Een verklaring van Chamberlain in het Lagerhuis. Engelsch witboek inzake de correspondentie tusschen Londen en Berlijn. De tijd voor daden is gekomen. De werkelijke gang der gebeurtenissen. „Het Polen voor de deeling en het Polen von thon$" iken kom'men tot duideliik inïlcht vsn TWEEDE BLAD Chamberlain stond na de opening van, de Lagerhuiszitting om 5 minuten over zes Engelsche tijd op, voor het uitspreken van zijn rede. Het Lagerhuis was stampvol, ook de tribunes waren meer dan bezet. Chamberlain, zoowel als Greenwood, werden luide toegejuicht, toen zij de zittingzaal betraden. Chamberlain sprak de eerste woorden van zijn rede op bijna onhoorbaren toon uit. De rampspoed van den oorlog ligt op de schouders van één man. De rampspoed van den oorlog, zoo zeide Chamberlain, ligt op de schou ders van één man: den Duitschen rijks kanselier. Hij heeft de wereld in ellende gedompeld, om zijn eigen zinnelooze eerzucht te dienen. (Luide toejuichin gen.) Ik ben niet voornemens, zoo begon Cham berlain zijn rede, veel woorden te zeggen. De tijd is gekomen voor daden (toejuichin gen) veeleer dan voor woorden. Achttien maanden geleden bad ik dat de verantwoor delijkheid niet op mij zou mogen vallen om dit Huis te vragen de vreeselijke scheids rechterlijke uitspraak van een oorlog te aanvaarden. Ik vrees dat ik niet in staat zal zijn die verantwoordelijkheid te vermijden. Chamberlain zeide verder: Ik zou echter geen duidelijker omstandigheden wenschen, dan zij vandaag zijn ten aanzien van de vraag waar mijn plicht is gelegen. (Toejui chingen.) Wij hebben geen enkel middel verwaar loosd om het kristalhelder te maken voor de Duitsche regeering, dat, wanneer zij er aan vasthield wederom geweld te gebrui ken op de wijze waarop zij dit in het ver leden heeft gebruikt, wij vastbesloten wa ren ons met geweld tegen haar te verzetten. Nu alle desbetreffende documenten gepu bliceerd zijn, aldus Chamberlain verder, zullen wij voor de rechtbank der historie staan, wetende, dat de verantwoordelijkheid voor deze verschrikkelijke rampspoed ligt op de schouders van één man. (Luide toe juichingen.) De rijkskanselier heeft niet geaarzeld om de wereld te dompelen in ellende om zijn eigen zinnelooze eerzucht en ambities te dienen. (Luide toejuichin gen.) Er verschijnt een witboek. Ik heb thans alle met de Duitsche regee ring gevoerde correspondentie in den vorm van een witboek doen stellen. Ik denk niet dat het noodig is in bijzonderheden te refe- reerén op dit oogenblik naar deze documen ten die reeds voorbije historie zijn. Zij ma ken het volstrekt duidelijk dat ons doel is geweest er naar te streven besprekingen tot stand te brengen omtrent het Poolsch Duitsche geschil tusschen de beide regee ringen zelve op voorwaarden van - gelijk heid. (Toejuichingen.) De regeling zou er eene moeten zijn ge weest welke de onafhankelijkheid van Po len waarborgde en haar behoorlijk in acht nemen veilig stelde door een internationa len waarborg. Chamberlain vervolgde: De Britsche ambassadeur heeft Berlijn medege deeld, dat tenzij verzekeringen werden gegeven dat iedere agressieve actie wordt opgeschort en de Duitsche troe pen uit Polen worden teruggetrokken de Britsche regeering zonder aarzeling hare verplichtingen zal nakomen. Wanneer het antwoord hierop on gunstig luidt zal de Britsche ambassa deur zijn paspoort aanvragen. Chamberlain voegde hieraan toe, dat de militaire toestand van Engeland geruststel lender is dan in 1914. Alle valide mannen Chamberlain tusschen 18 en 41 jaar zullen onderhevig zijn aan militairen dienst, volgens de nieuwe wet. Men had een botsing kunnen vermijden. Er is echter één passage in de mededee- ling d.d. 30 Augustus, die ik zou willen aan halen, omdat zij toont, hoe gemakkelijk een uiteindelijke botsing zou hebben kunnen zijn vermeden, wanneer er het geringste verlangen had bestaan aan den kant van de Duitsche regeering om tot een vreedzame regeling te komen. In dit document zeiden wij: „De Engelsche regeering erkent ten volle de noodzakelijkheid van spoed bij het in gang brengen van besprekingen en zij deelt de ongerustheid van den rijkskanse lier, voortvloeiende uit het in elkanders nabijheid staan van twee gemobiliseerde legers, tegenover elkander. Zijn aanhaling vervolgende zeide de Brit sche premier: „Dienovereenkomstig zou zij ep de sterkste wijze er bij beide partijen op willen aandringen zich te verplichten, dat gedurende de onderhandelingen geen agres sieve militaire bewegingen zullen plaats vinden. De Britsche regeering heeft het ver trouwen dat zij een dergelijke verplichting van de Poolsche regeering kan verkrijgen, wanneer de Duitsche regeering soortgelijke verzekeringen zou geven". Polen was tot uitstel bereid. Dit telegram, zoo vervolgde de premier, bracht een onmiddellijk antwoord van de Poolsche regeering, gedateerd op 31 Aug., waarin de Poolsche regeering zeide, dat zij bereid was op basis van wederkeerighe'id, de garantie te geven, dat in geval van on derhandelingen Poolsche troepen niet de grens zouden schenden van het Duitsche rijk, mits een overeenkomstige waarborg door de Duitschers werd gegeven. Wij heb ben nooit eenig antwoord ontvangen van de Duitsche regeering op dit voorstel. Sprekende over den aan den Britschen ambassadeur in Berlijn opgedragen stap, zeide Chamberlain nog: „Wanneer het antwoord van de Duit sche regeering op deze laatste waar schuwing ongunstig is en ik veronder stel niet, dat het waarschijnlijk anders zal zijn, heeft de Britsche ambassadeur instructies gekregen om zijn paspoort te vragen. Wij zijn gereed. In dat geval zijn wij gereed. Gisteren hebben wij verdere stappen genomen in de richting van een vervollediging der defen sievoorbereidingen en hedenmorgen hebben wij bevel gegeven tot algeheele mobilisatie van de geheele vloot, het geheele leger en de geheele luchtmacht. Wij hebben ook een aantal andere maatregelen genomen, zoo- De Engelsche regeering publiceert in den vorm van een witboek de correspondentie, welke zij sedert 22 Augustus j.1. heeft ge wisseld met de Duitsche rijksregeering, en voegt hieraan toe eenige „verklarende noten over den werkelijken gang der gebeurtenis sen". Deze tekst luidt: Het Duitsche antwoord, gedateerd 28 Augustus werd voor zijn over handiging medegedeeld aan de Fransche en de Poolsche regeering. De Poolsche regeering machtigde de regeering van Groot-Britannië om de Duitsche rijksregeering mee te deelen, dat zij onmiddellijk bereid was in dire'cte onderhandeling met Duitschland te treden. Men zal zien, dat paragraaf 4 van het Brit sche antwoord van 28 Augustus de houding van de Poolsche regeering op dit punt pre ciseerde. Het Britsche antwoord werd Hitier te 22.30 uur ter hand gesteld. Op 28 Augus tus beloofde Hitier den volgenden dag een schriftelijk antwoord te zullen geven. Het schriftelijke Duitsche antwoord werd den ambassadeur van Groot-Britannië overhan digd op 29 Augustus te 19.15 uur. Onafhankelijk van een volkomen mis vorming der gebeurtenissen die op een crisis uitliep, eischte het antwoord der Duitsche regeering de komst naar Berlijn van een Poolsche afgevaardigde, voorzien van vol machten ,in den loop van den volgenden dag. Het antwoord der Britsche regeering spreekt ■/oor zichzelf. Door den Engelschen gezant - esd het op 30 Augustus te middernacht aan den Duitschen rijksminister van buitenland- sche medegedeeld. Von Rillbentrop toonde een uitvoerig document en las het in snel tempo in het Duitsch voor. Het betrof klaar blijkelijk het voorstel van zestien punten, dat de Duitsche regeering naderhand gepu bliceerd heeft: Neville Henlerson vroeg toen den tekst van deze voorstellen, overeen komstig de toezegging die gegeven was in het Duitsche antwoord van 29 Augustus. Von Ribbentrop beweerde toen, dat het te laat was aangezien de Poolsche gevolmachtigde niet voor middernacht te Berlijn was aange komen, zooals de Duitsche regeering het in haar mededeeling van den vorigen avond had geëischt. Toen de Poolsche regeering dit vernam, stelde zij de Engelsche regeering in den na middag van 31 Augustus ervan op de hoogte dat zij haar ambassadeur gemachtigd had de Duitsche regeering mede te deelen, dat Polen de Britsche voorstellen inzake het voeren van onderhandelingen accepteerde. De Poolsche ambasasdeur te Berlijn, Lipsky, werd door von Ribbentrop niet eerder ont vangen dan in den avond van 31 Augustus. Na dit onderhoud deed de Duitsche regeering onmiddellijk per radio mededeeling van haar voorstellen. Lipsky probeerde onmiddellijk voeling te krijgen met Warschau, doch slaagde daarin niet, aangezien alle commu nicatiemiddelen tusschen Polen en Duitsch land door de Duitsche regeering waren ver broken. wel in het binnenland als in het buitenland, waarvan 't Huis niet zal verwachten, dat ik in bijzonderheden een uiteenzetting ëeef- Ook zyn stappen genomen om de positie te beveiligen ten aanzien van dé materiaal- en levensmiddelenvoorraden van verschillen den aard. De gedachten van velen onzer moeten op dit oogenblik onvermijdelijk terugkeeren naar 1914 en naar een vergelijking van onze positie van thans en die, welke toen be stond. Hoe staan wij er ditmaal voor? zoo vroeg Chamberlain. In antwoord op dë door hem zelf gestelde vraag zeide Chamberlain: „Het antwoord is, dat alle drie de diensten gereed zijn en dat de toestand in alle rich tingen veel gunstiger en geruststellender is dan in 1914. Achter de strijdende diensten hebben wij een uitgebreide organisatie voor civiele defensie opgebouwd ;en ten aanzien van onze onmiddellijke hoeveelheid man schappen zijn de behoeften van vloot, leger en luchtmacht in een gelukkige positie aan gezien zij bijna evenveel manschappen heb ben als zij op dit oogenblik passend kunnen gebruiken. Het voornaamste en meest be- viedigende om op te merken is, dat het niet noodig is in algemeenen zin een oproep uit te vaardigen voor recruten gelijk door Kit- chener 25 jaar geleden gedaan werd. Wat de toekomst betreft is het van es sentieel belang, tegenover de geweldige taak, die ons te wachten staat, meer in het bijzonder met het oog op onze ervaring van het verleden, ons manschappenmateriaal ditmaal te organiseeren op eén zoo metho dische, billijke en economische basis als maar moge!fik is. Wij stellen derhalve voor terstond wet gevende maatregelen in te Voeren met dit doel. Er zal een wetsontwerp worden inge diend dat voor alle practische doeleinden zal neerkomen op een uitbreiding van de wet op de militaire oefening tot alle valide mannen tusschen 18 en 41 jaar, welke on derhevig zijn aan militairen dienst. Stappen zullen genomen worden om te verzekeren, dat het vereischte manschappenmateriaal voor de industrie niet wordt weggenomen. Hulde aan Mussolini. Er is nog slechts één opmerking die ik zou willen maken, aldus verklaarde Chamberlain tenslotte, en dat is mijn voldoening en de voldoening van de regeering van Z.M. uit te spreken, dat gedurende deze laatste dagen van de crisis ook Mussolini zijn best heeft ge daan voor een oplossing. (Toejuichin gen.) Het blijft thans aan oris onze tanden op elkaar te zetten en deze worsteling in te gaan, naar welker vermijding wij zoo vurig hebben gestreefd, met den vasten wil om deze tot het einde toe door te zetten. Wij zullen deze worsteling ingaan met een zui ver geweten en met den steun van de do minions en van het Britsche rijk en tevens met de moreele goedkeuring van het groot ste deel der wereld. (Opnieuw luide toejui chingen.) 3br: Geen twist met Set Duitsche volk. Wij hebben geen twist met het Duit- rche volk (toejuichingen), behalve dat het toestaat te worden geregeerd door een nationaal socialistische regeering. Zoolang die regeering bestaat en de methoden gebruikt, die zij zoo hardnek kig in de afgeloopen twee jaren heeft toegepast, kan er geen vrede zijn in Europa (toejuichingen.) Wij zijn vast besloten dat er aan deze methoden een einde moet komen en wanneer wij in de worsteling in de wereld wederom de wetten kunnen vestigen van goeden trouw en afstand van geweld, dan zou den zelfs de offers die dit met ons zal meeslepen hun meest volledige recht vaardiging vinden. (Toejuichingen.) Greenwood aan het woord. Na Chamberlain voerde Greenwood na mens de labouroppositie het woord, zeggen de, dat dit een keerpunt is in de geschiede nis der menschheid. Hij voegde hieraan toe, dat de teerling thans is geworpen. „Ik be vestig thans opnieuw en zeg voor de derde maal in dit Huis aldus Greenwood dat de Engelsche labour aan zijn gegeven woord vasthoudt. De woorden van den eersten minister zijn krachtig geweest. Hij heeft woorden uitgesproken, waaraan hij niet kan en, daar ben ik zeker van, niet zou willen ontsnappen. Wij zouden echter onze hoop op zand bouwen, wanneer wij den indruk had den, dat de Duitsche regeering eenigerlei gunstig antwoord zou gaan geven op het beroep dat tot haai is gericht. Een actieve voortgang van zaken vindt reeds plaats en Hitier heeft zich afschuwelijk in het ongelijk gesteld. Hij is de aartsvijand geworden van de menschheid en staat schuldig niet alleen aan het ernstigste, laaghartigste verraad jegens deze regeering en dit volk, maar aan lafhartig verraad jegens alle volkeren wien hij in het verleden beloften heeft gegeven. Grimmige vastberadenheid. Verwijzende naar Chamberlains verga ring, dat geweld met geweld zal worden be antwoord, zeide Greenwood in het vervolg van zijn rede, dat dit het gevoelen was dat practisch door ieder lid van het Lagerhuis beantwoord wordt. Tenslotte verwijzende naar de verklaring welke de labourparty gisteravond uitgaf aan het land en aan de wereld citeerde Greenwood daaruit één zin, n.1. dat de Britsche labour-beweging een be roep doet op al haar leden om hecht achter haar te staan in den weerstand aan de agres sie. Van die houding, aldus Greenwood, zul len wij nooit afstappen en wy zullen de worsteling intreden met grimmige vastbe radenheid om het systeem omver te werpen en te vernielen van een regeering, die de vrijheid met voeten heeft getreden en die mannen en vrouwen heeft gemarteld. (Al- gemeene toejuichingen;) Uit de rookende puinhoopen van die worsteling zal een nieu we orde der maatschapij oprijzen. De vrij heid zal overheerschen. Sinclair aan het woord. De leider der liberale oppositie, Sinclair, verklaarde, dat Chamberlain niet slechts ge sproken heeft voor zichzelf, zijn party en de regeering, maar namens de natie als ge- POLEN HERHAALDELIJK VERDEELD. POLEN NA HET VERDRAG VAN VERSAILLES. Bij het aandachtig beschouwen van beide kaarten zal men tot een duidelijk inzicht komen wat Polen's vroegere indeeling betreft en zooals die thans is. Polen is voor 1772 een groot koninkrijk geweest; het omvatte gebieden die wij thans kennen als Letland, Lithauen, West-Pruisen (waarin zich nu de Poolsche corridor bevindt) Groot Polen (waarin zich nu de betwiste voormalige Duitsche provincie Posen bevindt, Galicië en uitgestrekte Russische gebieden, die thans gedeel telijk wederom bij de Sovjet-Unie behooren. Polen werd driemaal verdeeld in 1772, 1793, 1795. De kaart geeft duidelijk aan, aan welke landen de gebiedsdeelen werden toegevoegd. Na 1795 bestond het Koninkrijk Polen niet meer. Zie nu de tweede kaart, Polei als Republiek. In 1919 werd Polen door het verdrag van Versailles 1919 als republiek hersteld: men ging van de gedachte uit het voormalige Russische Polen, zooals dit door öe congres van 1815 vastgesteld was, als kern te nemen met Warschau als hoofdstad. w H ged'ed werd gevoegd de Duische provincie Posen en een gedeelte va u f!ulse" waardoor Polen een uitweg (corridor) naar zee kreeg; dus weder hetzelfde gebied dat Polen vóór 1772 bezat. tjj ,In *92? werd door het verdrag van Trianon Galicië bij Polen gevoegd waarin steden Krakau en Lemberg (dus wederom een gebied dat men op de eerste ka» terug vindt) In 1920 kreeg Polen oorlog met de Sovjet-Unie; door het verdrag v met het°cijfer 4)°VJet 6611 belangrijk ëedeelte aan Polen afstaan (zie de kas stad Wilna" m0eSt 192° ee" gedeelte van zÜn riJk aan Polen afstaan' waarm op b°2 kaakten b''S'UUr 8ewee,t; dal ka" de zulle^hieromfrpV^1Ien Polen nu wederom te wachten staan? De komende da* zullen hieromtrent waarschynljjk een beslissing brengen. - heel, „en wij steunen hem in het standpunt dat hij thans heeft ingenomen. De Britsche regeering, aldus Sinclair, heeft niets ongedaan gelaten om bij te dragen tot een vreedzame regeling waarover vrijelijk zou zijn onder handeld en het ware niet Engeland of Frank rijk of Polen, die weigerden aan de groene tc.fel te gaan zitten om te onderhandelen maar het was Hitier. Sprekende over de wetsontwerpen die gisteravond zouden worden ingediend zeide Sinclair: „Wij zullen ze steunen aangezien het van essentieel belang is, dat een regee ring in het leven wordt geroepen, die vrij genoeg staat om van te voren plannen te maken en sterk genoeg is om krachtig en vlug te handelen. Wij moeten ons de nood zakelijkheid voor oogen houden van een opbouwende krachtsinspanning voor den wederopbouw van een nieuwe orde in Europa met welks bouw wy een begin heb ben gemaakt. Een crediet van 500 milUo®0 P0" sterling voor de defensie. h»t cr«di«l Het Lagerhuis nam vervolgens van 500 millioen pond sterling aan^v ^d- verdediging van het koninkrijk, having van de openbare orde en e treffende voeren van iederen 00 e,n crediet geldt voor kosten geduren periode tot 31 Maart 1940. Het ont^handel<J achtereenvolgens in alle stadia t* en doorgezonden naar het Hooger an£jer« zouden hedenavond nog vijftien wetsontwerpen behandeld w°rde^ 0( bü Op de vraag van een afgevaar ^die0?"' een viaaö jXim* nieuwe begrooting zou gaa j-jpj be' antwoordde Sir John Simon ver 0g g(en vestigend. Hij kon echter daarvoo datum vaststellen.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1939 | | pagina 6