DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Duitschland zal de neutraliteit van Nederland
en België niet schenden.
De Finsche delegatie weer huiswaarts.
Instemming met de rede van
minister-president De Geer.
tfo. 269 Dit nummer bestaat uit twee bladen. Directeur: C. KRAK. Dinsdag 14 November 1939
141e Jaargang
Het antwoord van president
Lebrun en koning
George,
Een officieuze Duitsche
uiteenzetting.
Berichten over Duitsche
plannen t. a.v. Neder
land en België.
Fransche legerberichten.
De Finsche delegatie naar
Helsinki.
De algemeene toestand.
„Wat na
gen-
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon-
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GFWONE AD VERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0 25, groote
contracten rabat, Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Uit Berlijn wordt van semi-officieele zijde bericht, dat men er daar meer of
minder over verbaasd is geweest, dat Nederland en België enkele dagen in
spanning geleefd hebben in de vrees, dat de Duitsche weermacht het plan
zou hebben over de grenzen te trekken en daardoor de neutraliteit van
beide landen te schenden. Men wijt dit uitsluitend aan de „onscrupuleuze"
Engelsche oorlogspropaganda. Men betoogt nogmaals, dat Duitschland
tegenover Nederland en België zijn woord heeft gegeven en dat men daarop
kan vertrouwen. Er zou slechts sprake van een andere houding kunnen zijn
wanneer Engeland en Frankrijk de onzijdigheid dezer kleine neutrale staten
niet eerbiedigen dan wel wanneer Nederland en België zelf niet in staat
blijken hun neutraliteit stipt te bewaren.
De Finsche delegatie is in Moskou uitgepraat en thans weer op weg naar
Helsinki zonder dat men tot een resultaat der besprekingen is gekomen. Het
afscheid schijnt niet bijzonder hartelijk te zijn geweest, de Russen blijken
een beetje op hun teentjes getrapt en men wacht in Finland in spanning af
wat er nu verder zal gebeuren. Erkko, de minister van Buitenlandsche Za
ken, blijft optimistisch gestemd of doet althans alsof hij dat is en heeft
verkondigd dat de onderhandelingen weliswaar zonder resultaat zijn afge
broken, maar dat hij er zeker van is, dat ze wel weer hervat zullen worden.
In het buitenland en speciaal in Engeland, is men zeer voldaan over de
rede van minister-president, die van vertrouwen in de toekomst ge
tuigt. Men bewondert de kalmte van ons volk en de doeltreffendheid waarop
het zich op alle eventualiteiten heeft voorbereid.
Reactie in Duitschland.
Het Duitsche nieuwsbureau meldt:
Het antwoord van den koning van Enge
land en van den president van Frankrijk op
't Belgisch-NederlandSche aanbod van goede
diensten wordt door de Duitsche pers be
schouwd als een vierkante afwijzing, al heeft
Engeland zijn antwoord met meer clausules
omschreven dan Frankrijk.
Het in het Fransche antwoord vervatte
voorstel, Duitschland weer te verdeelen,
noemt de Deutsche Allgemeine Zeitung een
openlijke bespotting van den Belgisch-Ne-
derlandschen stap, waarop een Duitsch com
mentaar overbodig is. Ook het Engelsche
antwoord, zoo vervolgt het blad, stemt zake
lijk volkomen overeen met Chamberlains
afwijzing van het vredesaanbod van den
Führer van 6 October. Men verklaart zich
weliswaar bereid, Duitsche voorstellen „aan
een zeer nauwkeurig onderzoek te on
derwerpen", doch vermeldt met geen
enkel woord, dat zulke Duitsche voor
stellen aanwezig zijn, en door Engeland
„hard en onwrikbaar", zooals Lloyd George
het noemde, van de hand gewezen werden.
De beide antwoorden zijn dientengevolge
slechts als een herhaling van de uitdaging
te beschouwen, nadat Engeland, aan den
vooravond van den wereldoorlog, het voor
stel van den Duce ten val bracht, vervol
gens Hitler's vredeshand weigerde, en door
de redevoering van Halifax de neutrale be
middeling reeds verwierp denzelfden dag
waarop zij werd aangeboden.
Commentaar in Fransche pers.
De avondbladen bespreken de antwoorden
van president Lebrun en koning George op
het aanbod van goede diensten, gedaan door
koningin Wilhelmina en koning Leopold.
De twee antwoorden zoo schrijven de
bladen eenstemmig hoewel niet in gelijke
bewoordingen gesteld, stemmen overeen in
karakter. Zij bevestigen volkomen de ver
klaringen van Chamberlain en Daladier en
toonen duidelijk aan, dat de positie dei-
beide groote Westelijke democratieën, toen
zij de wapens opvatten om de zaak der vrij
heid en onafhankelijkheid van alle volkeren
op het continent te verdedigen, niet verschilt
en niet kan verschillen zoolang de Nazi
tyrannie niet overwonnen is.
De T m p s schrijft: Aldus zijn de verant
woordelijkheden scherp vastgesteld, niet
slechts wat betreft de oorsprong van het
coiflict, maar ook wat betreft de voortzet
ting van den oorlog. Een rechtvaardige en
duurzame vrede kan slechts ontstaan met
herstel van de bedreven onrechtvaardig
heden en het definitieve afzien van alle
geweldmethoden. Hij, die geen vrede wil ge
baseerd op recht en vrijheid voor allen, legt
daardoor alleen reeds den vrijen volkeren
een voortduring van den oorlog op, waarvoor
hij alleen de verantwoording draagt. In het
antwoord, dat Hitier op zijn beurt zal moeten
geven aan de koningin van Nederland en
den koning van België, zal hij dus duidelijk
stelling moeten nemen voor vrede of voor
oorlog.
Om het openen van onderhandelingen mo
gelijk te maken, schrijft Bernus in de
D e b a t s, moet Duitschland in de eerste
plaats niet alleen zich terugtrekken uit
Polen, maar ook de vrijheid teruggeven aan
zijn vroegere slachtoffers: Oostenrijk en
Ts j echo-Slo wakij e.
Indelntransigeant schrijft Gal
lus: Een vrede te teekenen van tien maanden
of tien jaar heeft geen nut. Wat wij noodig
hebben is een blijvende vrede, welke het
den volkeren mogelijk maakt te herademen,
te werken, de levensvreugde terug te vin
den.
LITAUEN NEEMT 1500 JODEN OP.
De Litausche regeering heeft erin toege
stemd huisvesting te verleenen aan 1500
Joden, die door de Nazi's uit het district
Suvalki verdreven zijn.
Van semi-officieele zijde wordt uit
Berlijn gemeld:
Een der voornaamste onderwerpen
der internati nale persbesprekingen
van de laatste dagen was bet z.g.
Duitsche voornemen om Neder
land en België binnen te rukken.
Van Duitsche zijde bestond, naar
men in Berlijnsche politieke kringen
verklaart, geen aanleiding ten aanzien
van dit feit in de Engelsche en Fran
sche en een deel van de neutrale pers
stelling te nemen, want de Duitsche
houding tegenover de neutrale staten
is ondubbelzinnig vastgelegd en he
kend.
Naar men weet zal Duitschland,
volgens zijn duidelijke verklaring, ■'e
neutraliteit van Nederland en
België zoolang eerbiedigen als Enge
land en Frankrijk deze neutraliteit
respecteeren en als Nederland en
België zich zelf in staat toonen hun
neutraliteit strict te bewaren.
Wanneer niettemin uitgebreide
kringen in Nederland en België in
een ongewone opwinding geraakten
met daarop volgende zeer nadeelige
verschijnselen voor het binnenlandsche
leven van deze staten, en ook in
andere landen ernstige bezorgdheid
ontstond, dan zijn deze staten het
slachtoffer geworden van het on-
scrupuleuse propagandawerk, in de
eerste plaats van Reuter en Havas, die
in een toegenomen onrust van Europa
een van hun oorlogsdoeleinden zien.
Tenslotte is ook hekend, met welke
methoden de Engelsche propaganda
tijdens den wereldoorlog werkte, en
hoe zij thans weer werkt.
Zie verder Buitenland pag. 3, 2c blad.
Het Fransche legerbericht van gister
avond: -
In den nacht van 12 op 13 November
heeft een aantal vijandelijke vliegtuigen
boven het N.O. van Frankrijk gevlogen.
Er was de gebruikelijke activiteit van de
patrouilles, met narr.e ten O. van de Saar
Het legerbericht van hedenochtend luidt:
kalme nacht.
Uit Helsinki werd gemeld: De Finsche
delegatie zou Maandag uit Moskou naar Hel
sinki vertrekken.
Tanner, de leider der delegatie, heeft tele
fonisch medegedeeld, dat niet bekend is,
wanneer de onderhandelingen zullen worden
hervat.
Nader wordt gemeld: In zake het a.s. ver
trek van de Finsche delegatie uit Moskou,
heeft de minister van buitenlandsche zaken,
Erkko, tegenover de buitenlandsche pers
verklaard, dat de delegatie terugkeert op
eigen initiatief en niet om nieuwe instructies
verzocht heeft. Al het overige hangt af van
bet rapport, dat de delegatie na haar terug-
keer zal uitbrengen. Hiervan is het afhan-
beHjk, of nog een mogelijkheid voor voort
zetting der onderhandelingen bestaat.
De minister sprak voorts van een tijde
lijke onderbreking der onderhandelingen.
e regeering heeft gistermiddag onder voor
zitterschap van den president der republiek
ne situatie besproken. Na terugkeer van de
elegatie uit Moskou zal zij alle kwesties
Preken met de leiders van de rijksdag-
Sroepen. De goede wil om tot een gelukkige
oplossing te komen, is aanwezig. Het ligt
voorshands niet in de bedoeling der regee-
ring- tot een publicatie van de wederzijdsche
voorstellen over te gaan.
Binnenlandsche positie van Finland.
bht Helsinki wordt gemeld: De Sovjet-
pe,rs heeft gemeld, dat Finlands al economi-
v.C 6 tooeilijkheden begint te ondervinden
311 zijn militaire maatregelen. Deze berich-
en worden hier kwaadaardig en valsch ge-
oemd. Berichten uit Rusland hadden ook
°ei} u'tkomen, dat het moreel van Finland
schokt was. Onpartijdige waarnemers in
t_Q,slnbi zeggen daarvan in het geheel geen
enen te bespeuren.
Be New York Times over de hou
ding van Finland.
Fi!*1 jjaar commentaar op den terugkeer der
New v delegatie uit Moskou schrijft de
krarht Times- dat de Finnen door de
tc_ van hun eigen geest stand houden
is zn f rnacbtige bedreiging. Deze kracht
<Je7e0r\ \mldabel, dat er een kansje is, dat
tobriktem* °ndex de nat^es Goliath zal al-
vraagt men in Finland.
Er zijn menschen, die om een goed
Hollandsch spreekwoord te gebruiken de
geheele hand nemen als hun maar een
vinger wordt toegestoken.
En niet alleen menschen, maar ook staten
en daartoe behoort in de allereerste plaats
Rusland.
Men weet hoe Rusland gebruik of, beter
gezegd, misbruik heeft gemaakt van de om
standigheid, dat Duitschland door den oor
log de handen vol had en niet op de be
langen der kleine Baltische staten kon let
ten. Men heeft er in Rusland daarbij op
vertrouwd, dat het non-agressiepact, dat wil
zeggen de zoogenaamde Russische vriend
schap, voor Duitschland van zoo groote be-
teekenis was, dat men daar zelfs geen en
kele poging zou doen het vestigen van de
Russische heerschappij aan de Oostzee te
beletten.
Rusland kon zijn gang gaan en vanuit
Moskou werden de ministers van Estland,
Letland en Littauen naar het hol van der.
beer ontboden om daar met het petje in de
hand te vragen met welk deel van hun
gebied zij den Russischen buurman mis
schien van dienst konden zijn.
De ontvangst was geheel verschillend. De
Estlandsche minister kreeg een dreigend
gebrom te hooren en wist niet hoe gauw hij
moest reizen om den heeren in Moskou te
verzekeren dat zij alles konden krijgen wat
zij maar begeerden. En dat hij en zijn volk
het zoo bijzonder prettig vonden om voort
aan door Rusland beschermd te zullen wor
den en bovendien nog op goedkoope wijze
aan krijgstuig te worden geholpen. Dat
met het oog op de militaire overeenkomst
alleen zou kunnen dienen om zich teger,
Ruslands vijanden te kunnen verzetten wan
neer deze het in hun hoofd mochten krij
gen om bij hun bezoek aan de Sovjet-repu
bliek een weg via Estland uit te zoeken.
Rusland heeft dat bijzonder vriendelijk
gevonden en toen Estland alle eischen had
ingewilligd, behoefde zijn minister vaii Bui
tenlandsche Zaken dan ook niet zoo haastig
meer terug te reizen, maar heeft hij een
opera mogen bekijken en een officieele
maaltijd met de groote r. :.nnen van Rus
land mogen meemaken, waar men geest
driftig op elkanders gezondheid heeft ge
klonken.
Maar intusschen hadden de Russen de
zekerheid, dat zij vlootbases en vliegvelden
mochten aanleggen en kort daarna dezelfde
zekerheid, dat dit ook in Letland en
Littauen zou kunnen gebeuren.
In Estland begint men thans tot de con
clusie te komen, dat men een Russischen
viervoeter heeft binnengehaald, die beden
kelijk veel op het beruchte paard van Troje
begint te lijken.
De Neue Züricher Zeitung verneemt na
melijk uit Helsinki, dat de Russen thans
den tweeden stap gedaan hebben en aan
Estland nieuwe eischen hebben gesteld. Dc
voor de Russische troepen bestemde gebie
den op het continent van Estland hebben
zich namelijk reeds zoo uitgebreid, dat de
geheele provincie Wilk een garnizoen van
het roode leger is geworden. Volgens de
overeenkomst met de heeren in Moskou
zouden alle Russische vliegtuigbases moeten
worden aangelegd op de eilanden en zou
den er slechts twee op het vasteland ko
men. Maar de Russen hebben thans weer
den aanleg van twee luchthavens in de om
geving van Hapsal geëischt en nu de Est-
landers eenmaal den eersten stap naar de
afhankelijkheid hebben gedaan, moeten zij
noodgedwongen ook den tweeden nemen.
Het gevolg daarvan is de afbraak van een
vijftigtal boerenhofsteden en bovendien
verwacht men thans een groot aantal Rus
sische arbeiders voor de uitvoering der
voorgenomen werken en men begrijpt daar
heel goed, dat al die Russen niet zullen na
laten hun bolsjewistische theorieën aan de
Estlandsche bevolking te verkondigen, zoo
dat het gevaar bestaat, dat de nog zoo kort
geleden vrije en zelfstandige staat min of
meer een Russische provincie dreigt te
worden.
Er is een ander Hollandsch spreekwoord,
dat zegt: wie zich aan een ander spiegelt,
die spiegelt zich zacht.
Finland heeft zich ondanks alle maaltij
den, parades, vriendelijke en minder vrien
delijke conferenties nog altijd niet bereid
verklaard de Russische eischen in te willi-
Finland is nu eenmaal niet een van die
zwakke Baltische staatjes, het is de jong
ste broer van den Scandinavischen vierling
en dat het geheele gezin zich voor zijn lot
gevallen interesseert, heeft de conferentie
der staatshoofden in Stockholm wel bewe
zen.
Finland verkeert in een uiterst moeilijke
positie. De Russische beer heeft met zijn
harigen poot aan de deur geklopt en
wenscht te worden binnengelaten.
Maar hy is niet alleen een zeer onwel
kome maar ook een zeer gevaarlijke bezoe
ker Hij komt niets brengen en alleen maar
iets halen en wat hij begeert is feitelijk wat
hij van alle kleine Baltische staten geeischt
heeft, namelyk schending van de neutrali
teit en niet alleen een vriendschapsverdrag
met Rusland maar ook de vriendschapsbe
wijzen in den vorm van Finsch gebied in
warpiië en een vlootbasis in de omgeving
van Hangö, van waaruit men practisch de
Finsche golf zal kunnen beheerschen.
Men weet hoe de Finsche delegatie al een
paar keer heen en weer gereisd is. Telkens
heeft de beer zijn slagtanden laten zien en
dan zijn de Finnen terwille van den lie
ven vrede weer een stapje verder gegaan
zoodat zij er langzamerhand in toegestemd
hebben de grens in Karelië naar het Noor
den te verleggen en dat belangrijke gebied
te ruilen voor een stuk grond in Sovjet-
Karelië, dat wel twee maal zoo groot is,
maar geen enkele strategische of econom'-
sche waarde heeft. Finland is zelfs bereid de
Russische vlootbasis op een der eilanden
in de Finsche golf toe te staan, maar daar
mee is het dan ook uit, omdat men in Fin
land heel goed begrijpt, dat elke stap ver
der het prijsgeven van de onafhankelijk
heid beteekent.
Wat nu? zoo heeft men zich in Finland
afgevraagd en Rusland zal daarop het ant
woord moeten geven.
De Finsche delegatie, die om den anderen
dag uit optimisten of pessimisten bestond en
in de couranten liet vermelden of Vadertje
Stalin dien dag vriendelijk was geweest of
min of meer dreigend had gekeken, is gis
teravond zonder tot een accoord te zijn
gekomen uit Moskou vertrokken en naai
huis terug gekeerd.
Zij werd alleen maar uitgeleide gedaan
door den vice-chef van het protocol en gis
teravond heeft de Moskousche omroep op
onaangename wijze de Finsche regeering
ervan beschuldigd, dat deze in gebreke is
gebleven den Russischen autoriteiten in te
lichten over den gevaarlijken was der rivie
ren in het grensgebied, waartoe zij, volgens
een internationaal verdrag, verplicht was
geweest.
Dat ziet er maar somber uit, maar de Fin
sche minister van Buitenlandsche Zaken
Erkko, die den laatsten tijd heesch is gewor
den door het houden van radiotoespraken
cn redevoeringen voor de heeren van de
pers, is volkomen optimistisch gebleven.
Het is, zoo heeft hij nu weer verteld,
waarschijnlijk maar een tijdelijke onderbre
king van de onderhandelingen en van het
rapport dat de commissie thans in Helsinki
zal uitbrengen hangt het af of er nog een
mogelijkheid tot voortzetting bestaat.
Dat ziet er niet mooi uit voor Finland,
omdat dat de kleinste en de zwakste staat
is. En nu hangt het er maar van af of de
beer uit Moskou nog eens met zijn poot over
zijn hart zal strijken of dat hij en hij kan
dat in dit stadium van den Europeeschen
stry'd nog altijd ongestraft doen een deel
van zijn machtig leger even over de grens
zal sturen om den Finnen het een en ander
aan hun verstand te komen brengen.
Vast staat wel, dat Rusland dat liever niet
zal doen. Het ligt niet in de lijn waarlangs
het tot dusver is opgetreden. Het blijft in
schijn liever de neutrale mogendheid
en het zal ook rekening moeten houden met
de groote sympathie welke niet alleen in
Europa maar ook in Amerika voor het be
dreigde Finland bestaat.
Anderzijds past het niet in de Russische
militaire plannen dat de vlootbases en vlieg
velden nu overal gevestigd worden behalve
in Finland waar zij bij de andere moeten
aansluiten en voor het beheerschen van de
Finsche golf voor Rusland noodzakelijk
zijn.
Het is een probleem, dat men in Rusland
nog eens goed moet bekijken en omdat de
Sovjet-Unie de sterkste partij is, kan dat
bekijken daar heel rustig geschieden.
In Finland is natuurlijk de spanning heel
wat grooter. Men heeft daar het „tot hiertoe
en niet verder" laten hooren en wacht nu
onrustig af wat daarop het Russische ant
woord zal wezen.
Komt het in den vorm van vliegtuigen en
kanonnen, dan zullen de Finnen, evenals
de Polen dat deden, tot den laatsten man
strijden voor hun onafhankelijkheid. Maar
juist dat voorbeeld van Polen, dat door een
veel sterkeren buurman onder den voet
werd geloopen, is allesbehalve geruststel
lend. Voorloopig zal Rusland wel een zoo-
genaamden zenuwen-oorlog beginnen om te
kijken hoe en hoelang Finland de dreiging
weerstaan kan.
Het zijn wel uiterst moeilijke problemen
waarvoor in oorlogstijd zoovele kleine
neutrale staten gesteld worden.
Van semi-officieele zijde het was ons
in dit geval nog welkomer van officieele
zijde geweest is nadrukkelijk ontkend,
dat Duitschland dezer dagen de bedoeling
zou hebben gehad Nederland of België bin
nen te rukken. Duitschland zal, volgens zijn
duidelijke verklaringen, onze en de Belgi
sche neutraliteit zoolang eerbiedigen als de
andere oorlogvoerende staten dat doen en
als Nederland en België zich zelf in staat
toonen hun neutraliteit strikt te bewaren.
Men acht daar de onrust een gevolg van
de Britsche anti-Duitsche propaganda en
wij kunnen met deze Duitsche verklaring
op het oogenblik tevreden zijn.
Wat niet wegneemt dat er natuurlijk al
tijd een „bewijs" kan gevonden worden,
dat Engeland of Frankrijk zich te onzen
koste te veel veroorloofd hebben, dan wel
dat Nederland of België zelf hun neutrali
teit hebben geschonden door b.v. te lijd
zaam aan de Britsche contrabande-maatre
gelen te gehoorzamen.
Wij kunnen slechts het beste voor de toe
komst hopen.
Laat het ons een schrale troost zijn, dat er
op het oogenblikneutralen als Finland be
staan, die er nog heel wat gevaarlijker aan
toe zijn.