ÖSSSïï
KOTITIE-BOEKJE.
«rheM
i Send gemaakt bü Staats-
van 1,M9 no 514 voorgeschreven
blad bon dragen (geheel wit zijn ge-
kinMeerd en bovendien op duidelijk zicht-
«Seöp hun onder- en bovenvlak-
Maatregelen voor voedering
van vee.
Correspondentie voor
militairen.
M. J. BRUSSE:
Geen benepenheid, (De
gestrande Amerikaan).
nERPE BLAD
pen „bericht aan luchtvaren-
Blijkens ee een krachtens arti-
den" is b LUChtvaartwet tot stand geko-
jcel 7 de nvhjk besluit, zoomede, voor
men konmkliJ zweefvliegtuigen be-
wat hetfvb0ige een beschikking van den
t^Tvan waterstaat met ingang van
jninister ya" g39 te 19 Uur, verboden de
September oefenen met alle lucht-
luchtvaart ui vrije ballons en
schepen- vl g uitzondering van
zWeefvhegtu g Koninklijke Neder-
die, b^rine en de Koninklijke Neder-
lands°be d acht en van die, welke de
landsche Lan conventie van Geneve
6naast de nationale kleuren het roode
ke"MPPken dragen), met dien verstande,
kry'^Uitoefening van geregeld interna-
d aï burgerlijk luchtverkeer is toege-
11 mits daarbij wordt gevlogen op een
hoogte^an minder dan 500 M. boven den
h g7pn met zicht van het aardoppervlak,
gr°het tijdvak tusschen zonsopkomst en
zonsondergang, en wel
ten
vaartterrein Belde, alsmede het ver
lengde van die lijn in noord-oostelijke
^fee1? :üjn getrokken op 5 K.M. ten
zuiden van en evenwijdig aan de
rechte lijn van Urk naar Gramsber-
gen, alsmede het verlengde van die
liin in oostelijke richting,
3e. de Nederlandsch-Duitsche grens;
h in de gebieden, welke zich uitstrekken
tot een afstand van 5 K.M. ter weers
zijden van:
le. de rechte lijn van het luchtvaart
terrein Schiphol naar Urk;
2e de rechte lijn van het luchtvaart
terrein Schiphol in zuiver Westelijke
richting;
3e. de rechte lijn van het lichtschip
Maas over het spoorwegstation Ka-
pelleBiezelinge op Zuid-Beveland,
alsmede het verlengde van die lijn in
zuidelijke richting;
c in het gebied, hetwelke zich uitstrekt
tot een afstand van 5 K.M. ter weers
zijden van een rechte lijn, loopende
over het luchtvaartterrein Schiphol
tot op een afstand van 25 K.M. van
dat luchtvaartterrein in de richtingen
42 graden en 222 graden ten opzichte
van de ware noordrichting, voor zoo
ver niet vallende onder een der onder
b. bedoelde gebieden zulks uitsluitend,
indien de mistvoorschriften voor het
luchtvaartterrein Schiphol van kracht
zijn en door het betrokken luchtvaar
tuig met toestemming van den haven
meester van dat luchtvaartterrein een
landing zal worden uitgevoerd met
behulp van het radiobaken.
De controle op vorenstaande bepalingen
wordt uitgeoefend door Neder landsche
militaire vliegtuigen, luchtdoelartillerie
en luchtdoelmitrailleurs.
Indien overtredingen worden geconsta
teerd door commandanten van militaire
vliegtuigen zullen zij den gezagvoerder
van het betrokken luchtschip of vliegtuig
bevelen om op een Nederlandsch lucht
vaartterrein te landen; den gezagvoerder
van een vrijen ballon of een zweefvlieg
tuig zullen zij in dat geval bevel geven
ten spoedigste te landen.
De bevelen worden kenbaar gemaakt
door het afschieten van een of meer roode
seinpatronen.
ALKMAARSCHE COURANT VAN ZATERDAG 2 SEPTEMBER 1939.
De gezagvoerder van een aldus gesom
meerd luchtschip of vliegtuig is verplicht
om het militaire vliegtuig te volgen naar
een luchtvaartterrein en aldaar te landen.
Aangezien het geven van vo
renbedoelde signalen uit mili
taire vliegtuigen niet steeds
mogelijk zal zijn en door de orga
nen der luchtdoelartillerie in
den regel in 't geheel geen waar
schuwingen zullen worden gege
ven, wordt de aandacht van
vliegtuigbestuurders erop geves
tigd, dat zij zich bij overtreding
van vorenbedoelde bepalingen,
aan ernstig gevaar blootstellen.
Naar wy van bevoegde zijde vernemen,
is ingesteld een afdeeling veevoeder-distri
butie van het rijksbureau voedselvoorzie
ning in oorlogstijd te 's-Gravenhage, welke
afdeeling onder leiding staat van ir. A. H.
Boerma te Voorburg.
Als technische adviseurs zijn aan deze
afdeeling verbonden dr. ir. M. J. L. Dols te
Amsterdam en dr. J. Grashuis te Hoogland
bü Amersfoort.
Het kantoor der afdeeling is gevestigd te
's-Gravenhage, Lange Voorhout 3.
Deze afdeeling maakt met betrekking tot
de voedering van vee het volgende bekend:
Verbod van voedering van vee met
tarwe.
Met ingang van 28 Augustus is het voe
deren van vee met andere dan gedenatu
reerde tarwe verboden.
Voedernormen.
Aan veehouders die een vervoervergun-
ning (geleidebiljet voor veevoeder) wen-
schen te ontvangen wordt medegedeeld,
dat deze vergunning slechts wordt verleend
op basis van de volgende voedernormen:
rundvee nihil, paarden beneden 3 jaar
nihil, paarden boven 3 jaar in het weidebe-
drijf nihil, in bedryven met minder dan 75
pCt. grasland 1 K.G. per dier per dag, dek
hengsten 1 K.G. per dier per dag, drachtige
zeugen en zeugen by de biggen 1 K.G. per
dier per dag, trekbeeren 1 K.G. per dier per
dag, varkens van 20-90 K.G. 1.75 K.G. per
dier per dag, varkens boven 90 K.G. 3 K.G.
per dier per dag, hoenders en eenden 80
gram per dier per dag.
Veehouders moeten by voedering uit
eigen op het bedryf aanwezigen voorraad
deze normen in acht nemen. Zij zullen geen
vervoervergunningen (geleidebüjetten) voor
veevoeder ontvangen, vóór den datum, tot
welken naar berekening volgens deze nor
men, het eigen veevoeder toereikend zal
zyn.
Aan bedryven, waar hoenders en eenden
in hoofdzaak of geheel voor eigen gebruik
worden gehouden, alsmede aan bedryven,
waar minder dan 25 stuks nutpluimvee aan
wezig zyn, zal geen vervoervergunning
voor veevoeder, bestemd voor deze dieren,
worden verstrekt.
MAATREGELEN TER VOORZIENING
VAN HANDELAREN.
Van 1 September 1939 af kunnen door of
vanwege den provincialen voedselcommis-
saris aan handelaren in veevoeder ver-
voersvergunningen (geleidebüjetten) wor
den afgegeven voor aanvulling van voor
raden. Hiervoor kan de handelaar zich
wenden tot den plaatselijken bureauhouder
in zijn district.
Aan detailhandelaren, die niet over een
machinale menginrichting beschikken zullen
uitsluitend vervoervergunningen (geleide-
biljetten) worden afgegeven voor meng
voeders.
Ook aan veehouders zullen van heden af
slechts vervoervergunningen (geleidebü
jetten) voor mengvoer worden verstrekt.
Adresseering van correspondentie aan
militairen moet als volgt geschieden: naam
en voorletters van geadresseerde, militaire
rang, onderdeel, waartoe de militair behoort
of waarby hy is gedetacheerd, alsmede een
nadere aanduiding als: veldleger, vesting
Holland, stelling van Den Helder, enz.
Voorbeelden van goede adresseering zijn
op de postkantoren voorgehangen. In twij
felgevallen vrage men daar inlichtingen.
In geen geval mag een plaats
naam worden vermeld.
Indien het publiek blijft doorgaan met on
volledige of onjuiste adresseering van cor
respondentie aan militairen kan de veldpost-
dienst niet behoorlyk functionneeren. Er
ontstaat reeds thans groote vertraging, ter
wyl de bezorging van tal van brieven door
onvoüedige adresseering misloopt.
Dringend verzoek aan alle burgers.
Beperk u voorloopig en althans gedurende
de eerstvolgende dagen zooveel mogelyk in
uw correspondentie, vooral ook voor
militairen. Het postvervoer dreigt mis
te loopen indien hieraan niet wordt voldaan.
CONTROLE OP VETGEHALTE EN
GEWICHT VAN MELK.
Van bevoegde zijde wordt ons het vol
gende medegedeeld
In aansluiting op hetgeen in vorige
persberichten omtrent de in het begin van
September 1939 in te voeren controle op
de bepaling van het vetgehalte en gewicht
van melk reeds werd bekend gemaakt,
wordt er nog eens de aandacht op geves
tigd, dat alle bedryven, welke van 3 Sep
tember af onder deze controle vallen, van
alle melk, afkomstig van iederen veehou
der afzonderlyk, het gewicht en het vetge
halte, overeenkomstig de door de betref
fende controle-instanties te geven voor
schriften, dienen te bepalen.
Het ontvangen van z.g. „vrachten"
waarby de melk niet van iederen melk
veehouder afzonderlijk wordt aangevoerd
is derhalve niet meer toegestaan, tenzy
deze vrachten rechtstreeks worden ge
leverd door een bedrijf, hetwelk het vet
gehalte en gewicht overeenkomstig de
voorschriften reeds heeft bepaald, dan wel
deze vrachten rechtstreeks worden gele
verd door bedrijven, ten aanzien waarvan
de nieuwe bepalingen voorloopig nog niet
van toepassing zijn.
In beide gevallen, dient het bedrijf, het
welk deze „vrachten" melk ontvangt, daar
van het totale gewicht en het gemiddelde
vetgehalte te bepalen.
MONOPOLIES VOOR IN- EN UITVOER.
Van bevoegde zijde verzoekt men ons
nogmaals, de aandacht er op te vestigen,
dat met ingang van 28 Augustus 1939 aan
de Nederlandsche Akkerbouwcentrale, Be-
zuidenhout 15, 's-Gravenhage, behalve
de reeds bestaande monopolies ook zyn op
gedragen het monopolie van den uitvoer
van granen en van den in- en uitvoer van
hooi, stroo, vlas, cichorei, suikerbieten en
diverse zaden.
Aan belanghebbenden wordt aangeraden
zich omtrent het afsluiten van monopolie
overeenkomsten te wenden tot de afdeeling
buitenland van genoemde centrale. Vooraf
dienen in- en exporteurs echter bij deze
centrale als georganiseerde te worden toe
gelaten. Schriftelyke verzoeken daartoe
zijn te richten aan de afdeeling erken
ningen der centrale.
Voorts wordt er de aandacht op geves
tigd, dat aan de Nederlandsche meelcen
trale, Riouwstraat 176, 's-Gravenhage, is
opgedragen het in- en uitvoermonopolie
van koffie, thee en cacao.
OPROEP VAN DE REGEERING TOT
HET HOUDEN VAN EEN BIDSTOND.
De kerkgenootschappen hier te lande
hebben in den loop van deze week de
volgende missieve van de regeering ont
vangen:
„In de bange tegenwoordige omstan
digheden, onder welker druk niet alleen
ons land en volk, doch ook een groot deel
van de wereld verkeert, zult u ongetwij
feld met de regeering van oordeel zyn,
dat boven alles behoefte is aan veroot
moediging en een biddend opzien tot den
Almachtige, in wiens hand het lot der
volken rust. Het zou der regeering aange
naam zijn, indien in de eerstvolgende
wekelijksche godsdienstoefening van alle
kerkgenootschappen aan die behoefte
voldaan werd door het gemeenschappelijk
opzenden van een innig gebed om uitred
ding en bewaring, om wijsheid en licht
voor allen die voor het welzijn der volken
verantwoordelykheid dragen, om het ont
vangen van een zegen ook uit de beproe
vingen, welke nog over ons mochten ko
men. Ik moge u opwekken tot bevorde
ring van dit doel uwe medewerking te
verleenen en hiermede de taak der regee
ring te verlichten en ons volk te dienen.
De minister van staat, minister
van algemeene zaken, a. i., voorzitter van
den raad van ministers,
w. g. de Geer".
De algemeen synode der Nederlandsch-
Hervormde kerk verzoekt alle kerken
raden dringend aan het verzoek van de
regeering op den komenden Zondag te
willen gevolg geven, opdat het woord
Gods een lamp voor den voet moge zijn en
een licht voor donkere paden.
De permanente commissie tot de alge
meene zaken van het Nederl. Israël,
kerkgenootschap heeft zich naar aanlei
ding van het schrijven der regeering, we
gens de op handen zijnde komst van den
Sabbath, telegrafisch tot de opperrabbij
nen van het Nederl. Israël. Kerkgenoot
schap gewend met verzoek den resp. on
der hen ressorteerenden gemeenten de
noodige aanwyzingen te geven.
OVERZICHT VAN HET WEER IN
AUGUSTUS.
Mededeeling K. N. M. I.
Gimiddeld over de 5 hoofdstations was
in Augustus de ochtendtemperatuur
1 graad boven normaal, jn de 3 dekaden
respectievelijk 1 graad beneden normaal,
'A graad en 3l/2 graad boven normaal.
De grootste afwijkingen kwamen voor op
den 3en (2 2graden beneden normaal) en
den 20sten (4 graden boven normaal).
De gemiddelde dagelijksche maximum
temperatuur en het gemiddelde dagelijk
sche minimum waren respectievelijk
1 graad en 'A graad boven normaal. Het
aantal zomersche dagen maximum tem
peratuur boven 25 graden) bedroeg 11
tegen 4 normaal.
De neerslag was overal beneden nor
maal, in Groningen en Noord-Limburg
020 procent, in Friesland, Utrecht, de
Betuwe en Noord-Brabant 2030 pro
cent, elders 3055 procent beneden nor
maal.
Te de Bilt werden 210 uren zonneschijn
waargenomen tegen 186 normaal.
LEVERING VAN KAAS.
Men deelt ons van bevoegde zijde mede,
dat degenen, die belang hebben bij de le
vering van een hoeveelheid kaas aan de
Nederlandsche zuivelcentrale afdeeling zui
vel, Laan van Meerdervoort 84 te 's-Gra
venhage, zich vóór Dinsdag 5 September
a.s. tot deze centrale kunnen wenden met
verzoek in kennis te worden gesteld van
de voorwaarden waarop moet worden in
geschreven.
DE LUCHTDIENST OP INDIE GESTAAKT.
Alle post per boot van Neder
land uit.
Hiertoe genoodzaakt door de in verschil
lende landen uitgevaardigde vliegverboden,
heeft de K. L. M. moeten besluiten Zater
dag het vertrek van het Indië-vliegtuig niet
te doen plaatsvinden.
Alle post wordt thans per mailschip ver
zonden. De post wordt te Amsterdam resp.
te Rotterdam aan boord gebracht. Betref
fende de vaarroute der mailschepen staat
nog niet vast. Het is echter zeker, dat geen
enkele Middellandsche zeehaven zaL wor
den aangedaan.
VRIJWILLIGERS BIJ DE KONINKLIJKE
LANDMACHT.
De regeeringspersdienst meldt:
Ten vervolge op de mededeeling van den
regeeringspersdienst van 28 Augustus j.1.
wordt by deze ter algemeene kennis ge
bracht dat voor het tegenwoordige alleen
zy zich voor den duur der mobilisatie bij de
koninklyke landmacht als vrywilliger kun
nen verbinden, die in een der onder-offi
ciersrangen den militairen dienst eervol
hebben verlaten.
Zoodra ook vrijwilligers in den stand
van soldaat mogen worden aangenomen,
zal hiervan mededeeling worden gedaan.
Zy, die hun diensten reeds schriftelijk
aan den minister van defensie hebben aan
geboden, dan wel om toelating tot een
vrijwillige verbintenis hebben verzocht, ge
lieven in het vorenstaande een antwoord
op hun schrijven te zien. Met het oog op de
vele werkzaamheden by het departement
van defensie blijft een persoonlijk ant
woord achterwege.
GENEESKUNDIGE VOORZIENING DER
BURGERBEVOLKING.
De geneeskundig hoofdinspecteur van de
volksgezondheid deelt mede, dat de gemo-
biliseede of zieke artsen ten plattelande,
die een vervanger meenen noodig te heb
ben, hun aanvragen moeten richten tot den
geneeskundig inspecteur van de volksge
zondheid, in wiens ambtsgebied zy geves
tigd zyn.
In overleg met dezen inspecteur zorgt de
hoofdinspecteur dan voor vervanging.
In de grootere plaatsen is geen artsen-
nood, aangezien de plaatselijke medici de
vervanging reeds onderling hebben gere
geld.
BOND VAN BEDRIJFSAUTOHOUDERS
ADRESSEERT.
De bond van bedryfsautohouders in Ne
derland heeft heden aan den minister van
waterstaat een telegram gezonden van den
volgenden inhoud:
„Verzoeken beleefd met het oog op drei
gende verkeersontreddering te willen be
vorderen, dat voor het uitvoeren van toer-
wagenritten kan worden volstaan met het
indienen van een aanvrage om toestemming,
dan wel dat op zulke aanvragen om toe
stemming door de ryksinspecteurs zonder
uitzondering en onmiddellyk gunstig wordt
beschikt".
ONDER WAGEN GEDOOD.
Paarden sloegen op hol.
Op den Arkelschedijk te Gorcum is giste
ren een doodelyk ongeluk gebeurd. Twee
paarden, welke gespannen waren voor een
militair voertuig, sloegen plotseling op hol.
De 44-jarige W. Ottevanger, wonende te
Gorcum, die de paarden tot stüstand trachtte
te brengen, werd medegesleurd.
De wagen geraakte van den dyk, terwyl
O. er onder terecht kwam. De man was op
slag dood. Het stoffelijk overschot is naar
het ziekenhuis te Gorcum overgebracht.
UIT M IJ N
W(U ^'St v^f en twintig jaar geleden, in
van ^14> heb ik my verstout in een
lanric t reeks ""isis-brochures" mijn Hol-
waar° ,e medemensciien in den oorlogstijd te
tegen benepenheid. Ik
De nn!i V 0p Woensdag 30 Augustus 1939.
Een^n delingen tusschen de regeerin-
altijd da't0g!,ini!.t.afgebrolren- En ik hoop nog
„de a'h,~' Preekje Zaterdagavond in
lijke van oorfh6'' verschiint> al dat ïügryse-
die niet, !ogsvoorbereiding onder volken,
leven arifiers verlangen dan in vrede te
weest. MaarV„erb0dig zal bliiken te zyn ge-
dicht staan Wy' op dit °°genblik, zóó
d'e ik als g3311 de grens van de razerny,
VerbÜsterenHWÜZun oorloBscorrespondent zóó
ik, dat het waargenomen; nu meen
en ander tp°gtWe^ zkl hebben hier een
't wisselen v" e®ren u't wat een maand na
scheen oni an e eerste schoten dienstig
„DaaStfeff te Worden-
steen heeft h e.nu Een enorme bak-
^'landscl en h rimpeüooze rust van den
r°erd. 't T :anngvijver angstwekkend be-
d°nderslag bit TI?!1 als de meer 8emelde
lend, dat ee,it eren hemel, ontstel-
Jr- de vreed7a=C gruwzame oorlogsgebulder
keiende wereld"1 Werkende en zich ontwik-
'i^de Juu a.Z ter\ze nu dan ook, reeds van
In doodsnood f pakken neer. Als uilen
?eer dan om 't Zf bebben geen oogen
de kranten Eepn rlogsnieuws te spellen in
f*1 (de nieuwek001^" dan om te luisteren
^en toèn noïeriCb!en v de radio be-
rntrent ellende elkanders verhalen
letnaal Wat benauwenis. Zij zien «r
srb-•^Tauwe teemt o Ui? arrnen en been en.
moe,?1 gedood de ie bo°fd. De energie
^d, de lev^de levensmoed, de levens-
ze dood, dan vri»rmzallg geknakt. Vrie-
en ze dood. En alleen
de drift om te hamsteren en de meest roe-
kelooze oorlogswinst te maken ten koste van
alle anderen sprankelt de levensgeesten hier
en daar weer wat op."
Tegenover deze wel chronisch geworden
oorlogs-psychose der lamzaligheid stelde ik
't voorbeeld van een toevallige ontmoeting:
In de eerste dagen nadat overal rondom
ons heen de wereldbrand was uitgelaaid,
maakte ik in Rotterdam kennis met een
„gestranden" Amerikaan. Hy was op zyn
vacantiereis met zyn familie in Rusland, toen
de oorlog hen had overvallen. Juist twee
weken geleden was hy in Europa aangeko
men, om met zijn gezin een trip te maken
door de oude wereld. Hy, zijn vrouw, zyn
zoon en dochter, met een kamenier, een
huisknecht-chauffeur en ik weet niet hoe
veel koffers en tasschen vol bagage. Deze
kleine karavaan had in die veertien dagen
reeds Parys „gedaan", Berlyn, Weenen, St.
Petersburg. Vooral om der wille van 't ver
wende zeventienjarige dochtertje, dat nu
eenmaal de passie voor den dans te pakken
had, waarvan zy in de Europeesche centra
de allernieuwste scheppingen tot in hun ?e-
durfdste uitingen van erotische fantasie had
willen opsporen avond aan avond, vaak
tot laat in den nacht.
En heb u overal trouw meegenoten?
O nee, ik had haar voor al myn rela
ties aanbevelingsbrieven meegegeven, haar
gouden beurs wèl voorzien. Haar kamenier
was overal haar chaperonne. Ik bezocht dus
rustig myn zakenvrienden, myn vrouw de
groote magazynen en de musea, zy had
haar migraine, en myn zoon ja, wat
zoekt een jongen van twintig jaar in de
hoofdsteden van de oude wereld? Wy
zagen elkaar dus nog wel eens toevallig aan
't ontbyt, en 't zal my nü verwonderen
wanneer wy in Philadelphia thuis weer voor
't eerst met elkaar aan tafel zullen zitten."
Hy keek my even glimlachend aan en
stak alweer zoo'n duizelingwekkend zware
havannasigaar op.
Maar ik begreep niet aanstonds.
„Wel", zei hy weer met een goedmoedi-
gen lach „in 't gedrang van de bestorming
van de internationale treinen heb ik telkens
een stuk van myn bezittingen verloren.
Eerst al onze bagage. Aan 't volgend station
miste ik mijn zoon en de bekoorlijke kame
nier van de dames. Toen den chauffeur. In
Frankfort myn vrouw. En hier by de grens
is myn dochter zoek geraakt. Myn wagen
was ik direct al kwyt. Door de Russen ge-
requireerd.
Maar o, ik maak mij over hen allen geen
moment bezorgd. Zy zuüen terecht komen.
Onze Amerikaansche vrouwen en meisjes
zyn zeer zelfstandig. En bovendien, ik kan
myn kostbaren tyd toch niet verliezen met
langs de spoorlynen van Petersbrug naar
Rotterdam acht en twintig stuks koffers en
valiezen, drie huisgenooten, myn auto en
twee stuks personeel op te visschen uit die
oorlogsverwarring. Want myn zaken wach
ten my dringender dan ooit. Wij moeten im
mers onmiddellyk partytrekken van de
debacle in Europa, om onze fabrieken in
Amerika tot de hoogste productie op te ja
gen ter bestryding van een afzetgebied,
waar nu zóó veel concurrenten met lamheid
geslagen liggen.
Laten ze hier in Europa elkander dan
maar afmaken en vernielen, verwoesten en
afbreken wat ze zoo moeizaam in een halve
eeuw opgebouwd hebben. Ik heb er geen
schuld aan en kan er dus ook myn geweten
niet mee bezwaren. Maar wel kunnen wij
aan den overkant nu van hun nood een deugd
maken en rusteloos voortwerken aan onze
handelsmacht over de wereld
Dus u begrypt: voor 't opsporen van tas
schen, vrouwen en jongemannen ontbreekt
my te eenen male de tyd. Ik zou hun trou
wens geen goeden dienst bewyzen, niet
waar? door de mooiste kansen om enorme
slagen te slaan voorby te laten gaan
terwyl zy, God weet waar? als uitgeschudde
schooiers rondzwerven, zonder bagage, en
voor 't eerst in hun leven onbereikbaar voor
hun kassier, zóó dat zy van elk dubbeltje
de waarde leeren begrijpen.
Nee, voor Amerika hebben de Europee
sche kannonen de gouden eeuw ingeluid.
Maar" vroeg hy opeens verwonderlyk
deelnemend „hoe gedraagt zich het kleine
Holland hieronder?"
Mijn lakonieke, maar wel zeer voortva
rende Amerikaan bleek, naast zyn zaken,
nóg een sterke liefde te koesteren. En die
gold Hoüand. 't Was wonderlyk zooals
deze door en door materialistische business
man, die in volslagen gemoedsrust zelfs zyn
heele gestrande gezin overliet aan de niet te
gissen ontberingen en gevaren van de bran
ding over de oorlogsgebieden hoe deze
scepticus, met een oprechte genegenheid, met
een heusche vereering loskwam over ons
kleine land, daar dien avond op het pro
menadedek van het varensreeë groote schip,
dat aanstonds ook de geheimenis tegemoet
zou gaan van een door den oorlog verrader-
lyk geworden, met mynen bestrooide, zee.
Heel gemakkelijk lag hy gestrekt in zoo'n
langen dekstoel, een reisdeken over de voe
ten, de oogen 'rustig beschaduwd door de
naar voren geschoven pet, waar de overwel
digende havanna-rol met den breed gouden
band er nog om, als een boegspriet met top
licht kwam uitgegloeid. Hy was over zyn
eigen diplomatie tot nu toe wèl voldaan, dat
ze hem op een enkele malen overgeboekt
schip, door geld en goede woorden aan een
behoorlyke hut had geholpen terwyl hon
derden eerder gekomen landgenooten op de
kade konden blijven staan.
Genoegelyk vertelde hy, dat hy al vyf
maal met zijn familie was overgestoken naar
dear old Holland voor een rondreis, die, zoo
als hy er onder deze dramatische omstan
digheden nog weer verinnigd over sprak,
wel een bedevaart scheen naar het land
van zyn vaderen. Steeds weer allereerst naar
dat Friesche dorpje, waar in de heel oude
kerk nog gegrift stond de naam van zyn ge
slacht op een door de eeuwen heen uitge
sleten grafzerk.
Dit vertelde hy met de familietrots van
den Amerikaan, die zich aanzienlyk voelt
door zyn drie eeuwen oude afkomst van
Nederlandschen stam. En heelemaal weer in
zyn herinneringen, deelde hy mij allerlei
byzonderheden mee over zyn tochten per
motorboot door kanalen en vaarten die
boven het grasland uitlagen; dat ze met
het jachtkanon de vaderlandsche eenden
hadden bestookt, trommels vol broze drab
belkoeken meegevoerd en kanten mutsen en
gouden kappen en kunstig besneden klom
pen. In haar Friesche dracht, op houten
trippen had de dochter met haar intiem
ste vrienden en vriendinnen later thuis
Friesche dansen uitgevoerd, met als hoogte
punt een zelf-verzonnen klompendans. En
de drabbelkoekknabbelende dames in Phi
ladelphia en de goudsche pijpen rookende
heeres waren opgetogen geweest over dat.
snoezige Holland, waar dit alles tot het da
gelijksche leven behoorde. De mondaine
kronieken hadden van dit feest gewaagd.
En 't was de topic geweest van de season.
Kinderlijk opgetogen vertelde mijn Ameri
kaan over zyn Hollandsche ondervindingen
voort, alsof 't een vaudevüle gold daar
's avonds op het groote schip, dat straks de
beoorloogde zee dwars door de gevaarlyke
zones heen zou bevaren op weg naar huis.
En geen woord sprak hy verder over de
achtergebleven familieleden, geen woord
over den nood van de wereld. Aan 't eind
van zijn reis-anecdotes vroeg hy ernstig:
„gedraagt uw land zich ook nu weer rustig
ondernemend naar den ouden trant? Leeft
er diezelfde onvervaardheid nog van den
eeuwigen strijd tegen de overweldigende
zee? Is de handelsgeest er wel wakker, de
nyverheid vaardig, om van de tydsomstan-
digheden 't beste maken?"
Ik aarzelde even, maar hy bemerkte het
niet in zyn vaste vertrouwen op de Hoüand-
sche vastberadenheid, op het Hollandsch
rustige, geduldige overleg, op den Holland-
schen ondernemingsgeest, die, aan rampen
en tegenspoeden van buitenaf gewend, vroe
ger immers nooit despereerde of zijn koop
manszin verzaakte.
Want zóó kende hy Holland. Uit de ge
schiedenisboeken, die, ter verpoozing in de
jacht van het Amerikaansche bedryf, zyn
liefste lectuur bleken te wezen: om er voor
zich zelf rust, evenwichtigheid uit te leeren
en een doorzettingskracht, die zich nooit liet
ontmoedigen.
Hij sprak van den dapper gedragen en
zoo fier beslisten Tachtigjarigen oorlog,
waarvan immers onze gouden eeuw, in op
persten bloei van handel, scheepvaart en de
schoone kunsten de triomfantelyke apotheose
is geweest. Van de onversaagde Watergeu-
zen van De Ruyter en Tromp, den tocht naar
Chatham „Want nooit is uw kleine land
immers grooter en machtiger aan de wereld
verschenen dan juist onder de rampen van
den oorlog en daarna
Mag ik u den volgenden Zaterdag, ik hoop
als de dreiging met oorlog in bevestiging
van den vrede verkeerd zal zyn, nog een en
ander navertellen van wat een kwart eeuw
geleden een Amerikaansche zakenman van
grooten stijl verwachtte van den oorlogsgeest
in de bakermat van zyn geslacht, in een
gelykwaardig rustigen, grooten stijl?
Nadruk verboden.
