DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Regeling „in rust en vrede". Graaf Csaky als bemiddelaar? Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maa. ten bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, franco door bet geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIENj Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0 25. grooïe contracten rabat. Groote letters iaar olaatsnitmfe. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. No. 196 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.1 Maandag 21 Augustus 1939 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. 141e Jaargang De Führer zal de Duitsche aangelegenheden in rust en vrede 'regelen. De huidige toestand moge kritiek zijn, doch wat er ook gebeuren moge: wij zullen den Führer te Dantzig begroeten." Aldus heeft gisteravond de gouwleider van Dantzig, Forster, gesproken in een rede, die hij hield voor een partijbijeenkomst te Langfuhr (in het gebied van de Vrije Stad). De gouwleider verklaarde voorts, dat het „uur, waarop Dantzig naar Duitsch- land zal terugkeeren, nadert", maar hij gaf geen nader tijdstip aan. „Indien Polen", zoo vervolgde Forster, „het voorstel van Hitier van October j.l. en ook dat van Maart j.l. had aangenomen, zou de Führer van den Corridor en zelfs ook nog van meer hebben afgezien. Maar Polen heeft zijn voorstellen afgewezen." „Goedmoedig volk". Geen terreur. P* olgemeene toestand. Water verbreekt blokkade van Tientsin. Vrees voor een epidemie. Chamberlain vervroegd naar Londen terug. Ciano vervroegd naar Rome. IF.' ALKMAARSCHE COURANT „Wij, Duitschers, zijn een goedmoedig volk, ging Forster voort Indien dit niet het geval was, zou er thans geen Poolsch vraagstuk bestaan". De gouwleider keerde zich vervolgens tegen Engeland en Frank rijk en zeide: „Het zal den Engelschen en Franschen bij de Cechische kwestie duide lijk geworden zijn, dat de Führer zich niet laat intimideeren en dat het voor deze twee landen beter is, zich niet met de zaken van andere volken te bemoeien. De toestand, die thans aan de grens heerwht, kan en mag niet langer voortbe staan. Ieder in Dantzig weet, dat er in het leven van de volken kwesties rijzen, die op gelost moeten worden, ook al is dat nóg zoo moeilijk. En het probleem-Dantzig is zulk «en kwestie. Sinds twintig jaar spreken de Dantzigers er over, dat zij terug willen naar het rijk. Nu nadert deze tijd. Dantzig heeft ach reeds voorbereid. Evenals de partij en de Dantzigsche soldaten een gesloten geheel vormen, zoo ook vormt de geheele bevolking een gesloten front. De houding, die de be volking van Dantzig aanneemt, is voorbeel dig. Ook de vrouwen zien vol vertrouwen de komende dagen tegeoet. Zij allen dragen in het diepste van haar hart een groot ge loof aan de Voorzienigheid. Zes jaren lang heeft de Voorzienigheid den Führer bijge staan en Zij zal hem ook blijven helpen. Dantzig zal Duitsch worden". Vermoedens over Csaky. Inmiddels is het ook vandaag nog niet duidelijk geworden, in welke richting een oplossing van de kwestie-Dantzig gevonden zal worden. De besprekingen, welke de Hongaarsche minister van bui- tenlandsche zaken, graaf Csaky, te Salzburg en daarna te Rome heeft ge voerd, blijven nog steeds de aandacht trekken en in sommige kringen acht men het mogelijk, dat Hongarije op het oogenblik de rol van bemiddelaar tus- schen Polén en de as speelt. Zoo wordt van gezaghebbende zijde fe Boekarest aan United Press verklaard, dat Csaky bij de Duitsche en Italiaansche lei ders wel degelijk als bemiddelaar is opge treden en dat de vermoedens, volgens welke de besprekingen ten doel hadden. Hongarije bij de as te laten ainsluiten, onjuist zijn. In dit licht bezien, zoo verklaart men, krijgt bet plotselinge vertrek van Csaky uit Salz burg naar Rome een geheel andere beteeke- nis. Het feit, dat hij toen ruim vier uur met Mussolini gesproken heeft, zou dan een gunstig teeken zijn voor het behoud van den vrede in Europa. In politieke kringen te Boekarest wijst men er voorts op, dat Hongarije als vriend van Polen en als vriend van de as-mogend- heden de natuurlijke bemiddelaar is, waarop beide partijen kunnen vertrouwen. De rei zen van Csaky worden ook te Boekarest met groote aandacht gevolgd, omdat Roe menië natuurlijk de revisionistische politiek van Hongarije tefi opzichte van Roemenië steeds als het uitgangspunt beschouwt van alle Hongaarsche politieke stappen. Graaf Csaky is, naar Reuter verneemt, vandaag te Graz aangekomen en brengt daar de rest van zijn vacantie door. Attolico's reis. Ook te Berlijn doen geruchten de ronde, die er op wijzen, dat er nog besprekingen gaande zijn. Zoo zou de Italiaansche ambas sadeur te Berlijn, Attolico, die op het oogen blik te München vertoeft, zijn verblijf in deze stad benut hebben, aldus Havas, om niet slechts een bezoek te brengen aan Hit- Ier, maar ook aan von Ribbentrop. De am bassaderaad van- de Italiaansche ambassade te Berlijn, Magistratie, die een zwager is van graaf Ciano, bevond zich eveneens te München, doch hij is Zondagmorgen weer naar Berlijn teruggekeerd. Inmiddels komt men in Poolsche kringen te Dantzig nog eens terug op de besprekin gen, die de Poolsche commissaris-generaal, Chodacki, Donderdag en Vrijdag met den voorzitter van den Dantzigschen senaat, Greiser, heeft gevoerd. Men spreekt n.1. de berichten tegen, volgens welke bij deze besprekingen ook andere onderwerpen be handeld zouden zijn dan de douanekwesties, o.a. de kwesties,, die betrekking hebben op het statuut van Dantzig. Met nadruk ver klaart men, dat besprekingen over derge lijke onderwerpen al bij voorbaat tot mis lukking gedoemd zouden zijn met het oog op de politieke atmosfeer, die thans tus- schen Warschau en Berlijn bestaat. Ook verklaart men nog, dat Chodacki van de Poolsche regeering geen instructies heeft ontvangen dergelijke kwesties met den voorzitter van den Dantzigschen senaat te hespjreken. Havas verneemt uit Warschau, dat de Poolsche autoriteiten tal van huiszoekingen verricht hebben in de Duitsche banken. Men constateerde, dèt deze banken groote voorraden zilvergeld hadden opgekocht en vasthielden en de contrabande in deviezen bevorderden. De directeuren van twee bij kantoren zijn gearresteerd. Het Poolsche telegraafagentschap spreekt voorts formeel de berich ten van Duitsche zijde tegen, dat in Polen wonende Duitschers het slachtoffer van terreur geworden zijn, dat de Duitschers in de gevan genissen gefolterd worden, dat er massa-arrestaties verricht zijn, of dat de Duitschers bij massa's uit Polen tra.&ten te vluchten. Derge lijke berichten, aldus het officieele agentschap, worden slechts gelan ceerd om de openbare meening in Duitschland tegen Polen op te hitsen. Naar Havas verneemt, heeft de Gestapo gisteren alle Poolsche banken in Süezië laten sluiten. Tevens zijn alle boeken in beslag genomen van andere Poolsche instel lingen en van particulieren. Een Poolsche koopman, Kapuszczik geheeten, is te Rati- bor gearresteerd, omdat hij bij de autoritei ten tegen de inbeslagneming van zijn boe ken wilde protesteeren. De politieke hemel blijft donker. da°ens?an"ing' welke zich in de laatste kencllw de.vorige week in geheel Europa jeen nnl Ln gedurende het week-end is thanc verminderd en de situatie SebeurterH«ö men °P alle mogeli->ke een vrv,,week-end gekenmerkt door aanzien ,,2UrtPd ëf°eiend pessimisme ten eigemepn j r!®kig. Men geloofde daar rentie tot vA 6611 algemeene confe- die door rfo eiken van een oplossing, garandeert Vl6r groote mogendheden ge- doch ander7i^U ,Worden> zou toejuichen, land noch p *?S besefte men, dat Duitsch- een conferpJ» j^lang zou hebben bij dlging Zn,, u le' wellicht geen bevre- Hoe 2° brengen. dnnker 'n Itaüë den toestand (officieUze-| -wordt wel bewezen door de 2aterdagavr,„j ,z*on' Hernazionali, die „WkoLnd schreef: bet drama en ^et 'aa'ste bedrijf van "dflnen verw-, u. ernstigste incidenten de onhersteiK„„ worden in verband met de Westelijkt,'Ultdagingen van het door de Polen. Znr -1 ogaPdbeden aangemoedig- ®Urtenissen kan ^lle merl5Chelijke ge- erwachte fara bter ook hier een on- den loop Van or ln het spel komen en feÜ'^n mae df" 10 gunstigen ziri wijzi- toflrecht opler T zeggen' dat men zond*r ?plo.ssing door geweld nie want"ten&i *i vermeden kan tsnUW feit Voldoe zou een of ander gunste vanT zijn om wending n den vrede te verzekeren." Het blad acht het niet uitgesloten, dat en dit is wellicht het nieuwe feit, waarop het zinspeelt Rusland denkt over toe nadering tot Duitschland. Polen zou even zeer door Rusland als Duitschland bedreigd worden. Het orgaan besluit aldus: „Het blijft wenschelijk, dat Parijs en Londen zoo spoedig mogelijk iets doen om het onher stelbare te voorkomen. Laat men Dantzig tot het Duitsche Rijk laten terugkeeren. Op die voorwaarde alleen zou Duitschland er wellicht in toestemmen edelmoedig te worden." Inmiddels worden er pogingen gedaan om den vrede te redden. Als zoodanig moet een rede van paus Pius worden opgev\t. Deze heeft n.1. Zaterdag een groep pel grims ontvangen en in een rede o.a. het volgende opgemerkt: „Op dit oogenblik, waarop ons hart weer van vrees vervuld, hebben wij alles ge daan wat mogelijk was om het oorlogsge vaar te keeren en mede te werken voor de vestiging van een hechten vrede, gegrond vest op gerechtigdheid en in staat om de vrijheid en eer der volkeren te waarbor gen. Binnen de grenzen van de mogelijk heid en de taak van onze apostolische mis sie, hebben wij andere werkzaamheden en andere zorgen veronachtzaamd. Wij heb ben onszelf voorzichtigheid en reserve op gelegd, om de actie voor den vrede niet moeilijker of onmogelijk te maken, want wij zijn ons welbewust van alles dat wij op dit gebied in het belang van de kerk en de geheele menschheid moeten ver richten. Wij willen en kunnen niet de hoop laten varen, dat een conflict kan worden voor komen dat, naar het zich laat aanzien, het vorige conflict in vernieling en geestelijke en zedelijke ineenstorting verre zal over treffen. Wy blijven vertrouwen, dat de leiders der volkeren, op het oogenblik van de ge wichtige beslissing, niet de zoo zware ver antwoording op zich zullen laden door hun toevlucht tot geweld te nemen. Doch onze hoop gaat verder dan dat naar de wijsheid en goedheid der menschen. Onze blik richt zich naar den almachtigen, barmhartigen God, die den volkeren wijs heid geeft en de harten en geesten der regeeringen beheerscht. Op dezen gedenk waard igen dag willen wij met alle katholieken der aarde, tevens biddend voor zoovelen van goeden wil die buiten de kerk leven, doch naar den vrede streven, God smeeken, dat hij den oorlog doet ophouden, daar waar hij woedt, en dat hij allen moge behoeden voor nieuwe groote conflicten. Moge het God behagen, dat op deze verontruste wereld de vrede moge heerschen en de eensgezindheid der volkeren en naties, waarvoor wij nimmer zullen ophouden vurig te blijven bidden." Deze toespraak van den paus wijst op den ernst van het oogenblik. Maar als we dien toestand op het oogenblik zuiver zouden willen schetsen, dan zouden wy over positieve gegevens moeten beschik ken. En deze ontbreken ten eenenmale. Noch Zondag, noch vandaag zijn er uit de hoofdsteden duidelijke aanwijzigingen ontvangen. Slechts het feit, dat minsters hun week-end onderbroken hebben, wijst er op, dat men nergens gerust is over de ontwikkeling der gebeurtenissen. Overigens is het afwachten. En tenslotte zouden we hier tal van ver gelijkingen kunnen trekken met de gebeur tenissen in September 1938. Als toen gaat ook thans de Duitsche pers heftig te keer tegen de onderdrukking der Duitsche minderheden in Polen en de Duitsche bla den zijn zelfs zoo ver gegaan, dat ze spe ciale correspondenten naaf de grens ge stuurd hebben, om ooggetuige-verslagen te maken van die verdrukking der Pool sche Duitschers. De Duitsche pers zet haar anti-Poolsche campagne voort. „Dantzig en de Corridor zyn en blijven de onafwijsbare Duitsche eischen, waarover niet degebatteerd dient te worden", zoo schrijft de „Völkischer Beo- bachter". Met dezen eisch, aldus D.N.B., stelt het blad de houding van de geheele Duitsche openbare meening vast. Het blad keert zich vervolgens tegen de Engelsche pers, die „de berichten van de Duitsche bla den over de Poolsche terreur opvat als een poging om onrust te zaaien of als propa ganda, zooals in de Chechische crisis het ge val was. Het is een gevaarlijk spel", aldus het blad, „wanneer men opzettelijk de oogen voor de waarheid sluit. Slechts om der wüle van den vrede en de rust heeft de Duitsche pers langen tijd gezwegen over de hemeltergende misdaden van de Poolsche oorlogshitsers". In de Duitsche pers wordt voorts nog me degedeeld, dat ter gelegenheid van de herfstmanoeuvres, te houden door gemoto riseerde troepenafdeelingen, de wegen in de gebieden gelegen tusschen Brux, Frei- berg, Chemnitz, Zwickau, Plauenhof, Wald- münchen en de grens van het protectoraat van 10 tot 18 September zooveel mogelijk voor het militaire verkeer moeten worden vrijgemaakt. Graaf Ciano zal waarschijnlijk zeer spoe dig den Italiaanschen ambassadeur te Ber lijn, Attolico, ontvangen, die uit Duitschland te Rome is aangekomen. Poolsche oordeelen. Er zyn problemen, zoo meldt Havas uit Warschau, die op het oogenblik de aandacht van de Poolsche openbare meening hebben, namelijk de houding van Duitschland ten opzichte van Polen (wat de felle anti-Pool sche propaganda betreft) en de politieke krachtsinspanning van Duitschland ten aan zien van Italië en Hongarije. Wat het eerste punt betreft, publiceert de Poolsche pers thans een reeks van berich ten, die door de Dutische pers en radio ver spreid werden over de zoogenaamde wreed heden door Polen ten opzichte van de Duit sche minderheid begaan. „Wanneer men deze dagelyksche leugenberichten leest of hoort", aldus de Gazeta Polska, ,'dan kan men niet de gedachte van zich afzetten, dat dc roemrijke dagen van den propaganda- chef van den Duitschen staat geteld zijn. Wij herinneren ons het woord van Napo leon: „Voor een man is niets zoo immoreel als een vak uit te oefenen dat hij niet ver staat". De doeleinden van deze propaganda, al dus dit blad, zyn overigens buitengewoon duidelijk: lo. Het Duitsche volk zooveel mogelijk op te hitsen en het van de noodzakelijkheid van een oorlog tegen Polen te overtuigen. Maar deze manoeuvre schijnt niet goed te lukken want het Duitsche, volk is bezorgd of onverschillig. 2o. Men wil Warschau wijsmaken, dat de Duitschers op alles zijn voorbereid en dat er geen andere oplossing bestaat dan on voorwaardelijk de Duitsche eischen te ac cepteeren. Vóór echter de Duitschers aan besprekin gen zullen kunnen denken, is het absoluut noodzakelijk, aldus het blad, dat Berlyn eerst volkomen zijn huidige manier van spreken verandert en wel volkomen ver andert. Wat het tweede punt aangaat, meent de Poolsche pers, dat de positie van Italië door de politiek, die Berlijn ten opzichte van Rome en Boedapest voert, uiterst delicaat geworden is. Eenerzijds wenscht Italië geenszins in een oorlog gesleept te worden om een PoolschDuitsch geschil, anderzijds wordt het tegen zijn zin krachtens het bond genootschap met Berlyn gedwongen, de Duitsche propaganda tegen Polen te steu nen. Voorts gelooft men te Warschau, dat Hon garije in weerwil van de besprekingen te Salzburg en Rome, zijn houding niet gewij zigd heeft en tot dusver geweigerd heeft, zijn politiek aan die van de as vast te bin den. Ondanks alle inspanning van de Japansche en Chineesche autoriteiten is de dijk langs de rivier de Tsjiangtsoe Zondagmiddag over een lengte van tien meter doorgebroken, zoodat al zeer snel de Japansche zoowel als de Britsche en Fransche concessies grootendeels onder water stonden. In verschillende straten in de Britsche concessie staat het water een meter hoog. Het gebrek aan drinkwater en het ont breken van electrischen stroom stellen de autoriteiten voor moeilijke problemen. Men vreest voor het uitbreken van een epidemie, Chamberlain en zyn vrouw heb ben, naar United Press bericht, Sutherlandshire Zondagmiddag ver laten, een dag vroeger dan men verwachtte. De verrassende tijding van dit vervroegde vertrek viel samen met een per radio verspreide waarschuwing aan de scheepvaart, bedacht te zyn op de versperringen die in de Firth of Clyde worden ge legd, een van de vele maatregelen, die de Britsche admiraliteit evenals verleden jaar ty'dens de September- crisis genomen heeft. Minister Halifax, die Zaterdag van zyn buitenverblijf te Gar- rowby in Yorkshire naar Londen was teruggekomen, ter voorberei ding van zyn in de kabinetszitting van a.s. Dinsdag (de eerste sinds 't parlementair reces) af te leggen ver klaring, was gisterochtend weer naar Garrowby vertrokken. Maar gisteravond zou hy alweer naar Londen gaan, waar hy waarschijn lijk Maandag met Chamberlain zal confereeren. De kabinetszitting zal door de meeste leden bijgewoond worden, daar geen hunner zich ver van En geland verwijderd heeft. Verwacht worden Hore Belisha, die zich per vliegtuig uit Cannes naar Londen begeeft, Simon, Hoare, Kingsley Wood, MacDonald, Chat- field en Elliot. Graaf Ciano ie reeds Zondag avond per vliegtuig uit Albanië naar Rome teruggekeerd. Daar hij eerst Maandagavond terug ver wacht werd, hecht men in politieke kringen te Rome eenig belang aan dezen plotselingen terugkeer. vooral omdat er een groote toevloed van vluchtelingen naar de concessies is. Aanvankelijk bleven de Japanners doorgaan met het controleeren van de toegangen tot de concessies. Later heb ben zy echter de blokkade der Britsche concessie gedeeltelijk opgeheven en hebben zij den electrischen stroom, die op het prikkeldraad rond de concessies staat, uitgeschakeld. Van de renbaan, die eveneens onder water staat, komen tal van vluchelingen en paarden de concessies binnen. De Japanners hebben de controle echter alleen bij de bui- tenlandsche concessies verslapt. In de Ja pansche concessies laten zy geen vluchte lingen toe. Indien het water blijft wassen, zoo meldt Havas, zullen morgen alle nederzettingen onder water staan. De weg, welke het arse naal met de stad verbindt, is verbroken, evenals de telefoonverbinding. De verbin ding tusschen de stad en het arsenaal wordt door middel van de radio onderhouden. Men verwacht dezer dagen een geweldige toevloed van water uit Midden-China, waar het veel heeft geregend. Deskundigen ver onderstellen, dat de overstrooming twee of drie maanden zal duren. Vooral de vlakte tusschen Tientsin en Tongkoe is getroffen. Aan beide zijden van de spoorwegen strek ken zich onafzienbare watermassa's uit. De lijken van duizenden boeren en de kadavers van dieren drijven in het water rond; de overlevenden klemmen zich vast aan de toppen der boomen en aan vlotten. Gangsters plegen overval. Vier New- Yorksche bandieten, gewapend met revol vers, hebben een overval gepleegd op een billard-academie in Brooklyn. Zij dwongen de spelers met het gelaat tegen den muur en de handen opgeheven te gaan staan en plun derden hen. De politie, die op geheimzin nige wijze een waarschuwing had ontvan gen, greep echter in. Er ontstond een wei- onderhouden vuurgevecht, waarbij de gang sters werden gewond, zoodat zij in arrest gesteld konden worden. Zie vervolg Buitenland pag. 4, 2e blad

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1939 | | pagina 1