DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Henderson vandaag naar
Duitschland?
Hij brengt het Britsche antwoord aan
Hitier over.
Wat heeft Hitier voorgesteld
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon-
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maa. Jen bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door bet geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTEN TIEN:
Van 1-—5 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar olaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HKRMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Maandag 28 Augustus 1939
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
141e Jaargang
Langdurige beraadslagingen van het Britsche
parlement.
Hitiers verklaring aan Daladier.
De toestand in Duitschland.
Nadat Hitier den Engelschen gezant Henderson in audiëntie had
ontvangen en contact had gezocht met Von Ribbentrop en de gezan
ten van Italië, Engeland, Frankrijk en Japan, is Henderson per
vliegtuig naar Londen gegaan, waar hij verslag van zijn missie heeft
uitgebracht aan den minister van buitenlandsche zaken, Halifax, en
aan den premier Chamberlain, waarna hij door den koning werd
ontvangen. Halifax had een onderhoud met de Fransche en Poolsche
gezanten en met Chamberlain.
Het Britsche kabinet is daarna in een vergadering van bijna 2'/i
uur bijeengekomen en aan de pers werd na afloop van de zitting
medegedeeld, dat in een nieuwe zitting het antwoord aan den Führer
zou worden vastgesteld.
In Britsche regeeringskringen heeft men den indruk, dat Hitier op
een verdeeling van Polen aanstuurde en dat Engeland hierbij niet
werkloos kan blijven toezien.
In Berlijn, waar ook de rijksstadhouders en de rijksgouwleiders
aanwezig zijn, zijn de partijleiders in actie gekomen en hebben in
de Kroll-Opera vergaderd, welk gebouw in gereedheid gebracht is
om er zoo noodig een zitting van den Rijksdag te kunnen houden,
waarin Hitier, naar aanleiding van het uit Londen ontvangen ant
woord, dan zijn bes'.issing over oorlog of vrede zou mededeelen,
welke verklaring later werd tegengesproken.
Het Duitsche partijcongres is uitgesteld en Duitschland is, zoo
men dit noodig acht, gereed voor den strijd.
Dat is men ook in Engeland en Frankrijk, waar de bevolking ge
laten de resultaten van het diplomatieke overleg afwacht.
Men neemt aan, dat Italië, welks groote mannen voortdurend con
tact met den Führer hebben gehouden, er zeer veei toe Bijgedragen
heeft, dat men nog hier en daar eenige hoop op een vredelievende
oplossing koestert.
Bantzig tof3!" 'n het feestelijk versierde
van den h», tevergeefs op de komst
Hitier met vri;der wachtte, confereerde
haaldelijk mri|n ranschen gezant en her
kers Goering Zvertrouwdste medewer
Vo°rtdurenr] „!n, n Bibbentrop en had hi,
gearing. jn ,n..act niet de Italiaansche re
geering. jn Tt°.n.act met de Italiaansche re-
een oorlog hnr/t' Waar men zeker niet op
optimistisch scheen men eenigszins
Ifjkbaar een S Gfld'. ^en begeerde daar
Waarbjj m e °Plossing van het conflict
godheden ook j0n Te/e^tie van groote mo-
aadeld kondpn 6 aliaansche eischen be-
Serrield, dat worden. Gisteravond werd
h°odschap M vo°r de vierde maa) een
Mussolini deed toekomen.
Het Britsche parlement
beraadslaagt.
Parijs is anti-Russisch
gezind.
Do algemeen© toestand.
Weer een dag
gewonnen.
De regeering besluit
tot mobilisatie.
Nederlands grondgebied
onaantastbaar.
Een Duitsche
verklaring.
De toestand in en om
Dantzig.
Grensincidenten en oorlogs-
voorbeidingen.
ALKMAARSCHE COURANT.
wf Londensche kabinet heeft Zaterdag
nsJLUn® ver§aderd in Downingstreet. Men
aa"> dat Hitier aan Henderson uit-
Diiit.fv dat de onderdrukking der
«turen folen niet tanger kan voort-
is dat p i de schuld van Engeland
blijft volhardend halsstarrige houding
ven^da°tU daarbÜ te kennen hebben gege-
vastct^j p*aats was voor overleg, mits
IoY>Vat Dantzig tot het Duitsche rijk
PoolSg eren en dat er niet alleen een
zou 7iin' maar °°k een Duitsche corridor
Duitsch een herziening van de
m°®st wordo grenzen onder het 00g
bleem zn„ i? gezien. Een Poolsch pro-
Rusland als3^6" ^uiJschland en Sovjet
gaan. naaste buren van Polen aan-
Britsche 2ijde in «een en-
gegeven earan?rnemens was' de aan Polen
het Britschp i- v! niet na te komen, stond
een antwoord a et voor <le moeilijke taak
eventueel ov geven waarin ruimte voor
verwachtte d.? Z°U worden gelaten. Men
z°u beraadt 3t kabinet gister opnieuw
?erhjn zou vil!" 5 Henderson heden naar
Britsche ant, legen om den Führer van het
Terwüi °P de hoo2te te stellen.
Van dnlUSVf tevergeefs op de komst
«en bevrijder «„„ut.
Henderson heeft gister tegen elf uur het
Foreign Office verlaten om zich naar Dow
ningstreet te begeven.
Even na drie uur is het kabinet daar weer
bijeengekomen. Om vier uur vijf en veertig
zijn die beraadslagingen welke dus bijna
zeven kwartier geduurd hebben geëin
digd.
Om 5 uur 20 heeft Chamberlain zich daar
na naar den koning begeven, daarna heeft
hij Greenwood ontvangen.
Een publicatie na de gister gehouden
kabinetszitting.
Na de gister te Londen gehouden kabi
netszitting is het volgende officieele com
muniqué gepubliceerd.
„Morgenmiddag om twaalf uur zal
een nieuwe kabinetszitting worden ge
houden. Verwacht wordt, dat Hender
son morgen naar Berlijn zal terugkee-
ren en het antwoord der Britsche re
geering op de mededeeling van Hitier
zal meenemen.
De berichten, welke in de pers ver
schenen zijn ten aanzien van Hitiers
mededeeling aan de Britsche regeering
missen ieder gezag en zijn volkomen on
juist".
De kabinetszitting was voltallig. Alle
leden waren aanwezig, behalve de lord
kanselier Maugham, die een bezoek
brengt aan Canada.
Berlijn in afwachting.
Het voornaamste nieuws uit Berlijn was,
dat het gerucht, dat de Rijksdag zou worden
bijeengeroepen en tot hedenochtend, in af
wachting van de uit Londen komende me-
dedeelingen, bijeen zou blijven, van gezag
hebbende Duitsche zijde werd tegengespro
ken. Men verklaarde althans, dat de Rijks
dag op het oogenblik niet bijeengeroepen is.
Hitier heeft de afgevaardigden
toegesproken.
Uit Berlijn werd nader gemeld, dat
Hitier gister de afgevaardigden van den
Duitschen Rijksdag had toegesproken in
de ambassadeurszaal van de nieuwe
rijkskanselarij. Aan het einde van zijn
den ernst van het oogenblik karakteri-
seerende uiteenzettingen brachten de
afgevaardigden hem een stormachtige
ovatie.
Het Fransche standpunt.
In Fransche dip'tüFiatieke kringen neemt
men een volkomen {ïiscretie in acht, zoowel
ten aanzien van den inhoud der besprekin
gen welke Hitier heeft gehad met de am
bassadeurs van Groot-Bntannië en Frank
rijk als over den aard der verklaringen die
in den loop dezer besprekingen met den lei
der van het derde rijk zijn afgelegd.
Men beperkt zich er toe aan te geven,
dat deze verklaringen, welke uiterst alge-
meene strekking hebben geen aanwijzingen
inhouden over de diepe bedoelingen der
rijksregeering en met name geen licht ver
schaffen over de houding van het rijk in
verband met de gisteravond door den Fran-
schen minister-president geformuleerde
principes, die de basis vormen van het
Fransche standpunt.
Het is zaak te weten of het derde rijk ge
neigd is een vrije ongedwongen onderhan
deling aan te gaan met het doel het verschil
langs yreedzamen weg te regelen of wel of
het vastbesloten is Polen door pressie en
geweld concessies af te dwingen, die onver-
eenigbaar zijn met zijn eer en zijn nationale
souvereiniteit.
Besprekingen te Rome.
De Britsche ambassadeur te Rome, Sir
Percy Lorraine, heeft gistermiddag een
langdurig onderhoud gehad met den Ita-
liaanschen minister van buitenl. zaken,
graaf Ciano. In Britsche kringen te Rome
veronderstelt men, dat de ambassadeur zich
met den minister in verbinding heeft gesteld
in verband met de jongste ontwikkeling
van den internationalen toestand.
Sympathiebetoogingen in Hongarije.
Uit Boedapest wordt gemeld, dat niette
genstaande het verbod van de politie voor
de Duitsche en de Italiaansche legatie sym
pathiebetoogingen zijn gehouden.
Het overleg met Italië duurt voort.
Er blijft nauw contact met Italië. Gister
morgen heeft Mussolini via den Duitschen
ambassadeur te Rome de vierde boodschap
van Hitier ontvangen en bij het onderhoud
was graaf Ciano tegenwoordig. Gisteravond
ontving Hitier weer den Italiaanschen am
bassadeur te Berlijn.
In den namiddag had de Britsche ambas
sadeur te Rome een langdurig onderhoud
met graaf Ciano.
Heeft Hitier een nieuwe boodschap
gezonden?
Uit Berlijn wordt gemeld, dat een afge
zant van Hitier, waarschijnlijk diens tolk,
dr. Schmidt, gistermiddag per vliegtuig uit
de Duitsche hoofdstad met een boodschap
van Hitier aan de Britsche regeering is ver
trokken.
Om 12.50 uur is het toestel te Croydon
geland, waar buitengewone maatregelen ter
geheimhouding van deze speciale missie
waren genomen. Men beschouwde te Lon
den de komst van dit vliegtuig als een van
de redenen waarom de bijeenkomst van het
Britsche kabinet gister tot 3 uur werd uitge
steld.
Dinsdagochtend publicatie van de
voorstellen van Hitier.
Uit Londen wordt gemeld: Naar ver
nomen wordt zullen, overeenkomstig de
huidige overeenkomst Dinsdagochtend
de voorstellen van rijkskanselier Hitier
en het Britsche antwoord hierop gepu
bliceerd worden.
De Fransche ambassadeur te Berlijn
Coulondre ontving reeds Vrijdag van
Hitier het verzoek een verklaring aan
Daladier te willen overhandigen, waarin
deze verklaarde, dat hij de huidige
situatie van Polen niet meer kon dul
den maar het zou betreuren als Fransch
en Duitsch bloed werd vergoten.
Daladier heeft daarop geantwoord,
wiens verklaring men uitvoerig in dit
nummer vindt.
Coulondre is Zaterdagavond opnieuw
door Hitier ontvangen, die verklaarde
de Fransche voorstellen niet te kunnen
aanvaarden, welke verklaring gisteren
bevestigd is.
De maatregelen tegen de communistische
bladen hebben in Parijs verderen voort
gang. Na de „Humanité" en „Ce Soir" zijn
ook verscheiden locale bladen van com
munistische strekking verboden. Daladier
zoowel als Sarraut heeft geweigerd de
communistische parlementsleden te ont
vangen,' die tegen dit optreden der auto
riteiten kwamen protesteeren. Alle com
munistische openbare bijeenkomsten zijn
van hoogerhand verboden.
In verscheidene plaatsen, o.m. te Parijs
en te Lyon, signaleert men oploopjes voor
de plaatselijke communistische partijge
bouwen, couranten' of boekwinkels, waarbij
niet zelden*de ruiten ingegooid werden en
de employé's of partijfunctionarissen met
handtastelijkheden bedreigd, zoodat de
politie moest optreden.
Het is zeer moeilijk op dit oogenblik
voorspellingen te doen.
De toestand is uit militair oogpunt be
zien uiterst hachelijk, want overal zijn de
militaire voorbereidingen voltooid en men
krijgt den indruk, dat één druk op de
knop in alle betrokken landen voldoende
is om de oorlogsmachines in beweging te
brengen.
Anderzijds is, het scherm voor het oor-
logstooneel nog niet opgehaald en het in
spanning wachtende publiek weet nog
altijd niet of dit militaire drama al dan
niet zal worden opgevoerd.
Want achter de schermen wordt zoo
heftig gedelibereerd, wordt er van alle
zijden zooveel druk op den regisseur uit
geoefend, wordt er zoo'n sterk beroep op
zijn menschelyk geweten gedaan, dat ieder
toch nog hoop heeft, dat eiken dag uitstel
den vrede zal kunnen redden.
«i
Wij worden via de telex in deze dagen
overstelpt met een lawine van buitenland
sche berichten. Geen Europeesche staat,
hoe klein ook of men heeft er iets uit te
melden.
En daartusschen komen dan de belang
rijke tijdingen, de verslagen der groote
gebeurtenissen die het lot van Europa en
de wereld kunnen beslissen.
Henderson is op het moment, dat wij dit
schrijven nog in Londen, waar het Brit
sche kabinet langdurig beraadslaagt.
En juist die lange duur der besprekin
gen geeft hoop, dat men desnoods door
zelf iets te offeren nog altijd naar een
voor allen aanvaardbaren uitweg zoekt.
Waar deze te vinden is blijft allesbe
halve duidelijk, want de briefwisseling
tusschen Daladier en Hitier wijst er wel
op, dat wanneer in beider standpunten
geen wijziging komt, Duitschland en
speciaal Hitier het met de Duitsche eer
onvereenigbaar acht zijn beloften aan
Dantzig niet na te komen.
En zoo staan de partyen nu tegenover
elkaar. Aan beide zijden zoekt men naar
een oplossing om bloedvergieten te voor
komen, aan beide zijden tracht men
elkaar nog van het goed recht van eigen
inzicht te overtuigen, maar niemand heeft
tot dusverre iets van zijn eischen verzacht
en zoolang dat het geval blijft is er reden
tot pessimisme.
Misschien zal Henderson uit Engeland
^en voorstel meebrengen, dat een basis
voor onderhandelingen bevat, misschien
zal Engeland op het laatste oogenblik de
plank leggen over de breede sloot, die tot
dusver elk vriendschappelijk contact tus
schen de as en de democratieën onmoge
lijk heeft gemaakt.
Men schijnt in Duitschland ongeduldig
te worden en dat bewijst wel,, dat de
boodschap van Henderson van groote be-
teekenis zal zijn.
En intusschen blijven de optimisten nog
altijd eenige hoop koesteren en wordt elke
dag uitstel als een gewonnen dag voor
den vrede beschouwd.
In de rijen van hen, die bij den Führer
op een vredelievende oplossing aandrin
gen vindt men vooraan de Italianen, aan
wier vredesactie in deze onheilspellende
dagen ongetwijfeld de grootste waarde
mag worden toegekend.
Nog is alle hoop niet verloren en met
spanning wacht men op de boodschap van
Henderson, die voor de allernaaste toe
komst beslissend zal kunnen zijn.
's-Gravenhage, 28 Aug. De
regeeringspersdienst meldt:
Ten einde ten volle voorbereid te
zijn op den plicht, welke op Neder
land zou rusten om, in geval dat,
tegen alle nog bestaande hoop in,
een gewapend conflict in het bui
tenland mocht uitbreken, onze on
zijdigheid naar alle zijden met alle
ter beschikking staande middelen te
handhaven, heeft de regeering ge
meend niet langer te mogen wach
ten met het nemen van den uiter
sten voorzorgsmaatregel en is
daarom thans het bevel gegeven tot
mobilisatie van leger en vloot.
De regeering heeft zich reken
schap gegeven van de groote moei
lijkheden voor het Nederlandsche
volk, welke van dezen maatregel
het onvermijdelijk gevolg zijn.
Zij doet een beroep op de mede
werking van alle ingezetenen om
gemeenschappelijk die moeilijkhe
den zoo goed mogelijk te overwin
nen.
Als eerste opkomstdag voor hen,
die witte oproepingen in hun zak
boekjes hebben, is bepaald de dag
van morgen, 29 Augustus.
De regeeringspersdienst maakte
Zaterdagmiddag bekend:
Hare Majesteit de Koningin heeft
heden in tegenwoordigheid van den
minister van buitenlandsche zaken
den Duitschen gezant in audiëntie
ontvangen. Graaf von Zech Bur-
kersroda heeft aan Hare Majesteit
mededeeling gedaan omtrent de
houding van het Duitsche rijk ten
opzichte van Nederland in geval dat
een oorlog onvermijdelijk zou blij
ken. Het Duitsche rijk zal de on
aantastbaarheid en integriteit van
Nederland onder geen enkele om
standigheid schenden en het Neder
landsche grondgebied te allen tijde
eerbiedigen. Daartegenover werd de
verwachting uitgesproken, dat Ne
derland tegenover Duitschland een
volstrekte onzijdigheid in acht zal
nemen en deze ook tegenover der
den zal doen eerbiedigen.
De Duitsche gezant in Brussel
heeft koning Leopold een gelijklui
dende verklaring doen toekomen.
Ook de gezant te Luxemburg heeft
een dergelijke verklaring afgelegd.
Uit Dantzig en eveneens uit Warschau
bereikt ons een lawine van berichten
waarin men van beide zyden laat uit
komen dat er provocaties op groote schaal
geschieden. Zoowel Duitschers als Polen
zouden mishandeld zijn, grensincidenten
zijn aan de orde van den dag en het aan
tal „vijandelijke" vliegtuigen dat zich ook
daaraan schuldig maakt, is niet meer te
controleeren.
Duitsche troepen zouden een brug heb
ben geslagen over een grensrivier welke
brug door de Polen gebarricadeerd zou
zijn. Vele Polen zouden te Dantzig gear
resteerd zijn. In Warschau nemen mannen,
vrouwen en kinderen aan de oorlogsvoor
bereidingen deel. Overigens had de stad
haar gewone aanzien. In Dantzig moeten
vrouwen, kinderen en vreemdelingen de
stad verlaten. Mitrailleurs werden op alle
observatiepunten geplaatst. Men meldde
uit die stad dat in het corridorgebied on
geveer een millioen Poolsche soldaten
zouden zijn samengetrokken. In Oost-
Opper-Silezië zouden zelfs bomaanslagen
zijn gepleegd op verscheidene Duitsche
gebouwen.
