DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Regeling „in rust en vrede".
Graaf Csaky als bemiddelaar?
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maa. ten bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door bet geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIENj
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0 25. grooïe
contracten rabat. Groote letters iaar olaatsnitmfe.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
No. 196
Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.1
Maandag 21 Augustus 1939
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
141e Jaargang
De Führer zal de Duitsche aangelegenheden in rust en vrede
'regelen. De huidige toestand moge kritiek zijn, doch wat er
ook gebeuren moge: wij zullen den Führer te Dantzig
begroeten."
Aldus heeft gisteravond de gouwleider van Dantzig, Forster,
gesproken in een rede, die hij hield voor een partijbijeenkomst
te Langfuhr (in het gebied van de Vrije Stad). De gouwleider
verklaarde voorts, dat het „uur, waarop Dantzig naar Duitsch-
land zal terugkeeren, nadert", maar hij gaf geen nader tijdstip
aan.
„Indien Polen", zoo vervolgde Forster, „het voorstel van Hitier
van October j.l. en ook dat van Maart j.l. had aangenomen,
zou de Führer van den Corridor en zelfs ook nog van meer
hebben afgezien. Maar Polen heeft zijn voorstellen afgewezen."
„Goedmoedig volk".
Geen terreur.
P* olgemeene toestand.
Water verbreekt blokkade
van Tientsin.
Vrees voor een epidemie.
Chamberlain vervroegd naar
Londen terug.
Ciano vervroegd naar Rome.
IF.'
ALKMAARSCHE COURANT
„Wij, Duitschers, zijn een goedmoedig
volk, ging Forster voort Indien dit niet het
geval was, zou er thans geen Poolsch
vraagstuk bestaan". De gouwleider keerde
zich vervolgens tegen Engeland en Frank
rijk en zeide: „Het zal den Engelschen en
Franschen bij de Cechische kwestie duide
lijk geworden zijn, dat de Führer zich niet
laat intimideeren en dat het voor deze twee
landen beter is, zich niet met de zaken van
andere volken te bemoeien.
De toestand, die thans aan de grens
heerwht, kan en mag niet langer voortbe
staan. Ieder in Dantzig weet, dat er in het
leven van de volken kwesties rijzen, die op
gelost moeten worden, ook al is dat nóg zoo
moeilijk. En het probleem-Dantzig is zulk
«en kwestie. Sinds twintig jaar spreken de
Dantzigers er over, dat zij terug willen naar
het rijk. Nu nadert deze tijd. Dantzig heeft
ach reeds voorbereid. Evenals de partij en
de Dantzigsche soldaten een gesloten geheel
vormen, zoo ook vormt de geheele bevolking
een gesloten front. De houding, die de be
volking van Dantzig aanneemt, is voorbeel
dig. Ook de vrouwen zien vol vertrouwen
de komende dagen tegeoet. Zij allen dragen
in het diepste van haar hart een groot ge
loof aan de Voorzienigheid. Zes jaren lang
heeft de Voorzienigheid den Führer bijge
staan en Zij zal hem ook blijven helpen.
Dantzig zal Duitsch worden".
Vermoedens over Csaky.
Inmiddels is het ook vandaag nog niet
duidelijk geworden, in welke richting
een oplossing van de kwestie-Dantzig
gevonden zal worden. De besprekingen,
welke de Hongaarsche minister van bui-
tenlandsche zaken, graaf Csaky, te
Salzburg en daarna te Rome heeft ge
voerd, blijven nog steeds de aandacht
trekken en in sommige kringen acht
men het mogelijk, dat Hongarije op het
oogenblik de rol van bemiddelaar tus-
schen Polén en de as speelt.
Zoo wordt van gezaghebbende zijde fe
Boekarest aan United Press verklaard, dat
Csaky bij de Duitsche en Italiaansche lei
ders wel degelijk als bemiddelaar is opge
treden en dat de vermoedens, volgens welke
de besprekingen ten doel hadden. Hongarije
bij de as te laten ainsluiten, onjuist zijn. In
dit licht bezien, zoo verklaart men, krijgt
bet plotselinge vertrek van Csaky uit Salz
burg naar Rome een geheel andere beteeke-
nis. Het feit, dat hij toen ruim vier uur met
Mussolini gesproken heeft, zou dan een
gunstig teeken zijn voor het behoud van den
vrede in Europa.
In politieke kringen te Boekarest wijst
men er voorts op, dat Hongarije als vriend
van Polen en als vriend van de as-mogend-
heden de natuurlijke bemiddelaar is, waarop
beide partijen kunnen vertrouwen. De rei
zen van Csaky worden ook te Boekarest
met groote aandacht gevolgd, omdat Roe
menië natuurlijk de revisionistische politiek
van Hongarije tefi opzichte van Roemenië
steeds als het uitgangspunt beschouwt van
alle Hongaarsche politieke stappen.
Graaf Csaky is, naar Reuter verneemt,
vandaag te Graz aangekomen en brengt
daar de rest van zijn vacantie door.
Attolico's reis.
Ook te Berlijn doen geruchten de ronde,
die er op wijzen, dat er nog besprekingen
gaande zijn. Zoo zou de Italiaansche ambas
sadeur te Berlijn, Attolico, die op het oogen
blik te München vertoeft, zijn verblijf in
deze stad benut hebben, aldus Havas, om
niet slechts een bezoek te brengen aan Hit-
Ier, maar ook aan von Ribbentrop. De am
bassaderaad van- de Italiaansche ambassade
te Berlijn, Magistratie, die een zwager is
van graaf Ciano, bevond zich eveneens te
München, doch hij is Zondagmorgen weer
naar Berlijn teruggekeerd.
Inmiddels komt men in Poolsche kringen
te Dantzig nog eens terug op de besprekin
gen, die de Poolsche commissaris-generaal,
Chodacki, Donderdag en Vrijdag met den
voorzitter van den Dantzigschen senaat,
Greiser, heeft gevoerd. Men spreekt n.1.
de berichten tegen, volgens welke bij deze
besprekingen ook andere onderwerpen be
handeld zouden zijn dan de douanekwesties,
o.a. de kwesties,, die betrekking hebben op
het statuut van Dantzig. Met nadruk ver
klaart men, dat besprekingen over derge
lijke onderwerpen al bij voorbaat tot mis
lukking gedoemd zouden zijn met het oog
op de politieke atmosfeer, die thans tus-
schen Warschau en Berlijn bestaat. Ook
verklaart men nog, dat Chodacki van de
Poolsche regeering geen instructies heeft
ontvangen dergelijke kwesties met den
voorzitter van den Dantzigschen senaat te
hespjreken.
Havas verneemt uit Warschau, dat de
Poolsche autoriteiten tal van huiszoekingen
verricht hebben in de Duitsche banken.
Men constateerde, dèt deze banken groote
voorraden zilvergeld hadden opgekocht en
vasthielden en de contrabande in deviezen
bevorderden. De directeuren van twee bij
kantoren zijn gearresteerd.
Het Poolsche telegraafagentschap
spreekt voorts formeel de berich
ten van Duitsche zijde tegen, dat
in Polen wonende Duitschers het
slachtoffer van terreur geworden
zijn, dat de Duitschers in de gevan
genissen gefolterd worden, dat er
massa-arrestaties verricht zijn, of
dat de Duitschers bij massa's uit
Polen tra.&ten te vluchten. Derge
lijke berichten, aldus het officieele
agentschap, worden slechts gelan
ceerd om de openbare meening in
Duitschland tegen Polen op te
hitsen.
Naar Havas verneemt, heeft de Gestapo
gisteren alle Poolsche banken in Süezië
laten sluiten. Tevens zijn alle boeken in
beslag genomen van andere Poolsche instel
lingen en van particulieren. Een Poolsche
koopman, Kapuszczik geheeten, is te Rati-
bor gearresteerd, omdat hij bij de autoritei
ten tegen de inbeslagneming van zijn boe
ken wilde protesteeren.
De politieke hemel
blijft donker.
da°ens?an"ing' welke zich in de laatste
kencllw de.vorige week in geheel Europa
jeen nnl Ln gedurende het week-end
is thanc verminderd en de situatie
SebeurterH«ö men °P alle mogeli->ke
een vrv,,week-end gekenmerkt door
aanzien ,,2UrtPd ëf°eiend pessimisme ten
eigemepn j r!®kig. Men geloofde daar
rentie tot vA 6611 algemeene confe-
die door rfo eiken van een oplossing,
garandeert Vl6r groote mogendheden ge-
doch ander7i^U ,Worden> zou toejuichen,
land noch p *?S besefte men, dat Duitsch-
een conferpJ» j^lang zou hebben bij
dlging Zn,, u le' wellicht geen bevre-
Hoe 2° brengen.
dnnker 'n Itaüë den toestand
(officieUze-| -wordt wel bewezen door de
2aterdagavr,„j ,z*on' Hernazionali, die
„WkoLnd schreef:
bet drama en ^et 'aa'ste bedrijf van
"dflnen verw-, u. ernstigste incidenten
de onhersteiK„„ worden in verband met
de Westelijkt,'Ultdagingen van het door
de Polen. Znr -1 ogaPdbeden aangemoedig-
®Urtenissen kan ^lle merl5Chelijke ge-
erwachte fara bter ook hier een on-
den loop Van or ln het spel komen en
feÜ'^n mae df" 10 gunstigen ziri wijzi-
toflrecht opler T zeggen' dat men
zond*r ?plo.ssing door geweld
nie want"ten&i *i vermeden kan
tsnUW feit Voldoe zou een of ander
gunste vanT zijn om wending
n den vrede te verzekeren."
Het blad acht het niet uitgesloten, dat
en dit is wellicht het nieuwe feit, waarop
het zinspeelt Rusland denkt over toe
nadering tot Duitschland. Polen zou even
zeer door Rusland als Duitschland bedreigd
worden. Het orgaan besluit aldus: „Het
blijft wenschelijk, dat Parijs en Londen zoo
spoedig mogelijk iets doen om het onher
stelbare te voorkomen. Laat men Dantzig
tot het Duitsche Rijk laten terugkeeren.
Op die voorwaarde alleen zou Duitschland
er wellicht in toestemmen edelmoedig te
worden."
Inmiddels worden er pogingen gedaan
om den vrede te redden. Als zoodanig moet
een rede van paus Pius worden opgev\t.
Deze heeft n.1. Zaterdag een groep pel
grims ontvangen en in een rede o.a. het
volgende opgemerkt:
„Op dit oogenblik, waarop ons hart weer
van vrees vervuld, hebben wij alles ge
daan wat mogelijk was om het oorlogsge
vaar te keeren en mede te werken voor de
vestiging van een hechten vrede, gegrond
vest op gerechtigdheid en in staat om de
vrijheid en eer der volkeren te waarbor
gen. Binnen de grenzen van de mogelijk
heid en de taak van onze apostolische mis
sie, hebben wij andere werkzaamheden en
andere zorgen veronachtzaamd. Wij heb
ben onszelf voorzichtigheid en reserve op
gelegd, om de actie voor den vrede niet
moeilijker of onmogelijk te maken, want
wij zijn ons welbewust van alles dat wij
op dit gebied in het belang van de kerk
en de geheele menschheid moeten ver
richten.
Wij willen en kunnen niet de hoop laten
varen, dat een conflict kan worden voor
komen dat, naar het zich laat aanzien, het
vorige conflict in vernieling en geestelijke
en zedelijke ineenstorting verre zal over
treffen.
Wy blijven vertrouwen, dat de leiders
der volkeren, op het oogenblik van de ge
wichtige beslissing, niet de zoo zware ver
antwoording op zich zullen laden door
hun toevlucht tot geweld te nemen.
Doch onze hoop gaat verder dan dat naar
de wijsheid en goedheid der menschen.
Onze blik richt zich naar den almachtigen,
barmhartigen God, die den volkeren wijs
heid geeft en de harten en geesten der
regeeringen beheerscht.
Op dezen gedenk waard igen dag willen
wij met alle katholieken der aarde, tevens
biddend voor zoovelen van goeden wil die
buiten de kerk leven, doch naar den vrede
streven, God smeeken, dat hij den oorlog
doet ophouden, daar waar hij woedt, en
dat hij allen moge behoeden voor nieuwe
groote conflicten. Moge het God behagen,
dat op deze verontruste wereld de vrede
moge heerschen en de eensgezindheid der
volkeren en naties, waarvoor wij nimmer
zullen ophouden vurig te blijven bidden."
Deze toespraak van den paus wijst op
den ernst van het oogenblik. Maar als we
dien toestand op het oogenblik zuiver
zouden willen schetsen, dan zouden wy
over positieve gegevens moeten beschik
ken. En deze ontbreken ten eenenmale.
Noch Zondag, noch vandaag zijn er uit
de hoofdsteden duidelijke aanwijzigingen
ontvangen. Slechts het feit, dat minsters
hun week-end onderbroken hebben, wijst
er op, dat men nergens gerust is over de
ontwikkeling der gebeurtenissen.
Overigens is het afwachten.
En tenslotte zouden we hier tal van ver
gelijkingen kunnen trekken met de gebeur
tenissen in September 1938. Als toen gaat
ook thans de Duitsche pers heftig te keer
tegen de onderdrukking der Duitsche
minderheden in Polen en de Duitsche bla
den zijn zelfs zoo ver gegaan, dat ze spe
ciale correspondenten naaf de grens ge
stuurd hebben, om ooggetuige-verslagen
te maken van die verdrukking der Pool
sche Duitschers.
De Duitsche pers zet haar anti-Poolsche
campagne voort. „Dantzig en de Corridor
zyn en blijven de onafwijsbare Duitsche
eischen, waarover niet degebatteerd dient
te worden", zoo schrijft de „Völkischer Beo-
bachter". Met dezen eisch, aldus D.N.B.,
stelt het blad de houding van de geheele
Duitsche openbare meening vast. Het blad
keert zich vervolgens tegen de Engelsche
pers, die „de berichten van de Duitsche bla
den over de Poolsche terreur opvat als een
poging om onrust te zaaien of als propa
ganda, zooals in de Chechische crisis het ge
val was. Het is een gevaarlijk spel", aldus
het blad, „wanneer men opzettelijk de
oogen voor de waarheid sluit. Slechts om
der wüle van den vrede en de rust heeft de
Duitsche pers langen tijd gezwegen over de
hemeltergende misdaden van de Poolsche
oorlogshitsers".
In de Duitsche pers wordt voorts nog me
degedeeld, dat ter gelegenheid van de
herfstmanoeuvres, te houden door gemoto
riseerde troepenafdeelingen, de wegen in
de gebieden gelegen tusschen Brux, Frei-
berg, Chemnitz, Zwickau, Plauenhof, Wald-
münchen en de grens van het protectoraat
van 10 tot 18 September zooveel mogelijk
voor het militaire verkeer moeten worden
vrijgemaakt.
Graaf Ciano zal waarschijnlijk zeer spoe
dig den Italiaanschen ambassadeur te Ber
lijn, Attolico, ontvangen, die uit Duitschland
te Rome is aangekomen.
Poolsche oordeelen.
Er zyn problemen, zoo meldt Havas uit
Warschau, die op het oogenblik de aandacht
van de Poolsche openbare meening hebben,
namelijk de houding van Duitschland ten
opzichte van Polen (wat de felle anti-Pool
sche propaganda betreft) en de politieke
krachtsinspanning van Duitschland ten aan
zien van Italië en Hongarije.
Wat het eerste punt betreft, publiceert de
Poolsche pers thans een reeks van berich
ten, die door de Dutische pers en radio ver
spreid werden over de zoogenaamde wreed
heden door Polen ten opzichte van de Duit
sche minderheid begaan. „Wanneer men
deze dagelyksche leugenberichten leest of
hoort", aldus de Gazeta Polska, ,'dan kan
men niet de gedachte van zich afzetten, dat
dc roemrijke dagen van den propaganda-
chef van den Duitschen staat geteld zijn.
Wij herinneren ons het woord van Napo
leon: „Voor een man is niets zoo immoreel
als een vak uit te oefenen dat hij niet ver
staat".
De doeleinden van deze propaganda, al
dus dit blad, zyn overigens buitengewoon
duidelijk:
lo. Het Duitsche volk zooveel mogelijk
op te hitsen en het van de noodzakelijkheid
van een oorlog tegen Polen te overtuigen.
Maar deze manoeuvre schijnt niet goed te
lukken want het Duitsche, volk is bezorgd
of onverschillig.
2o. Men wil Warschau wijsmaken, dat de
Duitschers op alles zijn voorbereid en dat
er geen andere oplossing bestaat dan on
voorwaardelijk de Duitsche eischen te ac
cepteeren.
Vóór echter de Duitschers aan besprekin
gen zullen kunnen denken, is het absoluut
noodzakelijk, aldus het blad, dat Berlyn
eerst volkomen zijn huidige manier van
spreken verandert en wel volkomen ver
andert.
Wat het tweede punt aangaat, meent de
Poolsche pers, dat de positie van Italië door
de politiek, die Berlijn ten opzichte van
Rome en Boedapest voert, uiterst delicaat
geworden is. Eenerzijds wenscht Italië
geenszins in een oorlog gesleept te worden
om een PoolschDuitsch geschil, anderzijds
wordt het tegen zijn zin krachtens het bond
genootschap met Berlyn gedwongen, de
Duitsche propaganda tegen Polen te steu
nen.
Voorts gelooft men te Warschau, dat Hon
garije in weerwil van de besprekingen te
Salzburg en Rome, zijn houding niet gewij
zigd heeft en tot dusver geweigerd heeft,
zijn politiek aan die van de as vast te bin
den.
Ondanks alle inspanning van de
Japansche en Chineesche autoriteiten is
de dijk langs de rivier de Tsjiangtsoe
Zondagmiddag over een lengte van tien
meter doorgebroken, zoodat al zeer snel
de Japansche zoowel als de Britsche en
Fransche concessies grootendeels onder
water stonden. In verschillende straten
in de Britsche concessie staat het water
een meter hoog.
Het gebrek aan drinkwater en het ont
breken van electrischen stroom stellen de
autoriteiten voor moeilijke problemen. Men
vreest voor het uitbreken van een epidemie,
Chamberlain en zyn vrouw heb
ben, naar United Press bericht,
Sutherlandshire Zondagmiddag ver
laten, een dag vroeger dan men
verwachtte. De verrassende tijding
van dit vervroegde vertrek viel
samen met een per radio verspreide
waarschuwing aan de scheepvaart,
bedacht te zyn op de versperringen
die in de Firth of Clyde worden ge
legd, een van de vele maatregelen,
die de Britsche admiraliteit evenals
verleden jaar ty'dens de September-
crisis genomen heeft.
Minister Halifax, die Zaterdag
van zyn buitenverblijf te Gar-
rowby in Yorkshire naar Londen
was teruggekomen, ter voorberei
ding van zyn in de kabinetszitting
van a.s. Dinsdag (de eerste sinds 't
parlementair reces) af te leggen ver
klaring, was gisterochtend weer
naar Garrowby vertrokken. Maar
gisteravond zou hy alweer naar
Londen gaan, waar hy waarschijn
lijk Maandag met Chamberlain zal
confereeren.
De kabinetszitting zal door de
meeste leden bijgewoond worden,
daar geen hunner zich ver van En
geland verwijderd heeft.
Verwacht worden Hore Belisha,
die zich per vliegtuig uit Cannes
naar Londen begeeft, Simon, Hoare,
Kingsley Wood, MacDonald, Chat-
field en Elliot.
Graaf Ciano ie reeds Zondag
avond per vliegtuig uit Albanië
naar Rome teruggekeerd. Daar hij
eerst Maandagavond terug ver
wacht werd, hecht men in politieke
kringen te Rome eenig belang aan
dezen plotselingen terugkeer.
vooral omdat er een groote toevloed van
vluchtelingen naar de concessies is.
Aanvankelijk bleven de Japanners
doorgaan met het controleeren van de
toegangen tot de concessies. Later heb
ben zy echter de blokkade der Britsche
concessie gedeeltelijk opgeheven en
hebben zij den electrischen stroom, die
op het prikkeldraad rond de concessies
staat, uitgeschakeld.
Van de renbaan, die eveneens onder water
staat, komen tal van vluchelingen en
paarden de concessies binnen. De Japanners
hebben de controle echter alleen bij de bui-
tenlandsche concessies verslapt. In de Ja
pansche concessies laten zy geen vluchte
lingen toe.
Indien het water blijft wassen, zoo meldt
Havas, zullen morgen alle nederzettingen
onder water staan. De weg, welke het arse
naal met de stad verbindt, is verbroken,
evenals de telefoonverbinding. De verbin
ding tusschen de stad en het arsenaal wordt
door middel van de radio onderhouden.
Men verwacht dezer dagen een geweldige
toevloed van water uit Midden-China, waar
het veel heeft geregend. Deskundigen ver
onderstellen, dat de overstrooming twee of
drie maanden zal duren. Vooral de vlakte
tusschen Tientsin en Tongkoe is getroffen.
Aan beide zijden van de spoorwegen strek
ken zich onafzienbare watermassa's uit. De
lijken van duizenden boeren en de kadavers
van dieren drijven in het water rond; de
overlevenden klemmen zich vast aan de
toppen der boomen en aan vlotten.
Gangsters plegen overval. Vier New-
Yorksche bandieten, gewapend met revol
vers, hebben een overval gepleegd op een
billard-academie in Brooklyn. Zij dwongen
de spelers met het gelaat tegen den muur en
de handen opgeheven te gaan staan en plun
derden hen. De politie, die op geheimzin
nige wijze een waarschuwing had ontvan
gen, greep echter in. Er ontstond een wei-
onderhouden vuurgevecht, waarbij de gang
sters werden gewond, zoodat zij in arrest
gesteld konden worden.
Zie vervolg Buitenland pag. 4, 2e blad