DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Hitiers voorstellen niet gunstig ontvangen.
Indrukken van Hitiers rede.
Londen zol ze bestudeeren.
Daladier eischt een vrede die
veiligheid garandeert.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon-
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIENj
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
No. 237
Dit nummer bestaat uit drie bladen.
Directeur: C. KRAK.
Zaterdag 7 October 1939
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
141e Jaargang
Officieel Engelsch commen
taar over Hitiers
rede.
0® algemeene toestand.
De debatten over
neutraliteit.
TILKMAARSCHE COURANT
Bg—i —BB
«tl. r*nx
Over het algemeen is de rede van Hitier niet gunstig ontvangen waarbij
m6n natuurlijk een verschil moet maken tusschen de landen welke met
Duitschland oorlog voeren en de staten waar men het Duitsche optreden
moeilijk kan afkeuren.
In Engeland heeft men beloofd, dat men Hitiers rede in allen gevalle zal
bestudeeren, maar van officieele zijde laat men nu reeds uitkomen, dat het
niet waarschijnlijk is, dat men vredesvoorstellen accepteert wanneer
Europa van het voortdurend agressiegevaar niet bevrijd wordt en dat de
geschiedenis der laatste jaren wel bewezen heeft, dat er op Hitiers oorden
niet valt te vertrouwen.
In een bijzondere bijeenkomst van de Senaatscommissie van Buitenlandsche
Zaken heeft Daladier een uiteenzetting gegeven van de ontwikkeling van
den internationalen toestand. Hjj heeft daarbij verklaard, dat Frankrijk den
oorlog zal voeren tot de overwinning verzekerd is en omdat alleen deze
Europa een regime van werkelijke rechtvaardigheid en duurzamen vrede
zal verzekeren.
Een op gezag van de regeering uitge
geven verklaring zegt:
„De redevoering van Hitier in den vol-
ledigen tekst was eerst in den loop van den
middag in Londen beschikbaar en hét is
derhalve niet mogelijk geweest haar aan
meer dan een voorloopige bestudeering te
itiderwerpen. De redevoering is in twee
Men verdeeld. Het eerste deel, dat in
.tofdzaak een overzicht is van de afge
lopen gebeurtenissen, vloeit over van
verdraaiingen van de waarheid, die ge
makkelijk herkend zullen worden door de
bevolking in dit land en inderdaad in de
geheele wereld."
„Bijvoorbeeld de bewering, <jat humane
methoden van oorlogvoering zijn gebruikt
in Polen, is weerlegd door verklaringen in
het parlement en door het rapport van den
Amêrikaanschen ambassadeur in War
schau. De wereld heeft reeds een eigen
oordeel gevormd over het z.g. verzoek van
de Tsjechen om ingelijfd te worden in
Duitschland, terwijl Hitiers verklaring, dat
hij zjjn belofte nooit gebroken heeft, alleen
aantoont, dat woorden voor hem een be-
teekenis hebben, die totaal verschilt van
die, welke gemeenlijk daaraan gehecht
wordt."
„Hitier zegt, dat in 1598 een Engelsch-
man heeft gesproken over de wreedheid
moreele losbandigheid der Polen en hij
beweert, dat de recente gebeurtenissen
aantoonen, dat de Poolsche staat iederen
nationalen, historischen cultureelen of
moreelen grondslag miste."
Dat was hiet de opvating van Hitier,
toen hij ir. zijn Rij'ksdagrede van 21 Mei
1935 zeide: „Wij erkennen den Poolschen
staat als het tehuis van een groote patriot
tische natie met het begrip en de harte
lijke vriendschap van erkende nationa
listen"..
Voortgaande zegt de verklaring:
„In een verdere passage beklaagt Hitier
er zich over, dat „gedurende veie jaren
doelstellingen zijn toegeschreven aan de
Duitsche buitenlandsche politiek, welke
op zijn best verwacht konden worden van
de verbeelding van een schooljongen".
Wanneer er sprake is van verkeerd be
grip, dan kan dat alleen worden toege
schreven aan Hitiers openlijke aspiraties
naar wereldoverheersching in M e i n
Kampf, aan zijn uitlatingen, sinds hij
aan de macht is en nog meer aan zijn
daden. Ten slotte zijn de herhaalde sug
gesties, dat Groot-Britannië verantwoor
delijk is voor den oorlog, niet op feiten
gegrond. Integendeel, de pogingen van de
Britsche regeering om den vrede te be
houden gedurende de opeenvolgende, door
Duitschland en de laatste twee jaar ver
oorzaakte crises, zijn welbekend en door
de geheele wereld erkend."
De tweede helft van dè rede van Hitier
behelst wat Hitier beschrijft als „nog een
paar vredesvoorstellen."
In hun huidigen vorm zijn deze voor
stellen in vele opzichten vaag en duister.
Opgemerkt wordt echter, dat zij geen voor
stel behelzen betreffende eer. weer goed
maken van door Duitschland aan andere
volkeren aangedaan onrecht."
„Desalniettemin zullen zij, gelijk
verklaard is door den premier en den
minister van buitenlandsche zaken,
onderworpen worden aan een nauw
gezette bestudeering in overleg met
de regeeringen van de dominions en
van de Fransche republiek. Het is
echter noodzakelijk te herinneren aan
twee dingen: le. dat geen vredesvoor
stellen kans hebben aanvaardbaar
gevonden te worden, welke niet daad
werkelijk Europa bevrijden van de be
dreiging met agressie, en 2e. dat de
verzekeringen, die door de Duitsche
regeering in het verleden zijn ge
geven bij vele gelegenheden waarde
loos zijn geworden en dat thans iets
meer dan woorden noodig zal zijn om
het vertrouwen te vestigen, dat de
essentieele basis voor den vrede moet
zijn."
Zcoals begrijpelijk is, heeft men in diverse
landen de rede van Hitier met zeer gemeng
de gevoelens ontvangen.
In Rusland is men zeer voldaan, in Italië
blijkbaar eenigszins sceptisch gestemd, in de
democratische staten en de daarmee ver
wante landen wordt de rede aan felle critiek
onderworpen.
Wij laten een reeks van indrukken hier
volgen:
In Canada.
Over de rede van Hitier schrijft de T o-
rontoTelegram: „Zijn woord is
waardeloos", en „er is maar één antwoord".
De andere Canadeesche dagbladen beschou
wen Hitiers aanbod als „volkomen onaan
vaardbaar".
In Engeland.
Voor het oogenblik ziet men te Londen
geen aanduiding, dat Hitiers rede iets be
helst dat zou kunnen leiden tot een bespre
king in het parlemenf, véór Woensdag, wan
neer de rede automatisch ter-sprake zal ko
men tijdens de debatten, die volgen op het
wekelüksch overzicht van den premier.
In parlementaire kringen is men van mee
ning, dat de redevoering in zeer veel op
zichten geworden is hetgeen men verwachtte.
Engelsche luisteraars naar Hitiers rede
zijn getroffen door den nieuwen toon, waar
op hij sprak. Het grootste deel werd uitge
sproken op een volkomer. andere manier
dan zijn vroegere redevoeringen. Voor het
grootste deel leek zijn stem zacht en ver
moeid en de eenige maal, dat hij stem ver
hief tot de gebruikelijke kracht, was tóen
hij zeide: „ik twijfel er niet aan, dat Duitsch
land zal zegevieren". Hitier maakte den in
druk vermoeider te zijn dan bij andere ge
legenheden en soms stopte hij om te kuchen.
Ofschoon er toejuichingen waren bij zijn
woorden over de Duitsche campagne in Po
len, kon geen enkel applaus vergeleken
surnm 626 courant en °°k in ons vorig
schm„,er kan men de voornaamste be-
wJH» Hitiers rede vinden en wij
menten bevat"88611' dat verrassende ele"
wacll2,00313 men haar algemeen ver-
hger Hiti 6n a^en gevalle veel uitvoe-
die h»t v6r. 'S nu eenmaal geen staatsman
Staaft^die°t,inew°ndi1g kan ze^en' h«
Weereevpn j 1 verleden en stelt bij het
ro1 in de geschi^UitSChe eischen ziJn ei8en
v°orgrond niS Van dezen tljd °P den
Van ^°les val het g^nspunt
bikomen woii, breedsprakig laten
len eigenlik h -T1 barbaarsch volk de Po-
telfs aan Pr. geweest zijn en herinnerde
^Selschman Ultspraak van 1598, toen een
andere om*ta„jT natuurlijk onder geheel
eens was gheden met hem
Dé
-zegenrijke»15 Van Polens ondergang na
£en> de herin* °?marsch der Duitsche troe
ft ^rwoestl! f?8aan wat zich daar in
le.^ührer epn heeft afgespeeld moge
?.Ultsche weertnfwf 8 succes voor de
''Jdschap voor ri V", n reden tot 8roote
v n de zaak rtni. u schland noemen, men
a?t bekijken van een geheel anderen
en kan 'i
tnT'u^ arrne Pnioenken aan de dapperheid
h„ et laatste n soldaten en burgers, die
fcVaderC tenTb!ik Stand hielden en
(5'Sden tegen h e van hun leven ver-
Jheerschers. En "ival van vreemde
op ploffers*3!]- de duizenden onschuldi-
m °°lsch gebieH afgeloopen maand
ÏSjfw«i«SïL?n gevallen staat volko-
dat de Füh het zeer uitvoerige
er met kennelijken trots
van het optreden der Duitsche weermacht
in het te vuur en te zwaard veroverde Polen
heeft gegeven.
Hitier heeft het samengaan van Duitsch
land en Rusland als een natuuriyke samen
werking geteekend van twee goede buur
staten, die elk voor zich de proolemen van
het Oosten naar hun oeste weten zullen
regelen om er een voortdurenden vrede te
brengen.
Maar ieder weet, dat de volksverhuizin
gen welk in dit deel van Europa zijn aan
gekondigd slechts ten doei heoben de in-
vioedssteeren van beide staten te vergroo-
ten en begrijpt daarbij volkomen, dat die
eeuwigdurende orde bmnen zeer afzienba-
ren tijd tot een gewapend conflict kan wor
den ais de samenwerking tusschen deze
beide heterogene staten weldra niet zoo
mnig zal blijken ais men ze thans geliett
voor te stellen.
Polen, dat is nu wel duidelijk, zal in den
ouden vorm, welke aan het beruchte ver
drag van Versailles herinnert, niet meer
hersteld worden, althans volgens de Duit
sche opvatting, welke daarover geen twijfel
laat maar daardoor tegelijkertijd een slag
boom plaatst op den weg langs welken de
oorlogvoerende staten tot een vergelijk
moeten komen.
Het is zeer interessant een man als Hitier
den lof te hooren verkondigen van het
Fransche volk en van het Fransche leger,
dat loyale volk, dat zich in de Saar-kwestie
zoo sympathiek heeft gedragen. Maar de
Führer vergeet daarbij opzettelijk te ver
melden, dat aan de Siegfriedlinie honderd
duizenden Franschen en Duitschers tegen
over elkaar staan en elkaar op allesbehalve
loyale wijze van het leven trachten te be-
rooven.
Zelfs naar Engeland heeft de Rijkskanse
lier zijn vredesvischje uitgegooid en hü
hoopt er nog altijd den Engelschen snoek
mee te vangen. Hij zou met Engeland samen
ir vrede en vriendschap kunnen leven,maar
hü gevoelt daarbij, dat hy mannen als Chur-
chill en Eden niet kan verlokken de toege
stoken Duitsche hand met een vriendschap
pelijk gebaar te omvatten.
Wanneer Churchill en zyn aanhangers
succes hebben, aldus Hitier, zullen wij strij
den en noch geweld van wapenen, noch de
tyd zullen Duitschland bedwingen. Dan zal
er ondanks alle mooie plannen welke
Hitier over de toekomstige humaniseering
van den oorlog heeft verkondigd 'n strijd
op leven en dood worden gevoerd en men
kan er op rekenen, dat deze allesbehalve
humaan zal worden gestreden en dat dui
zenden onschuldigen daarvan het slacht
offer zullen worden.
Waar de rede van Hitier op neerkomt is
een eisch voor de vrije hand in Oost-
Europa om daar met den Russischen vriend
de problemen in vele naburige staten naar
eigen inzicht te regelen en daarnaast de
eisch van de teruggave der koloniën.
Wat Hitier daarvoor in ruil biedt is een
vriendschap voor Frankrijk en Engeland,
welker grenzen nimmer bedreigd zullen
worden en het is te verwachten, dat deze
staten er de voorkeur aan zullen geven den
oorlog zoolang voort te zetten tot er niet
meer over hun grenzen maar uitsluitend
over die van Duitschland zal worden ge
sproken.
Wat bij de rede van Hitier verder is op
gevallen was een zekere matheid van toon,
een te doorzichtige bedoeling de vriend
schap met Rusland 'als een natuurlijk ver
bond voor te stellen en een te weinig aan
dacht schenken aan de houding van Italië,
waar men blijkbaar over de gebeurtenissen
en de komende plannen niet zoo enthousiast
is als men in Duitschland wel zou wenschen.
Het is thans aan Engeland om volgens
de belofte van Chamberlain deze rede te
bestudeeren en zij geeft tot die studie alle
aanleiding omdat de bedoelingen van den
Führer onder een vloed van woorden zyn
bedolven.
Uit de commentaren welke nu reeds van
Britsche zijde zijn gegeven valt reeds af te
leiden, dat door Hitiers rede de strijdbijl
vooreerst nog niet zal worden begraven.
worden in langdurigheid of kracht met het
luide en aanhoudende applaus, dat zijn toe
speling op den vrede begroette.
In Amerika.
Welingelichte kringen verklaren, dat de
Vereenigde Staten geen vrede kunnen on
derschrijven, zooals Hitier dien voorstelt,
aangezien de regeering der Vereenigde Sta
ten eerst kort geleden verklaard heeft te
weigeren om de verovering en deeling van
Polen te erkennen, evenals zy weigerde het
lot van Tsjecho-Slowakye te erkennen. De
zelfde kringen verklaren, dat een vrede, die
beide staten onder Duitsch vazalschap zou
laten, niet den zegen zou krijgen aan deze
zijde van den Atlantischen Oceaan.
Andere punten, die in Hitiers rede werden
opgemerkt, zyn:
1. Zijn aan Rusland gewijde woorden
schenen vol verlangende gedachten en leken
te suggereeren, dat de betrekkingen met den
Sovjet vriendschappelijker zyn dan zij in
feite zijn. Aan den anderen kant vielen de
aan Italië gewijde woorden op door hun
vaagheid. Mussolini's militaire verplichtingen
werden niet éénmaal genoemd.
2. Teruggave van koloniën zou een enorme
concessie van Engeland zijn, waarvoor Hitier
niets overeenkomstigs in ruil aanbiedt be
halve verzekeringen omtrent vredelievende
wenschen, welke zoo vaak te voren verbro
ken zijn.
3. Eenige móóie woorden en gevoelens, die
oprecht lijken, ten spijt toont een nauw
keurige lezing van de rede geen enkel punt,
waarover Hitier zou willen onderhandelen
of tot een compromis komen in ruil voor de
groote concessies, die hij voor Duitschland
eischt.
Vrede op Hitiers voorwaarden zou enorm
voordeelig zijn voor Duitschland en toch
lijkt hij zelfs voor een zoo groote weldaad
door zijn wezen niet in staat de anderen
halverwege tegemoet te komen.
Commentaar van
senatoren.
Amerikaansche
Verschillende bekende senatoren hebben
commentaar geleverd op Hitiers redevoering.
De republikeinsche senator Nye zeide: „Hij
heeft zoo vaak gelogen", de democratische
senator King verklaarde: „ik geloof niet. in
Hitiers oprechtheid. De democratische sena-
torf Mccarran verklaarde, dat „onverschil
lig wat Hitier zeide, hij niet geloofd kon
worden".
In Parijs.
Welingelichte kringen zijn van meening,
dat de redevoering van Hitier beantwoordt
aan hetgeen de op de hoogte zijnde mee
ning er van verwachtte. Afgezien van de
oude thema's, waarop Hitier naar zijn ge
woonte terugkomt het verdrag van Ver
sailles, de Duitsche levensruimte, de gelijk
heid van Duitschland en de Führer on
derscheidt de redevoering zich door enkele
bijzondere trekken. In de eerste plaats door
het cynisme, waarmede hij niet gevreesd
heeft Polen te beleedigen niet alleen in zijn
leiders, maar zelfs in zijn combattanten, en
in de tweede plaats zijn persoonlijke hoog
moed. Hitiers toon echter blijft geforceerd
en demagogisch. Zijn aanval op de Engelsche
ministers wordt een persoonlijke zaak, zoo
als vroeger de aanvallen op Schuschnigg en
Benesj
In de internationale politiek dient Hitier
zich aan als kampioen voor den Europee-
schen vrede en vrijheid Havas wijst dan
verder op gebleken onjuistheden van vroe
gere verklaring van Hitier, om als volgt te
eindigen: In dit licht moet men de verkla
ringen beoordeelen, die gemengd zijn met
bedreigingen, waarmede hij zijn rede ein
digt, terwijl hij den vrede onder bescher
ming van den Duitschen God plaatst. Een
sommatie aan de andere mogendheden om
de exploitatie van Midden- en Oost-Europa
af te staan voor ieder bevel, voor iederen
wensch van Duitschland als een Duitsch
koloniaal gebied, ziedaar de grondslag,
waarop Hitier den vrede in Europa wil
grondvesten.
In Sovjet-Rusland.
De rede van den Führer werd in Moskou
met spanning tegemoet gezien. De duide-1
lyke verklaring over den vrede vindt hier
weerklank, te meer aangezien dit volkomen
in overeenstemming is met den geest van de
overeenkomst tusschen Duitschland en Rus
land van 28 September. In het bijzonder
wordt aandacht geschonken aan de verkla
ringen van den Führer over de samenwer
king tusschen Duitschland en Rusland in
Oost-Europa, thans moeten, zooals men in
Russische kringen verklaard, de Westelijke
mogendheden antwoorden.
In Rome.
De meening van representatieve, niet-of-
ficieele waarnemers is, dat Hitiers rede
iedere kans op succes van onderhandelingen
te niet heeft gedaan. Hitiers houding van
waarschuwing aan andere mogendheden om
zich te onthouden van tusschenkomst in
Oost-Europa, terwijl Duitschland en Rusland
de minderhedenkaart opnieuw opmaken,
wekt in het bijzonder gebelgdheid.
Italië wenscht hartstochtelijk den vrede
en er is geen twijfel aan, dat het zich niet
geheel kan aansluiten bij de leer, volgens
welke Stalin en Hitier de Europeesche
kwestie onderling regelen. Het is niet waar
schijnlijk, dat zulke vage voorstellen van
Hitier door Italië aan de geallieerden zullen
worden overgebracht. Men laat hier Hitiers
vertrouwen in den steun van Stalin buiten
beschouwing, terwijl men van gevoelen is,
dat de as BerlijnMoskou in stryd is met de
as RomeBerlijn, welke laatste op het anti-
komintempact is gebaseerd.
De meening van de Giornale d'Italia.
De „Giornale d'Italia" geeft de rede van
den Führer weer onder het opschrift „Een
groote rede van Hitier: een vredesaanbod
van het verstand en de rechtvaardigheid na
de groote Duitsche overwinning aan het
Oostelyk front".
Kringen, die in nauw contact staan met
officieele instanties hebben uitdrukking ge
geven aan de meening, dat de redevoering
van Hitier een nauwgezette analyse verdient
eij dat het op het oogenblik voorbarig zou
zyn om voorspellingen te do'en omtrent het
eventueele resultaat.
Over het geheel, zijn deze kringen van ge
voelen, dat Hitiers toon gematigd was en
dat hy een laatste poging heeft gedaan om
een algemeenén brand te voorkomen. Der
halve hoopt men, dat zijn woorden wel over
wogen zullen worden.door.de .betrokkén
regeeringen en dat geen overijld antwoord
zal worden gegeven of overijlde actie onder
namen, hetgeen de geheële beschaafde
wereld in gevaar zou brengen.
Onmiddellijk na het einde van de rede van
Hitier, die werd gerelayeerd door het om-,
roepstation van Rome, herhaalde de omroe
per de mededeeling, dat Italië geen initiatief
zal nemen in militaire operaties.
In Turkije.
Turksche politieke kringen, die gretig ge
luisterd hebben naar Hitiers rede, in de
hoop er feitelijke concrete vredesvoorstel
len uit te vernemen, zyn grootelijks teleur
gesteld, volgens een telegram uit Ankara.
Zij beschouwen de verklaringen van den
Führer als onsamenhangend en als niet het
minste element biedende tot aanmoediging
van besprekingen met het oog op een sta
king der vijandelijkheden en de afsluiting
van een langdurigen, rechtvaardigen vrede.
Aan den anderen kant beschouwen zy de
rede als toenemend uitdagend en zij verge
lijken haar met den wanhopigen kreet van
een recidivist, die door allen in den steek is
gelaten en die genadeloos achtervolgd wordt
door de justitiedienaren. Hieraan wordt
toegevoegd, dat de rede den geallieerden
geen ander alternatief laat dan voortgaan
met meedoogenloos te strijden tot hun dui
delijk omschreven taak met succes vol
tooid is.
Japansch commentaar.
In hun commentaren op de rede van Hitier
betwijfelen de „Nitsji-Nitsji" en de
„Jomioeri" het, of Engeland en Frankrijk
het voorstel van Hitier tot het bijeenroepen
van een internatianale conferentie zullen
aanvaarden. Het eerste blad zegt: „Cham
berlain heeft dikwijls uiting aan zijn wan
trouwen jegens Hitier gegeven en zal diens
voorstellen waarschijnlyk verwerpen, doch
het is interessant na te gaan, of de voorstel
len een verzachting in de Britsche houding
tot gevolg zullen hebben". Volgens de
„Jomioeri" is het onwaarschijnlyk, dat
Frankrijk en Engeland het oor zullen leenen
aan de Duitsche voorstellen, daar zij tegen
Duitschland blijven vechten tot Polen her
steld zal zijn.
Senator Thomas uit Utah heeft heden het
standpunt der regeering verdedigd by de de
batten over de neutraliteitswet. Sprekende
over precedenten der wet op het embargo
wees Thomas er op, dat deze maatregel Bel
gië en Zwitserland was opgelegd „door bui-
tenlandschen druk".
Hy deed opmerken, dat een dergelijke
druk niet op de Vereenigde Staten wordt
uitgeoefend. Zelfs wanneer een dergelijke
druk bestond, zou hy toch niet een embar
go op wapenen van Amerikaansche zijde
kunnen rechtvaardigen.
