DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Forsters rede brengt geen sensaties.
Deze Coarant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 mat ten bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse oummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groofe
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HKRMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telei. 3320, redactie 3330.
Ho. 188
Dit nummer bestaat uit twee bladen. Directeur: C. KRAK.
Vrijdag 11 Augustus 1939
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
141e Jaargang
Profest tegen „de voortdurende bedreiging
met oorlog door de Polen".
Wii willen terug naar
het rijk".
Franco krijgt dictatoriale
macht.
Poolsch-Duitsch grens
incident.
Een Duitscher gedood.
Indruk te Warschau:
torster vertelde geen nieuwe.
Wapens in het protectoraat
moeten worden ingeleverd.
Japansche troepen op den
terugtocht.
De algemeene toestand.
Forster sprak.
Nog geen instructies aan
Craigie.
Fransche en Engelsche
protesten te Tokio.
Militaire delegaties te
Leningrad
Nieuws in 't kort.
ALKMAARSCHE COURANT.
De nationaal-socialistische gouw
leider te Dantzig, Forster, heeft
gisteravond bij een groote protest-
betooging de aangekondigde rede
gehouden, welke door den Deutsch-
landsender en eenige andere radio
zenders werd verspreid.
Torster zeide o.m. het volgende: „In een
emstigen tyd zijn wij bijeengekomen om
met kracht te protesteeren tegen de sedert
weken door Poolsche sprekers en bladen
tegenover Dantzig geuite bedreigingen met
°°Men meene niet, dat wij dit doen om de
wereld een nieuwe sensatie te geven; daar
toe is de toestand te ernstig. Het zou ons
aangenamer zijn, als wü een dergelijke be
tooging niet behoefden te houden, maar de
dagelijksche bedreigingen der Polen dwin
gen ons er toe.
Wij zouden dit niet hebben gedaan, in
dien er slechts sprake was van enkele op
zich zelf staande gevallen of als de Poolsche
dreiging van geen beteekenis was, maar
daar de dreigementen geregeld en dagelijks
worden herhaald, daar ook officieele Pool
sche kringen er aan deelnemen en ze zelfs
inspireeren, zijn wij genoopt duidelijk onze
meening te zeggen.
Men doet in Polen alles om den haat
tegen alles wat Duitsch is te doen toenemen
en ik moet derhalve verklaren, dat, als wij
duidelijk onze meening zeggen, niet wij,
Dantzigers, onrust en opwinding veroorza
ken, doch diegenen, die thans reeds sedert
maanden onophoudelijk op de meest onver
antwoordelijke wijze ophitsen tot oorlog.
Dat wü gelijk hebben, wanneer wij einde
lijk een dergelijke protestbetooging hou
den, bewijzen uitlatingen van Poolsche bla
den gedurende de laatste maanden. In bij
zonderheden daarop in te gaan, is onmoge
lijk".
„Het antwoord, dat wij er op hebben
te geven, kan in weinig woorden wor
den samengevat. Polen gelieve van het
volgende kennis te nemen:
1. bedreigingen met oorlog, al zijn deze
nog zoo uitdagend, schrikken ons geens
zins af en zullen in Dantzig geen teeke
nen van angst te voorschijn roepen;
2- wij, nationaal-socialisten, hebben er
voor gezorgd, dat de bevolking van
Dantzig in dezen tijd van zoo hevige
spanningen haar zenuwen niet verliest,
omdat zij op grond van de tot nu toe
opgedane ondervinding het vertrouwen
eeft in de nationaal-socialistische lei
ding, dat deze op een bepaald oogenblik
bet juiste doet;
3. wij hebben de laatste weken in Dant-
ZIg alles gedaan om iederen overval of
aanslag, van welken aard ook, op Dant-
21f> af te weren en op overeenkomstige
wyze te beantwoorden.
Polen moge er van doordrongen zijn,
at Dantzig niet all^n en verlaten op
e wereld staat, doch dat het Groot-
uitsche rijk, ons moederland, en onze
rer Adolf Hitier te allen tijde beslo-
u zijn in geval van een aanval van
S^e zDde ons in het afslaan daar-
JJ* bij te staan.
duidelijk^00 n^et d°°rgaan. Het moet ieder
van Vpr^'i?' Welb een misdaad het dictaat
Dantzig en' beteebent ten opzichte van
Niet slppht 8 ..grensregeling in het oosten,
meening JLWy', Du^scllers> zÜn van deze
buitenland Vele leidende mannen in het
bebben sedert6*™3' Engeland en frankrijk,
zen op den u Jaar herhaaldelijk gewe-
oosten van v oudbaren toestand in het
Torste uroPa"-
voor en aino eenige dergelijke uitlatingen
2ich met He t v°ort: »alle volken houden
doch wü -°mst van Dantzig bezig.
Wel in (je zigers, hebben daartoe zeker
klaren daaronr 6 bet recht. Wij ver-
atlgeveer acht 'S sedert zijn stichting, dat is
u2its*he stad gewS k"8' St8edS een °8r"
k®ele geschkdi^88^ gedurende zijn ge-
,ai}d te beslisspnS tot.1919 slechts Duitsch-
sbben zelfs in de Dantzigers
?tefa" Batorvm^"6 den Poolschen koning
erUggeslagen pn Seweld van wapenen
zlT hij Probee]'dp° dCapitulatie gedwongen.
hechten der oud r> rechten, speciaal de
oude Duitsche Hanzestad, te
beknotten. De Dantzigers van heden vree
zen de kanonnen van Rydz-Smigly evenmin
als hun voorouders de kanonnen van den
Poolschen koning hebben gevreesd;
3. Dantzig werd in 1919 ondanks veelvul
dige eensgezinde protesten van zijn bevol
king van het moederland afgescheiden; het
door den Amerikaanschen president Wilson
in zijn veertien punten aangekondigde zelf
beschikkingsrecht der volken werd door
deze willekeurige handeling op de meest
onverbiddelijke wijze met voeten getreden;
4. De sedert de afscheiding verloopen
jaren hebben het onweerlegbare bewijs ge
leverd, dat Dantzig en zijn bevolking eco
nomische en cultureele schade van allerlei
aard hebben geleden; reeds alleen het feit,
dat aan de haven van Dantzig, welke Po-
lens eenige toegang naar zee zou zijn, wes
halve men Dantzig van het rijk had afge
scheiden, met wreede stelselmatigheid
steeds meer de levensrechten zijn ontnomen,
zoodat de haven van Dantzig reeds thans
tegenover Gdynia op de tweede plaats
komt, bewijst, dat Dantzig van Polen slechts
economisch nadeel en geen voordeel heeft.
De beleedigingen, welke den Duitschers in
Dantzig de laatste twintig jaren door spe
ciale Poolsche maatregelen zijn aangedaan,
vormen een speciale bladzijde;
5. De voortdurende chicanes tegenover
de Dantzigers op ieder gebied van het
openbare leven en de omstandigheid,
dat Dantzig zonder dat de bevolking
werd geraadpleegd van het ryk werd
afgescheiden, is sedert twintig jaren
voor alle Dantzigers aanleiding tot de
leuze: Wij willen naar het rijk terug.
6. De bevolking van Dantzig is het
thans volkomen duidelijk, en zij gelooft
rotsvast, dat het uur der bevrijding
komt, d.w.z. dat Dantzig weer tot het
Duitsche rijk terugkeert.
7. De Dantzigers zien in voorbeeldige
eensgezindheid en met buitengewone liefde
en vereering op naar hun leider Adolf Hit-
Ier, van wien zij overtuigd zijn, dat hy hun
verlangen in het rijk terug te keeren, zal
vervullen en daarmede weer het zelfbe
schikkingsrecht der Dantzigers doet gel
den, hetgeen men hun in 1919 heeft gewei
gerd.
In dit plechtige oogenblik geloof ik", al
dus Forster aan het slot zijner rede, „dat
wij niets beters kunnen doen dan de gelof
te afleggen, dat wy elkander trouw zullen
blijven, wat ook moge gebeuren, dat wy
Franco heeft gisteravond mede
gedeeld, dat leger en Phalanx
tezamen een kabinet hebben ge
vormd. Franco zelf wordt president
met de macht decreten uit te
vaardigen zonder iemand te raad
plegen.
De minister-zetels zijn als volgt verdeeld:
Buitenlandsche zaken kolonel Beigbeder;
Binnenlandsche zaken Serrano Suner; Le
ger generaal Varela; Marine vice-admiraal
Moreno; Luchtvaart generaal Yague.
De nieuwe Spaansche regeering, waar
door alle macht in handen van Franco
wordt gelegd, heeft twee kenmerkende
eigenschappen: in de eerste plaats geeft
het den wensch te kennen van Franco, dat
leger, marine en luchtmacht zoo sterk mo
gelijk worden gemaakt en in de tweede
plaats blijkt hieruit de wil een samengaan
tusschen leger en phalanx tot stand te
brengen. De verbinding wordt gevormd
door de drie ministers zonder portefeuille:
Munoz Grande, Gamero en Mazas.
In een officieel Poolsch communiqué
wordt medegedeeld, dat zich Woensdagavond
aan de Poolsch-Duitsche grens in Silezië
een incident heeft voorgedaan, waarbij een
Duitscher werd gedood.
Volgens de Poolsche lezing zyn drie ge
wapende Duitschers de grens overgestoken.
De Poolsche grenswacht heeft hen aangeval
len, toen zij zich op Poolsch gebied bevon
den en na hen te hebben aangeroepen. Een
schermutseling ontstond, waarin een der
Duitschers werd gedood. Toen de Poolsche
grenswacht versterking kreeg, vluchtten de
beide anderen. Na de schermutseling werden
ter plaatse twaalf revolvers en duizend
patronen gevonden.
iederen aanval op dezen heiligen Duitschen
bodem met de ons ter beschikking staande
krachten vastbesloten zullen afweren en
ieder bevel van onzen leider Adolf Hitier,
dat hij ons geeft, tot uitvoering brengen.
Moge de dag niet meer ver af zijn, waar
op wy hier samenkomen, niet voor een pro
testbetooging, doch voor de viering van de
hereeniging van Dantzig met het Groot-
Duitsche ryk".
Forster heeft tenslotte het volgend tele
gram aan Hitier gezonden:
„Mijn leider. Tienduizenden Duitsche
Dantzigers, die op de protestbetooging tegen
de Poolsche bedreigng Dantzig met kanon
nen plat te schieten, op de pleinen der
eeuwig Duitsche stad Dantzig vergaderd
zijn, zien met het grootste vertrouwen tot
u op en groeten u met eerbeid en onschok-
bare trouw als hun leider".
Politieke kringen te Warschau
kennen geen enkel belang toe aan
de gisteren door gouwleider
Forster afgelegde verklaring, daar
deze afkomstig zyn van een par
ticulier persoon, die geen enkele
officieele functie gekleedt in het
gebied van Dantzig.
D ze zelfde kringen zijn van meening,
dat de toespraak van Forster een verkla
ring voor binnenlar.dsch gebruik is welke
betoogt de Dantzigers, die zich laatst zeer
ongerust gevoelden door de vrees, dat zy
het slachtoffer zouden kunnen worden
van een onderneming met onberekenbare
gevolgen, te bemoedigen.
Voorts merkt men op, dat de redevoe
ring van Forster geen enkel nieuw element
naar voren brengt en zich bedient van en
tallooze malen door de Duitsche propagan
da herhaalde argumenten, en duidelijk
doet blijken, dat het rijk zich minder in
teresseert voor het lot van Dantzig dan
voor een herziening van de kaart in Oost-
Europa. De heer Forster veroorlooft zich
onder inspiratie van de Duitsche pers
melding te maken van een zoogenaamd
door maarschalk Smiglrydz in 1931 uit
gesproken redevoering, die .zooals in een
officieel Poolsch dementi werd vastge
steld, nimmer werd uitgesproken. Indien
alle verklaringen van Forster zoo be
trouwbaar zyn, weet men welke waarde
men er aan moet toekennen.
De rijksprotector in Bohemen en Mora-
vië heeft een verordening uitgevaardigd,
krachtens welke in het protectoraat alle
wapens, deelen van wapens, ontplofbare
stoffen en munitie binnen twee weken na
de afkondiging der verordening moeten
worden ingeleverd. Voor het produceeren,
in bezit hebben en dragen van wapens en
ontplofbare stoffen is vergunning noodig
en de bestaande vergunningen loopen
einde van dit jaar af.
Overtreding van de bepalingen wordt
in lichte gevallen gestraft met gevangenis,
in ernstige gevallen met tuchthuis tot
vyf jaar. In zeer ernstige gevallen kan
zelfs de doodstraf worden uitgesproken.
De Japansche troepen in Noord-Hoepeh
trekken naar het Zuidwesten terug, na een
heftigen aanval van de Chineezen, aldus
meldt Reuter uit Tsjoengking. De Japan
sche troepen hebben hierbij zware verlie
zen geleden en hun linie is ineengestort. Zij
trekken thans terug op Soeisjen.
De Dantzigsche gouwleider Forster heeft
gesproken. Zyn als zeer belangrijk aange
kondigde rede heeft echter geen enkele
verrassende mededeeling opgeleverd. De
mededeeling „Dantzig will heim ins
Reich" en de zoo geliefkoosde uitdruk
king „Dantzig ist eine urdeut„che Stadt"
ze zijn ons in den jongsten tijd te zeer
vertrouwd geworden om nieuw" of
„verrassend" te mogen heeten. Welke ver
rassing de gouwleider dan ook nog voor
ons in petto heeft, een verrassing, die hij
vóór zijn rede had aangekondigd, is niet
bepaald duidelijk.
Men zou uit het feit, dat ook nü nog
geen onherstelbare dingen zyn gezegd,
misschien kunnen concludeeren. dat Hitier
een aanslag op Dantzig niet direct aan
durft.
Maar het kan óók zijn, dat de mededee
ling van Forster, dat Dantzig „terug zal
keeren naar het rijk" een veel dreigender
beteekenis heeft, dan de door het gebeu
ren van dezen tijd afgestompte Europeesche
toeschouwer wel kan vermoeden.
Het feit bestaat nu eenmaal, dat Hitier
zyn plannen niet van te voren pleegt aan
te kondigen. De starre mededeeling, dat
het „zal gebeuren" hoe dan ook; dat
slechts één wenk van Hitier voldoende zal
zijn om den Anschluss te proclameeren;
het telegram aan den „Führer" bepaald
geruststellend is dit alles niet. Maar het is
nu eenmaal zóó, dat we leven op korten
termijn en al lang bly zijn als niet direct
onherstelbare gevolgen zijn te voorzien.
Met alle macht moet blijkbaar de voor
stelling worden gewekt alsof Polen de
zelfstandigheid van de stad Dantzig be
dreigt. In alle toonaarden wordt verteld,
dat, als Polen één vinger durft uitsteken,
het op verzet kan rekenen, een verzet,
waarin Dantzig niet alléén zal staan. Nu
weet ieder, dat Polen genoegen neemt met
den status quo, er dus niet denkt zich
aan de rechten van de stad te vergrijpen en
uitsluitendzal optreden als reactie op
een onrechtmatige daad van de stad zélf.
Dat de juiste toestand in Dantzig zelf
echter volslagen onbekend is, bleek gis
teravond .naar al te duidelijk uit het in
stemmend gejuich bij en het critiekloos
aanvaarden van de verschillende aperte
onjuistheden die Forster debiteerde. Een
weloverwogen, rustig bezonnen houding
van Dantzigs bevolking, die stelmatig ge
bracht is in een toestand van delireerende
„Sehnsucht" naar het al-Duitsche moe
derland, is niet te verwachten. De leiding,
in laatste instantie Hitier zelf, spreekt het
laatste woord. Of dit een verstandig, re
delijk woord zal zijn? Veel reden tot op
timisme is ei niet. Beteekent de rede van
Forster eenerzijds niet een nieuwe stap
tot een gewelddadig conflict ander
zijds geeft ze geen enkele hoop op een op
lossing langs den weg van de onderhan-
Want onderhandelingen aanknoopen be
teekent rekening houden met compromis
sen en daarvan is het nationaal-socialisme
niet thuis.
Dit is een belangrijk Poolsch argument:
het wil nog steeds maar alleen zonder
dwang onderhandelen met Duitschland.
Het heeft op vele punten reeds toege
geven- punten, waarop het feitelijk niet
had hóórer toe te geven omdat het prac-
tisch beteekent, dat de „Vrije Stad van
uit Duitschland wordt bestuurd en dat
voor de minderheden in Dantzig het woord
Freistadt" een tamelijk ironische ge
voelswaarde heeft gekregen. Polen wil
echter niet toegeven aan den eisch, dat
Dantzig terug moet keeren tot Duitschland
en evenmin wenscht het te onderhandelen
over het afstaan van de corridor.
Het heeft daar zyn goede redenen voor.
Want het beseft maar al te goed, dat een
loslaten van Dantzig een aanmoediging
beteekent om nieuwe eischen te stellen.
Eerst de corridor, daarna Silezië, vervol
gens wéér een ander gebied, dat de Duit
sche machtshonger en het streven naar
„Lebensraum" moet bevredigen.
Het is het besef, dat in het licht der
historie het toelaten van een aansluiting
de inleiding beteekent van een reeks
nieuwe eischen en nieuwe concessies, dat
Engeland en Frankrijk Polen doet steunen
in zijn verzet tegen het drijven der nazi's
in Duitschland en in Dantzig.
Het is tragisch te moeten beseffen, dat
de zelfstandigheid van het Tsjechische
volk tegen zijn zin is opgeofferd,
terwijl enkele maanden later de zelfstan
digheid van de stad Dantzig, óó1' tegen den
zin der inwoners, moet worden gehand
haafd. Dantzig is een Duitsche stad en
diende in normale tijden bij een normale
regeering, die het zelfbeschikkingsrecht
z 1 f niet geschonden had, tot Duitsch
land terug te keeren als het dat wilde.
Maar voor Hitier beteekent de verove
ring van Dantzig slechts een etappe in
zijn opmarsch ter verwezenlijking van
machtsdroomen, die vooi den vrede op
den duur fataal zullen zijn.
Het is daarom, dat Dantzigs zelfstan
digheid gehandhaafd zal worden.
Dantzig krijgt den steun, die het niet
wil dezelfde steun, die aan Tsjecho-
Slowakije, dat er op rekende en vertrouw
de, op het critieke moment is onthouden
Het opofferen van Tsjecho-Slowakije is
een onherstelbare fout; het feit, dat
Dantzig tegen wil en dank gesteund moet
worden ter beteugeling van de agressie is
een weinig bevredigende situatie maar
is er op het oogenblik voor de democra
tische landen in hun strijd tegen agressie
en oorlogsdreiging een andere moge
lijkheid?
De diplomatieke medewerker van
Reuter meent te weten, dat den am
bassadeur te Tokio, Craigie, nog
geen instructies zyn gezonden en dat
men tot dusver in officieele kringen
te Londen nog niets weet omtrent
het bericht, dat de Japansche mili
taire missie de volgende week Tokio
zal verlaten als de besprekingen niet
hervat worden.
Het standpunt der Britsche regeering is
steeds geweest, dat zij niet onder druk wil
de onderhandelen.
Diverse protesten.
De raadsman Dodds van de Britsche am
bassade te Tokio heeft bij het Japansche mi
nisterie van buitenlandsche zaken een krach
tig protest ingediend tegen de vernieling
van twee Britsche schepen tijdens den lucht
aanval op Itsjang van j.L Zondag.
Dodds heeft eveneens geprotesteerd tegen
het recente verzoek van de onder Japansch
toezicht staande voorloopige regeering van
Honan tot overdracht van de aan de Anglo-
Chinese Finance and Trade Corporation be-
hoorende kolenmijnen aan de regeering van
Honan.
De Britsche consulaire autoriteiten te
Sjanghai hebben krachtig geprotesteerd
tegen de inbeslagneming van het huis van
een te Tsjefoe wonend bejaard Engelsch
echtpaar door het onder Japansche controle
staande gemeentebestuur. De Japanneezen
willen het huis als verblijfplaats voor de
soldaten gebruiken.
De Fransche ambassadeur heeft op het
ministerie van buitenlandsche zaken gepro
testeerd tegen de beschadiging van het
Fransche consulaat te Tsjoenking by de
jongste Japansche luchtaanvallen, en mede
gedeeld, dat Frankrijk zich alle rechten ten
aanzien van de schadeloosstelling voorbe
houdt.
De zilver-kwestie.
Op de persconferentie in het Japansche
ministerie van buitenlandsche zaken heeft
de woordvoerder toegegeven, dat Frankrijk
en de Vereenigde Staten kunnen meenen,
dat zy speciale belangen hebben bij de
kwesties, betrekking hebbende op de wet
tige Chineesche valuta en de zilverreserves
te Tientsin.
Als deze mogendheden aan een regeling
der kwestie wenschen deel te nemen, dien
den zy, naar hy zeide, in de eerste plaats
den nieuwen staat van zaken in China te
erkennen, zooals Engeland gedaan heeft in
het tusschen Arita en Craigie opgemaakte
protocoL
De leden der Fransche en Britsche
militaire delegaties zijn bij hun aankomst
te Leningrad verwelkomd door den chef
en den plaatsvervangenden chef van den
staf van het militaire district Leningrad
en door den commandant van de stad.
Na een bezoek te hebben gebracht aan
de stad zijn de officieren naar Moskou ver
trokken.
Driehonderd Joodsche vluchtelingen
opgepikt. - Gisteren heeft de Palestynsche
zeepolitie 297 Joodsche vluchtelingen op
gepikt, die met reddingsgordels om in vijf
reddingbooten op zee ronddobberden en in
deerniswekkenden toestand verkeerden. De
vluchtelingen waren klaarblijkelijk voor het
aanbreken van den dag door een onbekend
schip in volle zee in de reddingbooten
gezet. De vluchtelingen zijn naar het immi-
grantenverblijf te Haifa overgebracht. De
meeste van hen zijn afkomstig uit Tsjecho-
Slowakije. Zij waren twaalf dagen geleden
met een Grieksch schip van de Bulgaarsche
haven Vrana vertrokken.
Zesduizend vereenigingen te Weenen
ontbonden. - Van de 10.000 vereenigingen,
die Weenen telt, zijn er 6.000 ontbonden
door een reeks verordeningen. Tot de ge
troffen vereenigingen behooren de Fransch-
Weensche kring, de vereen, van Engelsch-
Oostenrijksche vrienden, talrijke christe
lijke spertvereenigingen en vele roomsch-
katholieke organisaties. De bezittingen der
ontbonden veerenigingen gaan voor de helft
naar den commissaris voor de sequestratie,
voor de rest naar het nationaal-socialistische
district Weenen.
Vliegtuig verloren. - Het Englsche mi
nisterie van luchtvaart heeft gisteravond
verklaard, alle hoop op te geven, het bom
bardementsvliegtuig terug te vinden, dat
sinds Woensdagochtend bij de manoeuvres
boven het Kanaal is verdwenen. Er bevon
den zich vijf personen aan boord.