DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
4
Finland in afwachting van de Russische eischen
m
Lloyd George bepleit een internationale
conferentie.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Maandag 23 Oetober 1939
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
141e Jaargang
Duitsch wachtschip op een mijn geloopen.
Wie torpedeerde de Athenia
TORPEDEERDE
ATHENIA?
DE
Een beschulding van minister
Goebbels.
Helulg'gebeurtl:
Duitsche luchtaanval
op een convooi.
Duitsch wachtschip op een
mijn geloopen.
De „New York Herald Tribune"
over mededeeling van Stalin.
De Japansch-Russische
besprekingen.
Het Fransche legerbericht.
De algemeene toestand.
Lloyd George
bepleit een
conferentie
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon-
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Be Finsche commissie, onder leiding van Paasikivi is met de Finsche voor
stellen naar Moskou vertrokken en men verwachtte, dat zij hedenmiddag in
het Kremlin zou worden ontvangen en dat de Russische eischen wellicht
reeds morgen bekend zullen worden.
Finland wil zooveel mogelijk aan de Russische eischen tegemoet komen
maar is vastbesloten elke aantasting van haar neutraliteit en onafhanke
lijkheid met haar weermacht te beletten.
Lloyd George heeft in zjjn kieskring Gaernavon een rede gehouden waarin
hij de wenschelijkheid heeft betoogd, dat de oorlogvoerende staten met de
neutralen een conferentie tot regeling van de Europeesche vraagstukken
zullen beleggen opdat men een ontzettende volkerenkrijg alsnog zal kunnen
voorkomen.
Het Duitsche wachtschip „Este 701" is bij de kust van het Deensche eiland
Möen op een mijn geloopen en gezonken waarbij meer dan 70 opvarenden
het leven hebben verloren. Slechts drie of vier leden der bemanning zouden
gered zijn.
Minister Goebbels heeft Zondagavond een radiorede gehouden waarin hij
den Britschen minister van Marine, Churchill, er van beschuldigt, dat deze
het Amerikaansche passagiersschip „Athenia" in het begin van den oorlog
door Engelsche torpedojagers tot zinken heeft laten brengen met de bedoe
ling den schijn te wekken alsof het schip door een Duitsche duikboot getor
pedeerd zou zijn, in de hoop dat Amerika daardoor de zijde der geallieerde
mogendheden zou kiezen.
De Duitsche rijksminister Goebbels heeft
gisteravond een radioredevoering gehouden,
waarin hij felle en rechtstreeksche aanvallen
deed op den Engelschen eersten lord der
admiraliteit, Winston Churchill. Spr. eischte
nauwkeurige antwoorden op nauwkeurige
antwoorden op nauwkeurige vragen. Zwij
gen van Churchill zou beschouwd worden
als een bekentenis.
Churchill, zoo zeide Goebbels o.m., is de
voornaamste aanstichter van dezen oorlpg.
Het is zijn werk. De volkeren klagen hem
aan. Hij is een Europeesch gevaar geworden.
Spr. beschuldigde Churchill er van om
door het tot zinken brengen van de Athenia
Amerika evenals in 1917 mee te sleepen in
en maalstroom der gebeurtenissen. Een
neutrale getuige, de Amerikaansche staats-
urger Anderson, heeft gisteren in de Duit-
^\.epers Het bewijs geleverd, dat Churchill
e, ,e Athenia door vuur van drie Engel-
c e destroyers tot zinken heeft doen bren-
f. Daarom stelde spr. Churchill de vol
gende vagen:
ruim- kon Het eerste Engelsche com-
sf, lclU»e gesproken worden van een Duit-
w n. t°rPedo, daar Churchill toen bekend
hrw'i de Athenia door Engelsche torpedo-
2 Ja|ers tot zinken was gebracht?
dat d V°n men de wereld wijsmaken,
driivot, a n°S veertien uur is blijven
rins i w'jt de Royal Oak na torpedee-
3 W6nkele minuten zonk?
ïelschp "!arom 's van Het vuur der drie En-
dusverre rPed°bootjagers °P de Athenia tot
schonn Het geheel niets gezegd, of-
Van drip°r Ui(*e^k was* dat Het vuren
Het bpi= nge^scHe destroyers op de Athenia
sPoren ,ngnjkste bewijs stuk voor hetB
brenven n dader bÜ het tot
4n%n van de Athenia was?
na bebt de getuigen, die kort
Engelsche r8 van de Athenia voor de
ben bewepd'0 prec'es Het tegendeel heb-
Verklarinpr V3n wat nu door de beëindigde
Anderson T den onverdachten getuige
sehouwdv S "ewezen moet worden be-
5.
op-
zinken
de
2aakkbr.P eert gij nu te zwijgen?,
nu vvet eimae n'et afgedaan. De wereld
beeft gebren/tW'e de Athenia tot zinken
n>et ons n„Ct] geheele wereld wacht
van AP.Uwbekentenis
Atv, De ondergang
m.aar ook aii6"'3- Was de allerprimitiefste,
de mnHo ermisdadigste schelmenstreek,
Het is a, geschiedenis kent.
gesehenk Vr> ®erzucht om als ochtend-
5®t Amerika °r Uw toetreden tot het kabi-
aarom heht"1 den oorl°g mede te brengen.
den onri reeds voor het uitbreken
fen vr°g voorbereidingen laten tref-
¥VOr lOVCU WVl
t>assagierScbi °n'pk|ffing aan boord van het
t°n worden k verklaringen van Ander-
bend eP„ c,vestigd door een eerst heder
geworden getuigenis van
heden
nog een
overlevende.
De New-York World Telegraph meldt n.1.
dat de Amerikaansche Helen Macdonald,
reeds 2 dagen na den ondergang der Athenia
verklaard heeft, dat de Britsche torpedo-
bootjager, die haar opgepikt had, verschei
dene schoten op de Athenia afvuurde, z.g.n.
om het wrak uit den weg te ruimen wegens
het in gevaar brengen der scheepvaart. Aan
het wrak had men kunnen zien of het door
een torpedo was getroffen of niet. In ieder
ander land zou een minister, die van derge
lijke zaken werd beschuldigd, gedwongen
worden onmiddellijk te antwoorden, of hij
zou weggejaagd worden. Het geval der
Athenia is een geval van Churchill en het
geval van Churchill is een geval van Enge
land geworden. Het aat er om, of een ont
dekte misdadiger nog lang geduld kan wor
den in zoo'n hoog ambt dan wel of de ver
ontwaardiging van de geheele wereldmee-
ning ten slotte niet toch sterker is dan de
gewetenloosheid van een notoiren Britschen
leugenaar. Wij wachten op antwoord. Wij
hebben er voor gezorgd, dat deze aanklacht
hedenavond nog op alle aethergolven in alle
talen naar alle landen ter aarde wordt uit
gezonden. De beklaagde, de eerste lord der
Britsche admiraliteit Winston Churchill,
heeft thans het woord, aldus eindigde minis
ter Goebbels.
Het eerste antwoord.
Als eerste antwoord op den aanval van
Goebbels op Churchill weerlegt Press
Association de bewering van den rijks
minister, dat de eerste lord der admiraliteit
Duitschen onderdanen belet heeft scheep te
gaan op de Athenia om geen lastige getuigen
te hebben. Press Association herin
nert eraan dat van de 1104 passagiers van de
Athenia, toen dit schip getorpedeerd werd
28 Duitsche onderdanen waren en dat zich
voorts 6 Oostenrijkers, 23 Tsjechen en 5
Dantzigers aan boord bevonden. De offi-
ciëele lijst der 93 slachtoffers, verschenen ojp
9 Octobsr oehe'.st de namen vin 4 Duit-
schers, Hun namen, opgegeven door de
Donaldson Atlantic Lijn, van wie de Athenia
was, waren Henri Braunschweiger, oud 33
jaar, jurist, Hildegard Ehrlich, oud 16 jaar,
Lottie Künstlicher en Edith Lustig. Press
Association herinnert er ook aan, dat de
passagiers van de Athenia, in strijd met het
geen dr. Goebbels beweert, hebben ver
klaard duidelijk een duikboot aan de opper
vlakte te hebben zien komen, nadat het
schip getroffen was door een torpedo. De
duikboot kruiste rondom het zinkende schip
na een granaat te hebben afgeschoten, die
op de brug ontplofte. Twaalf overlevenden
hebben dit bevestigd in beëedigde verkla
ringen.
Volgens de Daily Mail werd te Londen
verklaard, dat Churchill de gisteravond
door Göbbels gehouden toespraak heeft
gelezen. De meening bestond, dat de toe
spraak te propagandistisch en te fantas
tisch is om een antwoord te rechtvaardigen.
Het Britsche ministerie van luchtvaart
deelde Zaterdag mee:
„Vanochtend werden op de Noordzee vij
andelijke vliegtuigen waargenomen door een
convooi.
In antwoord op dit sein werden gevechts
vliegtuigen uitgezonden. De vijand trok hier
op weg.
's Middags werd het convooi door vijan
delijk vliegtuigen aangevallen. De escortee-
rende vaartuigen openden het vuur en Brit
sche gevechtsvliegtuigen brachten den
vijand verliezen toe.
De ministeries van marine en luchtvaart
deelden later mede, dat thans vast staat, dat
de aanval op het convooi in de Noordzee is
uitgevoerd door twaalf vijandelijke vlieg
tuigen. De toestellen werden aangevallen
door gevechtsvliegtuigen en de convoyeeren-
de oorlogsbodems.
Ten slotte werden drie vijandelijke toe
stellen door de Britsche gevechtsvliegtui
gen omlaag gehaald, een vierde vliegtuig
werd door de luchtdoelartillerie gedwongen
te dalen.
De Britsche luchtmacht leed geen verlie
zen, van het convooi werden geen schepen
gltroffen, evenmin van de begeleidende
oorlogsbodems.
Nader werd door het ministerie van lucht
vaart bekend gemaakt, dat sedert den aan
val op het convooi in de Noordzee vijf Duit
sche vliegers werden opgepikt en door traw
lers te Grimsby aan land gezet.
Twee vliegers werden ernstig gewond aan
land gebracht. Drie anderen werden gister
ochtend vroeg in een rubberboot aangetrof
fen, een dezer was gewond. Sinds Zaterdag
middag hadden zijn rondgedobberd.
Uit Kopenhagen werd Zaterdag ge
meld:
Vanmiddag is een Duitsch wacht
schip tusschen Falsterbo en Moen op een
mijn geloopen en vernield. Van de 69
opvarenden zijn er vijf in geslaagd zich
met een vlot te reduen. Zij werden door
een Deensch vliegtuig gevonden, dat hen
naar het cilard Moen bracht. Op het
vlot is nog een man gestorven, de vier
overigen zijn in een ziekenhuis opge
nomen.
Nader wordt gemeld, dat een Deensch
vliegtuig op zee is gedaald om te pogen de
vijf Duitschers, die zich met een vlot hebben
gered aan boord te nemen. Het gewicht
werd evenwel te zwaar. Een tweede vlieg
tuig is toen hulp gaan halen en een motor
boot is uitgezonden om hulp te bieden. Een
der mannen op het vlot is omgekomen eer
hulp kwam.
Een der overlevenden zeide, dat het aan
tal opvarenden van het wachtschip dichter
bij de 80 dan bij de 70 was.
Gisteravond is een waarschuwing gepu
bliceerd om het gebied te mijden, waar mij
nen ronddrijven, die zijn losgeslagen van
het mijnenveld in de Ulfscnt.
Naar later vernomen werd zijn 71 opva
renden van het Duitsche wachtschip omge
komen.
Naar het bureau Ritzau gister meldde, is
een der opvarenden van het Duitsche
wachtschip er in geslaagd, zwemmende het
eiland Moen te bereiken.
Reuter meldt uit Kopenhagen dat op een
rif van Aegholm, een eiland ten noorden
van Moen, later vijftig lijken zijn aangetrof-.
fen. Tot nu toe konden 29 lijken worden
geborgen. De nasporingen door schepen en
watervliegtuigen worden voortgezet.
De continenin'e editie van de „New
York Herald Tribune" schrijft, dat
vernomen wordt, dat het schrijven
van Stalin, in antwoord van het per
soonlijke schrijven van Hitier, een
categorische weigering inhield een ge
wapend conflict aan te gaan met
Frankrijk en Groot-Britannië.
Stalin verklaarde, dat Rusland be
reid was met Duitschland een offi-
cieele verklaring af te leggen over den
tegenwoordigen toestand in Europa,
doch dat hü weigerde verder te gaan
dan dat en over te gaan van woorden
tot daden. Het Kremlin weigert dui
delijk zich te verbinden tot steun aan
DuitsFhland in den strijd tegen de ge
allieerden „met alle middelen".
Naar gemeld wordt, zijn de onderhande
lingen tusschen Japan en de Sovjet-Unie,
welke 15 September begonnen waren, en be
trekking hadden op de modaliteiten voor een
wapenstilstand op het doode punt gekomen.
Volgens Domei zouden de moeilijkheden in
hoofdzaak schuilen in de uitwisseling der
krijgsgevangenen.
Het agentschap Domei meldt, dat men
veel gewicht hecht aan de komende Ja
pansch-Russische besprekingen over de
grens in Mandsjoekwo. Indien deze bespre
kingen tot succes leiden, zullen zij, naar men
gelooft, een normaliseering der Japansch-
Russische betrekkingen tot gevolg hebben.
Er zou gestreefd worden naar een regeling,
die grensincidenten onmogelijk moet maken.
Zie vervolg Buitenland pag. 4, 2e blad.
Het Fransche legerbericht van heden
ochtend luidt: Een kalme nacht aan het
geheele front.
Vrijwel geheel Engealnd was verontwaar
digd toen Lloyd George het gewaagd
heeft bij een der groote redevoeringen van
Chamberlain in het Lagerhuis de vraag te
stellen of, wanneer er van Duitsche zijde
een vredesaanbod kwam, de Britsche regee
ring dit niet als vanzelfsprekend van de
hand zou wijzen, maar bereid zou zijn, het
ernstig te overwegen.
Dat was in een parlement vol juichende
afgevaardigden een zoo ongewoon geluid,
dat men zich dadelijk heftig verontwaar
digd naar den spreker gekeerd heeft.
Wat wilde Lloyd George? Wilde hij toena
dering tot Duitschland, wilde hij, dat Enge
land eenige zwakheid zou toonen nu juist
de grootst mogelijke eendracht den vastbe
sloten wil van het geheele volk tot het over
winnen van Duitschland en het verdrijven
van Hitier moet demonstreeren?
Het scheelde maar weinig of Lloyd
George was als een landverrader aan de
kaak gesteld en men verweet hem in het
Lagerhuis reeds in heftige bewoordingen,
dat hij zijn opvattingen zeker niet in een
rede in zijn kiesdistrict zou durven uiten.
Nu is Lloyd George niet de eerste de
beste en zijn positie is zelfs vrij sterk om
dat hij een der weinigen is, die men niet
van zwakheid of landverraad zal kunnen
beschuldigen.
Want Lloyd George heeft zich in den vo-
rigen wereldoorlog, toen het eveneens tegen
Duitschland ging, onverbiddellijk getoond en
aan zijn groote voortvarendheid is het mede
te danken, dat Engeland zegevierend uit
den strijd is gekomen. Als minister van de
munitievoorziening heeft hij er voor zorg
gedragen, dat Engeland overvloedig van
krijgstuig voorzien werd.
Als hoofd van den oorlogsraad is hij in
dien tijd als het ware Engelands dictator
geweest. Hij heeft er voor gezorgd, dat de
Amerikaansche troepen veilig naar Europa
konden reizen, hij was het ook, die met den
onverzoenlijken Clemenceau voor een groot
deel verantwoordelijk is voor de voor
Duitschland zoo vernederende bepalingen
van het verdrag van Versailles.
Hij is de groote man van het verleden en
hij is daarom ook een der weinigen, die zich
een afwijkende meening kan veroorloven
met de zekerheid, dat men, hoe misprijzend
dan ook, naar hem zal luisteren.
Lloyd George heeft thans getoond, dat hij
zijn meening in het openbaar durft uiten
en in een Zaterdag in zijn kieskring Gaer
navon gehouden redevoering heeft hij zijn
toehoorders ernstig aangeraden, de gelegen
heid om een internationale conferentie te
houden niet te laten voorbijgaan, omdat het
de laatste gelegenheid zou zijn vóór de ver
schrikkingen en de rampen van een grooten
oorlog dood en verderf in de gezinnen van
millioenen menschen zullen zaaien.
Hij zeide, dat men zijn bereidheid om een
dergelijke conferentie te aanvaarden als een
bewijs van zwakheid had uitgelegd, dat
men zelfs betoogd had, dat hij zou verlan
gen, dat Engeland reeds in dit stadium van
den krijg, min of meer als overwonnene, een
vrede tot eiken prijs zou aanvaarden.
Maar Lloyd George heeft laten uitkomen,
dat het alleen maar zijn bedoeling is ge
weest niet in een algemeenen oorlogsroes tot
onverstandige daden te besluiten, maar de
feiten nuchter onder de oogen te zien.
En wat dat betreft wilde hij er dan op
wijzen, dat het Duitsch-Russische pact de
oorzaak kan zijn, dat de oorlog veel langer
dan drie jaren zal duren omdat de kans om
Duitschland door blokkade tot vrede te
brengen daardoor z.i. met vijftig procent is
verminderd.
Wij kunnen, zoo heeft hij betoogd, onze
doeleinden beter met vreedzame middelen
bereiken dan door ontzettende offers te
brengen en dan waarschijnlijk iets te win
nen dat toch niet beter kan zijn dan het
geen wij nu kunnen bereiken wanneer ook
de neutrale staten aan een algemeene con
ferentie deelnemen.
Natuurlijk, aldus Lloyd George, moeten
wij vastberaden staan tegenover de dicta
tors, maar men kan op een conferentie even
vastberaden zijn als op het slagveld. Enge
land is veel sterker dan tijdens de onder
handelingen in München en wanneer op een
conferentie mocht blijken, dat Duitschland
met begeerige volharding zijn veroveringen
wil vasthouden, dan kunnen wij altijd nog
heengaan met de gedachte, dat wij ons best
hebben gedaan om een eerzamen vrede tot
stand te brengen.
Lloyd George heeft tenslotte de z.i. niet
ernstige Britsche onderhandelingen met
Rusland een treurige vertooning genoemd,
welke uitsluitend het gevolg had, dat Hitier
een non-agressiepact met Rusland kon slui
ten met het gevolg, dat Engeland beroofd
is van het grootste aantal tanks en vliegtui
gen, da een leger ter wereld bezit. Duitsch
land is thans aan alle kanten beschermd en
de geallieerde legers zullen het Duitsche
gebied alleen na het doorbreken van de
Siegfriedlinie kunnen bezetten.
Frazen als de Omverwerping van het Hit-
lerdom zijn niet voldoende, heeft Lloyd
George gezegd. Wij moeten ons ook wat
de koloniale kwestie betreft voorbereiden
op offers voor den vrede, evenals voor den
oorlog.
Nu er nog geen honderdduizenden aan
het Westfront zyn gesneuveld kunnen beide
partijen het oude Russische denkbeeld van
een internationale commissie overnemen en
het bemiddelingsaanbod van de Scandina
vische vorsten aanvaarden. Laat men de ge
legenheid aangrijpen om te confereeren nu
het nog mogelijk is voordat de onbeschrijf
lijke ramp van een grooten oorlog millioe
nen mens'chenoffers zal vragen.
Zoo heeft Lloyd George'gesproken en men
moge het niet met hem eens zijn, men zal
moeten erkennen, dat hij een moedig man
is om in een land, dat in een oorlogsroes
verkeert en waar vrijwel niemand aan een
toekomstige overwinning twijfelt, een der
gelijke waarschuwing te laten hooren.
Er is niet gemeld hoe zijn toehoorders op
deze rede gereageerd hebben, maar dat de
Britsche regeering er nog niet door beïn
vloed is, blijkt wel uit de eveneens Zater
dag gehouden radiorede van den minister
van oorlog, Hore Belisha, die daarin gezegd
heeft, dat alleen waarborgen voor het schep
pen van een nieuwe orde waarin voor een
nazi-bedreiging geen plaats meer is, Enge
land er toe kunnen ïrengen de wapens
neer te leggen. Hij heeft er daarbij aan herr
innerd, dat er van een Duitsche overheer-
sching van de Oostzeestaten geen sprake
meer is en dat Turkije vastberaden op den
weg van Bagdad naar Duitschland staat. Ter
zee is Engeland onoverwinnelijk en de
mannen, die zich thans in Frankrijk bevin
den vormen slechts de voorhoede van het
groote leger, dat nog zal volgen. Er kunnen
geen vredesvoorstellen overwogen- worden
welke steunen op de sanctionneering van
het gebroken woord. De tyrannie, welker
uitdaging wij aanvaard hebben aldus de
minister moet en zal worden onderdrukt.
Zoo is de houding van de Britsche regee-
ring en zoo zal ook nog wel de opvatting
van vrijwel het geheele Britsche volk zijn.
De tijd om met de groote neutrale staten
een conferentie te beleggen en de vraag
stukken welke landen en groepen van lan
den gescheiden houden in onderling over
leg te bespreken, zal wellicht binnen wei
nige dagen verstreken zijn.
Duitschland confereert de laatste dagen
onophoudelijk met Rusland en Italië en alle
Rijksstadhouders en gouwleiders zijn naar
Berlijn ontboden, waar ze door Hitier zullen
worden toegesproken. Volgens sommige be
richten zou Hitier slechts de meening van
het volk willen leeren kennen, maar men
verwacht over het algemeen, dat het
Britsch-Fransche pact met Turkije, de Duit
sche regeering de zekerheid heeft gegeven
dat het vredesaanbod geen enkele kans
meer heeft om door Engeland te worden
aangenomen en dat thans de tweede phase
van den oorlog zal aanbreken waarin
Duitschland zjjn weermacht in den strijd
werpt met al de onberekenbare gevolgen,
welke daaraan voor alle landen zijn verbon
den.
Nederland wacht, met vele kleine staten
van Europa, de komende gebeurtenissen af.
Zij zullen machtelooze toeschouwers blij
ven en zich al gelukkig mogen prijzen als
de vlammen van den oorlogsbrand het neu
trale gebied onaangetast laten.