éen nieuwe zitting van het Lagerhuis, Coulondre bij von Ribbentrop. De zitting van de Fransche Kamer. Een verklaring van Chamberlain. lond«!rwerhde o^ba^deur Berlijn, Cou- Engelsch ultimatum aan Duitschland. Antwoord van Duitschland geëischt voor 11.20 (Nederlandacho tijd). het Fransche ultimatum aan Berlijn. Termijn tot gistermiddag 5 uur. De militaire actie in Polen. Vergadering van het Engelsche hoogerhuis. IVV'EEDE BLAD 3 1 Het Lagerhuis is Zondagmiddag opnieuw bj)«'"«SS na de opening nam Cham- 0nml u t woord voor het uitspreken van b.rlain hetw eerste zinnen gingen een verklap Loei der sirenes na de eerste Sschuwing i" Londen voor een luchtaan val- Chamberlain Toen Chamberlain opstond, werd hij met luide toejuichingen ontvangen. Hy zeide: Toen ik gisteravond het woord tot het Huis richtte, kon ik mij er slechts van bewust zijn, dat in sommige deelen twijfel of verbijstering bestond ten aan zien van de vraag, of er aarzeling of wankeling aan den kant van de regee ring was geweest. Wanneer ik in dezelf de positie geweest was als de leden, en niet in het bezit van alle inlichtingen, zou ik hetzelfde hebben kunnen voelen. Hij zeide daarna, dat hij den ambassadeur in Berlijn instructies had gezonden, om gis termorgcn om negen uur aan den Du'tschen minister van buitenlandsche zaken de vol gende boodschap te overhandigen. „Mijnheer, in de mededeeling, die ik de eer had u te geven op 1 September, stelde ik u er van in kennis, op instruc ties van den Britschen minister van bui tenlandsche zaken, dat, tenzij de Duit- sche regeering bereid was om bevredi gende verzekeringen te geven, dat de Duitsche regeering iedere agressieve actie tegen Polen op zou schorten, en bereid was, met spoed haar troepen terug te trekken van het Poolsche ge bied, de Britsche regeering in het ver- cenigde koninkrijk zonder aarzeling hare verplichtingen jegens Polen zou nakomen". Ofschoon deze mededeeling ruim 24 uur geleden was gedaan, was geen antwoord ontvangen. De Duitsche aanvallen op Polen tjw voorgezet en verhevigd. Chamberlain herinnerde er aan, dat er om 1 uur geen bevredigend antwoord was ont vangen. Geen belofte van dien aard, aldus ver volgde Chamberlain, was ontvangen op het aangeduide tijdstip en bijgevolg verkeert dit land thans in oorlog met Duitschland. Chamberlain wees er daarna op, dat de fransche ambassadeur in Berlijn op dit oogenblik een soortgelijke demarche onder- leemt. Het is een droeve dag voor ons allen, maar voor niemand is de dag droever an voor mij. Alles, zoo vervolgde Cham- erlain, waarvoor ik gewerkt heb, waarop ik gehoopt heb en waarin ik geloofd heb ge urende mijn openbare leven, is in puin in- «n gestort. Het eenige dat voor mij is over- f ,even 's na te gaan, welk vermogen ik j.z' voor de overwinning van onze zaak. an niet zeggen, welke rol ik wellicht zar j ®en spelen- maar ik vertrouw, dat ik den verni t- "?ogen aanschouwen, waarop Hitier ,le is (luide algemeene toejuichin- st>]e" waarop een bevrijd Europa is her- (Opnieuw luide toejuichingen.) Grpenwood aan het woord. toeiut^°°d' d'e eveneens met algemeene de eeu, m^en werd begroet, verwees naar Hêri«r,JJZlgde atm°sfeer in het Lagerhuis. *lkander°r£en' Z6ide hlj oa" komen w« biJ sfeèr no ,- een volkomen verschillende Wte Sfeer van °PluchtinS- Wij hchK eradenbeid. (Toejuichingen.) buiten rtt. *1de" 00r'°8 hooren beginnen g®" huldp0 e'j'ng van dit Huis- WÜ bren* die Ketent ,de groote zelfbeheersching, afgeloonor, ,.!!,door de Polen gedurende d gen.) open weken. (Algemeene toejuichin- SSl> Polen^ TSf'o3 een krachtig huldebetoon ttn zijn n zeS8Rn wij: Onze har- °hze macht met onze barten geheel vr®de. Het terugkeer van den t'ef omver ui lonaa^soc'alisme moet defini- ZoolanJ onW°IPen w°rden". bfacht, voorï,L. !>,Wordt nagestreefd met *'d door de - dbe'd en vastberaden- 5ensgezlnde 'C!geer'ng- zoolang zal er een bochten er ,1, zijn- (Toejuichingen.) °ndoelmatighpjrr verwarde raadgevingen, et#b andere - aarze)ing bestaan, dan "vannen geroepen worden. Tenslotte verklaarde Greenwood: wat al het overige betreft, zullen wy, naar mate van onze gelegenheid, onze volledige bij drage leveren aan de nationale zaak. (Toe juichingen.) Moge de oorlog snel en zeker zijn. Sinclair aan het woord. De leider der liberale oppositie, Sinclair sloot zich op warme wijze aan bij de hulde, die door Greenwoord gebracht was aan het Poolsche volk en het Poolsche leger. Tevens bracht Sinclair warme hulde aan het Fran- sche volk. Hij besloot zijn woorden met te zeggen: laat ons thans geen twijfel voeden over de vastberadenheid, waarmede het Fransche volk dezen strijd opneemt. Laat my er hier slechts aan toevoegen, dat de wereld moet weten, dat het Britsche volk onverbiddelijk vastbesloten is een einde tc maken aan deze nationaal-socialistische over- heersching en een orde op te bouwen, ge vestigd op rechtvaardigheid en vrijheid. Ook Churchill spreekt. Churchill, de volgende spreker, herinnerde aan de herhaalde pogingen tot het vestigen van vrede. Zij waren alle trouw en oprecht. Buiten kunnen de stormen van den oorlog waaien en kunnen de landen gegeeseld wor den door de woede van zijn vlagen, maar in onze eigen harten is op dezen Zondagmor gen vrede. Onze handen kunnen actief zijn, ons geweten echter is in rust. Wij moeten vele teleurstellingen en onaangename ver rassingen verwachten, maar wij mogen er zeker van zijn dat de taak, die wij vrijelijk aanvaard hebben, er één is, die niet uitgaat boven de kracht van het Britsche rijk en de Fransche republiek. Churchill Er is een gevoel van dankbaarheid, dat, wanneer deze groote beproevingen over ons eiland moesten komen, er hier op dit oogen blik een geslacht van Britten gereed staat om te bewijzen, dat het waardig is aan de jongens van weleer en niet onwaardig aan die groote mannen, de vaders van ons land, die de grondslagen hebben gelegd van ons land en die de grootheid van ons land heb ben gevestigd. Dit is geen kwestie van vechten voor Dantzig en Polen. Wij strijden om de wereld te redden van de pestilentie van een natio naal-socialistische tyrannie en voor de ver dediging van alles, wat het heiligst is aan den mensch. Dit is geen oorlog ten behoeve van overheersching, van vergrooting van het imperium, van materieele voordeelen, geen oorlog om eenig land uit te sluiten van het zonlicht. Deze oorlog heeft ten doel, het toekom stige statuut van den mensch te vestigen. Wy zijn er zeker van, dat onze vrijheden in handen zullen berusten, die er geen mis bruik van zullen maken, maar die ze zullen verzorgen en behoeden en wij zien met ver trouwen den dag tegemoet, waarop onze vrijheid en rechten hersteld zullen worden en waarop wij in staat zullen zijn, ze te deelen met het volk, waarvoor die zegenin gen onbekend zyn. Andere sprekers. Het lid van de onafhankelijke labour- partij, McGovern, verklaarde, dat hij voor den eersten minister ontzaggelijke sym pathie gevoelde, in de positie waarin hy zich geplaatst vindt, Hij verklaarde, niet met de openbare mee ning mede te kunnen gaan in deze zaak. Na den oorlog te hebben veroordeeld, welke, naar zyn meening, geen enkel probleem zou oplossen, zeide McGovern, dat hij verlan gend uitzag naar een wereld van vrede, waarin het Hitlerisme uit den weg geruimd kon worden. Naar de opvatting van McGovern was het het Duitsche volk zelf, dat Hitier neer kon halen. Verschillende sprekers voerden nog het woord. Nadat deze het hunne gezegd hadden, ging het Lagerhuis over tot de behandeling van de algemeene crisiswetten. Het Lagerhuis heeft het wetsontwerp op den nationalen dienst der gewapende troe pen, ook dienstplichtwet genaamd, ln alle lezingen aangenomen en doorgezonden naar het Hoogerhuis. door"Lnaü. een «^rmiddag landsche zaken rijk8rn'nlster van bui- ge^8 hem hii in ^°n Ribbentr°P- Hij vanVntwo°rd te Was een bevredi* SePtember VCn op de m®dedeeling hMtt »n'kenne„d ïiS^hiSSÏÏÏM». n. een le... heelt W00rdeHJkheid 1 ,?erd aan de zwara »«men dl*a'k,,a «Ik op «le» r zonder oorlogsverkla ring vijandelijkheden te beginnen tegen Po len en geen gevolg te hebben gegeven aan de suggestie der regeeringen van Frankrijk en Groot-Britannië doen weten, dat de Fransche reeering zich verplicht zag met ingang van 3Sep- tember des namiddags S uur haar verplichtingen Jegens Polen aangegaan, welke ver plichtingen de Duitsche regeering bekend zijn, na te komen. Gistermorgen oin 10.20 uur is over de Engelsche zenders een mededeeling ge publiceerd, inhoudende, dat om negen uur de Britsche ambassadeur in Berlijn de Duitsche regeering heeft doen we ten, dat, tenzij om elf uur van Duitscli land een gunstig antwoord is ontvan- gen ten aanzien van de gestelde eischen betreffende het staken van de vijande lijkheden in Polen Engeland zich in staat van oorlog zal achten met Duitsch land. De Fransche ambassadeur te Berlijn, Coulondre, had de opdracht Duitsch land mede te deelen, dat wanneer het niet, of negatief antwoordde op de me dedeeling van de Fransche regeering van 1 September, Frankrijk na gister middag vijf uur de verplichtingen ten uitvoer zal leggen, die het jegens Polen op zich heeft genomen. Uit Polen werd gister medegedeeld, dat de steden Puck, Radom, Modlin, Pulstusk, Kobrijn, Warschau, Wielun, Radomsk, Zy- czyn en Krakau gebombardeerd werden en dat er, vooral in Krakau talrijke dooden vielen onder de burgerbevolking. Bij Kra kau werden 3 en by Gdynia 4 Duitsche vliegtuigen neergeschoten. De Poolsche ambassade te Londen, be richtte, dat, in tegenstelling met de verkla ring van Hitier, dat alleen militaire doelen bestookt zullen worden, ook open steden door Duitsche vliegtuigen worden gebom bardeerd, waardoor talrijke slachtoffers on der de burgerbevolking vallen. Men deelde in Warschau mede, dat 33 Duitsche vliegtuigen en 20 bommenwer pers omlaag werden geschoten, 16 tanks buiten gevecht gesteld en 500 krijgsgevan genen werden gemaakt. Verder werd van Poolsche zyde melding gemaakt van een bombardement van Lu- blin waar 43 dooden en 62 gewonden zijn gevallen, van het bombardeeren van een trein met vrouwen en kinderen, van het herhaaldelijk bombardeeren van Warschau, van het beschieten van een menigte op het nharktplein van Warka, van een succesvolle verdediging van het garnizoen op de Wes- terplatte te Dantzig en van het in brand schieten van de stad Czestochowa (het Poolsche Lourdes), een beroemd klooster uit de 16e eeuw, waarin zich het miraculeu ze beeld van de zwarte madonna bevindt, een zeer bekend pelgrimsoord. Zaterdag zoo verkondigde Warschau hadden de Polen 37 Duitsche vliegtuigen neergehaald en 100 Duitsche strijdwagens vernield. In tegenstelling met de wederzijds aangenomen voorstellen hadden de Duit- schers vele steden zonder militaire objecten gebombardeerd. Duitschland meldde een succesvol optre den van alle troepeneenheden. De zuidelijk van het industriegebied in Opper-Silezië opereerende troepen hebben Plen ingeno men en braken ten noorden daarvan door een Poolsche linie. Ten noorden naderden de troepen de Warthe. Pantserafdeelingen trokken op naar Radowsk en namen Wielun in. Andere afdeelingen trokken naar Lie- radz. De Panameesche legermacht trok over de Brahe en bereikte de Weichsel ten zuid westen van Graudenz. Men kreeg hier ver binding met de uit O.-Pruisische richting Graundenz komende groep. Poolsche leger- onderdeelen in den N.-Corridor zouden zyn afgesneden en Duitsche troepen rukten op naar Przasnips. Een groot aantal militaire luchtschuilplaatsen in Polen werd vernield. De marine in de Dantziger bocht beschoot de vestingwerken op Hels en de oorlogsha ven Hela. Tschatochau en Berent werden genomen. De Duitsche luchtvloten zouden weer in hun bases gereed staan. Uit Warschau werd gister gemeld, dat de bombardementen op de burgerbevolking werden voortgezet. De Duitsche aanvallen hadden tot uitwerking, dat de discipline en de waakzaamheid der bevolking versterkt v/erden. Tijdens den eersten luchtaanval op War schau heeft onderluitenant Palusinski een stoutmoedig gevecht geleverd tegen twaalf lichte Duitsche bommenwerpers. Hy was om acht uur met zijn jachttoestel opgeste gen en ontmoette plotseling Duitsche bom menwerpers. Hij vloog boven hen uit, schoot er een van neer, maar werd toen door de andere bommenwerpers ondervuur genomen, waarbij de vleugels van zijn machine werden doorboord. Hoewel hij ge wond was, slaagde hij er in na een glij vlucht van 3000 meter te landen. De bevolking volgt trotsch de heldhaftige verdediging van het garnizoen op de Wes- tcrplatte, waar een detachement Poolsche infanterie de herhaalde aanvallen van de veel talrijker vijand afslaat; welke aanval len ten uitvoer worden gelegd onder dek king van het geschutvuur van den Duit- srhen pantserkruiser „Schlesswig Hol- stein". Men zal zich herinneren, dat Polen het recht kreeg een munitiedepot te vesti gen en een permanent garnizoen te onder houden op de Westerplatte bij besluit van den Volkenbond van 9 Februari 1925. Het grensstation Zbaszyn is heroverd. Officieel wordt gemeld, dat de Duitschers in de buurt van Skarzysko met ontplofbare stoffen gevulde ballonnetjes hadden opge laten, welke tal van slechtoffers hebben ge maakt onder kinderen, die deze onwetend hadden opgeraapt. Berlijn meldt, dat op 1 en 2 September 120 Poolsche vliegtuigen neergeschoten wa ren en dat Duitschland slechts 21 vliegtui gen had verloren. Het Duitsche gebied werd tot dusver niet aangevallen. Zaterdagmiddag is de Fransche Kamer bijeengekomen. In de diplomatenloge merk te men op den ambassadeurs van de Ver. Staten, van Groot-Britannië, van Polen, van Roemenië en van Spanje. Herriot De voorzitter van de Kamer Herriot las het decreet tot bijeenroeping van de Ka mers voor en diende een ontwerp van wet in, waarbij een crediet werd geopend voor de landsverdediging. Vervolgens hield hij een toespraak: ,.In dit oogenblik zijn lange woorden niet noodzakelijk om den wil tot eenheid te kennen te geven, welke leeft in de harten van alle Franschen. Na twintig jaar ver geefs werken, staan wij tegenover een nieu wen aanval. Dezelfde man, die Oostenrijk deed verdwijnen, die de Tsjechen martelde, die de geheele wereld bevolkte met vluchtelingen heeft opnieuw zijn toe vlucht genomen tot geweld met een mengsel van brutaliteit en valschheid, met een cynisme, dat de minister-presi dent van Groot-Britannië reeds giste ren betreurde en dat zonder verwijl moet worden vastgelegd. De meest hooge bemiddeling, welke met voldoening en erkentelijkheid door ons wer den ontvangen, stieten af op een weigering. Polen heeft op het oogenblik met zijn le- gendarischen moed slagen gekregen van een wetenschappelijk barbarendom. Wij zenden dit land onze betuiging van hartelijke broe derschap en solidariteit. Frankrijk treedt met opgeheven hoofd en zuiver geweten het gevaar tegemoet. Het sielt slechts den verdrukker verantwoorde lijk". Vervolgens verklaarde Herriot onder enthousiasme van de Kamer, dat het Brit sche rijk met Frankrijk slechts één lichaam en één ziel vormt. Daladier neemt het woord. Nadat de Kamer het voorstel had ver worpen om in geheime zitting te gaan, be steeg minister-president Daladier het spreekgestoelte. Hy werd langdurig toege juicht. De minister-president las een boodschap voor van preisdent Lebrun, waarin werd ge zegd, dat een oorlog in Centraal Europa is uitgebroken, terwijl twee volken nog kon den onderhandelen. Duitschland heeft Polen op brutale wyze aangevallen. Frankryk en Engeland hebben vergeefs gepoogd dit con flict te voorkomen. Indien men niet meer wil luisteren naar de stem vart het wereld geweten, zal het conflict voortgaan. Frankrijk is vastbesloten trouw te blij ven aan zijn verplichtingen. De boodschap sluit met de woorden: „Weest eensgezind, leve Frankryk". De Kamer juichte deze boodschap staan de toe. Een mededeeling van de regeering. Daarna herinnerde de minister-president aan de feiten van de afgeloopen dagen. Men zeide dat Polen de Duitsche voorwaarden had verworpen. Dit is een leugen, aangezien Polen deze voorwaar den zelfs niet kende. De Kamer Juichte eenstemmig de woorden van Daladier toe, waarin hij hulde bracht aan de goede diensten, welke zyn bewezen door president Roosevelt. Daladier zelf heeft door middel van den Franschen ambassa deur te Berlijn, Coulondre, tevergeefs voor stellen gedaan tot het redden van den vrede. Spr. bracht hulde aan de edele pogingen van de Italiaansche regeering. (Applaus.) De pogingen om den vrede te redden, indien zy al onmach tig bleken, hebben tenminste de verant woordelijkheid aangetoond. Hetgeen wij hebben gedaan vóór het begin van dezen oorlog, zijn wij bereid te herhalen, indien opnieuw een poging zal worden gedaan tot verzoening (langdurig applaus) en Indien de ge vechten zouden worden gestaakt Indien vrije onderhandelingen zouden worden aanvaard, dan zal de Frasche regeering haar bet doens dit te vergemakkelijken. (Levendige toejuichingen.) De tijd evenwel dringt, Frankrijk en Engeland kunnen niet toezien bij de vernieling van een bevriend volk. (Staande Juichte de Kamer deze woorden toe.) De aanval op Polen is een nieuwe onder neming van geweld tegen Engeland en Frankryk. Er is hier geen sprake van een conflict tusschen Duitschland en Polen. Er is sprake van een nieuwen stap van Hit- leriaansche dictatuur, naar de overheer sching van Europa en de wereld. Daladier herinnerde daarna aan de ge beurtenissen in Oostenrijk en Tsjechoslowa- kije. Korten tijd geleden heeft de Führer beloofd het niet-aanvalsverdrag met Polen te zullen eerbiedigen. By Hitier moet men rekening houden met zijn daden en niet met zijn woorden. (Applaus.) Daladier herinner de vervolgens aan de overeenkomsten wel ke Frankryk binden aan Polen. Frankrijk en Engeland zyn geen landen die hun handteekening ongedaan kunnen maken. Frankrijk en Engeland moeten Po len te hulp komen. Indien de Duitsche re geering niet de verzekering geeft dat zij haar strijdkrachten terug zal trekken dan zullen Frankrijk en Engeland hun verplich tingen jegens Polen vervullen. Indien Frankryk toeliet dat deze aanval zou wor den voltooid, dan zou het snel veracht worden en geïsoleerd staan zonder hulp in zou het binnenkort zyn overgeleverd aan de meest heftige aanvallen. Wat zou een garan tie voor onzen Elzas en voor ons Lotharin gen beteekenen, indien de huidige aanval geduld zou worden? Daladier De aanvaller zou zich tegen Frankryk keeren. (Levendige toejuichingen.) Wy koesteren in onze eer geen haat jegens eenig volk ter wereld. Wij zouden evenwel niet anders worden dan een miserabel volk door de nederlaag ten onder gebracht en ge knecht. Dergelijke gedachten koestert een Franschman niet. De Franschen zullen niet toestaan, dat een land wordt overweldigd. Wan neer men Frankryk bereid ziet staan dan is dit omdat het overtuigd is dat het bedreigd wordt. Daladier begroette vervolgens de vreem delingen, die zich bij duizenden bereid heb ben verklaard, met hun leven Frankrijk te dienen. Tenslotte zeide Daladier: „Mijne heeren, op dit oogenblik waarop het lot van Europa en van Frankrijk wordt beslist, spreek ik tot u met de stem van één van zijn zonen, met de stem van allen die reeds hebben aan vaard om indien het noodzakelijk mocht zijn het hoogste offer te brengen. Wij vin den in hen terug den geest welke alle hel den van onze geschiedenis bezielde. In een dergelijk uur is Frankryk overtuigd te strij den voor zijn leven en voor zijn onafhanke lijkheid. Mijne heeren, Frankryk beveelt". (Lang durige toejuichingen van alle banken.) Vervolgens heeft de Kamer eenstemmig de credieten, welke de regeering voor de nationale verdediging heeft gevraagd, toegestaan. Hierna werd de zitting opgehe ven. Ook de Senaat keurde de credieten goed. Ook de Senaat heeft eenstemmig de cre dieten voor de landsverdediging goedge keurd. Naar het Duitsche opperbevel berichtte werd de Jablunka-pas snel bedwongen en werden op de Poolsche vliegvelden vele vijandelijke vliegtuigen vernietigd. Duitsche troepen zijn over den Weichsel getrokken en hebben versterkingen ten Z. ven Nikolai genomen. Uit Warschau werd vervolgens weer ge meld, dat Vrijdag en Zaterdag 1500 men- schen zijn gedood of gewond waaronder veel vrouwen en kinderen. Gisterochtend tien uur heeft de Poolsche luchtmacht met suc ces een gevecht geleverd tegen een groote concentratie van gemotoriseerde en gepant serde eenheden in de buurt van Czestots- jewa. Leszno werd door de Poolsche caval- lerie heroverd. In Silezië zouden Duitsche parachutisten achter de Poolsche linie zijn gedaald om telefonische en electrlsche lei dingen te verbreken. Een kinderziekenhuis te Otwock zou voor driekwart door de Dutischers verwoest zijn en op hun akkers werkende boeren zouden zijn beschoten. Gisterochtend tusschen twee en vier uur hebben de Duitschers in de streek van Groedoesk gebruik gemaakt van gasbom men. Later werd gemeld, dat Czestosjowa door de Polen moest worden ontruimd en dat zy uit Silezië terug moesten trekken. Zaterdagavond kwam het Engelsche Hoo gerhuis byeen, waarin Lord Halifax een verklaring aflegde en mededeeling deed van de waarschuwing die Vrijdagavond de Brit sche ambassadeur te Berlijn tot von Rib bentrop richtte. Hoewel von Ribbentrop zich bereid verklaarde de mededeeling aan Hitier te zullen voorleggen kwam geen ant woord binnen. Indien de Duitsche regeering er in zou toestaan haar troepen terug te trek ken, dan zou de Britsche regeering be reid zijn de positie te beschouwen als gelijk aan die welke er heerschte voor dat de Duitsche troepen de Poolsche grens overtrokken. Dat wil zeggen, de weg zou geopend zijn voor besprekin gen tusschen de regeeringen van Polen en Duitschland over de tusschen hen hangende kwesties, op de voorwaarde dat een te bereiken regeling de vitale belangen van Polen waarborgt en een internationale garantie verkrijgt. Herinnerd werd aan de proclamatie van Forster waarbij Dantzig bij Duitschland werd ingelijfd. De Britsche regeering kon de geldigheid daarvan niet erkennen. Het Huis werd hierop verdaagd.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1939 | | pagina 7