I DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Duitschlcmd vastbesloten den strijd voort te zetten. Hitier becritiseert de Britsche blokkade. Volk en regeering zijn in Duitschland niet te scheiden. De aanval in het Westen duurt voort. De strijd in Polen nadert het einde. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIES Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. Dit nummer bestaat uit twee bladen. Directeur: C. KRAK. Woensdag 20 September 1939 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. 141e Jaargang De strijd aan het westelijk front. on 381 L7" 397 meter op de" Het Fransche legerbericht van hedenmorgen. Besprekingen aan de grens van Mandsjoekwo. De krijgsverrichtingen in Polen. De Sovjet-Russische troepen ondervinden weinig tegenstand. Geruchten over Göbbels. De algemeene toestand. Op den rand van den afgrond. De ondergang van de „Courageous". Een Britsche militaire beschouwing. Fransch-Britsch protest te Moskou? ALKMAARSCHE COURANT. No. 222 In een groote rede heeft Hitier gisternamiddag in het versierde Dantzig nog eens het verloop der gebeurtenissen uiteengezet. Hij heeft daarbij laten uitkomen dat het vergeefsche moeite zou zyn te trachten volk en regeering in Duitschland van elkaar te scheiden. Duitschland en Rusland mogen verschillend zyn, zy hebben dit gemeen, dat ïjj geen van beiden bereid zijn ook maar één man te offeren voor de be langen der democratieën. Wanneer aldus Hitier Engeland door een blokkade een strijd tegen vrouwen en kinderen ontketent, zal Duitschland met een wapen komen waarmede het zelf niet kan worden aangevallen. In Engeland heeft de rede, die geen enkel voorstel tot nadere bespreking bevat, slechts den wil tot voortzetting van den strijd tot het bittere einde versterkt. Van het Westfront is weinig nieuws te vermelden^ In Polen hebben de Russen Wilna bezet en de grens van Litauen bereikt. De Russen staan langs de geheele Poolsch-Roemeensche grens. Parijs werd gisteravond bericht: luien loop van den nacht is de kalmte, wélke sinds 48 uur aan het Westelijk front terechte, na de belangrijke vorderingen te Fransche troepen en in afwachting van een latere ontwikkeling der begonnen operaties, verstoord door een Duitschen aanval in de streek ten oosten van de Saar. Deze Duitsche operatie werd overigens door de stevig in de veroverde posities genestelde Fransche troepen afgeslagen. Zij hadden er tijd gehad ondanks het on ophoudelijke schieten der vijandelijke ar- hun verdediging in te richten, te Fransche militaire kringen kende gisterochtend geen groote beteekenis w aan deze Duitsche reactie. De Duitsche nval geschiedde tijdens de duisternis. Er deel6n kkeljjk weinig troepen aan tePi/ransche °Peraties hebben tot nu 0BPr=rgeen geval het karakter gehad van operaties op groote schaal. avond Fra?SChe leSerbericht van gister- aanval mw "v8", plaatsel«ke vijandelijke is af» i g d ten Oosten van de Blies vijanS§f hetze*fde gebied is de Tor! luchtmacht actief. een kalrnt^u18* geheele Westelijke front wordt door artffl °ht' die Sl8Chts gestoord te de lucht M, uur en bedrijvigheid door het V JV8r Zlcl? in den sector, die w°rit san °T!rr\Uniqué van gistermorgen Saar" en m ais ,.ten Oosten van de avond als t a communi<Jué van gister- durend D,,it= v. Sten van de Blies" voort- aigeloopen n=C raacties voordoen. In den °verval en vol° 8mg het om een gr°oten tefavond om „Sens het cornmuniqué van gis- Stegen werdenn aanyal> Beide Duitsche po- gebruikeiijkp i agesagen- Het is door het qué's van het iac°nisme van de communi- geliJh nauwkefw Jh°0fdkwartier nietmo" Waar de beide n§-t sector te plaatsen, Werk Werden J?^!,Che P°8ingen in het 2en op het straf 6 Men kan echter wij- *an de Blies die F"uh belang van de streek Ian het Plaatsie au Ultstrekt °ver 15 K.M. tnf ?aats Waar de R1ergu^hach ongeveer op het Duitscj, !fS de grenslijn passeert le streek tu« u 36 H°mhach. De ge- door naar Noord W toPpen ïirr n Vr^ diep tusschen be- linlf een ho f'" riviertje. De toppen jjet' meter op den rechter- sèosadUe?n heu" dv0aZe", sector heheerscht hatit u °°gten die" de Blies' maar even- 3'ömafStrekken en H' Z'Cb aan den anderen Vatl de n'.1164 bezette'0 "18t ho°ger zijn dan "iet Bli<* door de EYaT linkeroever en zeer em«+i a cbe troepen zou ^esten"i dat 20 km verded'ging van Mize gt en welker verder naar het bïera idVperdedigar op die d'te belemmeren, Z°Uden W°rden Het Fransche legerbericht van heden- ochten luidt: aan het geheele front was het vannacht kalm. De vijandelijke artillerie was ten oosten van de Blies actief. Uit Hsingking werd gemeld: De eerste formeels ontmoeting van de Japansche met de Russische onderhandelaars heeft gistermiddag om vier uur plaats gevonden in een tent halverwege de stellingen der Japanneezen en Russen. De volgende overeenstemming werd be reikt: 1. Beide partijen zullen de tegenwoor dige strijdkrachten niet uitbreiden. 2. Tusschen de stellingen der beide partijen zullen geen strijdkrachten worden geplaatst. Er werd ook een overeenkomst aange gaan over de uitwisseling van gevangenen en gesneuvelden. Uit Cernauti wordt gemeld: Volgens de berichten uit P len is de toestand in de laatste 24 uur bijna niet gewijzigd. Te negen uur gisterochtend ver wachtte men, dat de Sovjet-Russische troepen ieder oogenblik Kuty binnen kon den rukken. Het roode leger schijnt zich niet te haasten en schijnt ieder contact met de Poolsche troepen te vermijden, toch schijnen hier en daar gevechten te zy'n geleverd. He troode leger rukt op in de zelfde formatie als de Duitsche troepen: vechtwagens en gemotoriseerde eenheden, gevolgd door infanterie en geholpen door de luchtmacht. De Russische vliegtuigen hebben verscheidene plaatsen gebombar deerd, eo.a. Buczacz ten zuiden van Tarnopol. Verder wordt vernomen, da* nog drie Poolsche legers strijden tegei de Duit- schers: het eerste in het noorden in het stroomgebied van de Boeg, het tweede by Warschau en het derde bij Lwow. Het is evenwel niet mogelijk nauwkeurige mede- deelingen te ontvangen over de ontwikke ling van den strijd. Wilna is thans definitief door de Sovjet- Russische troepen bezet, alle tegenstand in de stad .s gestaakt en alles is rustig. Uit Kaunas werd gemeld: Poolschf gen.otoriseerde detachementen en cavalerie ten getale van 10.000 man hebben de grens van Lithauen Overschre den en zijn geïnterneerd. De Sovjet- Russische troepen naderen de Lithausche grens. .Volgens eei: daar ontvangen inlichting trekken de Duitsche troepen zich terug uit Bialystok, dat door de Sovjettroepen zal worden bezet, dié door de provincie Grodno zullen aankomen. Gerreld wordt, dat ook Brest Litowak in Russische hai.den zal blijven. De onder handelingen tusschen de Duitschers en de Russen over de vraag welke partij Lwow zal bezetten, duren voort. Het Litausche Roode kruis heeft hulp ge zonden voor de Poolsche detachementen, die de Litausche grens zijn overgekomen. Wilna bezet. Uit Riga werd gemeld: De Sovjet-Rus sische troepen hebben gisterochtend de stad Wilna bezet. De Poolsche soldaten werden ontwapend en keerden naar hun haardsteden terug. In de voorsteden woe den verscheidene branden. Het commando der verdedigers van Warschau heeft per radio medegedeeld: „In den nacht van 18 op ls September heeft de vijand in den Oostelijken sector I eenige aanvallen ondernomen die werden afgeslagen met aanzienlijke verliezen voor de aanvallers. De aanvallen van onze troepen ten zuiden van de buitenwijk Praga hebben het mogelijk gemaakt den vijand uit de omstreken der stad te ver drijven. In den noordelijken sector hebben de Poolsche troepen na een verwoeden aanval belangrijke vorderingen gemaakt en nieuwe stellingen bezet. Aan het eigen lijke front duurt de strijd voort." In den sector Warschau was het gister wat kalmer. De luchtbombardementen hebben iets van hun hevigheid verloren, hetgeen naar men denkt, een gevolg is van het overbrengen der vijandelijke strijd krachten naar elders en de moeilijkheden bij de benzinevoorziening. De winkels waren gister open Het Russische legerbericht. Uit Moskou wordt gemeld: De generale staf van het roode leger van arbeiders en boeren meldt over de operaties van 19 September: Op 19 September hebben de troepen van het roode leger den druk voortgezet op de Poolsche troepen. Aan het einde van den dag hadden zij bezet in het noorden: in het westelijk deel van Byelo-Rusland de stad Wilna, welke na twee uur strijd werd bezet, de steden Velika en Reresto- vitsa (op 50 kilometer t en oosten van Byielostok), Prouzy Hany, Kobrin (op 40 km. ten noord-oosten van Brest-Livtosk). In het zuiden: in het westelijk deel der Oekraine: de steden Vladimir Volynski en Sokal (aan de rivier Boeg), Brody, Bobr- ka. Rogatin en Dolina. Ruiterij en tank-eenheden zijn de N.O. en Z. voorsteden van Lwow binnenge komen. Koety door de Russen bezet. Uit Boekarest wordt gemeld: De Pool sche grensplaats Koety is gistermiddag door de Russen bezet. Daarmede staan de Russen langs de geheele Poolsch-Roemeen sche grens De bijzondere correspondent van Reuter aan de Poolsch-Roemeensche grens bericht uit Cernauti, dat volgens mededeelingen uit Polên de Sovjet-Russische troepen op vele plaatsen Polen zijn binnengerukt en geen tegenstand ondervinden. De Russen zenden gemotoriseerde afdeelingen voor uit om zoo snel mogelijk de plaatsen, welke nog niet door de Duitschers zijn bezet, in te nemen. De infanterie, welke achterna komt, moet het gebied achter de gemoto riseerde afdeelingen bezetten. Russische tanks en pantserwagens heb ben Sniatyn bereikt; dat door Duitsche bommen is vernield. De Roemeensche grenstroepen zijn ver sterkt cn men mag de grens niet naderen. Te Cernauti zelf heerscht een opgewon den stemming. Boeren. Joodsche hande laars, Duitschers en honderden gewapende Roemeensche politicmannen slaan in de straten het binnenkomen van de ontel bare bemodderde voertuigen uit Polen gade. Naar vernomen wórdt, zullen de Pool sche staatsambtenaren vermoedelijk in Roemenië geïnterneerd worden De „National Zeitung" uit Bazel bericht, dat te Berlijn verscheidene geruchten de ronde doen ten aanzien van Göbbels. De bevolking merkt op, dat Göbbels zich de laatste veertien dagen niet meer in het openbaar heeft vertoond en men is ver baasd, dat niet hij kennis heeft gegeven van de proclamatie van Hitier aan het volk. Sommigen meenen dat hij naar Rusland is uitgeweken, anderen weer zyn van oor deel, dat hy door zijn ouden tegenstander Göring terzijde is gedrongen. Weer ande ren zeggen, dat dit alles praatjes zyn en dat Göbbels binnenkort voor de radio zal spreken, doch men merkt op, dat dit reeds eerder is gezegd, doch niet is bewaarheid. In een zeer uitvoerige rede heeft Hitier gisternamiddag in Dantzig voor het Duitsche volk en voor de geheele wereld nog eens uiteengezet hoe men in Europa tot den vol- kerenkrijg van de grootste en sterkste naties is gekomen. Hij heeft daarbij laten uitkomen, dat het geenszins zijn bedoeling geweest is de Oekraine te bezetten en dat de Russische operaties in Polen met voorkennis en goed vinden van Duitschland geschied zijn. Duitschland heeft volgens Hitier door het bezetten van Poolsch gebied een vuurhaard uit Europa willen verwijderen en er een toestand willen scheppen, die men als een ontspanning zal kunnen waardeeren. Hu heeft er daarbij nadrukkelijk op gewezen, dat zoowel Frankrijk als Engeland wisten dat hij in het Westen definitieve grenzen ge accepteerd had en dat hij getracht heeft met al zijn vroegere tegenstanders een oprechte vriendschap te bereiken. Eén ding stelde hij daarbij voorop, name lijk, dat Polen in den vorm van het verdrag van Versailles dus in den tot dusver be- staanden vorm niet meer zal opstaan. En verder was zyn rede grootendeels gewijd aan de Duitsche vastbeslotenheid dezen oorlog te winnen en zich geen tweeden vrede van Versailles te laten dicteeren. Het eenige lichtpunt dat Hitier voor de toekomst zag was tenslotte, dat de almach tige God de andere volkeren zou willen ver lichten en hun het inzicht schenken hoe doelloos deze volkerenworsteling op zich zelf zou zijn en hun zou doen denken aan de zegeningen welke zij prijs geven alleen omdat zooals Hitier ze noemde een handvol ophitsers de volkeren in een oorlog wil verwikkelen. Uit deze rede komt, nu Polen gevallen is, geenszins de gedachte naar voren, dat Duitschland thans bereid is nieuwe vredes voorwaarden in overweging te nemen. In tegendeel, het is een nieuwe verklaring van de vastbeslotenheid den strijd tot het bittere einde te voeren, waarbij het „oog om oog en tand om tand" zal gaan. Opmerkelijk is daarbij, dat Hitier het Britsche volk een andere mentaliteit toe kent dan de leiders die hy met name noemt en tot oorlogsophitsers verklaart. Zij beïn vloeden zijns inziens op gewetenlooze wijze de openbare meening en daarom strijdt dan het volk volkomen doelloos voor een regime dat het welbewust ten verderve voert. Het is precies hetzelfde wat tot dusver van Engelsche zijde tegen Duitschland is aange voerd. Ook daar heeft men betoogd, dat de misleide Duitscher niet weet waarvoor hij eigenlijk moet vechten en zoo staan hope loos twee opvattingen recht tegenover elkander. En wat er ontbreekt is een groote, des noods dwingende macht, die beide partijen tot het besef brengt, dat het nu uit moet zyn omdat zij op het punt staan zich dood te vechten voor idealen die men links en rechts van elkaar niet kan of niet wil begrij pen. Wanneer twee koppige jongens, na een vruchteloos debat, elkaar wild van woede in de haren zyn gevlogen is er een vader, een onderwijzer of een politieman noodig om ze te scheiden. Maar er is geen Volkenbond die zijn ge zag kan laten gelden en waar is de groote macht, die nu nog kan bemiddelen en de leidende figuren aan weerszijden van de frontlijnen duidelijk kan maken, dat wan neer er aan dezen waanzinnigen strijd niet spoedig een einde komt. Europa onherroe pelijk in de vlammen zal opgaan. Er moet toch op dit oogenblik nog wel een regeling zijn te treffen waarbij Polen niet geheel van de landkaart zal verdwij nen, waarbij Duitschland dus niet al zijn plannen kan verwezenlijken, maar waarte genover staat dat zijn volk ontkomt aan een oorlog waarvan men nu reeds voorspeld heeft, dat er na afloop aan beide zijden slechts verarmde en uitgeputte staten zullen overblijven. Ten bate van allen, die door een machteloos Europa hun eigen duistere plannen ten uitvoer kunnen brengen. Nog is in het Westen de strijd niet in een dergelijk stadium, dat men hier niet meer terug kan. Nog moet het mogelijk zijn Europa tot be zinning te brengen en te voorkomen, dat millioenen onschuldigen aan de algeheele vernietiging worden prijsgegeven. Maar het ziet er niet naar uit dat iemand daartoe het initiatief zal nemen. In het Westen blijft de strijd nog het ka rakter van een vestingoorlog behouden. In het Oosten hebben de Russen Wilna bezet en zijn zij aan de grens van Litauen verschenen. Hoewel Warschau nog niet in Duitsche handen is en diverse Poolsche legers zich nog met den moed der wanhoop verdedigen, kan met zekerheid voorspeld worden, dat het eerste deel van het oorlogsdrama weldra beëindigd zal zijn. Het Londensche ministerie van marine heeft medegedeeld, dat voor zoover te een uur gistermiddag bekend was 681 opva renden van de „Courageous" gered waren, waarv.n 70 officieren. Gister is een tweede lijst met namenlijst met namer, van over levenden gepubliceerd. Het Britsche ministerie van marine heeft een vijfde lijst met namen van over levenden van de „Courageous" gepubli ceerd, en met leedwezen verklaard, dat de ze lijst als de laatste moet worden be schouwd. In het geheel bêvatten de lijsten van overlevenden de namen van 72 officie ren en 610 minderen. De admiraliteit ver klaart, dat het lot van 578 opvarenden on bekend is. De overlevenden van de Courageous heb ben bij hun thuiskomst verhaald met wel ken moed, koelbloedigheid en kalmte de bemanning zich heeft gedragen toen het schip zonk. Zy spraken over een scheepsjongen, die kalm op het dek een sigaret stond te roo- ken tot de roep weerklonk? „Redde zich wie kan". Over den adelborst van een torpedojager die tien keer dook naar uitgeputte mannen en over den kapitein van de Couragéous, die kalm op de brug zijn bevelen gaf. Alle overlevendén verklaren, dat er geen paniek ontstond. Iedereen was volmaakt kalm, de mannen ontdeden zich van hun zware kleeding, alvorens overboord te springen, zy telden hun geld, wierpen het kopergeld weg en bewaarden het zilver en papier in hun reddingsgordels. Sommigen zwommen wanhopig toen zy in de zuiging van het zinkende schip kwamen, anderen zwommen drie uur door de olie welke op het water dreef. Allen zijn vol lof over het kranige werk van de schepen, die hebben medegewerkt aan de redding. Een 16-jarige jongen vertelde hoe de mannen al zwemmende juichten toen zij den onderzeeër boven het water uit zagen vlie gen. Men gelooft niet, dat een der opvaren den van den onderzeeër is gered. In een beschouwing over de Poolsche strijdkrachten zijn militaire deskundigen het er over eens, dat de gevechten kost bare lessen hebben gegeven. De Poolsche infanterie was meer dan gelijk aan de Duitsche, doch werd overweldigd door de verpletterende meerderheid aan tanks en vliegtuigen. Tegenover een beter uitge- rusten vijand en Duitschlands geweldig gewaagde taktiek bij aanvallen van de voorhoedetroepen met pantserwagens zou den de resultaten heel anders moeten zijn geweest. Dergelijke voertuigen kunnen zware slagen toebrengen, doch niet de po sitie in het bezette gebied consolideeren. De Polen hebben hen herhaaldelijk met zware verliezen teruggeslagen. Verwacht wordt, dat de Polen thans op uitgebreide schaal tot een taktiek van guerillastrijd zullen overgaan doch dat men thans nog wacht op de komst van „generaal Modder" teneinde de Duitsche pantserwagens buiten werking te stellen. Dit zou waarschijnlijk noodzaken tot het vasthouden van een aan zienlijk deel der Duitsche strijdkrachten in Polen. Het is ook zeker, dat Duitschland een groot leger zal moeten stationneeren langs de scheidingslijn tusschen de Duit sche en de Russische zones. Het is niet waarschijnlijk, aldus de waarnemers, dat èn de Duitschers èn de Russen veel vertrouwen zullen stellen in elkanders beloften. Het is twijfelachtig of Rusland in staat zal zyn Duitschland van veel petroleum te voorzien. Belga meldt uit Londen, dat de ambassa deurs van Engeland en Frankrijk te Mos kou opdracht hebben gekregen te protes teeren tegen de bezetting van Poolsch ge bied door de Sovjet-troepen. Zie verder Buitenland pag. 3, 2e blad.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1939 | | pagina 1