DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De Nederlandsche regeering bespreekt
onze neutraliteit.
Engeland wijst Duitsche beschuldigingen af.
De Finsch-Russische onderhandelingen.
No. 266
141e Jaargang
DE AANSLAG TE
MüNCHEN.
Zeven dooden,
drie-en-zestig gewonden.
PERSSTEMMEN.
Fransche legerberichten.
Het Duitsche legerbericht.
De algemeene toestand.
Een tijd
vot spanning
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon-
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.-,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0 25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Dit nummer bestaat uit drie bladen.
Directeur: C. KRAK. Vrijdag 10 November 1939
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
De begrooting van Buitenlandsche Zaken is gister in dc Tweede Kamer
zonder hoofdelijke stemming goedgekeurd en dit doet nog meer dan de in
ons parlement gehouden debatten uitkomen, dat men volkomen vertrouwen
h-eft in het beleid van den betrokken minister, mr. van Kleffens.
Het is begrijpelijk, dat de minister by de behandeling dezer begrooting ge
bruik heeft gemaakt van de gelegenheid nog eens nadrukkelijk uiteen te
zetten, dat Nederland in ieder opzicht tegenover alle oorlogvoerende staten
een standpunt van volstrekte neutraliteit wenscht in te nemen. Er is ons van
Duitsche zyde verweten, dat wy ons te gewillig onderwerpen aan dc Brit-
sche controlemaatregelen, maar dat onze schepen zonder dat zy zich daar
tegen k u n n en verzetten naar de Downs worden opgebracht, is uitslui
tend het gevolg van onze regeering de garanties te geven, welke men van
Engelsche zyde van een neutralen staat als de onze verlangd heeft. Neder
land aldus de minister wenscht geen verlengstuk te worden van Brit-
sche maatregelen tegen Duitschland en omgekeerd. Hoewel Nederland
natuurlyk op alle gebeurlijkheden moet voorbereid zijn, heeft de minister
volkomen vertrouwen in de aan Nederland en België door de oorlogvoerende
staten gegeven verzekeringen, dat zy de onzijdigheid dezer landen zullen
respecteeren.
De Duitsche pers bespreekt uitvoerig den aanslag op den Führer in Mün-
chen en zegt dat alles er op wyst, dat men hier met een misdadige actie van
den Britschen geheimen dienst te doen heeft. De Engelsche pers ontkent
nadrukkelijk dat Engeland iets met dezen aanslag te maken heeft of daarvan
iets heeft afgeweten.
In Helsinki ziet men in het feit, dat de Finsche delegatie geen nieuwe
instructies noodig had, een bewys, dat Rusland heeft afgezien van het bou
wen van een blootbasis op Hangö, zoodat alles er op wyst, dat men op
vredelievende wijze tot een voor beide partijen aaanvaardbare overeenkomst
kan komen.
voering opmerkingen heeft hooren maken,
waarin luisteraars uitdrukking gaven aan
verbazing dat er niets gebeurd was of dat
de redevoering korter was dan verwacht
werd, daarvan terstond mededeeling te doen
aan de politie en bij voorkeur aan de ge
meentelijke politie van München. Daarbij
moeten de uitlatingen en de namen van de
personen van wie deze uitlatingen waren
opgegeven worden.
Verontwaardiging in Berlijn.
Het D.N.B. meldt: Evenals in geheel
Duitschland, heeft ook in de rijkshoofdstad
de poging tot een aanslag op het leven van
den Führer verontwaardiging gewekt. Daar
de eerste berichten daarover reeds om zeven
uur per radio bekend gemaakt waren,
vormde de misdaad het onderwerp van den
dag. De middagedities der bladen werden
den verkoopers bepaald uit de handen ge
rukt. Tegen een uur waren vele honderden
Berlijners op den Wilhelmplatz bijeen,
vrouwen en mannen, jongens en meisjes.
Zij zongen het volkslied en uitten door
„heiF'kreten hun vreugde over de redding
van den Führer.
Vele arrestaties.
Uit Kopenhagen wordt gemeld: Volgens
den Berlijnschen correspondent van „Poli-
tiken" zijn in Duitschland honderden perso
nen gearresteerd, die doorgaan voor vijan
den van het regiem.
De helsche machine heeft zes pond ont
plofbare stof bevat.
De Joden zijn bezorgd, daar zij vreezen
allen naar concentratiekampen te worden
gestuurd, hetgeen een politieambtenaar een
uitstekende voorzorg voor de toekomst acht.
De politie meent., dat de plegers van den
aanslag Duitschers zijn en dat wanneer een
aanslag beraamd is de scherpste voorzorgs
maatregelen tot niets dienen.
In Italië.
Naar aanleiding van den aanslag te Mün
chen schrijft de Giornale d'Italia
o.a.: Het fascistische Italië geeft uiting aan
zijn afschuw over het verfoeilijke plan, dat
was beraamd tegen den schepper en den
leider van het nat.-soc. Duitschland.
De Voorzienigheid heeft niet gewild, dat
degenen, die het plan voorbereidden en de
misdaad pleegden, hun doel bereikten. De
nat.-soc. organisatie zal versterkt te voor
schijn komen uit deze plotselinge en obscure
crisis.
De Tribun a, de Lavoro Fascist a
en andere Romeinsche kranten geven de
zelfde meening weer en zeggen, dat de ge
beurtenis Hitier slechts meer bemind bij
zijn volk zal maken.
In Duitschland.
DeDeutscheAllgemeineZei-
t u n g schrijft: „Het staat niet in de sterren
geschreven, dat een gemeene misdaad den
Duitschen weg naar de vrijheid afsluit.
Onze vijanden in het buitenland hebben ons
een nieuwe uitdaging toegeworpen en deze
uitdaging wordt aangenomen.
Uit München wordt gemeld: Naar offi
cieel is vastgesteld, zijn bij den aanslag in
den Burger Braukeller zeven dooden te be
treuren. Het aantal gewonden bedraagt
drie-en-zestig.
Naar het D.N.B. verneemt, bevonden zich
gisteravond nog 28 slachtoffers van den aan
slag in de ziekenhuizen. Zestien hunner zijn
ernstig gewond, de tien anderen kunnen
zeer binnenkort ontslagen worden. Van twee
zwaar gewonden is de toestand nog zorg
wekkend.
Een dertigtal personen, die onbeteekenen-
de wonden hadden opgeloopen, konden zich
naar huis begeven na in de ziekenhuizen
verbonden te zijn.
Het onderzoek.
De bevoegde instanties hebben alle maat
regelen genomen om het onderzoek en de
opheldering van den aanslag in den Bürger
Braukeller te bespoedigen. In het belang
van een centrale leiding is het geheeïe op-
elderingswerk opgedragen aan een spe
ciale commissie van vaklieden.
Deze heeft reeds feiten kunnen vaststel
len die belangrijke conclusies mogelijk ma
nen. Volgens hetgeen tot dusverre is vast
gesteld, gaat het bij de daad in geen geval
°m een spontaan gepleegden aanslag, maar
veeleer om een zeer zorgvuldig voorbereide
rnisdaad die gepleegd is met behulp van een
"Jdbom.
Zoowel de keuze van de plaats als ook
*et „deskundige werk" wijzen erop, dat de
aders zeer zorgvuldige voorbereidingen
ebben getroffen. De geheele misdaad was
klaarblijkelijk systematisch zoo georgani-
ude Führer het meest was blootge-
eld en dat een succes van het plan voor
en aanslag met zekerheid moest volgen.
vijksleider der S.S. en chef van de
e Duitsche politie, Himmler, maakt be-
snr- ^a* de sP°ren der daders, die de
P m8stofmisdaad in München hebben ge-
hal naar buitenland leiden. Der
buit'6 ,Wordt voor mededeelüigen die in het
en!land bij Duitsche missies, consulaten
j Sadaan worden en die leiden tol ophel-
de !n8nVan de misdaad, onafhankelijk van
600 nnn idtscb*and uitgeloofde beloon ing van
Eeln fj een aanvullende belooning uit-
tenla j ten bedra8e van 300.000 R.M. in bui-
voeeH valuta> betaalbaar door de be-
Uit G„Du'tsche vertegenwoordiging-
roei! wordt gemeld: De Duitsche om-
Ee ?°oals die voor Zwitserland wordt uit
een Sn' bee^ medegedeeld, dat Himmler
vo,,0^0^. heeft gericht tot het Duitsche
tüdtti larin verzoekt hij een ieder, die
dt radiouitzending van Hitiers rede-
DeLokalanzeiger zegt, dat de
voorzienigheid den man, die zij zich tot
werktuig voor haar wereldplan uitverkoren
heeft, niet door een lagen aanslag uit zijn
baan zal laten brengen.
DeBerlinerBörsenzeitung
schrijft, dat even groot als de dankbaarheid
van het Duitsche volk de verontwaardiging
over den aanslag is. De dood der slacht
offers zal gewroken worden. Algemeen, al
dus het blad, wordt de overtuiging uitge
sproken, dat de aanstichters der misdaad in
het buitenland zitten.
De A n g r i f f schrijft, dat het werk der
misdadigers zich keert tegen de persoon van
den Führer. Zij hebben zich echter in twee
dingen vergist: dat een groote mensch van
rein hart en reine handen onder de bescher
ming van het lot staat en dat de uitwerking
op het Duitsche volk juist tegengesteld aar:
hun doeleinden is.
DeNachtausgabe schrijft: Wij
kennen hen, die ons naar het leven staan,
die hun misdadige bedoelingen verbergen
achter den strijd tegen den Führer. Zij zitten
in Londen. Zij hebben hun handlangers in
den Britschen geheimen dienst, die nooit
voor bloedige misdaden teruggeschrikt is,
wanneer het er op aankwam het Britsche
imperialisme te dienen.
In Engeland.
Over de bewering dat Engeland de hand
zou hebben gehad in den aanslag in de Bür
ger Braukeller schrijft de Daily Herald:
„Zelfs Sherlock Holmes en Watson zouden
op die theorie niet ingaan".
DeDailyMail schrijft: De nationaal-
socialisten kunnen niet begrijpen, dat de
politieke moord geen wapen is, dat door dit
land is gebruikt.
DeDailyTelegraph zegt: Wat ook
de waarheid moge zijn over de bomontplof
fing in München, niemand buiten Duitsch
land zal verwachten die waarheid te vinden
in de mededeelingen van de Duitsche regee
ring.
De N ewsChronicle merkt op, dat
de aanslag een levendig licht werpt op den
toestand in Duitschland.
De Ti m es legt verband tusschen den
aanslag en de gelijktijdige „ontploffing van
de geheele Duitsche pers in een nieuwe
poging om Groot-Britannië in stukken te
doen vliegen".
Italiaansche deelneming.
Zoodra het bericht van den aanslag in
Rome bekend was, heeft de Italiaansche am
bassadeur een boodschap gericht tot von
Ribbentrop, waarin hij uitdrukking geeft aan
zijn leedwezen met de slachtoffers en den
minister verzoekt, den Führer zijn gevoelens
van solidariteit met het Duitsche volk over
te brengen.
De koning-keizer en Mussolini hebben
aan Hitier telegrammen gezonden, waarin
zij hem gelukwenschen met zijn ontsnapping
aan den aanslag, welke bij de Italiaansche
regeering en bij het Italiaansche volk hevige
verantwoordiging heeft gewekt.
Ook de secretaris der fascistische partij
heeft een telegram van deelneming gezon
den, dat gericht was aan rijksminister Hess.
KONING KAREL VAN ROEMENIE
STEUNT HET NEDERLANDSCH-
BELGISCHE INITIATIEF.
Uit Boekarest wordt gemeld: Koning
Karei van Roemenië heeft besloten
zich aan te sluiten by het Neder-
landsch-Belgische vredesinitiatief en
al het mogelijke te doen om het te
doen slagen. De koning heeft als
eersten stap een telegram aan den
Engelschen koning gezonden, waarin
hij zegt: „Ik geef uiting aan myn
oprechte wenschen voor het welslagen
van het nobele Belgisch-Nederland-
sche initiatief en steun het van gan-
scher harte."
De Roemeensche ministerraad is
gisteravond bijeengekomen voor een
langdurige beraadslaging over de
houding van Roemenië in verband met
het standpunt van den koning in deze
aangelegenheid.
Het telegram dat koning Carol
koning George verzonden heeft, luidt
volgt:
Op het oogenblik waarop de souverei-
nen van N e d e r 1 a n d en België hun
goede diensten hebben aangeboden, met
het. doel een grondslag te vinden voor een
rechtvaardigen, duurzamen vrede, acht
ik het mijn plicht Uwe Majesteit de Ver
zekering te geven van mijn oprechte
goede wenschen voor het succes van het
edele initiatief, dat ik van ganscher harte
steun."
Koning Carol heeft eveneens telegram
men gezonden aan president Lebrun en
aan rijkskanselier Hitier, waarin hij tot
uitdrukking brengt, dat hij den Belgisch-
Nederlandschen vredesstap van ganscher
harte steunt.
aan
als
Het legerbericht van gisteravond luidt:
Een dag zonder eenige gebeurtenis van be-
teeKenis.
Het legerbericht van hedenochtend
luidt:
In den loop van den nacht activiteit
van de voorposten.
Het opperbevel der Duitsche weermacht
maakt bekend:
In het westen tusschen Moezel en Pfalzer
Wald levendiger activiteit van verkenners
dan de voorafgaande dagen.
Overigens slechts op enkele plaatsen van
het front oplaaiend artillerievuur. Het op
8 November als vermist gemelde Duitsche
vliegtuig is bij Leidersdorf aan de Duitsch-
Fransche grens door Fransche jagers om
laag geschoten.
VERKLARING IN LUXEMBURG.
Bij de heropening van de Luxemburg-
sche kamerzitting 1939/1940 heeft de
premier, zinspelende op den oorlogs
toestand, herinnerd aan de dit voorjaar
in de onafhankelijkheidseeuwfeesten
geproclameerde eenheid aller Luxem
burgers; thans meer dan ooit staat geheel
het land achter zijn groothertogin. De
hoop uitdrukkende, dat het neutrale en
onbewapende Luxemburg ook verder
buiten het krijgsgewoel moge blijven,
stelde spr. als opgave der kamer vast, er
zorg voor te dragen, dat deze benarde tijd
voorbij moge gaan zonder dat de Luxem
burger burgers er al te zeer onder te
lijden zullen hebben.
DE FINSCH-RUSSISCHE
ONDERHANDELINGEN.
Minister Tanner, lid der Finsche delega
tie te Moskou, heeft gistermorgen aan het
Finsche Telegraaf Agentschap verklaard,
dat de Finsche gedelegeerden aan het Rus
sische volkscommissariaat van buitenland
sche zaken zullen vragen of de onderhan
delingen konden worden voortgezet, aan
gezien de feesten van den verjaardag der
revolutie immers zijn afgeloopen.
Gister werd uit Moskou gemeld: De hee-
ren Paasikivi en Tanner van de Finsche
delegatie hebben zich gisteravond om zes
uur naar het Kremlin begeven.
COMPLOT IN ZUID-AFRIKA ONTDEKT.
In een verklaring van gezaghebbende zij
de, welke in Zuid-Afrika door de radio is
medegedeeld, wordt gezegd, dat de regee
ring van Zuid-Afrika in het bezit is van niet
te weerspreken bewijzen van een nationaal-
socialistische samenzwering, welke bij het
uitbreken van den oorlog werd verijdeld.
Het persbureau van het ministerie voor
informatie meldt, dat volgens deze verkla
ring een betrekking heeft bestaan tusschen
de nationaal-socialistische organisaties en
leden van den staf van den Duitschen ge
zant. Deze verklaring vormt een bevestiging
van vroegere persberichten.
ONTSPANNING TUSSCHEN BULGARIJE
EN TURKIJE.
Er valt een zekere ontspanning waar te
nemen in de betrekkingen tusschen Bulgarije
en Turkije, welke tot uiting komt in een
terugtrekking van troepen aan beide zijden
van de grens.
Zie verder Buitenland pag. 4, 2e blad.
Minister Van Kleffens heeft gister ter
gelegenheid van de behandeling van de be
grooting van Buitenlandsche Zaken ver
klaard, dat op de conferentie der Staats
hoofden van Nederland en België uitslui
tend het aanbod van goede diensten is be
handeld en dat de algemeene buitenland
sche politiek daar dus niet in bespreking is
geweest.
Uitvoerig heeft de minister daarbij nog
eens in het licht gesteld, dat Nederland
naar alle zijden neutraal is en dat ook wil
blijven.
Men heeft onze regeering verweten, dat
zij zich te gemakkelijk bij de Engelsche
controle-maatregelen heeft neergelegd, maar
wat er met de Hollandsche schepen gebeurt,
dat geschiedt ook met die van alle andere
neutrale naties, zoodat Holland daarbij geen
uitzondering maakt.
Een weigering der betrokken kapiteins om
met hun schepen naar de Duins door te
varen, zou deze schepen noodzaken een
weg door uiterst gevaarlijk gebied te zoe
ken en ze bovendien blootstellen aan wa
pengeweld.
Nederland zóu wellicht de Engelsche con
trole tot een minimum kunnen beperken,
maar dan zou men garanties voor de eind
bestemming der goederen moeten geven en
een neutrale staat als de onze wü ook in dit
opzicht niet den schijn wekken, dat zij op
eenigerlei wijze aan een blokkade haar me
dewerking verleent.
In plaats van afkeuring van zekere zijde,
gelooft de regeering, dat een dergelijke hou
ding juist het doeltreffendste bewijs van
onze neutraliteit is.
Het zijn woorden, die op het juiste
oogenblik zijn gesproken en waarvan de
beteekenis in de oorlogvoerende staten niet
kan worden misverstaan.
Nederland moet zich tenslotte eenige be
perking opleggen, maar iedereen zal moe
ten begrijpen, dat er aan onze zijde 'n vol
strekte neutraliteit in acht wordt genomen,
dat wij ten aanzien van de oorlogvoerende
staten geen vrienden en geen vijanden
kennen en dat wij te allen tijde bereid en
gereed zijn een mogelijke aantasting van
ons gebied met geweld van wapenen tegen
te gaan.
De geheele buitenlandsche pers en na
tuurlijk voornamelijk de Duitsche houdt
zich bezig met de groote ontploffing in de
Bürger Brau-keller te München.
Men vraagt zich ook in Duitschland af
hoe het mogelijk was, dat de plegers van
dezen aanslag er in konden slagen op uiterst
deskundige wijze een tijdbom te plaatsen
op het gebouw wadtin de Führer een rede
zou houden terwijl te voren niet bekend
was, dat de heer Hitier daar persoonlijk zou
verschijnen.
In Duitschland heeft men onmiddellijk
verklaard, dat de sporen van dezen aanslag
op een buitenlandsche actie wijzen en dat
men algemeen aanneemt, dat deze misdaad
het werk van den Britschen geheimen dienst
is geweest.
Het is niet prettig van een dergelyken
aanslag beschuldigd te worden, want er is
altijd nog verschil tusschen een aanval op
militaire objecten en het laten ontploffen
van bommen waardoor uit de burgerbevol
king velen gedood kunnen worden, die in
geen enkel verband tot de krijgsoperaties
staan.
De Engelsche pers keert zich dan ook ver
ontwaardigd tegen de Duitsche beschuldi
gingen en de Daily Mail schrijft o.a„
dat de politieke moord geen wapen is, dat
door dit land wordt gebruikt.
Niemand buiten Duitschland zal verwach
ten zegt de Daily Telegraph
waarheid te vinden in de mededeelingen van
de Duitsche regeering, terwijl de News
Chronicle opmerkt, dat de aanslag een
levendig licht werpt op den toestand in
Duitschland.
Het is volkomen begrijpelijk, dat de Duit
sche pers een geheel ander geluid laat hoo
ren en wanneer zij, die aan dezen aanslag
schuldig zijn verwacht hebben de geallieer
de staten daarmede een dienst te bewijzen,
kan zeker geconstateerd worden - en voor
al nu de aanslag mislukt is dat dit een
misrekening is geweest.
Want het directe gevolg daarvan is een
opnieuw tot uiting komende aanhankelijk-
heidsbetuiging aan den Führer, een demon
stratie van de eenheid van leider en volk,
v/elke de Duitsche regeering een ongezochte
gelegenheid geeft vooral den Engelschen nog
eens te toonen, dat elke poging om daartus-
schen verwijdering te brengen, tot misluk
king gedoemd is.
Nu deze aanslag mislukt is en dus het
doel dat daarmede werd beoogd niet bereikt
werd is het te begrijpen, dat de Duitsche
pers niet zal nalaten de bevolking er op te
wijzen wat men van Engelsche zijde in het
algemeen kan verwachten. De mededeeling,
dat alles er op wijst, dat men hier met een
actie van den Britschen geheimen dienst te
doen heeft, zal natuurlijk tot gevolg heb
ben, dat men dergelijke misdadige metho
den al heel gauw onder de Engelsche oor
logsmaatregelen gaat rangschikken, wat niet
anders dan tot nieuwe haat- en wraakge-
dachten tegen het „perfide" Albion zal kun
nen leiden en de plannen tot volhouden en
sterkere actie aan Duitsche zijde kan ver
sterken.
Koning Carol van Roemenië heeft zich
openlijk aangesloten bij het aanbod van
goede diensten der Nederlandsche en Belgi
sche staatshoofden, de koningen van Noor
wegen, Zweden en Denemarken en de pre--
sident van Finland hebben zooals wij
gisteren reeds meldden telegrafisch
hun sympathie betuigd en zoo begint er
langzamerhand eenig contact te komen tus
schen de kleine neutrale staten, die allen
min of meer in de verdrukking zitten en
reikhalzend uitzien naar het einde van de
zen gevaarvollen, donkeren tijd.
Helaas rechtvaardigt de laatste rede van
Chamberlain nog niet de hoop, dat men bin
nen afzienbaren tijd tot een voor allen aan
vaardbaar compromis zal kunnen komen.
