EN ONSTREKEN.
DAGBLAD VOOR ALKMAAR
Duitschland hoopt nog altijd op
den vrede.
Britsch slagschip getorpedeerd
en gezonken.
Noorsche staatshoofden zullen
confereeren.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0-25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N V. Boek* en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. 141e Jaargang
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
243 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Zaterdag 14 October 1939
Conferentie van staats
hoofden.
Persoonlijke boodschap
aan Kalinin.
het Fransche legerbericht.
De „Royal Oak" gezonken.
Het Duitsche legerbericht.
De Finsch-Russisehe
besprekingen.
Een Russisch-Turksch
verdrag' van bijstand.
Duitsche duikbooten vernietigd
De algemeene toestand.
COURANT.
ALKMAARSCHE
No
Uit de verklaringen van Duitsche officieele kringen blijkt, dat men in
Duitschland, ondanks de pertinente afwijzing der vredesvoorstellen, nog
altijd de hoop op een spoedige regeling der omstreden kwesties door een
conferentie van groote mogendheden niet geheel opgeeft.
Dr. Dietrich, de Duitsche perschef, heeft aan vertegenwoordigers van buiten-
landsche bladen verklaard, dat wanneer Duitschland zijn honderden ge
vechtsvliegtuigen loslaat de Engelsche vloot en de kuststrook onherstelbaar
beschadigd zouden worden.
Inmiddels heeft de Engelsche marine een gevoelig verlies geleden door 'de
torpedeering van de „Royal Oak", een der groote Britsche slagschepen by
welks ondergang waarschijnlijk een groot deel der bemanning om het leven
is gekomen.
De koningen van Zweden, Noorwegen en Denemarken zullen op 18 October
te Stockholm confereeren met den Finschen president om een gezamenlijke
houding tegen de Russische agressie vast te stellen.
In Finland heeft men het eerste deel der Russische „voorstellen" ontvan
gen, waarvan de inhoud nog geheim wordt gehouden. Zjj schijnen tot dus
ver geen aanslag op de Finsche neutraliteit te bevatten.
Uit Kopenhagen wordt door het Duit
sche Nieuwsbureau gemeld:
De koning van Zweden heeft, naar
officieel wordt medegedeeld, de konin
gen van Denemarken en Noorwegen,
alsmede den staatspresident van Fin
land, uitgenoodigd tot een bijeenkomst
te Stockholm.
De staatshoofden hebben deze uitnoo-
diging aangenomen en zullen, vergezeld
van hun ministers van buitenlandsche
zaken, naar Stockholm komen, waar de
conferentie 18 October ajs. zal worden
gehouden.
President Roosevelt heeft bekend ge
maakt, dat hij zijn oprechte hoop op
het behoud van den vrede tusschen Rus
land en Finland, welke te Moskou tot
uiting is gebracht door den ambassa
deur der Ver. Staten aldaar, uitgespro
ken heeft in den vorm van een persoon
lijke boodschap van hemzelf aan Kali
nin. Roosevelt voegde hieraan toe, tot
dusver nog geen antwoord hierop ont
vangen te hebben.
Het Fransche legerbericht van gisteravond
luidt als volgt: Mistig en regenachtig weer.
Zwakke activiteit aan het front. In het ge
bied ten Zuiden van Pirmasens heeft de
vijand verscheidene verkenners-patrouilles
uitgezonden, die evenwel zonder resultaat
terug moesten trekken.
Het legerbericht van hedenmorgen luidt:
„Kalme nacht. In het gebeid ten Oosten
van de Moezel wederzijdsche actie van de
artillerie."
De aankondiging eener conferentie der
staatshoofden en ministers van buitenland
sche zaken der Noordsche landen is in alle
Deensche kringen zeer gunstig ontvangen.
Een eigenlijk werkprogram is nog niet op
gesteld, doch naar verluidt, is het doel niet
slechts een plechtige bekrachtiging van het
saamhoorigheidsgèvoel en den wensch naar
neutraliteit van het Noorden, doch ook de
organisatie van een gemeenschappelijk op
treden tegen gevaren, welke een of meer
der betrokken landen zou bedreigen en in
het bijzonder tegen de moeilijkheden, welke
de oorlogstoestand verwekt heeft op het ge
bied van den buitenlandschen handel en het
economische leven en nog verder zal ver
wekken.
Het ligt echter, naar van bevoegde zijde
verklaard' wordt, nj>t in de bedoeling der
deelnemende landen', een rechtstreekschen
invloed te willen uitoefenen op de groote
politieke tegenstellingen tusschen de mo
gendheden. Elk land voor zich en alle ge
meenschappelijk volgen een buitenlandsche
politiek van strikte neutraliteit en vriend
schappelijke onpartijdigheid naar alle kan
ten.
De Noorsche bladen hopen, dat deze ma
nifestatie van eenheid gelukkige resultaten
moge opleveren voor de toekomst der
Noordsche landen, die door zoovele gemeen
schappelijke banden verbonden zijn.
De admiraliteit deelt mede: De secre
taris der admiraliteit moet tot zijn leed
wezen mededeelen, dat Zijne Majesteits
schip „Roayl Oak" gezonken is, naar
men meent te weten, als gevolg van het
optreden van een duikboot. Zoo spoedig
mogelijk zal een lijst met de overleven
den gepubliceerd worden.
Hoeveel opvarenden van het slagschip
„Royal Oak" gered zijn, is nog niet be
kend. Deze oorlogsbodem had een vol
tallige bemanning van meer dan dui
zend officieren en manschappen.
De bouwkosten van de „Roayl Oak"
hebben bedragen 2.468.269 pond ster
ling.
Na het torpedceren van het vlieg
kampschip „Courageous" is dit het
tweede groote verlies voor de Britsche
marine tijdens dezen oorlog.
De „Royal Oak" is een slagschip van
hetzelfde type als de Royal Sovereign en de
Revenge.
Het schip behoort tot de in den oorlog
gebouwde slagschepen. Het is 17 November
1914 van stapel geloopen en was in Mei
1916 gereed. Tijdens den bouw is het schip,
dat als kolen stokend schip was ontworpen,
tot een volledigen oliestoker omgebouwd.
Het schip had een standaard waterver
plaatsing van 29.150 ton en, indien volledig
beladen, een waterverplaatsing van 33.500
ton. Het had een bemanning van ongeveer
1100 man. De lengte was 580 voet op de
waterlijn, de diepgang 28.5 voet en de
breedte 102.5 voet. Het schip was bewapend
met 8 kanons van 15 inch, 12 van 6 inch en
had 8 luchtafweerkanonnen van 4 inch plus
een aantal lichtere vuurmonden en machi
negeweren. Beneden de waterlijn had het
4 torpedo-lanceerbuizen en een vliegtuig
katapult bezat het schip op zijn derde ge
schutstoren. Het liep 23 mijl.
De bepantsering was zeer zwaar. De huid
was voorzien van zware „blisters", dat zijn
een soort van uitwassen buiten de scheeps
huid, waartegen de torpedo's, alvorens den
scheepshuid te treffen, tot ontploffing moes
ten komen. Bovendien was de waterdichte
indeeling zeer goed, zoodat de Royal Oak
geacht kon worden sterk beveiligd te zijn
tegen aanvallen van onderzeeërs, die hun
torpedo's op het schip zouden afschieten.
Het schip dat te Devonport gebouwd was,
was in 1934 tot 1936 gemoderniseerd.
Het oppercommando van de weermacht
maakt bekend:
In het Oosten werden met de bezetting
der laatste sectoren aan de Boeg de be
wegingen aan de Duitsch-Russische be»-
langengrens afgesloten.
In het Westen zwakke actie van de ar-
tilerie. Tijdens luchtgevechten werden
door jachtvliegtuigen en door luchtdoel
geschut drie vijandelijke vliegtuigen bij
Schleiden, Idar-Oberstein en Mayen, zon
der eigen verliezen, neergeschoten.
Het Finsche ministerie van buitenlandsche
zaken deelt mede, dat de besprekingen tus
schen Finland en de Sovjet-Unie kalm ver-
loopen; het zou evenwel niet in het belang
van een goeden gang van zaken zijn op het
oogenblik reeds bijzonderheden te onthullen.
De Finsche minister van justitie, Rauta-
varra, is afgetreden en wordt opgevolgd door
Oscar Soeder Hjelm. Baron Ernst van Born,
vice-voorzitter van het parlement, is be
noemd tot minister zonder portefeuille. Reu
ter verneemt in Finsche kringen te Londen,
dat geen politieke beteekenis moet worden
gehecht aan het aftreden van Rautavarra.
Men verwacht, dat weldra een Russisch
Turksche overeenkomst tot stand zal komen.
In welingelichte kringen gelooft men, dat
die overeenkomst den vorm van een ver
drag van wederzijdschen bijstand zal heb
ben, waarbij Turkije zich verbindt de
Dardanellen te neutraliseeren. Hieraan
wordt toegevoegd, dat het verdrag in over
eenstemming met de Fransche en Engel
sche belangen zal zijn.
Het Engelsche ministerie van marine
deelt mede, dat Vrijdag den 13den October
voor de Duitsche duikbootvloot een onge
luksdag is gebleken. Twee duikbooten zijn
vernietigd. De Britsche strijdkrachten kon
den eenige overlevenden aan boord nemen.
Het Engelsche ministerie var marine
deelt nader mede, dat gister nog een derde
Duitsche duikboot tot zinken U gebracht.
Enkele overlevenden zijn door de Engel-
schen aan boord genomen.
Duitschland wil den
strijd zoo spoedig
mogelijk staken.
Hoewel vorm en inhoud van Chamber-
lains rede niet anders zijn dan men ze in
Segeven omstandigheden kon verwach-
blijkt uit verschillende uitlatingen wel.
bat men er in Duitschland met groote
eeurstelling van heeft kennis genomen.
Het antwoord is blijkbaar den heer Hitier
1 tegengevallen en men zou mogen ver-
achten, dat deze thans met de vuist op
el zou slaan en openlijk zou verkondi-
n, dat Duitschland thans lang genoeg
vLteetllge toenadering gewacht heeft en
wii Vfn Plan den oorl°S °P de snelste
U tot een voor Duitschland gunstige
oplossing te brengen.
de rpH^0'' al noemt men 1° Duitschland
welWo 6 V3n Chamberlain een der domste
dieintr VTn °0^ beeft gehoord, de aankon-
verder men vana* dit oogenblik van
terwep6 vr®desP°gingen afziet is nog ach-
verlanJ e leven en het Duitsche vredes
jaar oli bet dan ook het verlangen
"aar ePn j UUK "et
den b" op Hitleriaansche voorwaar
I
esi
nl
oorzaag1 door bun kortzichtigheid
kunnen een bloedbad in Europa
Nieuwsburem,ei!'tal deelde het Duitsche
Velt later mede. dat men Roose-
ficieeie n7 nog uit het
van Dres'a kringen op een interventie
01 Frariu e?t ^00sevelt hoopt, die Engeland
b^®Ugen aan het verstand zon mneten
v"It nipte wc> nat mcii ivLiuaL
Van plan ic. aagd heeft en dat ook niet
is.
kleine Eroè Dietrich heeft het aan een
k® tneespr/3 ij3n buitenlandsche journalis-
Perschef in n en dr- Dietrich, die rijks-
oonferentie v u cblancl is en juist van een
2Ün getrouw Wam waar de heer Hitier met
1)3(1 besprokp0 rle urcn lang den toestand
te 2Un, die geacht worden een man
n.8temmins°in0,?en op de hoogte is van
uuitsche krin meest vooraanstaande
Groot-Brit
na!tle medp„anni'ë aldus heeft deze voor-
*gd - enLu" van den heer Hitier ge-
aanwezige in,,- ,-oeling daarbij was, dat de
ekend zoudpn ®ten dat in breeden kring
1 Zijn nnk m, en Groot-Britannië
onbeschaamd antwoord aan den
heer Hitier bij monde van zijn minister
president slechts durven uitspreken omdat
het rekent op de hulp van de Ver. Staten.
Maar Amerika kan iets beters doen. Het
kan aan Groot-Britannië kort en bondig
meedeelen, dat het aan de democratische
staten geen steun zal verleenen wanneer
deze er niet toe willen medewerken de om
streden problemen aan een conferentietafel
te regelen.
Aldus de meening van dr. Dietrich, hoe
wel het Duitsche Nieuwsbureau het later
blijkbaar verstandiger achtte, Roosevelt
maar buiten beschouwing te laten.
Dr. Dietrich deed de mededeeling, dat de
heer Hitier ook thans nog geneigd zou zijn
het bevel om den strijd in het Westen te
beginnen uit te stellen wanneer er maar
eenige aanwijzing zou zijn, dat president
Roosevelt aan den heer Chamberlain na>
drukkelijk zou mededeelen, dat deze zich
bereid moet verklaren Duitschland aan een
conferentietafel te ontmoeten.
Hij heeft daarby verkondigd, dat de heer
Chamberlain hij sprak in zijn teleurstel
ling eigenlijk alleen van Chamberlain
in zijn rede maar al te duidelijk heeft laten
uitkomen, dat Engeland niets meer of min
der van plan zou zijn dan „het Duitsche
volk uit te roeien" en men ziet hieruit weer
hoe een eenvoudige en duidelijke redevoe
ring geheel verschillend bekeken kan wor
den naarmate men ze aan de eene of aan
de andere zijde van een landsgrens beoor
deelt.
Engeland zou dus althans volgens de
zen voornamen medewerker van den heer
Hitier niet meer of minder wenschen
dan een totale uitroeïng van het Duitsche
volk en men kan uit dergelijke verklarin
gen eenigszins opmaken hoe de stemming
geweest is in de conferentie waar deze pers
chef vandaan was gekomen.
Duitschland aldus dr. Dietrich laat
zich niet uitroeien en hij verklaarde nog,
dat op de bewuste conferentie promi
nente nationaal-socialisten naar voren ge
bracht hadden, dat Duitschland zijn lucht-
wapen in het Westen eigenlijk nog geens
zins ontplooid heeft.
Daarbij hing dr. Dietrich een schrikba
rend beeld op van wat Duitschland wel zal
kunnen doen als het tot voortzetting van
den strijd wordt gedwongen. In het Wes
ten zijn tot dusver nimmer meer dan twee
dozijn vliegtuigen by een aanval samenge
trokken, maar bij den strijd in het Oosten
zijn achthonderd bombardementsvliegtui
gen in actie geweest en wanneer men deze
aantallen op de Britsche schepen en de
strategische kustpunten loslaat, zouden zij
een ongekende schade kunnen aanrichten.
Dat Duitschland de Britsche vloot inder
daad groote schade kan toebrengen is heden
weer gebleken door het torpedeeren van het
groote Engelsche slagschip de „Roayl Oak",
bij welks ondergang waarschijnlijk hon
derden opvarenden het leven hebben ver
loren.
Rusland zal Duitschland willen steunen
en Italië wil neutraal blijven of en dat
zouden de generale staven eigenlijk ver
standiger vinden eveneens aan den oor
log deelnemen.
Zoo was het betoog van dr. Dietrich en
het is daarin niet heelemaal duidelijk of hij
hiermee ook den generalen staf van Italië
dan wel alleen die van Duitschland en Rus
land op het oog heeft.
In allen gevalle zou naar zijn meening
Duitschland daardoor onoverwinnelijk zijn
en het zou voor Duitschland heel wat ge
makkelijker zijn om Engeland te blokkee-
ren dan voor Engeland om Duitschland uit
te hongeren.
Daarom was Chamberlains rede een van
de domste welke ooit door een staatsman
is uitgesproken. Er was noch een hooge op
vatting, noch eenig begrip van den werke-
üjken toestand in te ontdekken, het was een
onbeschaamde redevoering en het Duitsche
volk zou zich nog nauwer aaneensluiten
om de Engelsche vastbeslotenheid tot ver
nietiging van Duitschland volkomen te doen
mislukken.
Dat zijn de uitlatingen van een vooraan
staande Duitsche persoonlijkheid, die juist
van een bespreking kwam waar hij vele
uren de discussies heeft meegemaakt welke
de heer Hitier met prominente nationaal-
socialisten heeft gehouden.
Zoo is dus op dit oogenblik de stemming
in de Duitsche regeeringskringen en al
geeft men blijk van een zekere vastbeslo
tenheid en een exposé van alle krachten
die men zou kunnen ontplooien om den
strijd glansrijk te winnen, toch blijkt uit
den blik dien men thans naar Amerika
wendt en uit de duidelijk uitgesproken
hoop, dat een machtige staat nog tusschen-
beiden zal komen, dat men den onbereken-
baren strijd in het Westen graag zou willen
stsken*
Maar wat men blijkbaar nog niet begrijpt
is, dat er dan allereerst in Duitschland iets
zal moeten gebeuren opdat de leiders der
democratische staten waarborgen krijgen,
dat de Duitsche, beloften inderdaad zuilen
worden gehouden.
Het is opmerkelijk, dat het Duitsche
Nieuwsbureau later heeft medegedeeld, dat
de Duitsche regeering geen plan had zich
thans tot president Roosevelt te wenden en
men mag aannemen, dat dit besluit is ge
nomen is nadat dr. Dietrich zijn verklarnv
gen aan de buitenlandsche persvertegen
woordigers had afgelegd.
Blijkbaar acht men het in Duitschland
verstandiger nog niet de tusschenkomst van
Amerika in te roepen, ofwel men is inmid
dels tot de conclusie gekomen, dat dit in de
gegeven omstandigheden weinig resultaat
zou hebben.
President Roosevelt zelf heeft gister in
een persconferentie in Washington ver
klaard, dat hij geen officieele mededeeling
inzake de laatste vredesvoorstellen var.
Duitschland had ontvangen.
In Londen heeft men er, naar aanleiding
van Dietrichs verklaringen, op gewezen,
dat Duitschland nimmer heeft geantwoord
op Roosevelts oproep om de open steden en
de burgerbevolking van Polen te sparen.
Men hecht daar groote waarde aan Diet
richs woorden juist omdat hij tevoren
een langdurig onderhoud met den heer
Hitier had en meent uit deze verklaring
aan de buitenlandsche pers te kunnen opma
ken, dat de Duitsche regeering op het
oogenblik ten einde raad is.
De Britsche minister van oorlog heeft
eveneens in een persconferentie den toe
stand waarin Duitschland thans zou ver-
keeren weinig rooskleurig genoemd. Na zes
weken oorlog heeft het in de Oostzeestaten
een aanzienlijke nederlaag geleden en naar
het schijnt is Duitschland in het Zuiden
voor goed een beperking opgelegd. Hoewel
er veel Duitsche troepen naar het Westelijk
front zijn overgebracht betwijfelde de Brit
sche minister het of Duitschland in het
Westen zal aanvallen.
In Frankrijk is men daar evenwel niet zoo
zeker van en Fransche militaire waarne
mers zijn er min of meer ongerust over, dat
elke Duitsche actie sinds gister achterwege
is gebleven, hoewel de Duitschers de laatste
twee weken heel wat manschappen naar het
Saarfront hebben gebracht. Men ver
wacht daar thans een nieuw Duitsch offen
sief hoewel men betwijfelt of het Duitsche
leger krachtig genoeg zal zijn voor een
groote doorbraak in Westelijke richting.
Generaal Gamelin spaart blijkbaar zyn
mannen omdat hy de offers welke een door
braak van de Siegfriedlinie zou vergen nog
niet verantwoord acht en men mag aanne
men, dat de Duitsche legerleiding zoo ver
standig zal zijn dit voorbeeld te volgen.
Bovendien zou elke actie op groote schaal
en elk besluit de Duitsche vliegtuigen in
grooten getale op Engelsch en Fransch ge
bied los te laten, zeker de kansen op een
spoedigen vrede volkomen onmogelijk ma
ken.
En op dien vrede schijnt men in Duitsch
land, ondanks alle tot dusver ondervonden
teleurstellingen, nog altijd eenige hoop te
kcesteren.
De Finsche afgezant is nog altijd niet uit
Moskou terug gekomen en verwacht, dat het
onderhoud daar nog wel eenige dagen zal
duren.
Eigenlijk acht men dit een verblijdend
teeken omdat er uit blijkt, dat de Finsche
vertegenwoordiger anders behandeld wordt
dan de Estlandsche minister, die onmiddel
lijk met een ultimatum naar huis werd ge
stuurd. Men begint in Finland weer een
beetje hoop op de toekomst te krijgen en
gelooft dat de tusschenkomst van den Ame-
rikaanschen gezant en van de gezanten der
Scandinavische landen de Moskousche auto
riteiten wel tot een voorzichtig optreden
zullen nopen. Er zijn reeds eenige voorstel
len welke tot dusver strikt geheim wor
den gehouden in Helsinki ontvangen en
de Finsche regeering, die ze bestudeerd
heeft, schijnt tot de conclusie te zijn geko
men dat men de onderhandelingen nog kan
voortzetten.
In de Scandinavische koninkrijken is men
nog allesbehalve gerust en er zyn in Zwe
den reeds plannen in studie om de voor
naamste steden te evacueeren. De regee
ringen van deze Noorsche statengroep, die
in de gegeven omstandigheden in geen en
kel opzicht op den steun van Duitschland
kunnen rekenen, houden voortdurend onder
linge besprekingen en op 18 October zullen
de koningen van Zweden, Noorwegen en
Denemarken met den president van Finland
en hun ministers van Buitenlandsche Zaken
een conferentie in Stockholm houden, waar
men tot een zoo noodig gezamenlijk optre
den zal besluiten.
Het is niet te hopen, dat de oorlogsfakkel
in den Europeeschen strijd ook deze Noor
sche landen zal doen vlam vatten.