I DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Duitschlcmd vastbesloten den strijd
voort te zetten.
Hitier becritiseert de Britsche blokkade.
Volk en regeering zijn in Duitschland
niet te scheiden.
De aanval in het Westen duurt voort.
De strijd in Polen nadert het einde.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIES
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Dit nummer bestaat uit twee bladen. Directeur: C. KRAK.
Woensdag 20 September 1939
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
141e Jaargang
De strijd aan het westelijk
front.
on 381 L7" 397 meter op de"
Het Fransche legerbericht
van hedenmorgen.
Besprekingen aan de grens
van Mandsjoekwo.
De krijgsverrichtingen
in Polen.
De Sovjet-Russische
troepen ondervinden weinig
tegenstand.
Geruchten over Göbbels.
De algemeene toestand.
Op den rand van
den afgrond.
De ondergang van de
„Courageous".
Een Britsche militaire
beschouwing.
Fransch-Britsch protest
te Moskou?
ALKMAARSCHE COURANT.
No. 222
In een groote rede heeft Hitier gisternamiddag in het versierde Dantzig nog
eens het verloop der gebeurtenissen uiteengezet.
Hij heeft daarbij laten uitkomen dat het vergeefsche moeite zou zyn te
trachten volk en regeering in Duitschland van elkaar te scheiden.
Duitschland en Rusland mogen verschillend zyn, zy hebben dit gemeen, dat
ïjj geen van beiden bereid zijn ook maar één man te offeren voor de be
langen der democratieën.
Wanneer aldus Hitier Engeland door een blokkade een strijd tegen
vrouwen en kinderen ontketent, zal Duitschland met een wapen komen
waarmede het zelf niet kan worden aangevallen.
In Engeland heeft de rede, die geen enkel voorstel tot nadere bespreking
bevat, slechts den wil tot voortzetting van den strijd tot het bittere einde
versterkt.
Van het Westfront is weinig nieuws te vermelden^
In Polen hebben de Russen Wilna bezet en de grens van Litauen bereikt.
De Russen staan langs de geheele Poolsch-Roemeensche grens.
Parijs werd gisteravond bericht:
luien loop van den nacht is de kalmte,
wélke sinds 48 uur aan het Westelijk front
terechte, na de belangrijke vorderingen
te Fransche troepen en in afwachting
van een latere ontwikkeling der begonnen
operaties, verstoord door een Duitschen
aanval in de streek ten oosten van de Saar.
Deze Duitsche operatie werd overigens
door de stevig in de veroverde posities
genestelde Fransche troepen afgeslagen.
Zij hadden er tijd gehad ondanks het on
ophoudelijke schieten der vijandelijke ar-
hun verdediging in te richten,
te Fransche militaire kringen kende
gisterochtend geen groote beteekenis
w aan deze Duitsche reactie. De Duitsche
nval geschiedde tijdens de duisternis. Er
deel6n kkeljjk weinig troepen aan
tePi/ransche °Peraties hebben tot nu
0BPr=rgeen geval het karakter gehad van
operaties op groote schaal.
avond Fra?SChe leSerbericht van gister-
aanval mw "v8", plaatsel«ke vijandelijke
is af» i g d ten Oosten van de Blies
vijanS§f hetze*fde gebied is de
Tor! luchtmacht actief.
een kalrnt^u18* geheele Westelijke front
wordt door artffl °ht' die Sl8Chts gestoord
te de lucht M, uur en bedrijvigheid
door het V JV8r Zlcl? in den sector, die
w°rit san °T!rr\Uniqué van gistermorgen
Saar" en m ais ,.ten Oosten van de
avond als t a communi<Jué van gister-
durend D,,it= v. Sten van de Blies" voort-
aigeloopen n=C raacties voordoen. In den
°verval en vol° 8mg het om een gr°oten
tefavond om „Sens het cornmuniqué van gis-
Stegen werdenn aanyal> Beide Duitsche po-
gebruikeiijkp i agesagen- Het is door het
qué's van het iac°nisme van de communi-
geliJh nauwkefw Jh°0fdkwartier nietmo"
Waar de beide n§-t sector te plaatsen,
Werk Werden J?^!,Che P°8ingen in het
2en op het straf 6 Men kan echter wij-
*an de Blies die F"uh belang van de streek
Ian het Plaatsie au Ultstrekt °ver 15 K.M.
tnf ?aats Waar de R1ergu^hach ongeveer op
het Duitscj, !fS de grenslijn passeert
le streek tu« u 36 H°mhach. De ge-
door naar Noord
W toPpen ïirr n Vr^ diep tusschen be-
linlf een ho f'" riviertje. De toppen
jjet' meter op den rechter-
sèosadUe?n heu" dv0aZe", sector heheerscht
hatit u °°gten die" de Blies' maar even-
3'ömafStrekken en H' Z'Cb aan den anderen
Vatl de n'.1164 bezette'0 "18t ho°ger zijn dan
"iet Bli<* door de EYaT linkeroever
en zeer em«+i a cbe troepen zou
^esten"i dat 20 km verded'ging van
Mize gt en welker verder naar het
bïera idVperdedigar op die
d'te belemmeren, Z°Uden W°rden
Het Fransche legerbericht van heden-
ochten luidt: aan het geheele front was het
vannacht kalm. De vijandelijke artillerie
was ten oosten van de Blies actief.
Uit Hsingking werd gemeld: De eerste
formeels ontmoeting van de Japansche
met de Russische onderhandelaars heeft
gistermiddag om vier uur plaats gevonden
in een tent halverwege de stellingen der
Japanneezen en Russen.
De volgende overeenstemming werd be
reikt:
1. Beide partijen zullen de tegenwoor
dige strijdkrachten niet uitbreiden.
2. Tusschen de stellingen der beide
partijen zullen geen strijdkrachten worden
geplaatst.
Er werd ook een overeenkomst aange
gaan over de uitwisseling van gevangenen
en gesneuvelden.
Uit Cernauti wordt gemeld:
Volgens de berichten uit P len is de
toestand in de laatste 24 uur bijna niet
gewijzigd. Te negen uur gisterochtend ver
wachtte men, dat de Sovjet-Russische
troepen ieder oogenblik Kuty binnen kon
den rukken. Het roode leger schijnt zich
niet te haasten en schijnt ieder contact met
de Poolsche troepen te vermijden, toch
schijnen hier en daar gevechten te zy'n
geleverd. He troode leger rukt op in de
zelfde formatie als de Duitsche troepen:
vechtwagens en gemotoriseerde eenheden,
gevolgd door infanterie en geholpen door
de luchtmacht. De Russische vliegtuigen
hebben verscheidene plaatsen gebombar
deerd, eo.a. Buczacz ten zuiden van
Tarnopol.
Verder wordt vernomen, da* nog drie
Poolsche legers strijden tegei de Duit-
schers: het eerste in het noorden in het
stroomgebied van de Boeg, het tweede by
Warschau en het derde bij Lwow. Het is
evenwel niet mogelijk nauwkeurige mede-
deelingen te ontvangen over de ontwikke
ling van den strijd.
Wilna is thans definitief door de Sovjet-
Russische troepen bezet, alle tegenstand
in de stad .s gestaakt en alles is rustig.
Uit Kaunas werd gemeld:
Poolschf gen.otoriseerde detachementen
en cavalerie ten getale van 10.000 man
hebben de grens van Lithauen Overschre
den en zijn geïnterneerd. De Sovjet-
Russische troepen naderen de Lithausche
grens.
.Volgens eei: daar ontvangen inlichting
trekken de Duitsche troepen zich terug
uit Bialystok, dat door de Sovjettroepen
zal worden bezet, dié door de provincie
Grodno zullen aankomen.
Gerreld wordt, dat ook Brest Litowak
in Russische hai.den zal blijven. De onder
handelingen tusschen de Duitschers en de
Russen over de vraag welke partij Lwow
zal bezetten, duren voort.
Het Litausche Roode kruis heeft hulp ge
zonden voor de Poolsche detachementen,
die de Litausche grens zijn overgekomen.
Wilna bezet.
Uit Riga werd gemeld: De Sovjet-Rus
sische troepen hebben gisterochtend de
stad Wilna bezet. De Poolsche soldaten
werden ontwapend en keerden naar hun
haardsteden terug. In de voorsteden woe
den verscheidene branden.
Het commando der verdedigers van
Warschau heeft per radio medegedeeld:
„In den nacht van 18 op ls September
heeft de vijand in den Oostelijken sector
I eenige aanvallen ondernomen die werden
afgeslagen met aanzienlijke verliezen voor
de aanvallers. De aanvallen van onze
troepen ten zuiden van de buitenwijk
Praga hebben het mogelijk gemaakt den
vijand uit de omstreken der stad te ver
drijven. In den noordelijken sector hebben
de Poolsche troepen na een verwoeden
aanval belangrijke vorderingen gemaakt
en nieuwe stellingen bezet. Aan het eigen
lijke front duurt de strijd voort."
In den sector Warschau was het gister
wat kalmer. De luchtbombardementen
hebben iets van hun hevigheid verloren,
hetgeen naar men denkt, een gevolg is van
het overbrengen der vijandelijke strijd
krachten naar elders en de moeilijkheden
bij de benzinevoorziening. De winkels
waren gister open
Het Russische legerbericht.
Uit Moskou wordt gemeld: De generale
staf van het roode leger van arbeiders en
boeren meldt over de operaties van 19
September:
Op 19 September hebben de troepen van
het roode leger den druk voortgezet op
de Poolsche troepen. Aan het einde van
den dag hadden zij bezet in het noorden:
in het westelijk deel van Byelo-Rusland
de stad Wilna, welke na twee uur strijd
werd bezet, de steden Velika en Reresto-
vitsa (op 50 kilometer t en oosten van
Byielostok), Prouzy Hany, Kobrin (op 40
km. ten noord-oosten van Brest-Livtosk).
In het zuiden: in het westelijk deel der
Oekraine: de steden Vladimir Volynski en
Sokal (aan de rivier Boeg), Brody, Bobr-
ka. Rogatin en Dolina.
Ruiterij en tank-eenheden zijn de N.O.
en Z. voorsteden van Lwow binnenge
komen.
Koety door de Russen bezet.
Uit Boekarest wordt gemeld: De Pool
sche grensplaats Koety is gistermiddag
door de Russen bezet. Daarmede staan de
Russen langs de geheele Poolsch-Roemeen
sche grens
De bijzondere correspondent van Reuter
aan de Poolsch-Roemeensche grens bericht
uit Cernauti, dat volgens mededeelingen
uit Polên de Sovjet-Russische troepen op
vele plaatsen Polen zijn binnengerukt en
geen tegenstand ondervinden. De Russen
zenden gemotoriseerde afdeelingen voor
uit om zoo snel mogelijk de plaatsen, welke
nog niet door de Duitschers zijn bezet, in
te nemen. De infanterie, welke achterna
komt, moet het gebied achter de gemoto
riseerde afdeelingen bezetten.
Russische tanks en pantserwagens heb
ben Sniatyn bereikt; dat door Duitsche
bommen is vernield.
De Roemeensche grenstroepen zijn ver
sterkt cn men mag de grens niet naderen.
Te Cernauti zelf heerscht een opgewon
den stemming. Boeren. Joodsche hande
laars, Duitschers en honderden gewapende
Roemeensche politicmannen slaan in de
straten het binnenkomen van de ontel
bare bemodderde voertuigen uit Polen
gade.
Naar vernomen wórdt, zullen de Pool
sche staatsambtenaren vermoedelijk in
Roemenië geïnterneerd worden
De „National Zeitung" uit Bazel bericht,
dat te Berlijn verscheidene geruchten de
ronde doen ten aanzien van Göbbels. De
bevolking merkt op, dat Göbbels zich de
laatste veertien dagen niet meer in het
openbaar heeft vertoond en men is ver
baasd, dat niet hij kennis heeft gegeven
van de proclamatie van Hitier aan het volk.
Sommigen meenen dat hij naar Rusland is
uitgeweken, anderen weer zyn van oor
deel, dat hy door zijn ouden tegenstander
Göring terzijde is gedrongen. Weer ande
ren zeggen, dat dit alles praatjes zyn en
dat Göbbels binnenkort voor de radio zal
spreken, doch men merkt op, dat dit reeds
eerder is gezegd, doch niet is bewaarheid.
In een zeer uitvoerige rede heeft Hitier
gisternamiddag in Dantzig voor het Duitsche
volk en voor de geheele wereld nog eens
uiteengezet hoe men in Europa tot den vol-
kerenkrijg van de grootste en sterkste naties
is gekomen.
Hij heeft daarbij laten uitkomen, dat het
geenszins zijn bedoeling geweest is de
Oekraine te bezetten en dat de Russische
operaties in Polen met voorkennis en goed
vinden van Duitschland geschied zijn.
Duitschland heeft volgens Hitier door het
bezetten van Poolsch gebied een vuurhaard
uit Europa willen verwijderen en er een
toestand willen scheppen, die men als een
ontspanning zal kunnen waardeeren. Hu
heeft er daarbij nadrukkelijk op gewezen,
dat zoowel Frankrijk als Engeland wisten
dat hij in het Westen definitieve grenzen ge
accepteerd had en dat hij getracht heeft met
al zijn vroegere tegenstanders een oprechte
vriendschap te bereiken.
Eén ding stelde hij daarbij voorop, name
lijk, dat Polen in den vorm van het verdrag
van Versailles dus in den tot dusver be-
staanden vorm niet meer zal opstaan. En
verder was zyn rede grootendeels gewijd
aan de Duitsche vastbeslotenheid dezen
oorlog te winnen en zich geen tweeden
vrede van Versailles te laten dicteeren.
Het eenige lichtpunt dat Hitier voor de
toekomst zag was tenslotte, dat de almach
tige God de andere volkeren zou willen ver
lichten en hun het inzicht schenken hoe
doelloos deze volkerenworsteling op zich
zelf zou zijn en hun zou doen denken aan
de zegeningen welke zij prijs geven alleen
omdat zooals Hitier ze noemde een
handvol ophitsers de volkeren in een oorlog
wil verwikkelen.
Uit deze rede komt, nu Polen gevallen is,
geenszins de gedachte naar voren, dat
Duitschland thans bereid is nieuwe vredes
voorwaarden in overweging te nemen. In
tegendeel, het is een nieuwe verklaring van
de vastbeslotenheid den strijd tot het bittere
einde te voeren, waarbij het „oog om oog
en tand om tand" zal gaan.
Opmerkelijk is daarbij, dat Hitier het
Britsche volk een andere mentaliteit toe
kent dan de leiders die hy met name noemt
en tot oorlogsophitsers verklaart. Zij beïn
vloeden zijns inziens op gewetenlooze wijze
de openbare meening en daarom strijdt dan
het volk volkomen doelloos voor een regime
dat het welbewust ten verderve voert.
Het is precies hetzelfde wat tot dusver van
Engelsche zijde tegen Duitschland is aange
voerd. Ook daar heeft men betoogd, dat de
misleide Duitscher niet weet waarvoor hij
eigenlijk moet vechten en zoo staan hope
loos twee opvattingen recht tegenover
elkander.
En wat er ontbreekt is een groote, des
noods dwingende macht, die beide partijen
tot het besef brengt, dat het nu uit moet
zyn omdat zij op het punt staan zich dood
te vechten voor idealen die men links en
rechts van elkaar niet kan of niet wil begrij
pen.
Wanneer twee koppige jongens, na een
vruchteloos debat, elkaar wild van woede
in de haren zyn gevlogen is er een vader,
een onderwijzer of een politieman noodig
om ze te scheiden.
Maar er is geen Volkenbond die zijn ge
zag kan laten gelden en waar is de groote
macht, die nu nog kan bemiddelen en de
leidende figuren aan weerszijden van de
frontlijnen duidelijk kan maken, dat wan
neer er aan dezen waanzinnigen strijd niet
spoedig een einde komt. Europa onherroe
pelijk in de vlammen zal opgaan.
Er moet toch op dit oogenblik nog wel
een regeling zijn te treffen waarbij Polen
niet geheel van de landkaart zal verdwij
nen, waarbij Duitschland dus niet al zijn
plannen kan verwezenlijken, maar waarte
genover staat dat zijn volk ontkomt aan een
oorlog waarvan men nu reeds voorspeld
heeft, dat er na afloop aan beide zijden
slechts verarmde en uitgeputte staten zullen
overblijven. Ten bate van allen, die door
een machteloos Europa hun eigen duistere
plannen ten uitvoer kunnen brengen.
Nog is in het Westen de strijd niet in een
dergelijk stadium, dat men hier niet meer
terug kan.
Nog moet het mogelijk zijn Europa tot be
zinning te brengen en te voorkomen, dat
millioenen onschuldigen aan de algeheele
vernietiging worden prijsgegeven.
Maar het ziet er niet naar uit dat iemand
daartoe het initiatief zal nemen.
In het Westen blijft de strijd nog het ka
rakter van een vestingoorlog behouden.
In het Oosten hebben de Russen Wilna
bezet en zijn zij aan de grens van Litauen
verschenen.
Hoewel Warschau nog niet in Duitsche
handen is en diverse Poolsche legers zich
nog met den moed der wanhoop verdedigen,
kan met zekerheid voorspeld worden, dat
het eerste deel van het oorlogsdrama weldra
beëindigd zal zijn.
Het Londensche ministerie van marine
heeft medegedeeld, dat voor zoover te een
uur gistermiddag bekend was 681 opva
renden van de „Courageous" gered waren,
waarv.n 70 officieren. Gister is een tweede
lijst met namenlijst met namer, van over
levenden gepubliceerd.
Het Britsche ministerie van marine
heeft een vijfde lijst met namen van over
levenden van de „Courageous" gepubli
ceerd, en met leedwezen verklaard, dat de
ze lijst als de laatste moet worden be
schouwd. In het geheel bêvatten de lijsten
van overlevenden de namen van 72 officie
ren en 610 minderen. De admiraliteit ver
klaart, dat het lot van 578 opvarenden on
bekend is.
De overlevenden van de Courageous heb
ben bij hun thuiskomst verhaald met wel
ken moed, koelbloedigheid en kalmte de
bemanning zich heeft gedragen toen het
schip zonk.
Zy spraken over een scheepsjongen, die
kalm op het dek een sigaret stond te roo-
ken tot de roep weerklonk? „Redde zich wie
kan".
Over den adelborst van een torpedojager
die tien keer dook naar uitgeputte mannen
en over den kapitein van de Couragéous,
die kalm op de brug zijn bevelen gaf.
Alle overlevendén verklaren, dat er geen
paniek ontstond. Iedereen was volmaakt
kalm, de mannen ontdeden zich van hun
zware kleeding, alvorens overboord te
springen, zy telden hun geld, wierpen het
kopergeld weg en bewaarden het zilver en
papier in hun reddingsgordels. Sommigen
zwommen wanhopig toen zy in de zuiging
van het zinkende schip kwamen, anderen
zwommen drie uur door de olie welke op
het water dreef. Allen zijn vol lof over het
kranige werk van de schepen, die hebben
medegewerkt aan de redding.
Een 16-jarige jongen vertelde hoe de
mannen al zwemmende juichten toen zij den
onderzeeër boven het water uit zagen vlie
gen. Men gelooft niet, dat een der opvaren
den van den onderzeeër is gered.
In een beschouwing over de Poolsche
strijdkrachten zijn militaire deskundigen
het er over eens, dat de gevechten kost
bare lessen hebben gegeven. De Poolsche
infanterie was meer dan gelijk aan de
Duitsche, doch werd overweldigd door de
verpletterende meerderheid aan tanks en
vliegtuigen. Tegenover een beter uitge-
rusten vijand en Duitschlands geweldig
gewaagde taktiek bij aanvallen van de
voorhoedetroepen met pantserwagens zou
den de resultaten heel anders moeten zijn
geweest. Dergelijke voertuigen kunnen
zware slagen toebrengen, doch niet de po
sitie in het bezette gebied consolideeren.
De Polen hebben hen herhaaldelijk met
zware verliezen teruggeslagen. Verwacht
wordt, dat de Polen thans op uitgebreide
schaal tot een taktiek van guerillastrijd
zullen overgaan doch dat men thans nog
wacht op de komst van „generaal Modder"
teneinde de Duitsche pantserwagens buiten
werking te stellen. Dit zou waarschijnlijk
noodzaken tot het vasthouden van een aan
zienlijk deel der Duitsche strijdkrachten in
Polen. Het is ook zeker, dat Duitschland
een groot leger zal moeten stationneeren
langs de scheidingslijn tusschen de Duit
sche en de Russische zones.
Het is niet waarschijnlijk, aldus de
waarnemers, dat èn de Duitschers èn de
Russen veel vertrouwen zullen stellen in
elkanders beloften. Het is twijfelachtig of
Rusland in staat zal zyn Duitschland van
veel petroleum te voorzien.
Belga meldt uit Londen, dat de ambassa
deurs van Engeland en Frankrijk te Mos
kou opdracht hebben gekregen te protes
teeren tegen de bezetting van Poolsch ge
bied door de Sovjet-troepen.
Zie verder Buitenland pag. 3, 2e blad.