DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
OORLOG VOOR EN ACHTER DE SCHERMEN
Een Fransch oorlogs-communiqué.
De ondergang van de „Athenia".
De torpedeering van de „Athenia".
Fransch oorlogskabinet in
voorbereiding.
Voorbereidende maatregelen in Amerika.
Heftige strijd in Polen.
Het krijgsbedrijf in
Polen.
No. 210
Woensdag 6 September 1939
141e Jaargang
D® algemeen© toestand.
Van hef Westelijk
Hartverscheurende tooneelen.
Een oorlogskabinet in
Frankrijk.
Telegram van Chamberlain
aan Daladier.
Poolsche luchtaanval op Berlijn.
ALKMAARSCHE COURANT
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maa ten bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
iranco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE AD VER TEN Tl EN s
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0 25. groote
contracten rabat Groote letters -«aar nlapfsrolmfe.
Brieven franco aan de N V Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. KERMS. COSTER ZOON. Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef 3320. redactie 3330.
Dit nummer bestaat uit twee bladen. Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: li N ADF.MA.
Chamberlain en Daladier hebben telegrammen gewisseld waarin zy laten
uitkomen, dat Engeland en Frankrijk broederlijk naar een rechtvaardigen
vrede streven.
Ooggetuigen van de ramp der Athenia doen afschrikwekkende verhalen.
Uit Parijs is gemeld, dat een Fransch oorlogskabinet in voorbereiding is.
Duitschland spreekt tegen, dat dertig Poolsche vliegtuigen boven Berlijn zyn
verschenen.
De Royal Air Force heeft weer drie millioen pamfletten op Duitsch gebied
laten vallen.
Uit Parijs wordt gemeld, dat de eerste dagen de vijandelijkheden slechts
aanleiding kunnen geven tot het innemen van stellingen en het zoeken van
contact.
In Amerika worden vele maatregelen in verband met de neutraliteitskwestie
genomen
In Polen woedt de strijd voort en van beide zijden worden militaire over
winningen en gruweldaden van de tegenpartij gemeld.
woordig waren. De Duitsche valscherm
jagers nemen aan militaire operaties deel
gekleed in uniform en gewapend en zy
kunnen derhalve, overeenkomstig de be
paling van artikel 29 van de Haagsche
overeenkomst van 18 October 1907, geens
zins wórden beschouwd als spionnen.
Spionnen zijn slechts zy, die zich op hei
melijke wijze in het vijandelijk gebied
hebben begeven, om berichten te ver
zamelen.
Het Duitsche Nieuwsbureau bericht ver
der, dat tot nu toe nog geen Duitsche val
schermtroepen achter de Poolsche linies
omlaag zijn gesprongen. Indien dus van
Poolsche zijde wordt gemeld, dat Duitsche
valschermjagers zijn gefusilleerd, dan zou
hier alleen sprake kunnen zijn van de be
manning van beschadigde vliegtuigen, die
zich met behulp van hun parachute poog
den te redden.
Verder wordt gemeld, dat de Duitsche
zeestrijdkrachten voor de Dantziger bocht
een derde Poolsche onderzeeër hebben
vernield.
Uit Berlijn werd gemeld, dat gistermor
gen in het gebied WarschauLodz elf
Poolsche vliegtuigen werden neergescho
ten. Het grootste deel van het industrie
gebied in O.-Oppersilezië zou in Duitsche
handen zijn.
De Duitsche troepen, aldus meldt men
uit Berlijn, welke tot den tegenaanval
tegen Polen zijn opgetrokken, zijn de
eerste drie dagen tot honderd kilometer in
het vijandelijke land doorgedrongen. De
afzonderlijke troependeelen zijn dagelijks
dertig kilometer door een erensgebied met
zeer slecht^ wegen en onder voortduren-
den tegenstand van den vijand voorwaarts
getrokken. De uitwerking vaa de lucht
macht en haar feillooze samenwerking
met de legertroepen heeft daartoe sterk
UgedragenDe terreinwinst, waarom op
jeer moeilijken grond en in hevige gevech-
en moest worden gestreden, beteekent
een uitstekende prestatie van de Duitsche
troepen.
Het gebruik van valschermtroepen.
Het Duitsche Nieuwsbureau schrijft ten
irrJlen Van ^et gebruik van valscherm-
d^+W tat van Poolsche zijde is gemeld,
Word i rm-roepen beschouwd zullen
stiff en«i spionnen en dienovereenkom-
JL Ir wor£ien behandeld. Het Duit-
weNieuwsbureau stelt hiertegenover, dat
stan^ ^ormiroepen een essentieel be-
dat „„ee] Zljn van de Duitsche luchtmacht,
nen verheimelijkt is. De manschap-
eenrm,n e afdeeling hebben steeds deel-
buitpnf11 .?an de Parade's, waarbij ook de
jntenlandsche militaire attachés tegen-
Aanval op een hospitaal
compagnie.
Het Duitsche Nieuwsbureau bericht, dat
in de boschen ten noorden van Krone aan
de Brahe patrouilleerende afdeelingen
van de Poolsche cavalerie-brigade Po-
morski Maandagavond omstreeks 6 uur
een Duitsche hospitaal-compagnie hebben
aangevallen en de ziekendragers en de
gewonden hebben gedood. Slechts acht
man wisten te ontkomen.
Het bureau voegt hieraan toe, dat over
eenkomstig de bepalingen van Genève de
hospitaalsoldaten en de gewonden niet
gewapend waren, terwijl de hospitaal-sol
daten de voorgeschreven witten armband
met rood kruis droegen.
Iront geen nieuws.
Het is ppv,
'hans donr n ,flg7enaardige oorlog welke
ders wordt and met drie tegenstan-
Aan h.t n evochten-
maal", steliJk fr°nt is die strijd „nor-
kaa achten men ^an norniaal
bardeerd L.j steden en dorpen gebom-
strÜd met ,i„r .en' dat duizenden dezen
kien en weo°i verminking moeten be
geren aan lT burgers, vrouwen en
offer vallen m°ordend krijgstuig ten
Maarp
f°°lschen 'brn!^311^ en FrankrÜk zijn den
hulP gesneld Iw m deze critieke dagen
°°r de BritJh ]uicht in Warschau
?.n 2iet tot !n Fransche ambassades
zsche militaire r. tevergeefs naar de prac
ht klauwen Uit. welke Polen uit de
evrijden. van zÜn overweldiger kan
St^nd Westen?
mu,.Brit«che CJ? .officieel meegedeeld,
w'°en Pamflette^1"1 weer drie
J* geworpTn tl* Duitsch gebied heb-
com dat men S?1 Uit .Par«* wordt ge-
j^a^t" zoekt. m Sen mneemt en naar
UChland met 2Ün machtig lucht-
wapen, in vollen staat van oorlog met de
groote democratische staten, heeft tot dus
verre nog geen enkel vliegtuig naar Enge
land of Frankrijk gezonden en tegenover
deze beide landen nog niet één agressie
daad verricht waardoor de strijd in werke
lijkheid het karakter van den zoozeer ge-
vreesden modernen oorlog zou kunnen
gr ij gen.
Wat de oorlog tusschen Duitschland,
Engeland en Frankrijk betreft kan met de
alom bekende uitdrukking volstaan worden:
„Van het Westelijk front geen nieuws".
Misschien zien de meer optimistische paci
fisten hierin een hoopvol teeken, dat op het
laatste oogenblik de vrede door een prac-
tisch bemiddelingsvoorstel van neutrale
zijde nog gered zou kunnen worden.
Misschien wordt de strijd in het Westen
van beide kanten nog zoo onbloedig ge
voerd omdat eigenlijk geen van beide par
tyen met verlangen uit ziet naar het mo
ment waarop het moderne oorlogstuig dood
en verderf zal zaaien.
Maar als men nog een poging tot een ver
gelijk zal willen doen, dan zal dit binnen den
kortst mogelijken tijd moeten geschieden.
Het tot zinken brengen van schepen waar
bij passagiers en bemanning welbewust aan
hun lot worden overgelaten kweekt een
oorlogsstemming, die de gemoederen steeds
meer verhit en de mogelijkheid alsnog tot
een bevredigende regeling te komen van uur
tot uur op bedenkelijke wijze vermindert.
Adolf Hitier aan het front.
Bericht wordt uit het hoofdkwartier aan
het Oostfront, dat in een station achter
het front de speciale trein van den Führer
Dinsdagmiddag tegelijk met een trein met
gewonden aankwam, welke op weg was
naar het binnenland. De Führ r liet zich
onmiddellijk door den treincommandant
rapport uitbrengen en onderhield zich
eenigen tijd met de gewonden, die hij
dankte voor hun dapperheid.
Het opperbevel van de Duitsche weer
macht deelt mede:
De bergtroepen fn de mobiele troepen
zijn thans in aanval tegen Neu Sandez.
De van het Z. en W. uit tegen Krakau
optredende strijdkrachten hebben den vij
and in de richting van die stad terugge
worpen. Het industriegebied van Oost-Op-
persilezië is in Duitsche handen. Meer
noordelijk werd in den vroegen namiddag
de linie ChecinyLepussniPiotrkow ge
nomen. Aan beide zijden van Sierdaz werd
een sterke Bunkerlinie doorbroken. De bij
Culm en Graudenz naar den O.-oever van
de Weichsel overgegane strijdkrachten
hebben de achtervolging voortgezet. De uit
Oost-Pruisen via Mlawa optrekkende troe
pen hebben Cichanow in bezit genomen.
De in het N. strijdende troepen hebben
krijgsgevangenen gemaakt en zestig stuk
ken geschut zijn in hun handen gevallen.
Op tal van spoorwegtrajecten is het ver
keer onderbroken.
POOLSCHE BERICHTEN.
Uit V/arschau wordt gemeld:
De gevechten in Zuid-Polen en Posen
duren voort. Een snelle beweging onzer
troepen in de richting van de Duitsche
grens heeft afdeelingen Duitsche troepen
gedesorganiseerd. Poolsche troepen hebben
by de achtervolging tal van Duitschers
gevangen genomen.
Men meldt een doeltreffenden tegenaanval
op gemotoriseerde Duitsche eenheden, die
zich in Zuid-Polen in de richting van
Sieradz hadden gewaagd. De vijand heeft
ter plaat:e een belangrijke aantal tanks
en auto's achtergelaten, welker inzitten
den gevangen werden genomen. Het to
taal aantal gevangenen is aanzienlijk.
Nieuw optreden var. parachute
springers.
Er wordt melding gemaakt van nieuwe
pogingen door Duitschers om door middel
van parachutes Poolsch grondgebied te
bereiken. Aangezien de autoriteiten en de
bevolking er spoedig in waren geslaagd
deze Duitschers te arresteeren, wordt thans
een nieuw middel toegepast:
Op vier September zijn verscheidene in
Poolsch militair uniform gekleede man
nen neergedaald. Dit is overigens niet het
eerste geval van flagrante schending van
het oorlogsrecht van de zijde der Duit
schers.
Het mirakuleuze beeld van O. L.
Vrouwe van Czestochowa.
De Poolsche bladen melden ,dat volgens
berichten van uit Czestochowa gekomen
personen, het mirakuleuze beeld van O. L.
Vrouwe van Czestochowa gered is. Het
was verborgen door de monniken op een
veiliger plaats.
De trein uit Czestochowa is op het sta
tion te Warschau aangekomen met talrijke
gebroken ruiten .tengevolge van een aan
val door Duitsche vliegtuigen.
Uit Warschau wordt gemeld dat brand
bommen werden geworpen in de buiten
wijken waar de armste bevolking woont
waardoor ongeveer 50 personen werden
gedood. Duitsche pantserauto's by Ciecka-
now en in de richting van Radonek wer
den bestreden.
Op de lijn Warta-Szczercow-Kamiensk
duurt de verbeten strijd voort. Aan het
N.-front hebben gemotoriseerde Duitsche
detachementen de streek van Cischanow
en Plonsk bereikt.
De Poolsche bladen melden, dat de be
volking van het platteland verontwaadigd
over de barbaarsche aanvallen der Duit
schers op steden en dorpen, spontaan achter
volgingen organiseert van de Duitsche vlie
gers, die zich met behulp van hun val
schermen hebben moeten redden.
In een geval hebben boeren vier Duitsche
vliegerofficieren meegenomen en aan de
politie uitgeleverd.
De bevolking veroorlooft zich evenwel
niet over te gaan tot willekeurige straf
maatregelen tegenover de Duitschers van
wie zij, aldus het bericht, een moorddadig
optreden ziet tegenover mannen, vrouwen
en kinderen.
De Duitsche luchtmacht heeft de strenge
opdracht zich te beperken tot militaire ob
jecten, zoolang ook de tegenpartij aan dit
beginsel vasthoudt. Verder wordt er aan
herinnerd, dat juist de Führer sedert jaren
de wereld voorstellen tot humaniseering
van de oorlogsvoering heeft gedaan, die in
het jongste bevel aan de Duitsche weer
macht nieuwe bevestiging hebben gevonden
Het vierde oorlogscommuniqué, gedateerd
op 5 September, luidt:
„Onze troepen zijn overal in contact aan
de uitmonding van onze grens tusschen den
Rijn en de Moezel. Er moet aan herinnerd
worden, dat aan den Rijn aan beide kanten
permanente versterkingswerken den oever
omzoomen".
Een Fransche verklaring.
Wanneer de eerste communiqué'?
laconiek zijn en niet aan allen bevredi
ging schenken, die er een verslag in
zouden willen vinden van beslissende
veldslagen, dan is daarin niets, dat ver
rassing kan baren. In de allereerste
dagen van Aug. 1914 werd er ook geen
groote slag geleverd. Bovendien moet
een fundamenteel onderscheid gemaakt
worden tusschen den oorlog in 1914 en
dien, welke heden gevoerd wordt.
In Augustus 1914 was het een bewe
gingsoorlog met een snel offensief aan
beide kanten. Thans steunen de tegen
over elkander staande troepen op twee
hechte fortificatiesystemen, de Magi-
not- en de Siegfriedlinie. Men begrijpt
dan ook, dat de beide eerste dagen der
vijandelijkheden slechts aanleiding heb
ben kunnen geven tot het innemen der
stellingen en het zoeken van contact
hetgeen slechts de twee of drie regels
verdient, welke dagelijks daaraan ge
wijd zijn.
Legerbericht nummer vijf van hedenmor
gen luidt: Gisteravond en vannacht zijn
eenige plaatselijke vorderingen gemaakt.
Uit hetgeen nog andere overlevenden van
den ondergang van de „Athenia" bij hun
aankomst te Greenock verteld hebben,
blijkt, dat vele passagiers en vele leden der
bemanning door de ontploffing den dood
gevonden hebben.
Een jeugdig Joodsch echtpaar zag zyn
twee zoontjes verdrinken, toen de boot,
waarin deze zich bevonden, omsloeg. De
vrouwelijke passagiers werkten vele uren
met de mannen tezamen aan de roeiriemen
in de open reddingsbooten, die gevaarlijk
vol waren, en waarvan velen halfvol water
stonden,, zoodat de passagiers tot hun mid
del nat werden. Een jonge vrouw, die uit
het water getrokken was bleef een oogen
blik stil zitten, waarnaar zij weer overboord
sprong, uitroepende: mijn baby".
Uit de verhalen der overlevenden blijkt,
dat de torpedo ontplofte achter de machi
nekamer. Een lid der bemanning raamde,
dat 25 procent der Amerikaansche passa
giers door de ontploffing is gedood.
Hij voegde hieraan toe: Er waren veel
kinderen aan boord en er deden zich hart
verscheurende tooneelen voor, toen de kin
deren hulpeloos rondliepen en om hun
ouders riepen.
Elf uur in reddingbooten.
De eerste groep overlevenden van den
ondergang van de „Athenia" is naar uit
Londen wordt gemeld, te Greenock, een
voorhaven van Glasgow aangekomen. Zij
boden een pathetischen aanblik. Tal van
vrouwen hadden de armen in een doek en
zij waren blootshoofds. De meeste overle
venden waren van slechts weinig kleeding-
stukken voorzien.
Verhalen van ooggetuigen.
Een levendig verhaal over de torpedeering
van het schip, gaf een zeeman, die zeide,
dat de duikboot geen waarschuwing had
gegeven en dat het eerste wat men bemerkt
had de ontploffing was. Na de eerste ont
ploffing verscheen de duikboot aan het
oppervlak op minder dan honderd meter
afstand. Toevallig was een Noorsch schip
in de buurt, dat te hulp kwam, doch de
sloep van dit schip heeft mijn reddingboot
geraakt, waarin zich 52 vrouwen bevonden.
De bodem van mijn boot werd eruit gesla
gen. Van deze boot zijn slechts zeven of
acht opvarenden overgebleven
De zeeman voegde hieraan toe, dat hij
drie uur lang in een zwemgordel had rond
gedobberd, aleer hij door het Zweedsche
jacht Southern Cross werd opgepikt.
Een andere zeeman vertelde:
Ik zag de duikboot op ongeveer een kwart
mijl afstand, nadat zy de torpedo had afge
vuurd. De „Athenia' maakte slagzij en ging
tenslotte aan de achtersteven onder.
Eenige overlevenden waren elf uur in de
reddingboot aleer zy werden opgepikt.
Een derde ooggetuige, een steward van de
derde klas, die 't diner serveerde in de sa
lon, toen de „Athenia" werd getorpedeerd,
zeide: Ik heb tien personen van mijn tafel
meegenomen naar de reddingbooten. Ik
slaagde er in hen allen in de reddingboot te
brengen, maar één boot met zeventig passa
giers viel van de davit ongeveer tien meter
omlaag in het water. De meeste inzittenden
waren vrouwen en kinderen, die voor het
meerendeel gewond werden
Het Amerikaansche departement van
buitenlandsche zaken heeft van den Ameri-
kaanschen ambassadeur in Londen, Kenne-
dy, de lijst van namen van de opvarenden
van de „.Athenia" ontvangen, die te Glas
gow en Galway aan land zijn gezet. Men
weet nog niet het aantal slachtoffers van
Amerikaansche nationaliteit. De ambassa
deur heeft de geredden door den marine
attaché van de Vereenigde Staten laten on
dervragen. Het rapport zal naar het mini
sterie worden gezonden, dat de noodige
maatregelen zal nemen.
Een verklaring van den gezagvoer
der van de „Athenia".
De gezagvoerder van het gezonken mail
schip „Athenia", James Cook, is aan boord
van het Noorsche stoomschip „Knut Leson"
te Galway in Ierland aangekomen^
Hij verklaarde in een interview aan den
correspondent van Havas, dat er niet de
minste twijfel over kon bestaan dat het
schip getorpedeerd was. De keukens en an
dere inrichtingen werden vernield door een
projectiel, dat de machinekamer binnen
drong. Een der officieren rapporteerde, dat
hij den periscoop van den onderzeeër had
gezien, eenige oogenblikken voordat de
torpedo werd afgevuurd, kwam de duik
boot aan de oppervlakte en werd een gra
naat afgevuurd, waarschijnlijk om de ra
dio-antenne onklaar te maken. Het projec
tiel raakte een mast, die over boord ging.
Het Amerikaansche departement van bul-
tenlandsch zaken heeft medegedeeld, dat
het s.s. City of Flint meer dan tweehon
derd opvarenden van de „Athenia" aan
boord heeft. Hieruit zou voortvloeien, dat
het aantal slachtoffers niet grooter dan 60
zou zijn.
Parlementsleden treden in dienst.
Zoodra vanmorgen officieel het decreet
was gepubliceerd, waarin bepaald wordt,
dat parlementsleden boven de 40 jaar kun
nen aanvragen gemobiliseerd te worden,
zonder verplicht te zijn hun ontslag te ne
men als afgevaardigden, hebben de Kamer
leden, die dit besluit uitgelokt hebben, zich
onmiddellij daarop beroepen. Ruim 100 af
gevaardigden treden in dienst.
Voorts kan gemeld worden, dat Dala
dier een geschikt oogenblik zal uitkie
zen voor een herziening van het kabinet
en vorming van een oorlogskabinet.
Verwacht kan worden de vervanging
van den minister van onderwijs, Jean
Zay, die verzocht heeft in dienst te mo
gen treden, en van Chappedelaine, mi
nister koopvaardij, wanneer geen ver
betering intreedt in zijn gezondheidstoe
stand.
Blum, Flandin, Marin, Bouisson wor
den genoemd als figuren, die deel zouden
kunnen uitmaken van het kabinet van
Daladier.
De Britsche minister-president Chamber
lain heeft een telegram gezonden aan Da
ladier, waarin hij, na de door Engeland en
Frankrijk voor de handhaving van den vre
de gedane pogingen te doen uitkomen, ver
klaart, dat nimmer naties voor een recht
vaardiger zaak den oorlog zijn ingegaan, dat
de opofferingen, welke de beide landen
zich zullen getroosten, niet vergeefsch zul
len zijn en dat het recht zal zegevieren.
Daladier antwoordt.
In zijn antwoord zegt Daladier met name,
dat na de zoo brutale en zoo onrechtvaar
dige agresie, waarvan Polen het slachtoffer
is, Engeland en Frankrijk vastbesloten zijn
hun pogingen tot overwinning op broeder
lijke wijze te doen samengaan.
Uit Warschau wordt gemeld:
Dertig Poolsche vliegtuigen hebben
een raid op Berlijn ondernomen. Alle
toestellen keerden naar hun bases
terug.
Zie vervolg Buitenland pag. 4, 2e wST.
