren de Fransch- Weensche kring, de vereen, van Engelsch- Oostenrijksche vrienden, talrijke christe lijke spertvereenigingen en vele roomsch- katholieke organisaties. De bezittingen der ontbonden veerenigingen gaan voor de helft naar den commissaris voor de sequestratie, voor de rest naar het nationaal-socialistische district Weenen. Vliegtuig verloren. - Het Englsche mi nisterie van luchtvaart heeft gisteravond verklaard, alle hoop op te geven, het bom bardementsvliegtuig terug te vinden, dat sinds Woensdagochtend bij de manoeuvres boven het Kanaal is verdwenen. Er bevon den zich vijf personen aan boord.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1939 | | pagina 1