DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
onmogelijk makert.
Frankrijk wil elke toekomstige grensbedreiging
Daladier heeft een radiorede gehouden.
De minister-president van Roemenië
is vermoord.
De afbakening der Poolsche grenzen
geregeld.
Warschau houdt stand.
De min.-presiderit van Roemenië vermoord.
REDEVOERING VAN
ROOSEVELT.
De algemeene toestand.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon-
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERIENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en handelsdruk
kerij v/b. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur! C. KRAK.
Vrijdag 22 September 1939
Hoofdrédacteur: Tj. N. ADEMA.
141e Jaargang
Roosevelt pleit in het congres voor
opheffing van het wapen-embargo.
Italië verlangt
den vrede.
ALKMAARSCHE COURANT
Ho. 22^
In een uitvoerige radiorede heeft Daladier, de minister-president van
Frankrijk, gister verklaard, dat Frankrijk zich na alle door Duitschland ge
schonden verdragen niet meer veilig gevoelt omdat het beducht is voor een
toekomstigen aanval op zijn eigen grenzen.
Hjj heeft er Duitschland van beschuldigd een regeling ten opzichte van Polen
voor te stellen toen Duitschland ©n Rusland al tot gezamenlijke verdeeling
van Polen hadden besloten.
In Washington heeft president Roosevelt een groote rede voor het congres
gehouden waarin hij opheffing bepleit heeft van het wapenembargo en na
drukkelijk verklaard heeft, dat Amerika buiten den oorlog moet blijven.
Calinesco, de premier van Roemenië is gistermiddag door eenige leden van
de IJzeren Garde doodgeschoten.
Volgens een bericht uit Moskou hebben de Duitschers en de Russen de af
bakening der in Polen bezette gebieden geregeld.
In Warschau, welker bezetting door drie doorgebroken Poolsche brigades
versterkt is, wordt de strijd voortgezet.
Calinesco
^ktermiddag om kwart voor twee
te Boekarest minister-president
linesco vermoord door een groep
gardisten.
^mbmviti0? Calinesco is gepleegd op de
Drie auto' g en was we^ overwogen.
atratenm^i5' een boerenkar en een groep
deden er oerS' d*e den we£ herstelden,
Wagen V5r,an jmede" .terwijl een auto den
reed reen j u ministel"-president aan-
het 'slaehu« °oerenkar voor de auto van
ietten SS-0m den chauffeur'te be-
auto's reden r.ljden' heide andere
van den min en rechts naast de auto
^lelieder'^ rC?rasident en 6611 aantal
on'niddeiijik "ierin zaten, begonnen
agent van d "p revolvers te schieten. De
minisipr& meensche politie, welke
ge<iood er d ~pras'dent vergeztlde, werd
De min-, U^eur werd ernstig ge
sels doorh^ f~president werd door elf
f6t ^Ctm/d' Waarva" hem in
de auto v en' ^oen men het portier
.gleed i?n, ?-en m'nister-president
°P het troUo aam Va" s^ac^_
T^0!n5tand! moordenaars gearresteerd.
iWv Politie \v'u°htten verschrikt weg.
Wam' kon zi-l ier plaatse
Ae ooHenv,rit^0rdenaars «rresteeren.
Sr^naarsgDnebrllkken later kwamen de
>nvan BoekaraU!0.VOOr het Radio-
EtUH- en Wisten j verwondden den
4S"!«oorP," 0™; <i« mimsfr-
^en had ,- h gardisten was
ien minuten noodig om
de misdadigers te overweldigen, waarna
de omroeper mededeelde, dat het pro
gramma. dat „door een betreurswaardig
incident" werd onderbroken, werd voort
gezet.
Onmiddellijk werden in het geheele land
strenge maatregelen genomen, de telefoon
te Boekarest werd gedurende twintig mi
nuten geblokkeerd en iedere verbinding
met het buitenland verbroken. De politie
en het leger namen alle noodige maatre
gelen om de veiligheid te handhaven, de
verzamelplaatsen van de gardisten te be
waken en de rumoerige minderheden in
bedwang te houden.
De ministerraad hield onmiddellijk in
het koninklijk paleis onder voorzitterschap
van den koning een vergadering, welke
tot zes uur heeft geduurd.
Tot minister-president ad interim werd
Baliff benoemd, tot minister van binnen-
landsche zaken Marinesco. De minister
raad heeft besloten de neutraliteitspolitiek
strikt voort te zetten.
Ondertusschen hebben verscheidene
vooraanstaande personen, waaronder de
Fransche ambassadeur, eer bewezen aan
het stoffelijk overschot van Calinesco.
Op het oogenblik, dat de moord werd
gepleegd, ontploften op twee plaatsen in
de stad bommen, doch deze veroorzaakten
niet de algemeene paniek, waarop blijk
baar was gerekend. In Boekarest is alles
kalm.
Twee der moordenaars hebben in een
huis, waarheen zij voor de politie waren
gevlucht, zelfmoord gepleegd.
Heeft Engeland schuld aan den
moord?
Het Duitsche Nieuwsbureau berichtte
nader, dat men in politieke kringen te
Boekarest veronderstelt, dat Calinesco de
drager was van de Roemeensehe neutra
liteit.
De IJzeren Garde heeft verklaard in
verband met de huidige moeilijke omstan
digheden in de buitenlandsche politiek de
neutraliteit van het land niet in gevaar te
brengen door daden van terreur.
In Poolsche en Fransch-Britsche kringen
was men de laatste dagen aldus het
D. N. B. ontstemd over de strikte neu
traliteit van Roemenië, dat de leden der
Poolsche regeering interneerde en de
naar Roemenië gevluchte Poolsche troepen
ontwapende en de tweede helft van net
Poolsche goud in beslag nam.
Het D. N. B. verklaart ten slotte, dat
men den moord toeschrijft aan Poolsche
kringen en den Britschen geheimen dienst,
die een samenwerking tusschen Duitsch
land en Roemenië wilden hinderen.
Of heeft Duitschland het gedaan?
Hav: s schrijft ten aanzien van den moord
op Calinesco, dat deze een energiek man
was, die met gevaar voor eigen leven de
IJzeren Garde in Roemenië heeft vernie
tigd en de pogingen van Duitschland om
de hand te leggen op Roemenië, heeft ver
ijdeld. Hij sterft op een oogenblik, waarop
de .herhaalde intriges van zijn tegenstan
ders in den laatsten kroonraad zijn geëin
digd met hun nederlaag. Reeds had de
Duitschland welgezinde kliek, aldus Havas,
een ministerlyst" opgesteld, doch de koning
weigerde.
Men heeft thans ruim baan willen ma
ken: de gardisten, agenten van Duitschland,
hebben Calinesco vermoord.'
De ridders van den dood.
De leider van het complot en zes van zijn
helpers zijn gearresteerd. De leider is een
advocaat, Dumitresco genaamd, de helpers
zijn studenten in de medicijnen.
Dumitresco is zes weken geleden uit de
Sub-Karpathische Oekraine teruggekeerd.
De arrestanten -verklaarden individueel te
hebben gehandeld en een „gebaar te heb
ben willen maken."
Naar hun zeggen behoorden zij tot de
oude .Brigade van de ridders van den
dood" waarvan melding werd gemaakt bij
de terechtstelling van Codreano, den lei
der van de IJzeren Garde.
Wie was Calinesco?
Armand Calinesco werd 21 Mei 1893 ge
boren in het departement Arges uit een
boerenfamilie. Hij studeerde rechten in
Frankrijk en werd doctor aan de universi
teit van Boekarest en doctor in de econo
mische politiek aan de universiteit van
Parijs. Na rechter te zijn geweest in het
arrondissement Arges en prefect van het
zelfde departement^ debuteerde hij m de
politiek als lid van de nationale boeren
partij, van welke partij hij in 1937 vice-
voorzitter werd.
Na den val van het kabinet Tataresco
eischte de koning, dat Calinescc als minis
ter van binnenlandsche zaken zitting zou
nemen in het kabinet-Goga, dat de ver
kiezingen moest voorbereiden.
Met krachtige hand bewaarde Calinesco
de orde in dezen verwarden tijd waarin de
rust werd verstoord door de IJzeren Garde.
Calinesco bewaarde zijn portefeuille in
het eerste en tweede kabinet van Patriarch
Miron Christea en na den dood van dezen
in Januari van dit jaar, volgde Calinesco
hem op.
Zal generaal Argeseano Calinesco
opvolgen?
Naar vérnomen wordt, is generaal Ar
geseano benoemd tot minister-president.
Dit wordt evenwel in officieele kringen
niet bevestigd. Generaal Argeseano is
minister van oorlog geweest in het eerste
kabinet van Miron Christea. Hij is mili
tair attaché te Tokio geweest.
Het testament.
Nog Donderdagavond is het op 25 Juli
1938 gedateerde testament van Calinesco
gepubliceerd. De omgekomen premier
spoort zijn zoon aan, evenals hij het vader
land te dienen. Calinesco wenschte te Cur-
tea de Arges naast zijn ouders begraven te
worden.. Het testament bevat geen politie
ke punten.
In bevoegde kringen verklaart men, dat
uit het onderzoek is gebleken, dat de
moord op Calinsco het werk van de laatste
overblijfselen der IJzeren Garde is en dat
er geenszins sprake is geweest van een
samenzwering, die internationale beteeke-
nis zou kunnen hebben. Volgens bekente
nissen van de daders is het motief van
den moord een persoonlijke wraakneming
van aanhangers van Codreanu (de stichter
der IJzeren Garde) in Roemeensche poli
tieke kringen wijst men iedere andere
politieke verklaring van de hand, te meer
daar Calinesco op internationaal gebied
een strictneutrale politiek volgde.
De moordenaars terecht gesteld.
De moordenaars zijn opde plaats van
hun misdaad terechtgesteld. Zij werden
door een peleton gendarmes naar deze
plaats geleid en moesten het vonnis .ge
veld door den nieuwen premier, generaal
Argeseanu, aanhooren. Vervolgens werden
zij voor het oog der menigte geëxecuteerd.
Men zal hun lijken 24 uur laten liggen.
De nieuwe minister-president en de
nieuwe minsters hebben in handen van
den koning den eed afgelegd om daarna
hun eerste bijeenkomst tj houden
De ministerraad van gisteravond.
De ministerraad is gisteravond om half
elf bijeengekomen om de proclamatie aan
het volk op te stellen. In deze proclamatie
wordt met name gezegd: Het geheele land
is in rouw gedompeld tengevolge van den
laffen. moord op minister-president Cali
nesco. De premier werd vermoord op de
commandopost, waar hy werkte voor het
welzijn, de orde en de verdediging van het
vaderlaind. Met algemeene instemming van
het land brengt de regeering een eerbiedige
hulde aan den gene, die zijn leven offerde
in dienst van het vaderland. De regeering
heeft de noodige maatregelen genomen
voor het stellen van een afschrikwekkend
voorbeeld en heeft onvermiddellijke be
palingen vastgesteld voor de handhaving
van orde en rust.
De gemeenschappelijke zitting van
het Huis van Afgevaardigden en den
Senaat, die door Roosevelt bijeengeroe
pen was om zijn aanbevelingen ten aan
zien van de neutraliteit te behandelen,
is gistermiddag te Washington begon
nen. Het was een der gewichtigste zit
tingen in de geschiedenis der hoofd
stad. Voor de veteranen onder de con
gresleden werden herinneringen wak
ker aan de zittingen van een kwart
eeuw geleden, toen, evenals thans, ge
sproken werd over de neutraliteit en
over „de Ver. Staten buiten den oor
log te houden". De publieke tribunes
waren vol lang voor de zitting was be
gonnen.
Roosevelt
Voor den aanvang van de zitting kwamen
17 senatoren onder leiding van Borah, den
ouden isolationist, byeen om plannen te be
spreken teneinde het voorgestelde opheffen
van het wapenembargo te doen afstemmen.
Het overvolle, bewaakte huis juichte Roo
sevelt toe.
De president begon zyn redevoering om
Roemenië zal vastberaden de vre
despolitiek volgen, waarbij het zal
streven naar het bevestigen van be
trekkingen tot vertrouwen en goede
verstandhouding met alle buurstaten
en in het tegenwoordige conflict een
strikte neutraliteit handhaven.
Hoe raadselachtig over het algemeen de
houding van Italië in dezen oorlog ook mag
zyn, met vrij groote zekerheid kan wel ge
constateerd worden, dat het den strijd
graag zoo spoedig mogelijk gestaakt zag.
Italië heeft blijkbaar bij dezen oorlog meei
te verliezen dan te winnen en de kreten om
Tunis en ander gebied welke men van Fran
sche zijde verwachtte, zijn volkomen ver
stomd nu Italië, als bondgenoot van Duitsch
land, tegenover Frankrijk behoorde te
staan en meer dan ooit de kans kreeg het
begeerde gebied met geweld van wapenen te
bezetten.
Het is opmerkelijk, dat er in Italië geen
vijandelijke kreten tegen Frankrijk meer
gehoord worden en dat de verhouding met
Engeland door de benoeming van den nieu
wen ambasadeur te Londen, Bastianini, eer
beter dan slechter is geworden.
Zelfs de Times erkent, dat de benoe
ming van dezen bekwamen en invloedrijken
diplomaat eigenlijk een compliment voor
Engeland beteekent.
Wanneer men de neutraliteit van Italië van
dien kant bekijkt, dan mag men er zich weei
over verheugen, dat een krachtige mogend
heid te allen tijde zijn onpartijdige bemid
deling zal kunnen aanbieden, te meer nu
men van Duitsche zijde herhaaldelijk over
de vredespogingen van Mussolini met waar
deering heeft gesproken.
Wanneer men den toon der Italiaansche
pers beluistert en men mag aannemen,
dat deze over het algemeen het inzicht der
regeering vertolkt dan is daarin nog al
tijd het streven merkbaar de beide oorlog
voerende partijen met elkaar te verzoenen
door hen tot het besef te brengen, dat zy
by een voortzetting van den strijd, meer te
verliezen dan te winnen hebben.
Zoo heeft de Giornale d' Italia het voor
naamste Italiaansche blad, thans in het licht
gesteld, dat Polen niet meer bestaat, en dat
dit door Roemenië, Pölens bondgenoot, zelf
erkend wordt, nadat men daar de Poolsche
regeering geïnterneerd heeft.
Wat willen nu Frankrijk en Engeland?
vraagt' het blad"."
Willen zij inderdaad het Polen van den
vrede van Versaillfes herstellen?
Zij beweren dat, maar in dat geval zouden
zij zich thans ook tegen Rusland moeten
keeren, dat door het in bezit nemen van
Poolsch gebied dat herstel zeer onwaar
schijnlijk heeft gemaakt.
De Giornale d' Italia stelt zich daarbij op
het standpunt en hier wijkt het Italiaan
sche inzicht natuurlijk van dat der demo
cratische staten af dat Polen in den
ouden vorm een twistappel en daarom een
voortdurend gevaar voor de verstoring van
den vrede in Oost-Europa geweest is. Zou
men het inderdaad in den vroegeren vorm
doen herrijzen, dan zou het zeer zeker be
stemd zijn nieuwe oorlogen in de toekomst
te ontketenen.
Wanneer het daarop komt het Italiaan
sche betoog ten slotte neer vaststaat dat
het beter is Polen niet in den ouden vorm
te herstellen, zelfs zoo dit al mogelijk ware,
dan is tevens vastgesteld, dat verdere oor
logvoering overbodig is.
Dan zou het de moeite niet loonen millioe-
nen menschen in 'n verschrikkelijken oorlog
aan het Westfront op te offeren, aan welk
front door Duitschland aan eenige gebieds
uitbreiding niet gedacht wordt.
Dat is de, we zouden haast zeggen nuch
tere kijk van een der belangrijkste Italiaan
sche bladen op den toestand en het is eigen
lijk te betreuren, da* de publieke meeningen
aan beide zijden der oorlogsfronten al zoo
bewerkt zijn, dat het welhaast onmogelijk
moet geacht worden deze feiten daar onbe
vangen te doen Waardeeren.
Want in Frankrijk en vooral in Engeland,
dat van de bondgenooten den toon aangeeft,
is in den breede betoogd, dat het er tenslotte
niet toe doet of Polen al dan niet is geval
len, maar dat men tegen de Duitsche agres
sie wil strijden tot het Hitler-regime is ge
vallen.
Waarbij men dus tenslotte twee mogelijk
heden ziet, ten eerste, dat het Duitsche volk
zijn regeering zal verloochenen en ten twee
de, dat de democratische staten het door een
overwinning daartoe desnoods zullen dwin
gen.
Maar in beide gevallen wanneer wy
aannemen dat Engeland inderdaad als over
winnaar uit den strijd treedt zullen
waarschijnlijk jaren noodig zijn om zoo'n
resultaat te bereiken.
Jaren van blokkade en uithongering, jaren
van bloedigen strijd waarbij millioenen hun
leven moeten laten.
En daarom is het goed, dat er nog groote
neutrale staten blijven, die op critieke
oogenblikken de macht hebben hun waar
schuwende stem te doen hooren en te mid
den van alle leuzen en verzekeringen de
feiten naar voren schuiven welke den nuch
ter denkenden mensch tot nadenken moe
ten stemmen en hem de vraag stellen of het
nog altijd niet mogelijk zou zijn een rege
ling te treffen waarbij alle partijen met
eere kunnen terugtreden.
Een regeling waarbij er geen overwin
naars en geen overwonnenen zullen zijn en
waarbij de strijd niet met het leven en
lijden van millioenen onschuldigen gekocht
behoeft te worden.
De strijd achter de schermen is op het
oogenblik van grooter beteekenis dan die
op de slagvelden.
Daladier heeft in een radiorede betoogd,
dat Frankrijk, met het oog op vroegere uit
latingen van Hitier, ook beducht is voor zyn
eigen grenzen en daarom met den Engel-
schen bondgenoot zal strijden tot het nazi
regime is verdwenen.
President Roosevelt heeft in het congres
de „cash and carry-theorie" verdedigd, wat
hierop neerkomt dat alle aankoopen in
•Amerika door de Europeesche staten tegen
contante betaling moeten geschieden en dat
de ladingen vervoerd moeten worden op
eigen risico van den kooper waardoor
Duitschland natuurlijk in een zeer ongun
stige conditie komt.
De moord op Calinesco, den premier van
Roemenië, door eenige leden van de ijzeren
garde heeft tot dusver in Roemenië slechts
afschuw gewekt en zal op den politieken
koers van dat land waarschijnlijk niet van
overwegenden invloed blijken.
