HALIFAX
IN HET HOOGERHUIS.
Luisteren naar buiten-
landsche zenders is in
Duitschland verboden.
Men mag de tegenpartij
niet hooren.
Chamberlainsmededeeling
te Berlijn overhandigd.
Oorlogsdaden.
»SffS:Iande Du"SChe
v «Sn Worden-
stellin
Engeland eerbiedigt onze
onzijdigheid bij een
conflict.
Breedere basis der Engelsche
regeering
De opmarsch der Duitsche troepen in Polen.
De luchtaanvallen op
Warschau.
Een ooggetuigeverslag.
Poolsche berichten over
de krijgsoperaties.
j minister van buitenland
lord e Hoogerhuig een gelijke
sche taken, die chamberlain in het
ïklarin* aan den Britschen
..«rhuis. hracn ma
L8gerhuis, bracn dat geen man ooit met
«f vo.r 4»
f""ht (Toejuichingen.) En geen
heeft da" MJ- leverd worden voor het
sterker bewijs^k ie Engeland iS op-
feit, dat dan dat het juist Chamberlain
gedrongen dan beurt valt Engeland,
Jijn. i. hen oorlog ,o
*anneeL„ ieder die de documenten van het
leiden. Ee dg jjngelsch-Duitsche cor-
witboek over het instinctieve ver-
'"<ïovéree»° temming kent, det neer
)ange|nof gemeenschappelijk is aan j-»
jk geloo g Britsche volk, kan d<
Du'tS fmeten, die besloten ligt in de vol-
gedwaonrecht'vaardigbare actie, die «"ter-
S door de Duitsche leiders is
die gister,
onder-
deVrs"të"en belangrijkste plaats
^.fflornen door den Duitschen rylis-
f nselie™ °P wien 111 de geschiedenis stellig
overweldigende verantwoordelykheio
"f rusten Voorzoover de Britsche regee-
hptreft aldus Halifax verder, weet ik
'u. dat wij' ongedaan hebben gelaten of dat
ïn wanneer wü terugkijken anders zouden
Sben willen doen. Het is een groote bron
San voldoening voor ons geweest te ver
nemen dat Mussolini met ons ook al zijn
Soed uitoefent in het streven om tot het
allerlaatste oogenblik den vrede te redden.
Z geweten, aldus Halifax, is zuiver
Lord Snell gaf als leider van de labour-
ocpositie uitdrukking aan sympathie voor
de leden der regeering, die deze laatste dagen
omstandigheden van zoo ontzaggelijk belang
onder oogen hebben moeten zien
Zijn rede voortzettende, zeide lord Snell.
dat hij geloofde, dat Engeland niet kan toe
staan, dat het Poolsche volk den geheelen
schok' van dezen aanval draagt.
Onze gemeenschappelijke taak is thans, te
trachten er zorg voor te dragen dat georga
niseerde, welonverwogen in plan gebrachte
en systematische agressie niet loont. Ik denk,
dat wij deze zaak onder oogen kunnen zien
met het rustige vertrouwen, dat het ongelijk
op den langen duur niet kan triomfeeren.
Lord Haiifax
Chamberlain en Halifax hebben hun
gedaan en het land is hun dankbaar.
best
Goedkeuring der noodwetten
Verschillende door het Lagerhuis aange
nomen noodwetten zijn in het Hoogerhuis
na een korte verklaring van de betrokken
ministers goedgekeurd.
Even voor middernacht kwam de konink
lijke goedkeuring op deze wetten af en wer
den de beide huizen verdaagd. Het Lager
huis komt Zaterdagmiddag te 14.45 uur weer
bijeen, volgens een verklaring van Stanhopo,
eersten lord der admiraliteit, voornamelijk
om door de regeering op de hoogte te wot
den gesteld van den toestand. Er zullen
heden geen wetsontwerpen aanhangig zijn.
Waarschijnlijk zal dat morgen a.s. wel hel
geval zijn, zoodat de beide huizen morgen
zullen vergaderen.
De minister van verkeerswezen heeft
gister de controle overgenomen over aüe
óndernemingen of onderdeelen van onder
nemingen in Groot-Britannië, die deel uit
maken van of samenwerken met de tien En
gelsche spoorwegmaatschappijen.
De ministerraad voor de rijksverdediging
heeft een verordening uitgevaardigd, waarin
het volgende bepaald wordt:
Het luisteren naar buitenlandsche zen-
te is verboden. Overtredingen worden met
tuchthuis gestraft. In lichtere gevallen kan
Ai uitspraak gevangenisstraf luiden. De ge-
hruilra radiotoestellen worden ingetrokken.
Wie berichten van buitenlandsche zenders
verspreidt wordt met tuchthuis gestraft en
is bijzonder ernstige gevallen met den dood.
Dl bijzondere gerechtshoven zijn bevoegd
overtredingen tegen deze verordening te be
handelen.
Vanaf heden zal Berlijn eiken nacht ver
duisterd zijn.
Op het Poreign office werd hedenavond
""teen, dat Henderson te Berlijn aan den
kon u 0n minister van buitenlandsche za-
ovm+ °"Bibbentrop de mededeeling heeft
I.a waarover Chamberlain in zijn
nuisrede sprak. Von Ribbentrop, dat
«e mededeeling aan Hitier
orengen.
Het Duitsche nieuwsbureau meldt verder,
dat een Poolsch vliegtuig een zestal bommen
heeft geworpen op een aantal volkswonin
gen in de Hohenlindenerstrasse te Preis-
kretscham. Hier werd geringe materiee'e
schade aangericht. Menschen werden niet
getroffen.
Zeven Duitsche vliegtuigen omlaag
geschoten.
Uit Warschau wordt door de Polen ge
meld: Van welingelichte zijde wordt verno
men, dat zeven Duitsche vliegtuigen door de
Polen omlaag zijn geschoten.
Verder is een Duitsche pantsertrein door
de Polen buitgemaakt.
zou over-
weer-
SilezipDp!;SChe oorlogshandelingen vanuit
san allo f mt?eren en Oost-Pruisen hebben
reikt rL f! n reeds het gestelde doel be-
het gehord WCJKe u't net duiden over
Neumart c° Z,1Jn 0Pgerukt, hebben de lijn
M°ravisciTnU<; bereikt- Ten Zuiden van
0v«schredenS lawa„is de 01sa bij Teschen
S^bied run,P ^ui(*en van het industrie-
hoogte van Duitsche troepen ter
De tr Kattowitz op.
ken. zii°nT' welke uit Silezië zijn vertrok-
Tsienstochou ™arsch in de richting van
c°rridor nari» noordeliJk daarvan. In de
4e Netze hu ?e troePen de Brahe en is
De troen 1 bereikt.
rukken Welke uit Oost-Pruisen op-
fewikk^ijj. Cr °p Poolsch gebied in strijd
Jachtigeluobtmacht heeft in herhaalde
°P verscheidenva b° de militaire objecten
>Mt, 0a j c Poolsche vliegvelden be-
°sen, pioc, ahmel, Putzig, Graudenz,
2S Kattowit^v' Tomaszow, Radom,
n ^crespoi r, ^rakau, Lemberg, Brest
nield. m eze militaire objecten
Bovi
zijn ver-
?r'lles gevecht^v'5611verscheidene esca-
h! fleger gesteunuStT^igen het oprukken van
U 1 hiermede S u Duitsche luchtmacht
lin?11 Polen behanMeuSChappij in de lucht
'n Middr- boewei sterke afdee-
^ben Pi van de
oen
en West-Duitschland
Het
Bocht
g
Duitsche
ingenomen
zeemacht
voor de
heV^ SchoolSchLe2 beveiligen de Oostzee.
4o0r pUn!ahrwasser' S nW'f Holstein- dat in
genorT n bozetin Dantz>g ligt, heeft de
d°or^en; De oorloHshr1"1113116 onder vuur
Het Vernacht v?n van Gdynia werd
gist. Baitsche n gebombardeerd.
«che ah,et station v!Uwnsbureau meldt- dat
«aten rvtlll«rie js b«eh fUthen door de p°ol-
VerVan 1,5 c.rn .i Viif
1 schade sl°egen in
36 aan te richten.
tot zes gra-
de spoordijk
De Regeeringspersdienst meldt,
dat, naar de Britsche regeering
aan de Nederlandsche regeering
heeft verklaard, zy, in geval een
Europeesche oorlog mocht uitbre
ken en Nederland daarin een on
zijdige houding aanneemt, vast
besloten is, die onzijdigheid over
eenkomstig haar traditioneel
beleid ten volle te eerbiedigen,
mits die onzijdigheid ook door
andere mogendheden geëerbie
digd wordt.
Overeenkomstig de gebruikelijke
practijk in bijzondere omstandigheden
hebben de leden van het Britsche kabi
net en de overige leden der regeering
hun ontslag in handen gesteld van den
eersten minister, teneinde het dezen
mogelijk te maken ingeval van oorlog
de regeering op breedere basis te bren
gen. Churchill en Eden worden als
eventueele nieuwe ministers genoemd.
Zij zouden bereid zijn in de regeering
zitting te nemen, evenals de liberale
oud-ministei Lord Samuel.
zaamd te hebben aan instructies van Hitier
geen burgerbevolkingen te bombardeeren.
Er wordt hier uitdrukking gegeven aan
ergernis over in het buitenland verspreide
berichten, dat Warschau in brand stond.
De correspondent van Reuter meldt ver
der: Ik heb een rit gemaakt door een
groot deel van de stad en heb alles nor
maal gevonden.
Het verluidt, dat op een plaats brand
heeft gewoed doch ik ben niet in de gele
genheid geweest, deze plaats vast te stellen.
De vier inzittenden van een Duitsche
bommenwerper hadden een wonderbaar
lijke redding, to enhet vliegtuig in brand
geraakte en viel. Twee hunner werden
gewond terwijl al'e vier door de politie
werden gearresteerd.
DAGORDER VAN DE FRANSCHE
SENAATSCOMMISSIE VAN BUITEN
LANDSCHE ZAKEN.
„De commissie besluit de regeering van
de republiek te steunen in haar actie om
alle volken, die de rechtvaardigheid aan
hangen, rond Frankrijk en zijn bondge-
nooten te scharen. Op het uur van de
algemeene mobilisatie begroet de commis
sie met aandoening hen, die met zooveel
vastberadenheid en moed vertrekken om
het vaderland en de vrijheid der volken
te verdedigen.
POOLSCHE VLUCHTELINGEN UIT
DANTZIG.
Het Poolsche Telegraaf-agentschap be
richt, dat tengevolge van de terreur, wel
ke door de autoriteiten van Dantzig werd
uitgeoefend, op de Poolsche bewoners van
de vrije stad, vele Polen uit Dantzig naar
Poolsch gebied zijn uitgeweken om te
ontkomen aan de inlijving bij de militaire
organisaties van Dantzig.
EEN OPROEP VAN MOSCICKI.
De president van Polen, Moscicki,
heeft den volgenden oproep gericht tot het
Poolsche volk:
„in den afgeloopen nacht heeft onze
vijand de offensieve actie tegen den Pool-
schen Staat ingezet, dit stel ik vast voor
God en de geschiedenis. Op dit historische
c jgenblik richt ik mij tot alle burgers van
den Staat, diep overtuigd, dat de geheele
natie de vrijheid, onafliankelijkheid en
eer zal verdedigen en zich rond den op
persten leider en het leger zal scharen en
een waardig antwoord zal geven aan den
aanvaller, zooals dit reeds meer dan eens
is geschied in de historie van de betrek
kingen tusschen Polen en Duitschland.
Het geheele Poolsche volk, door God
gezegend, zal in den strijd voor zijn heilige
en rechtvaardige zaak. vereenigd met het
leger oprukken ter overwinning.
DE KONING BIJ CHAMBERLAIN.
De Engelsche koning is per auto uit Buc-
kingham Palace naar Downingstreet gegaan,
om audiëntie te verleenen aar. zijn eersten
minister, een gebeurtenis, welke zich
nooit te voren had voorgedaan. Naar ver
luidt wenschte Chamberlain, hoewel hij ver
langend was den koning op de hoogte te
brengen van de laatste ontwikkelingen, de
telefoon in Downingstreet 10 niet langer
dan enkele minuten te verlaten.
Bijgaande kaart geeft den opmarsch weer der Duitsche troepen, welke gisteren
1 September de oolsche grenzen zyn overschreden.
De opmarsch begon, waar de zwarte pijltjes zijn aangegeven, later zetten zich
de Duitsche legercorpsen in beweging die aan de hoofdverbindings-wegen gelegerd
waren (op de k aart met zwart blokjes aangegeven).
De Duitsche troepen bewegen zich nu over het Poolsche wegennet hetwelk op
de kaart is aangebracht.
EEN FRANSCHE UITEENZETTTING.
In een Fransche uiteenzetting over het
diplomatieke gebeuren wordt medegedeeld,
dat de Fransche regeering 30 Augustus den
Franschen ambassadeur te Warschau in
structies heeft gegeven de Engelsche stap
pen bij Polen te ondersteunen en dat Polen
toestemde in een procedure van directe On
derhandelingen.
Ook uit deze mededeeling blijkt, dat de in
de 16 punten vervatte eischen nimmer ter
kennis waren gebracht en dat Hitier on
waarheid heeft gesproken.
Een ooggetuige van het bombardement,
dat gisteren op de oostelijke buitenwijken
van Warschau werd uitgevoerd, heeft
tegenover den correspondent van Reuter
hierover het volgerde verteld: 41 in for
matie vliegende toestellen verschenen
boven de voorsteden. Zij werden beschoten
door ho luchtdoelgeschut, dat verwonder
lijk nauwkeurig was en den aanvallers
dwong op zeer groote hoogte tr blijven.
Een tamelijk laag vliegende bommen
werper nam plotseling een duik en liet een
zestal zeer ontplofbare bommen en ver
scheidene brandbommen vallen. Zij sche
nen een stuk grond te treffen tusschen een
ry'tje huisjes en de rivier. Hooge zwarte
rookkolommen stegen op uit de trechters.
Een andere ooggetuige, die een luchtge
vecht had gadegeslagen uit de binnenplaats
van een flatgebouw heeft tegenover den
correspondent van Reuter verklaard, dat
het spoor der kogels gemakkelijk waar
neembaar was. Het gevecht was zoo op
windend, dat de bevolking het gevaar ver
gat en bleef kijken.
De Duitsche luchtmacht schijnt gehoor-
KANS OP WIJZIGING DER
AMERIKAANSCHE NEUTRALITEITSWET.
In officieele kringen te Washington is men
van meening, dat de kans op spoedige wijzi
ging der neutraliteitswet, waardoor leverin
gen aan de democratische 'mogendheden
worden toegestaan, enorm is toegenomen.
DE OORLOG KOMT JAPAN TEN GOEDE.
Uit Tokio wordt gemeld: Ondanks de
grensincidenten tussohen Duitschland en
Polen, aldus schrijft Domei, gelooven diplo
matieke waarnemers aldaar, dat de deur
nog open is voor diplomatieke onderhande
lingen tusschen Engeland en Duitschland,
tot regeling van de hangende kwesties tus
schen Duitschland en Polen. Is dit niet mo
gelijk, dan is een oorlog tusschen Polen en
Duitschland onvermijdelijk. Op de effecten
beurs is een koopwoede ontstaan, daar men
blijkbaar meent, dat het uitbreken van een
oorlog in-Europa ten goede komt.
Gistermorgen heeft het kabinet vergaderd.
DE KWESTIE DER OVERBRENGING VAN
HITLER'S EISCHEN.
Uit Berlijn werd gemeld:
De Engelsche radio beweert, dat de En
gelsche regeering niet in kennis is gesteld
van de voorstellen van den Führer tot op
lossing van het vraagstuk Dantzig en de
corridor. Te dien aanzien wordt officieel
medegedeeld, dat de Donderdagavond ge
publiceerde voorstellen reeds Woensdag
avond persoonlijk mondeling ter kennis zijn
gebracht van den Britschen gezant in Ber
lijn, Sir Neville Henderson, door den rijks
minister van buitenlandsche zaken, von
Ribbentrop. Tevens werden de voorstellen
nog uitvoerig toegelicht.
MEDEDEELING VAN POOLSCHEN
AMBASSADEUR AAN DE DUITSCHE
REGEERING.
De Poolsche radio heeft gister medege
deeld, dat Lipski, de ambassadeur van Po
len té Berlijn, tegenover de rijksregeering
heeft verklaard, dat Polen aan de agressie
met alle hem ter beschikking staande krach
ten weerstand zal bieden om zijn eer en
onafhankelijkheid te verdedigen.
De radio bevestigde, dat de aanvallen
van Duitsche vliegtuigen op Warschau door
de luchtverdediging en een escadrille
jachtvliegtuigen werden afgeslagen en
deelde voorts mede, dat luchtdoelgeschut
een Duitschen bommenwerper bij Otwock,
op dertig kilometer van Warschau, heeft
omlaag geschoten.
Overigens hoort men sedert het middag
uur te Warschau opnieuw gedreun van
kanonnen.
De straten in de hoofdstad bieden een
normalen aanblik, behalve wanneer het
luchtalarm is. De politie is voorzien van
gasmaskers en de dienst van de luchtver
dediging verzekert tezamen met de politie
een volkomen orde.
WATERTENTOONSTELLING GESLOTEN.
In verband met de huidige gebeurtenissen
deelt de commissaris-generaal op bevel van
de regeering mede, dat de watertentoonstel
ling te Luik voor het oogenblik wordt ge
sloten.
AMERIKA EN DE NEUTRALITEITSWET.
President Roosevelt heeft zijn beslissing
voorbehouden ten aanzien van de vraag, of
hfj een beroep zal doen op de neutraliteits
wet dan wel of hy het congres bijeen zal
roepen, aldus verluidt uit bronnen van het
Witte Huis.
Te Warschau werd gemeld, dat de
Poolsche verdedigingstroepen de Duitsche
troepen, die van Oost-Pruisen en van
Slowakye uit den aanval hebben ingezet,
zouden hebben teruggeworpen. Het van
Oost-Pruisen uit ondernomen offensief
op het front tusschen Dzialdowo en Woj-
nitze was gericht op Mlawa aan de hoofd-
spoorlijn tusschen Warschau en Gdynia,
terwijl de Duitsche troepen die van
Slowakije uit opereerden, hun aanval
richtten op Zakopane, de bekende winter
sportplaats.
Duitsche bombardementsvliegtuigen
probeerden Warschau te bereiken, doch
werden verdreven. Zij vielen een vliegveld
aan, 24 kilometer ten oosten van War
schau, waarbij een Duitsche machine
werd neergeschoten.
Een Poolsch communiqué zegt voorts,
dat Duitsche vliegtuigen een trein met
vluchtelingen uit Poznan nabij Koetno
heeft gebombardeerd, waarbij vele slacht
offers zouden zijn gevallen, terwijl ook
Zuuow in Poolsch Pommeren gebombar-
Een ambtenaar verklaarde, dat de presi-1 deerd zou zijn. Al deze aanvallen zouden
dent van gevoelen was, dat de gevechten
verder zullen moeten gaan dan oorlog tus
schen Duitschland en .Polen, alvorens de
regeering een zoó ernstigen stap zou nemen
HITLER ANTWOORDT ROOSEVELT.
Rijkskanselier Hitier heeft geantwoord op
den vredes oproep van president Roosevelt.
De ambassadeur van Duitschland heeft dit
antwoord overhandigd op het ministerie van
buitenlandsche zaken en dit ministerie zal
het binnenkort publiceeren.
DE POGING TOT BEMIDDELEN VAN
Z. H. DEN PAUS.
Uit Vaticaanstad wordt gemeld:
De tekst van de nota, welke de kardinaal
staatssecretaris gisteren uit naam van Z. H.
den Paus heeft overhandigd aan de ambas
sadeurs van Frankrijk, Italië, Duitschland en
Polen, alsmede den Britschen gezant, luiden
als volgt:
De Paus wil de hoop niet opgeven, dat
zijn onderhandelingen zullen leiden tot een
rechtvaardige en vreedzame oplossing. In
naam van God smeekt hij derhalve Duitsch
kyid en Polen alles te ioen wat mogelijk is
om incidenten te voorkomen en zich te ont
houden van maatregelen, welke den toe
stand kunnen vereroeren. Hii verzoekt ver
der Engeland, Frankrijk en Italië dit ver
zoek te steunen.
DE BEKENDMAKING VAN DE
ALGEMEENE MOBILISATIE IN
FRANKRIJK.
Kort na halfeen werd gistermiddag de af
kondiging van de algeireene mobilisatie be
kend gemaakt en tegen twee uur in speciale
edities van de bladen.
De rust, welke den geheelen morgen ge-
heerscht had, werd niet verstoord. De men
schen verdrongen zich rondom de kiosken
en de courantenverkoopers doch bewaarden
hun koelbloedigheid. Wie de mobilisatie van
1914 heeft meegemaakt, zoo zegt Havas,
maakt onwillekeurig een vergelijking met
die van heden. Ditmaal geen liederen en
geen kreten. Men schijnt zich geen vertrou
wen te hoeven inblazen, aangezien dit een
gevoelen is, dat zich vanzelf aan allen op
dringt.-
echter weinig succes hebben gehad,
POLEN ANTWOORDT AMERIKA.
De ambasadeur van Polen, Potocki,
heeft Cordell Huil het volgend antwoord
overhandigd van Polen op den oproep van
president Roosevelt met betrekking tot de
bombardeering van de burgerbevolking.
„De Poolsche regeering is het volkomen
eens met de tot uitdrukking gebrachte
beginselen en de gevoelens, welke deze
hebben ingeblazen. Het is met deze begin
selen en in dezen geest, dat de hoogste
militaire autoriteiten in Polen orders
hebben gegeven zich ingeval van oorlog
te onthouden van de bombardeering van
open steden en dergelijke acties, die een
direct gevaar zouden vormen voor de bur
gerbevolking. Ongelukkigerwijze is Po
len, welks grondgebied Vrijdagochtend
vroeg het voorwerp is geworden van een
niet-uitgelokte agressie van de zijde der
Duitsche strijdkrachten reeds het slacht
offer geworden van verscheidene lucht
aanvallen. De bekend gemaakte verliezen
onder de burgerbevolking maken het
twijfelachtig of van de zyde der tegen
partij de regelen in acht worden genomen,
waaraan de president zich refereert. Deze
regelen die het natuurlijke gevolg zijn van
de menschelijke gevoelens blijven van
kracht, mits zij ook door de tegenpartij
nauwgezet worden in acht genomen.
BERICHTEN OVER GIJZELAARS IN
POLEN.
Het Duitsche Nieuwsbureau verklaart uit
welingelichte bron te Kattowitz te hebben
vernomen, dat de Poolsche autoriteiten
thans lysten van gyzelaars hebben opge
steld, welke de namen van duizenden Duit-
schers in oostelyk Opper-Silezië bevatten.
Deze gyzelaars zullen na het uitgeven van
bepaald parool plotseling worden gearres
teerd. De lijsten omvatten zoowel de namen
van mannen aL van vrouwen en kinderen.
Tevens zyn maatregelen getroffen deze
gijzelaars zoo snel mogelyk naar het kamp
bij Brestlitofsk te vervoeren, dat onlangs is
uitgebreid, zoodat het 30.000 personen kan
herbergen.
