DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Engeland blijft onze neutraliteit
eerbiedigen.
Duitschland zal de Engelsche heerschappij
vernietigen.
Wat is het Britsche oorlogsdoel?
Vrijdag 17 November 1939
l4le Jaargang
SIKORSKI SPREEKT AAN Fransche legerberichten.
NOENMAAL VAN BUITEN-
LANDSCHE PERS.
ENGELAND BLIJFT ONZE
NEUTRALITEIT EER
BIEDIGEN.
Sir John Simon over de vredes
bemiddeling.
De olgemeene toestand.
Men moei het oorlogs
doel hunnen begrijpen.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon-
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GFWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0 25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
No. 272
Dit nummer bestaat uit drie bladen.
Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Sir John Sinion, de Britsche kanselier van de schatkist, heeft gister in
het Lagerhuis een rede gehouden in plaats van den heer Chamberlain, die
wegens ziekte nog niet aanwezig kon zijn. Hij heeft daarbij de voornaamste
gebeurtenissen de revue laten passeeren en er aan herinnerd, dat de heer
Hitier in zijn rede te München misleidende verklaringen over de Britsche
politiek heeft afgelegd en dat de Duitsche propaganda de antwoorden der
geallieerden op het vredesinitiatief als een weigering tot toenadering heeft
gekenschetst. Daardoor was z.i. wel te verwachten, dat Duitschland de
deur zou sluiten, waardoor men niet tot een bevredigende regeling zou
kunnen komen.
De kanselier heeft er met voldoening op gewezen, dat Duitschland althans
opnieuw de verzekering heeft gegeven, dat het de Nederlandsche en de Bel
gische neutraliteit zal respecteeren. Engeland zal dit vanzelfsprekend doen
en ten opzichte van een bedreiging der kleine neutrale staten is er dan ook
een ontspanning gekomen, waarover de Britsche regeering zeer voldaan is.
Het Duitsche Nieuwsbureau heeft een verklaring gepubliceerd waarin
een geheel andere opvatting tot uiting komt. Het D.N.B. acht het trouwens
overbodig de kwestie langer te bespreken en zegt, dat thans uitsluitend
nog het feit op den voorgrond staat, dat Duitschland den oorlog zal voort
zetten to' de Britsche heerschappij is vernietigd.
In het Lagerhuis en het Hoogerhuis hebben respectievelijk Attlee en
Snell op een duidelijke formuleering van het Britsche oorlogsdoel aan
gedrongen.
De buitenlandsche persvereeniging
heeft gister te Londen een noenmaal
aangericht ter eere van generaal Sikorski,
den Poolschen minister-president, die bij
deze gelegenheid een rede heeft uitge
sproken.
Het legerbericht van gisteravond luidt:
Plaatselijke activiteit van patrouilles.
Het Fransch legerbericht van hedenoch
tend luidt: Kalme nacht aan het geheele
front.
Sikorski
De nieuwe regeering, zoo heeft hij o. a.
gezegd, heeft geen andere taak, dan ge
trouw te blijven aan hen, die gevallen zijn
opdat Polen in eer en waardigheid kan
leven.
Vervolgens uitweidende over de deli
cate taak van de internationale pers,
zeide Sikorski o. a.: het wordt meer en
meer duidelijk voor eiken objectieven
^aarnemer, dat wij gekomen zijn op een
keerpunt van de geschiedenis, waarop de
menschheid moet kiezen tusschen de twee
Vormen van collectief bestaan, welke de
gereld zich betwist, t. w. die waarvan het
'tsche gemeenebest, het Fransche rijk
de Vereenigde Staten van Amerika de
istorische uitdrukking zijn en de andere,
vaarvan de bezetting van Oostenrijk en
sjecho-Slowakije en vervolgens de dub-
e mvasie van Polen ons het voorbeeld
«ogeven hebben. Geen Pool, die op het
ogenblik niet weet, dat er alleen maar
n vrij Polen kan bestaan in een hecht
^mfS°lideerd Europa. Een Europeesche
"idariteit zal vroeg of laat in een ge-
stafnSC^ap van vrÜe» onafhankelijke
zal en' a^e ^an<len vereenigen, welke het
E °PVOeren tot het bewustzijn van een
dip 0PeeschBn burgerzin. Dat rechtvaar-
se, eensgezinde Europa moet Polen uit
öe asch doen herrijzen.
viiavLfH heeft niet tevergeefs tegen twee
onrlc gestreden. Zijn bejegening wekt
Ver de ^schaafde volkeren zulk een
Ee "twaardiging, dat het menschelijk
beari6(1 za' worden opgewekt tot het
js Van solidariteit in het noodlot. Er
F>«, 6 s een front en daarvan vo
polen
een front en daarvan vórmt
n°g altijd de oostelijke sector.
BR1TSCH SCHIP TOT ZINKEN
GEBRACHT.
Uit Kaapstad wordt gemeld: Het bureau
van den marinestaf deelt mede, dat het
Britsche stoomschip ,,Scala-Shell" (706
ton) door een Duitschen aanvaller tot zin
ken is gebracht in de Portugeesche terri
toriale wateren ter hoogte van Zabora
ongeveer 300 k.m. ten noordoosten van
Lourenco-Marques.
Over de identiteit van den aanvaller zijn
geen nauwkeurige inlichtingen beschik
baar, maar volgens berichten uit Durban
was het een schip van ongeveer 10.000 ton,
wellicht een gewapende koopvaarder.
De ondergang van de „Scala
Shell".
Nader wordt gemeld: Er hebben geruch
ten de ronde gedaan, volgens welke de
„Scala Shell" door een vestzakslagschip
tot zinken zou zijn gebracht, doch in ge
zaghebbende kringen kent men daaraan
geen waarde toe. Onmiddellijk nadat de
aanval bekend was geworden, is de scheep
vaart door het omroepstation te Lourenco
Marqués gewaarschuwd. Volgens een te
legram uit Lourenco Marqués kreeg de
bemanning van de „Scala Shell" ver
gunning aan land te gaan, behalve de
kapitein, die gevangen werd genomen.
Een vliegtuig-bestuurder, die gisteren te
Lourenco Marqués was aangekomen,
bracht het eerste nieuws over den aanval.
Hij vertelde een stoomschip in zinkenden
toestand te hebben gezien. De bemanning
bevond zich aan de kust.
Uit Johannesburg wordt gemeld: Een
officier, van de vlootcontróle te Durban
heeft gisteravond verklaard, dat het schip
dat ten noordoosten van Lourenco Mar
qués vergaan is, de Africa Shell was en
niet de Ccala Shell.
Verwijzende naar het Britsche antwoord
op het vredesinitiatief van Nederland
en België, zeide John Simon, de kanselier
van de schatkist, die den heer Chamber-
lan verving, gister in het Engelsche Lager
huis:: de misleidende verwijzingen naar
de politiek van de Britsche regeering in
de redevoering van den Duitschen rijks
kanselier op 9 November j.1. te München,
alsmede de verkeerde voorstelling door de
Duitsche propaganda van de antwoorden
van Engeland en Frankrijk, alsof deze een
afwijzing zouden beteekenen van het Ne-
derlandsch-Belgische vredesinitiatief, wa
ren geen aanduidingen, dat het Duitsche
antwoord waarschijnlijk de deur zou
openen naar een vreedzame en bevredigen
de regeling.
Verwyzende naar het antwoord
van Duitschland op het initiatief van
koningin Wilhelmina en koning
Leopold zeide Simon: „De Britsche
regeering is in elk opzicht voorne
mens, overeenkomstig de consequente
politiek van Engeland, de neutraliteit
van Nederland en België te
blijven eerbiedigen.
Voortgaande zeide Simon: „De vorige
week is ook gekenmerkt geweest door een
terugkeer van geruchten over agressieve
bedoelingen van Duitschland jegens Ne
derland of België.
De aanwezigheid van groote con
centraties Duitsche troepen aan de
grenzen van Nederland en Bel
gië, en de opening eener dreigende
campagne in de Duitsche pers, waren
een maar al te bekende aanduiding
voor de wereld, welke gewend is ge
raakt in dergelijke teekenen een
onmiddellijken voorlooper ie zien van
een Duitsche invasie.
Hoewel men zich derhalve niet kon
verbazen over den algemeenen tegen
zin, welken de geheele wereld aan den
dag legde, om de geruststellende ver-
De besprekingen welke ik de laatste
dagen daarover gehad heb, hebben mij
bevestigd, dat de regeeringen van Polen
en van Engeland het volkomen eens zijn,
wat de gestelde doeleinden en de te ge
bruiken middelen betreft.
Het Poolsche leger hergroepeert zich in
Engeland en in Frankrijk. Onze marine
eenheden werken reeds met de Britsche
marine samen. Over eenige maanden zul
len Poolsche eenheden in de lucht en te
land zich scharen bij de gelederen der
geallieerden.
Mijn vertrouwen en hoop in het lot van
solidariteit der westelijke democratieën
is niet beschaamd. En met des te
meer overtuiging geloof ik daarom aan
de overwinning van Groot-Britannië,
Frankrijk en Polen. Die overwinning moet
de triomf worden van gerechtigheid en
recht.
Zie verder Buitenland pag. 1» 3e blad.
De heer Chamberlain heeft jicht en dat
is een lastige kaal. Hij kon nu niet, ais
gewoonlijk, zijn wekelijksche verklaring in
het Lagerhuis afleggen, maar gelukkig zijn
er nog meer verantwoordelijke staatslieden
in Engeland, zoodat Sir John Simon, de
kanselier van de schatkist, hem ditmaai
heeft vervangen.
Het belangrijkste van zijn redevoering'
althans voor ons was, dat hij de positie
van Nederland en België ter sprake heeft
gebracht en daarbij nogmaals plechtig be
loofd heeft, dat Engeland de neutraliteit van
deze kleine staten te allen tijde zal eerbie
digen.
Uit zijn redevoering blijkt wel, dat men
er de vorige week niet zoo zeker van ge
weest is, dat ook Duitschland te dezen op
zichte zijn woord zou houden.
Men schijnt eenigszins verontrust te zijn
geworden door de sterke Duitsche troepen
concentratie aan onze grens, welke' samen
vielen met een dreigende perscampagne en
men weet van eenige voorbeelden uit het
verleden, dat men daaruit alle mogelijke
verrassingen kan verwachten.
Toch aldus Simon heeft men in En
geland allerminst het verlangen gehad de
beteekenis van de onrustbarende berichten
te overdrijven en hij sprak zijn groote be
vrediging uit, zoowel over de officieele
Duitsche verklaring, dat de Nederlandsche
en Belgische neutraliteit geëerbiedigd zal
worden, als over de radiorede van minister
De Geer, welke beide de noodige ontspan
ning in den internationalen toestand ge
bracht hebben.
Attlee, de leider van de oppositie, heeft
er zijn teleurstelling over uitgesproken, dat
de Duitsche regeering het aanbod der goede
diensten heeft verworpen, maar hij bleek
daarnaast te beseffen, dat de omschrijving
van het Engelsch-Fransche oorlogsdoel zoo
danig was geweest, dat er na de bekendma
king daarvan voor Duitschland niet veel
meer te verklaren overbleef.
Er bestaat, zoo heeft hij gezegd en het
is goed dat dit ook in het Britsche parle-
Sir John Simon
klaringen van zuiver algemeenen
aard, die door Duitschland waren af
gelegd, op haar nominale waarde te
aanvaarden, kon er aan den anderen
kant nergens eenig verlangen bestaan,
allerminst in Engeland, de beteekenis
van deze berichten te overdrijven.
Vervolgens refereerde Simon aan de
officieele Duitsche verklaringen over het
voornemen de neutraliteit van Neder
land en België te eerbiedigen, alsmede
aan de radioredevoering van den Neder-
landschen minister-president. Hij voegde
hieraan toe: de ontspanning, welke op
deze verklaringen is gevolgd, was een be
vrediging voor de Britsche regeering.
Andere gebeurtenissen in de laatste
veertien dagen hebben de positie der ge
allieerden versterkt. Zoo hebben de Ver.
Staten door hun recente wetgeving ons het
recht teruggeven overvloedige voorraden
aan te koopen, welke zij bij machte zijn
ons aan te bieden. Een minder bevredi
gende gebeurtenis was de feitelijke mis
lukking der onderhandelingen tusschen
de regeering van Rusland en Finland.
Refereerende aan het bezoek van den
Poolsche minister-president zeide Simon:
Het was ons een genoegen generaal
Sikorski hier welkom.te heeten, ons con
tact te vernieuwen met Zaleski en met
hem de maatregelen te bespreken, welke
ondernomen worden, om afdeelingen van
alle Poolsche strijdkrachten in staat te
stellen zich te scharen bij de oorlogsonder
neming van de geallieerden tegen Duitsch
land.
Het bezoek van Paul Reynaud, den Fran-
schen minister van financiën, besprekend,
zeide Simon dat men het op vele punten
volkomen eens bleek te zijn. De vertegen
woordigers van de dominions en van Indië
hebben alle aspecten van den oorlog be
sproken.
Er zullen snellere konvooien worden
gevormd, en daar er meer vaartuigen voor
escorte vrijkomen, zal het aantal konvooien
toenemen.
De Duitsche koopvaardijschepen blijven
voor het grootste deel in hun eigen of in
neutrale havens. De verrichtiijgen te land
bleven door het slechte weder beperkt.
Het Britsche expeditieleger bleef de ver
dediging in zijn sector verbeteren.
Alvorens zijn uiteenzetting in het
Lagerhuis over den internationalen toe
stand te beginnen, heeft sir John Simon
medegedeeld, dat groote verbetering is
ingetreden in de aandoening van jicht van
den heer Chamberlain.
Attlee aan het woord.
Na sir John Simon was het woord aan
den leider der oppositie, die zeide: Wij al
len betreuren het, dat de pogingen van de
twee monarchnn der lage landen, den
vrede te herstellen, zoo vierkant door de
Duitsche regeering zijn verworpen. Wij
hopen allen even zeer, dat deze vreedzame
volkeren niet bij den oorlog zullen worden
betrokken.
Attlee sloot zich aan bij het welkom, dat
bereid is aan de Poolsche ministers en
aan den heer Reynaud .alsmede aan de
verklaring over de besprekingen met de
vertegenwoordigers der dominions.
Hij vroeg of er bespreJ ingen ge
voerd worden met de dominions en
Frankrijk over de vredesdoeleinden.
Er bestaat in dit land vraag naar een
nauwKeuriger definitie der doelein
den van vrede, naar onze mcening is
dit geen vraagstuk, dat wij ter zijde
kunnen leggen tot later of tot het
einde van den oorlog. De burgers van
dit land, en eigenlijk de geheele we
reld, wenchen nauwkeurig te weten,
waar wij voor vechten, wat voor soort
wereld de regeering op het oog heeft,
als de oorlog is afgeloopen. Wij allen
denken er nu over na, wat voor soort
Groot-Britannië uit den oorlog zal te
voorschijn komen.
Tijdens de debatten aan de opening
van de nieuwe zittingsperiode van het
Lagerhuis, aldus besloot Attlee, zal
er gelegenheid zijn om deze kwestie
uitvoerig te bespreken.
ment eens duidelijk naar voren gebracht is
in Engeland behoefte aan een nauwkeu
riger definitie van het oorlogsdoel. Men kan
dat niet tot na den oorlog verschuiven.
Alle Britten en de geheele wereld willen
precies weten waarvoor zij vechten en wat
voor een soort wereld de Engelsche regee
ring op het oog heeft als de oorlog is afge-
Icopen.
Trouwens, .ook in het Hoogerhuis heeft
men blijkbaar behoefte gevoeld het Engel
sche oorlogsdoel scherper te omlijnen, zoo-
dat niet meer naar een ideaal Europa ver
wezen wordt, terwijl eigenlijk niemand weet
hoe dat zal moeten zijn en wanneer men
dien idealen toestand zal bereiken.
Engeland, zoo heeft Snell, de leider van
de Labour-oppositie hier gezegd, moet net
Duitsche volk billijke voorwaarden - in het
vooruitzicht stellen. Men moet dat volk de
verzekering geven, dat zijn land geëerbie
digd zal worden, dat de blokkade zoo spoe
dig mogelijk zal worden opgeheven en dat
het de volledige Britsche medewerking zal
krijgen zoodra het den weg naar den vrede
kiest.
Persoonlijk aldus Snell geloof ik,
dat indien' dit aan het Duitsche volk kon
worden duidelijk gemaakt, het antwoord
onmiddellijk zou volgen en verrassend zou
zijn.
Het Duitsche Nieuwsbureau laat een ge
heel ander geluid hooren en doet uitkomen,
dat het tot dusver Engeland is geweest, dat
elk vredesinitiatief opzettelijk getorpedeerd
heeft. Op hetzelfde oogenblik aldus deze
Duitsche verklaring dat men in Den Haag
het aanbod der goede diensten deed, heeft
minister Halifax de vernietiging van het
Duitsche volk als oorlogsdoel geprocla
meerd, zoodat de vredesbemiddeling dade
lijk onmogelijk werd gemaakt.
Minister Churchill hield een haatdragen
de en ophitsende rede tegen Duitschland,
waama uit de Engelsche en Fransche ant
woorden is gebleken, dat men zich als oor
logsdoel de verdeeling van Duitschland en
de vernedering van het Duitsche volk
stelt.
Thans aldus het Duitsche Nieuwsbu
reau staat er nog maar één feit op den
voorgrond en dat is, dat Duitschland den
oorlog zal voeren tot de Britsche heer
schappij is bezweken.
Uit dit alles moge blijken, dat het Neder-
landsch-Belgische aanbod van goede dien
sten geen enkel practisch resultaat heeft ge
had. En toch zal niemand kunnen ontken
nen, dat het toch zijn goede diensten heeft
bewezen.
Het heeft blijkbaar Duitschland doen af
wachten welk oorlogsdoel thans door zijn
vijanden als een conditio sine qua non naar
voren zou worden gebracht en al heeft men
in Duitschland dit doel als de verdeeling
van het Duitsche rijk en de volkomen over-
heersching van het volk gevoeld en elk ant
woord daarom overbodig geacht, toch heeft
het bemiddelingsaanbod zijn uitwerking
niet gemist.
Want het heeft eenige vooraanstaande
figuren in Engeland doen begrijpen, dat
Duitschland dit niet kon aanvaarden als het
niet volkomen zou capituleeren. En het
heeft hen daarom doen verklaren, dat er
niet alleen een voor ieder begrijpelijk oor
logsdoel moet zijn, maar dat men allereerst
het Duitsche volk moet laten begrijpen, dat
Engeland niet naar zijn vernietiging streeft.
Niet door het formuleeren van onver
vulbare voorwaarden, niet door van haat
en wraak getuigende redevoeringen zullen
de volkeren tot elkaar kunnen komen. Man
nen als Attlee en Snell hebben het begre
pen en in beide parlementen hun waar
schuwende stemmen laten hooren: er za!
een voor ieder begrijpelijk oorlogsdoel moe
ten zijn en het Duitsche volk moet de zeker
heid hebben, dat men slechts naar een
samenwerking streeft, welke geheel Europa
ten goede zal komen.
In Rusland zet men den zenuwenoorlog
tegen Finland voort. Thans wordt uit Mos
kou gemeld, dat de Finnen een blad in be
slag genomen hebben, dat toenadering tot
Rusland bepleitte. Finland zoo vertelt
men in Moskou is een anti-Sovjet-propa-
ganda begonnen en in alie kringen wordt
haat tegen Rusland gepredikt.
Russische vliegtuigen hebben verken
ningsvluchten gemaakt in het westelijk deel
van de Finsche Golf en er zijn ook een paar
vliegtuigen boven Finsch gebied gekomen,
die, naar men zegt, door den mist verdwaald
waren.
En de arme Finnen, die er hoegenaamd
geen behoefte aan hebben den gevaarlijken
beer uit zijn hok te lokken, wachten in angst
en vreeze af wat er nu nog verder zal ge
beuren en of er weldra niet alleen vliegtui
gen maar ook legercorpsen verschijnen, die
door den mist per ongeluk over de Fir-che
grens marcheer en.