DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Neutrale schepen mogen niet onder Britsch convooi varen. De Finsch-Russische onderhandelingen. De opinie over het drievoudig verbond. Persstemmen over het drievoudig verbond Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon- en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIENs Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0-25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. 249 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Zaterdag 21 October 1939 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. 141e Jaargang Geen nieuw Duitsch vredes-offensief. De toestand aan het Westelijk front. De algemeene toestand. De zorgen der neutralen ALKMAARSCHE COURANT. No. De Duitsche regeering heeft zoowel de Belgische als de Hollandsche regee- ling officieel doen weten, dat wanneer neutrale schepen onder Engelsch convooi gaan varen, deze schepen, uit volkenrechtelijk oogpunt hun neu traliteit verliezen. Duitschland zou de Belgische en Hollandsche koopvaardijschepen dan als vijandelijke schepen kunnen behandelen, met andere woorden, Duitschland rou de betreffende vrachtschepen zonder waarschuwing tot zinken brengen. Paasikivi zal heden, met de Finsche tegenvoorstellen, naar Moskou terug- keeren en men is er algemeen van overtuigd, dat de conferentie van Stock holm en de moreele steun van de Vereenigde Staten en van twintig Amerikaansche republieken de positie van Finland versterkt hebben. Men vermoedt dat Finland aan Rusland de verzekering zal geven, dat Rusland niet over Finsch grondgebied heen door een derde mogendheid zal worden aangevallen. Het verdrag tusschen Engeland, Frankrijk en Turkije wordt in de meeste Europeesche staten en ook in Amerika niet voldoening besproken. In Italië beperkt men zich tot zeer korte beschouwingen en in Duitschland is de algeineene indruk, dat de democratische staten van plan zijn op den duur het terrein van den strijd ook naar Zuid-Oost-Europa over te brengen. C In Turkije. De frontpagina van alle Turksche bladen is gewijd aan het verdrag tusschen Frankrijk, Engeland en Turkije, dat gisteren is onderteekend. Tegelijk met de tekst van het verdrag worden foto's van president Inönu, koning George en president Lebrun gepubliceerd. De Turksche pers acht het een verstan dige beslissing de zijde van de groote democratieën te kiezen, die een kruistocht ondernemen tegen den aanval. Een van de leidende Turksche bladen schrijft: „Het verdrag is een meesterstuk van vrede en veiligheid, het is een succesvolle bevordering van den wereldvrede, de Turksche nationale veiligheid en het wel pijn der menschheid. De naam van presi dent Inönu, die een waardig opvolger s ven Kemal Ataturk, is vandaag op de lippen en in het hart van een dankbaar volk. In Italië. De Italiaansche middagbladen leverden geen commentaar op de tekst van het ransch-Britsch-Italiaansche verdrag. Wel geven zij den indruk weer, welke dit ver- rag heeft gemaakt in de Balkanstaten en sted V00rnaaTns^6 Europeesche hoofd- In Duitschland. De Duitsche bladen betoogen, in hun mmentaar op het verdrag tusschen En- ven ^!ankrijk en Turkije, dat reeds de /geschiedenis dezer gebeurtenis in het e ^e.rband met de Britsche omsin- j. Sspolitiek stond. Zij zeggen ook, dat n Pavele punten onopgehelderd laat. aldi»1^ *n de eerste plaats hoe en t "^^/vrger Fremdenblatt" hedpn m ï6-1? w*en de Westelijke mogend- ArtiVoi zouden kunnen, bieden, huh s dat sPreekt van Turksche geval de Westelijke mogendheden in zee aanval in de Middellandsche der'e bia<i> in Italië de bijzon- eenigA ivr-j *rekk€n- Italië is immers de het artiv telIandsche zeestaat, waarop arti&el a be*rekking kan hebben. In Zal hein ri€' vol§ens hetwelk Turkije ook staan ten11' Wanneer vijandelijkheden ont sta wJeuV0lge van de Britsche en Fran- ^enland orgen aan Roemenië en Grie- Van ditue B€riynsche correspondent c°nflict Ji b?wüs, dat Engeland het verder af t Ultbre.iden. Hij vraagt zich m«nië gerief'1 w*e de garantie aan Roe- gara'ntie zDn- De nakoming der ^ar<lanellp cbts denkbaar, wanneer de ^steliikp n Voor de oorlogsschepen der w°rden. rr m°Sendheden geopend zouden Vevdrag tPleru« ^an men zien, dat het aanzien „afj us'and gericht is. Doch ten Verdrag vppi Sovjet-Unie verliest het I.010!' dat 7 ,an bracht door het pro eft te Vn6gt' dat, Turkije geen actie be- c°nflict d*€ bet een gewapend Ook uit p-, Sovjet-Unie zou brengen. COrtesPondpni PjCt hüj^t, zoo vervolgt de dat Engeiand de eigenlijke drag tusschen Turkije en de Sovjet-Unie te vergemakkelijken, dat in het belang van beide landen is en tegemoet komt aan het wettig verlangen van de Sovjet-Unie tot veiligheid in de Zwarte zee. In Amerika. De New York Herald Tribune noemt het pact van Turkije met Engeland en Frank rijk een zwaren slag voor de as Rome Berlijn en zegt, dat hiermede de Middel landsche zee gemaakt wordt tot een zee der geallieerden, waardoor het dubbel zeker wordt, dat Italië geen oorlog tegen Frankrijk en Engeland zal aangaan, en waardoor de weg geopend wordt voor een actieve samenwerking met die beide lan den. In Portugal. De dagbladen alhier juichen het Turksch- Fransch-Engelsche pact hartelijk toe. De meening wordt tot uitdrukking gebracht, dat „het een belangrijke factor zal zijn bij de vestiging van een nieuwe neutraliteits- zóne in Europa, zoowel als een waardevolle steun voor de geallieerden". rustverstoorder op het Europeesche conti nent is. De les, die het lot van Polen ge leerd heeft, zal juist door de kleine staten niet zoo spoedig vergeten worden. Over de onderteekening van het driezij dige verdrag schrijft de Deutsche Diploma- tisch-Politisehe Korrespondenz: De onder teekening is steeds weer uitgesteld om het verdrag in overeenstemming te brengen met de opvattingen van Moskou. Hierin is men niet geslaagd. Engeland en Frankrijk hebben Turkije bijzonder geprezen, omdat het niet heeft toegegeven aan den eisch het binnenvaren van Engelsche en Fransche oorlogsschepen in de Zwarte Zee te ver bieden. Het schijnt, dat een oude droom van Engeland in vervulling is gegaan: niet slechts de straat van Gibraltar en het Suez-kanaal, doch ook beschikken over de Turksche zee-engten als steunpunt en basis van aanval tegen de Zwarte Zee. Bovendien, aldus vervolgt het blad, kun nen de westelijke regeeringen haar volken weer eens toonen, dat na het uitvallen van Polen een ander volk aan het vasteland op het gewenschte oogenblik ter beschikking zal staan. Terwijl het nut van het verdrag voor de westelijke mogendheden vast staat in dien zin. dat het haar slechts gaat om de moge lijkheid den strijd tot dit gebied te kunnen uitbreiden, schijnt het voordeel voor Tur kije des te problematischer. Weliswaar zegt het verdrag, dat het tegen niemand gericht is, doch vroegere uitlatingen van alle partijen hebben reeds duidelijk ge noeg de richting van eventueele krijgsope raties in de Middellandsche Zee aangege ven. Van Engeland uitgezien moet het ver drag ook nog tegen Duitschland gericht zijn. Daardoor is Turkije in tegenstelling met de opvattingen van zijn grondlegger, Aataturk, gebracht, want deze wilde een waarlijk onafhankelijken status en hechtte daarom waarde aan vriendschappelijke be trekkingen met Duitschland. Met het slotprotocol, volgens hetwelk Turkije niet gedwongen kan worden tot een actie, wel ke het in gewapend conflict met de Sov jet-Unie zou brengen, hebben de Turksche staatslieden zich vrijheid van handelen willen voorbehouden. Het is nu hun zaak te zien, in hoeverre zij de Engelsche be schikking over de zee-engten in overeen stemming kunnen brengen met de Russi sche aanspraken, waarop niet valt af te te dingen. In Rusland De Sovjet-Russische pers publiceert niets over het sluiten van het Fransch-Britsch- Turksche verdrag, terwijl op een opvallen de plaats de telegrammen worden gepubli ceerd, welke zijn gewisseld tusschen Sa radjogloe en Moltof en waarin de Turk sche minister spreekt over de vriendschap en het vertrouwen, welke het kenmerk zijn van de betrekkingen tusschen beide landen. De Turksche minister van land bouw is gisteren te Moskou aangekomen Men heeft verder den indruk, dat Frank rijk en Engeland hun best doen een ver Het Duitsche legerbericht over het einde van dé eerste faze der krijgsverrichtingen aan hét Westelijk front wordt in verschil lende buitenlandsche bladen weergegeven met de toevoeging, dat de Duitschers de terugtrekkende Franschen niet over de grens gevolgd zijn. In dit verband komt men met vermoedens over een „nieuwe Duitsche poging" om met Frankrijk in onderhandeling te komen, en met geruch ten, volgens welke de Fransche regeering zeer binnenkort langj; bijzonderen weg een nieuw Duitsch vredesaanbod zou worden voorgelegd. Naar aanleiding van deze gis singen over nieuwe Duitsche „vredes pogingen" wordt van Duitsche zijde vast gesteld: Het Duitsche legerbericht over het einde der eerste faze in de krijgsverrichtingen tegenover de berichtgeving van den vijand een zakelijke uiteenzetting van wat er aan het Westelijk front inderdaad geschied is. Het schijnt eenvoudig absurd, daarin een „vredesoffensief' te willen zien. De toe stand behoeft niet verder meer te worden opgehelderd. Engeland en Frankrijk heb- l~~l TURKSCHE RIJK FRANSCH BEZIT DOOR LONDEN GEGARANDEERDE LANDEN ITALIAANSCH BEZIT - BRITSCHE INVLOEDSSFEER - BRITSCH BEZIT Dit kaartje geeft den lezer een duidelijk beeld van de strategische beteekenis van het Turksche rijk, dat in het Oostelijke bekken van de Middellandsche zee den toegang tot de Zwarte zee beheerscht. Het verdrag, dat tusschen Engeland en Turkije is geteekend zal veel bijdragen tot behoud van den vrede op den Balkan. Op de kaart zijn de belangen van Frankrijk, Engeland en Italië in dit gedeelte van Zuid-Oost-Europa aangegeven. ben de vredelievende hand van den Führer afgewezen. Zij hebben den handschoen der veete geworpen en Duitschlanc heeft dien opgenomen. Het Duitsche Nieuwsbureau meldt: Van deskundige zijde heeft men zich gister tegenover vertegenwoordigers der buitenlandsch pers gekeerd tegen de Fransche voorstelling, als zou er bij de, Duitsche actie der laatste dagen aan het Westelijk front van een offensief in groo- ten stijl sprake zijn geweest. Reeds het gepubliceerde, samenvattende Duitsche legerbericht, aldus zegt men, weerlegt een dergelijke voorstelling. De Franschen heb ben het door hen bezette gebied vrijwillig ontruimd. Hoogstens kan het tempo van het Duitsche oprukken verrassing gewekt hebben bij de Franschen, die veel meer tijd besteed hebben aan de bezetting van het thans afgestane Duitsche grensgebied. Ook blijkt uit het legerbericht duidelijk, zoo verklaart men voorts, dat gevechten van grooteren omvang zich in het Westen niet hebben voorgedaan. De sterkte van de Fransche troepen bij de verschillende ondernemingen heeft slechts eenmaal een geheel regiment bedragen, overigens wa ren de aanvallers ten hoogste een com pagnie sterk. Uit Parijs wordt gemeld: Vooral in de streek tusschen Apach aan de Moezel en Merzig aan de Saar is de dag van gister gekenmerkt door een levendige bedrijvig heid der verkenningspatrouilles en ge schutvuur. Men kan dus denken, dat in dezen sector eventueel een nieuwe Duit sche poging zal worden ondernomen, in geval de algemeene diplomatieke toestand of militaire noodzakelijkheden de Duitsche bevelvoering er toe zouden brengen voor een massaal offensief de troepen te gebrui ken, die geconcentreerd zijn achter de stellingen van de Siegfriedlinie en waar van men kortelings zekere eenheden dich ter bij de vuurlinie heeft gebracht. Zie verder Buitenland pag. 3, 2e blad. In het communiqué der Scandinavische staatshoofden wordt medegedeeld, dat zij wachten op symptomen van beter begrip tusschen de oorlogvoerenden waardoor de neutralen in staat zouden zijn pogingen te doen tot herstel van den vrede. Dat is de eerste positieve uitspraak na het uitbreken van den oorlog, dat een groep neutralen bereid is om bemiddelend op te treden wanneer de tijd daarvoor zal zijn aangebroken. Maar in de omstandigheden waarin wij thans verkeeren is deze uitspraak eigenlijk niet anders dan een phrase. Want men weet maar al te goed, dat de symptomen van een beter begrip tusschen de oorlogvoerenden nog in geen enkel opzicht geconstateerd kunnen worden, erger nog, dat het den schijn heeft alsof de klove welke de oorlog voerende scheidt, hoe langer hoe breeder begint te worden. Wie zal het in dezen tijd gelukken den heer Hitier te doen bekennen, dat zijn aanvallen op Tsjecho-Slowakije en Polen misgrepen zijn geweest, gevolgen van het Duitsche streven het eigen land groot en machtig te maken ten koste van weerlooze staten? En zoolang de heer Hitier niet tot deze er kenning is gekomen, zoolang hij geen waarborgen geeft dat alle agressie in de toekomst zal verdwijnen, zoo lang kan hij er, volgens de Britsche en Fransche verkla ringen, pp rekenen, dat de democratische staten niet bereid zijn de vijandelijkheden te staken. Er zou een machtige neutrale staat als be middelaar moeten optreden en dat elke po ging van neutrale zijde om beide partijen aan een conferentietafel bijeen te brengen tot dusver is uitgebleven, is wel het beste bewijs, dat niemand op het oogenblik kans ziet de oorlogvoerenden tot grootere waar deering van elkanders standpunt te bren gen. En intifsschen hebben de neutralen nog veel meer behoefte aan den vrede dan de strijdenden, omdat zij bij voortzetting van dezen oorlog niet het minste zelfs niét het behoud van hun prestige hebben te win nen. De Scandinavische staten hebben de laat ste weken herhaaldelijk ondervonden wat1 het beteekent in een gevaarlijke zóne te liggen. De brommerige Russische buurman heeft aan de deur van Finland geklopt en op allesbehalve vriendelijken toon verzocht om te worden binnengelaten en de Zweedsche Noorsche en Finsche handelsschepen die al leen maar met hout bevracht waren, werden door Duitschland getorpedeerd omdat men van hout cellulose kan maken en zij dus eigenlijk contrabande zouden vervoeren. De neutrale handelsschepen op den Oceaan zijn allesbehalve veilig en wanneer ze niet bij vergissing getorpedeerd worden, loopen ze groote kans op een mijn te stoo- ten en voorgoed in zee te verdwijnen. Dat verlamt de vaart en het opleggen van vrachtschepen brengt in alle neutrale staten de grootste moeilijkheden voor den aanvoer yan voedingsmiddelen en grond stoffen. Engeland beheerscht de zee en men is daar nu zoo ver, dat Britsche oorlogssche pen niet alleen de Engelsche en Fransche koopvaarders maar ook die van de neutrale staten willen convoyeeren. Dat zou een groote zorg voor onze han delsvloot minder zijn, maar daar komt al weer een Duitsche waarschuwing, welke men in haar dreigenden vorm niet onopge merkt kan laten. De neutrale staten worden er door Duitschland aan herinnerd, dat een ingaan op het Engelsche aanbod tot het doen con voyeeren van hun schepen volgens het vol kenrecht aan die schepen hun neutraliteit ontneemt. Duitschland zou bij een dergelijk convooi deze koopvaarders als vijandelijke schepen kunnen behandelen, met andere woorden, Duitsche onderzeeërs zouden zich volkomen gerechtigd achten de neutrale vaartuigen zonder waarschuwing te torpedeeren. En zoo zitten de arme neutralen dan v/eer tusschen twee groote vuren. Want men moge van Britsche zijde beweren, dat van de zestig onderzeeërs, welke Duitschland bij het begin van den oorlog had, ongeveer een derde deel is vernietigd, het feit blijft dan toch bestaan, dat er nog veertig zijn overgebleven en de gebeurtenissen der laatste dagen hebben wel bewezen, dat niet alleen de Britsche en Fransche vrachtsche pen maar zelfs de Engelsche kruisers voor deze onberekenbare vaartuigen allesbehal ve veilig zijn. Wanneer een Duitsche duikboot in de goed verdedigde en vrijwel volkomen ver sperde oorlogshaven van Scapa Flow kan doordringen en er. na zijn vernielend werk te hebben verricht, ongehinderd weer uit kan verdwijnen, dan is er geen enkele waar borg, dat de Noordzee of de Oceaan, dank zij de machtige Engelsche vloot, voortaan een veilig vaarwater voor vijandelijke on derzeeërs zal zijn en dan is het volkomen begrijpelijk, dat de neutrale staten er wei nig voor zullen voelen hun schepen door Britsche vaartuigen te laten convoyeeren. Met het gevolg, dat de eenzaam varen de schepen voor allerlei gevaarlijke verrassingen zullen komen en de beman ningen daardoor een zeer groot risico heb ben te dragen. Het is te hopen, dat de Nederlandsche marine, die in den Spaanschen burgerkrijg onze vrachtschepen veilig door de Straat van Gibraltar loodste, weldra maatregelen zal nemen om ook de Hollandsche koop vaarders op de Noordzee zooveel mogelijk tegen onaangename verrassingen te be schermen. Bedenkt men, dat de belemmering van de handeslvaart en de onzekere vooruitzichten voor de naaste toekomst eenerzijds tot vermindering van de voorra den en anderzijds tot abnormale aankoo- pen met de daaraan vastzittende tekorten en prijsstijgingen leiden, dan is het volko men begrijpelijk dat, al acht men den tijd voor bemiddeling dan ook nog niet geko men, alle neutrale staten van ganscher harte op een spoed igen vrede hopen. Waar een vrede door overleg met den dag minder waarschijnlijk wordt en waar uit Duitschland nog geen enkel voorteeken komt, dat leger of volk aan het dictator schap een einde zullen maken en zich een plooibaarder regeering zullen kiezen, zijn woorden op dit oogenblik van geen beteeke nis en zullen er daden moeten volgen om de wederzijdsche opvattingen zoo te vervor men, dat een voor beide partijen aanvaard baar compromis ten slotte mogelijk zal blij ken. Het is te vreezen, dat de weg waarlangs dat compromis bereikt wordt, door ruïnes begrensd en met bloed gedrenkt zal zijn.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1939 | | pagina 1