DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Engeland zal beslag leggen op den export
van alle Duitsche goederen.
DE AANSLAG TE MüNCHEN.
De dader van den aanslag te
München gevonden.
Slowakije onder Duitsche bescherming.
No. 276
Dit nummer bestaat uit twee bladen. Directeur: C. KRAK. Woensdag 22 November 1939
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
141e Jaargang
De algemeene toestand.
DE ZEGEN DER
NEUTRALITEIT.
De dader gevonden.
Was de Britsche geheime dienst
er bij betrokken?
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon-
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door bet gebeele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GFWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0 25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N V. Boek- en Handelsdruk-
kerij v/h HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
1
Om Duitschland voor den ondergang van schepen aan de Britsche Oost
kust te straffen, heeft men in Engeland besloten de scheepvaart van de neu
tralen nog veel meer te bemoeilijken dan tot dusver het geval was.
In het Lagerhuis heeft Chamberlain die voor het eerst na zijn ziekte weer
aanwezig was medegedeeld, dat weldra bij koninklijk besluit maatregelen
mogelijk worden, waardoor men den export van Duitschen oorsprong of
eigendom in volle zee in beslag zal kunnen nemen.
Nederland zal hierdoor gevoelig worden getroffen. Volgens de statistie
ken werden er dit jaar tot 1 October ongeveer tien milliard K.G. goederen
uit Duitschland via Amsterdam en Rotterdam naar andere landen vervoerd
en men begrijpt wel, dat dit vervoer in de toekomst tot een minimum be
perkt zal worden, wat voor onze reederyen een ondragelijk verlies zal betec-
kenen en tot het opleggen van tal van nutteloos geworden vrachtschepen zal
leiden. N
Men hoopt nu nog slechts, dat de Engelsche regeering de te verschepen
goederen niet als van Duitsch origine zal beschouwen, wanneer ze in ons
land verwerkt zijn of wanneer de kooper ze in Nederland gekocht heeft,
zoodat ze bij verscheping als neutraal eigendom beschouwd kunnen worden.
In Duitschland is een zekere Georg Eiser uit München gearresteerd,
van wien naar de Duitsche autoriteiten inededeelcn reeds vast staat,
dat hij de dader van den aanslag op 8 November in de Bürgerbraukeller
geweest is. Volgens de Duitsche politie zou hij in betrekking hebben gestaan
tot den Britschen Geheimen Dienst, die een filiaal in Den Haag had, waar
van twee leden, die trachtten op 9 November bij Venlo de grens naar
Duitschland te overschrijden, door de Duitsche staatspolitie gearresteerd zijn.
De door Duitschland gevormde Slowaaksche republiek heeft door de
onderteekening van het met Duitschland gesloten verdrag haar gebied uit
gebreid met de landstrooken, welke de Polen in 1920 by het herstel van den
Poolschen staat en in September 1938 by de regeling van het Tsjechische
probleem bij hun gebied hadden getrokken.
HET FRANSCHE LEGERBERICHT.
Het Fransche legerbericht van gister
avond lmdt:
De dag werd heden gekenmerkt door
artillerievuur ten oor ten var. de Saar, als
ook ten oosten van de Vogezen Aan beide
zijden was de luchtmacht actief.
Een vijandelijk verkenningsvliegtuig
werd binnen de Fransche linies omlaag
gehaald, twee jachtvliegtuigen werden
boven de vijandelijke linies in brand ge
schoten.
Alle eigen vliegtuigen zijn naar hun
bases teruggekeerd.
VAN HET WESTELIJK FRONT.
De speciale correspondent van Reuter bij
de Britsche strijdkrachten in Frankrijk
meldt, dat men gelooft, dat een Britsche
piloot een van de twee Heinkel-bombarde-
mentsvliegtuigen die gistermorgen boven de
geallieerde linies vlogen, heeft neergescho
ten. Onmiddellijk toen de Duitsche vliegtui
gen verschenen stegen gevechtstoestellen
van de Royal Air Force op en gingen over
tot den aanval terwijl luchtafweergeschut
het vuur opende.
DE DUITSCHE CONTROLE TER ZEE.
Uit Berlyn wordt gemeld: In de maanden
September en October hebben Duitsche wa
terstrijdkrachten tezamen met luchtstrijd
krachten in de oost- en noordzee verschei
dene honderden koopvaardijschepen op con
trabande doorzocht.
Terwijl zeer vele schepen direct na het
onderzoek op zee konden worden vrijgela
ten, daar zij geen contrabande aan boord
hadden, zyn in het geheel 127 schepen met
245.455 bruto registerton in Duitsche havens
binnengebracht voor een nader onderzoek.
Voor zoover schepen en lading niet in
beslag worden genoi»en, werden zij weer
vrijgelaten.
Neutraal zijn beteekent, dat men niet
meedoet aan den grooten, afmat tenden
strijd, die schatten geld kost en zoowel den
overwonnene als den overwinnaar op den
rand van den financieelen afgrond brengt.
En het heeft dan vaak den schijn alsof de
neutralen een bijzonder gunstige positie in
nemen. Zij blijven buiten den oorlog, hun
gebeurt dus eigenlijk niets en misschien zijn
er in de oorlogvoerende staten nog wel van
die naïeve menschen, die van meening zijn,
dat een neutrale staat, die alles heeft wat
anderen ontberen, buiten zijn grenzen een
ruim afzetgebied voor zijn met goud betaal
de producten zal kunnen vinden.
Nederland is zoo'n neutrale staat en ver
keert dus zoogenaamd in een benijdens
waardige positie.
Maar men vergeet daarbij, dat wij a)
vechten wij niet toch een legermacht op
oorlogssterkte in het veld hebben en wat
dat sedert het uitbreken van den strijd aan
onze schatkist gekost heeft, zullen wij mis
schien beter begrijpen als de staat maatre
sten neemt om met en door ons aller, die
schatkist weer te vullen.
Nederland zoo wordt betoogd ia een
vredelievende staat wiens neutraliteit door
Mie oorlogvoerenden ten zeerste geèerbie-
tilgd wordt.
Dat is de theorie, maar de werkelijkheid
js, dat wij van dag tot dag in onrust leven,
at er allerlei voorbereidingen voor eva
cuatie van een groot deel van ons land
Worden getroffen en dat er zoo nu en dan
et sP°ed allerlei militaire maatregelen
dTj ®enornen omdat men bevreesd is,
Plaat6 z'c'1 °P ons gebied zal ver-
Nederland is neutraal en onze schepen
var C'US en onbezorgd de zeeën be-
en eirdat geen enkele mogendheid ze
•zmken zal brengen.
kan6 ^rac'Ük is het ergste wat men zich
p v°°rstellen. Geen HoUandsch schip
aa eert de Engelsche wateren of het wordt
Van den. Wanneer meer dan de helft
men 6 'ac^ng uit goederen bestaat welke
band 'n Engeland onder het begrip contra-
la dj,.6 8ebeft te rekenen, wordt de geheele
Val dê mu besla8 genomen. Is dit niet het ge-
Zelf T men er t-ch alles uit wat men
door r,an 8ebruiken omdat men daar-
oiet 6 ^rootste zekerheid heeft, dat het
kóltttVla ^ec*erland ln Duitschland terecht
En verder mogen onze passagiers- en
vrachtschepen in de Downs rustig blijven
afwachten wanneer zij verlof krijgen om
verder te varen en al dat tijdverlies, dat
schatten geld kost en de vaarplannen in de
war stuurt, is voor rekening van de Hollan
ders, die de vrijheid hebben genomen die
schepen te laten varen.
Tot nu toe zijn onze schepen nog niet ge
torpedeerd, zelfs niet bij vergissing, en dat is
ook al weer iets waarvoor we dankbaar
mogen wezen.
Maar overal liggen langs de vaarwegen
verankerde en niet verankerde mijnen, de
grootste en gevaarlijkste moordtuigen, die
het menschelijk vernuft heeft uitgevonden
en zonder eenig toezicht, dat een veilige
vaar kan waarborgen, moeten de Holland-
sche schepen door het mijngebied varen.
Het resultaat is maar al te duidelijk en
maar al te droevig.
In de laatste drie dagen zijn volgens
de officieele verklaring van Chamberlain
zes neutrale schepen aan Engelands oost
kust op mijnen geloopen en gezonken en het
voornaamste daarvan was de Simon Boli-
var, een Hollandsch passagiersschip, dat in
de golven is verdwenen en waarbij bijna
honderd opvarenden den dood vonden.
In Engeland is men daarover ten zeerste
verontwaardigd en men betoogt, dat het
natuurlijk Duitsche mijnen geweest zijn.
Dat is mogelijk, maar aangezien de mijnen
na de ontploffing gewoonlijk tegelijk met
het schip verdwijnen, zal het wel moeilijk
uit te maken zijn bf het Britsch of Duitsch
fabrikaat was.
Bovendien, een Hollandsch spreekwoord
zegt, dat het er niet veel toe doet of men
door de kat of door den kater wordt gebe
ten en of het nu Engelsche of Duitsche mij
nen geweest zijn heeft voor ons als neutrale
mogendheid precies hetzelfde resultaat.
Vast staat, dat onze schepen een bepaalde
route moeten volgen om zich elders
aan een controle te onderwerpen en dat die
door de neutrale scheepvaart gevolgde route
onveilig gemaakt is door mijnen.
Wanneer het Duitsche mijnen zijn ge
weest had de Britsche marine er het vaarge
bied van moeten zuiveren of dadelijk maat
regelen moeten nemen, dat de schepen ver
hinderd werden dat vaarwater te gebrui
ken.
Alle staten leggen mijnen, zelfs de neu
trale staten, maar men stelt er dan altijd
nog een zekere eer in het zoo „menschelijk"
mogelijk te doen.
Er zijn allerlei soorten van mijnen en
wanneer een mijn is losgeslagen behoort die
onschadelyk te zyn. Dat zijn althans vol
gens de Engelsche bewering de Duitsche
mijnen niet en vandaar de heftige veront
waardiging in Engeland, welke gister ii. de
rede van Chamberlain weer tot uiting is ge
komen.
Aan Duitschland wordt verweten, dat het
Britsche, geallieerde of neutrale schepen
door middel van mijnen, torpedo's of
kanonvuur vaak zonder waarschuwing eeft
aangevallen en er is natuurlijk niemand in
de neutrale staten, die dat zal goedkeuren,
maar men moet daarbij in het oog houden,
dat Duitschland door de Britsche hegemonie
ter zee een andere taktiek moet toepassen
dan Engeland zich met zijn kruisers kan
veroorloven.
Intusschen zal Duitschland voor zijn laat
ste euveldaden ter zee waaronder dan
ook het laten zinken van de Simon Bolivar
behoort moeten boeten en onder alge
meene toejuichingen heeft de heer Cham
berlain in het Lagerhuis medegedeeld, dat
men voor straf binnenkort alle exporten
van Duitschen oorsprong of van Duitsche
eigenaars op zee in beslag zal nemen.
Tot dusverre maakte men alle Duitsche
schepen met hun ladingen buit, die men
maar te pakken kon krijgen.
Thans komen daarbij de exporten van
Duitschen oorsprong, waarmede men niet
anders kan bedoelen dan dat deze vrachten
cok in beslag worden genomen wanneer ze
door neutrale schepen vervoerd worden.
Zoodat het tenslotte hier op neerkomt, dat
de Simon Bolivar aan de Engelsche kust is
gezonken, dat het de schuld van Duitsch
land is en dat er voor straf nog veel meer
vrachten van onze schepen in beslag wor
den genomen dan tot dusver reeds ge
schied is.
Het is te verwachten, dat de neutralen
daartegen krachtig zullen protesteeren en
eveneens, dat zij er niet veel mee zullen be
reiken, of het zou Amerika moeten zijn,
waarvoor men dan wellicht een uitzonde
ring zou maken.
In gezaghebbende scheepvaartkringen
hier te lande wordt verwacht, dat deze
nieuwe Britsche maatregelen aan onze
scheepvaart, die noodgedwongen reeds be
perkt is, nog grooter moeilijkheden zal ver
oorzaken, en dat men daarvan hier te lande
de zeer schadelijke gevolgen zal ondervin
den.
De dader van den aanslag in München is
gepakt. Hij bleek trouwens reeds op 14
November gearresteerd te zijn, maar men
heeft eenigen tijd noodig gehad om de mis
daad nauwkeurig te reconstrueeren.
Het is gelukkig geen Hollander maar een
Duitscher, maar ons land zou er toch niet
heelemaal buiten staan omdat de dader be
trekkingen onderhield met een filiaal van
den Britschen Secret Service uit 's-Graven-
hage.
In Engeland wordt dit contact nadrukke
lijk ontkend en misschien zal ook onze re
geering over dat Haagsche filiaal nog wel
iets op te merken hebben.
De ryksleider der S.S. en chef der Duit
sche politie maakt bekend:
„Onmiddellijk na den snooden aanslag
in den „Bürgerbraukeller" op 8 November
zijn maatregelen getroffen, welke voor de
opheldering van 't misdrijf noodig leken. Bij
deze opsporingsmaatregelen ging men on
verwijld over tot-sluiting van de geheele
Duitsche grens en een verscherpte grens
controle.
Onder de nog in dienzelfden nacht ge
arresteerden bevond zich een man. die
trachtte langs illegalen weg naar Zwitser
land te vluchten. Het was de 36-jarige
Georg Eiser, laatstelijk wonende te Mün
chen. De inmiddels bere'kte resultaten
van de speciale commissie, die door de
veiligheidspolitie naar München was ge
zonden, verschaften talrijke aanwijzingen
betreffende voorbereiding en ten uitvoer
legging van de daad. Als dader scheen
iemand in aanmerking te tornen, van wien
reeds op 12 November een nauwkeurig
signalement gepubliceerd koi worden.
Nieuwe Ontdekkingen versterkten de ver
denking, dat Georg Eiser ten minste in
eenig verband met den aanslag moest
staan. Onder der last van het bewijsma
teriaal, dat de speciale commissie op de
plaats van de misdaad en in de in tusschen
bekend geworden schuilplaatsen van Eiser
verzameld had, alsmede na verscheidene
confrontaties legde Eiser, die eerst hard
nekkig ontkende, op 14 November een vol
ledige bekentenis af.
Op een wijze, die in de geschiedenis der
criminologie eenig is, had hij in een ar
beid, die wekenlang duurde, in een der
pilaren van den Bürgerbraukeller een tijd
bom aangebracht, waarvan het uurwerk
op zes dagen of 144 uur was gesteld. Het
ontwerpen van de misdaad gaat terug tot
September resp'. October 1938. In Augus
tus 1939 werd de ruimte voor de helsche
machine gereed gemaakt. De lading bracht
Eiser op den zevenden dag voor de bij
eenkomst in den Bürgerbraukeller aan.
Zes dagen tevoren beproefde hij voor het
eerst, de op tijd gestelde bom in de aan
gebracht holte te plaatsen, dit mislukte.
Ook de vijfde nacht voor den aanslag was
hem ongunstig gezind. In den daarop vol
genden nacht echter kreeg Eiser gelegen
heid zijn helsche machine te plaatsen. Hij
vertrok daarna onmiddellijk om zich over
Stuttgart naar Zwitserland te begeven,
waar zijn opdrachtgevers reeds op hem
wachtten. Om zekere redenen keerde hij in
den middag van den zevenden nog eens
naar München terug. Hij slaagde erin in
den nacht van 7 op 8 November opnieuw
in den Bürgerbraukeller binnen te dringen
om zich nogmaals van het tikken van het
uurwerk te overtuigen. De misdadiger had
niet verzuimd er voor te zorgen, dat 't ge
luid van 't uurwerk gedempt werd. Hij her
haalde zijn controle eenige malen in dien
zelfden nacht. Des morgens ontbeet hij in
een koffiehuis te München om vervolgens
per spoor over Uim naar de grens te rei
zen. In den nacht van 8 op 9 November
trachtte hij in de nabijheid van Constanz
over de Zwitsersche grens te komen. Het
algemeene alarm, dat intusschen gemaakt
was, verijdelde deze poging echter en
leidde tot de arrestatie van Eiser.
Opdrachtgever, respectievelijk financier
voor de daad, was de Britsche Intelligence'
Service, organisator van het misdrijf Otto
Strasser. Het onderzoek naar opdracht
gevers en medeplichtigen heeft mededee-
lingen daarover nog niet gewenscht doen
voorkomen. Een deel van de individuën.
die met de misdaad in verband staan, is
echter reeds gearresteerd."
De chef der Duitsche politie roept de
bevolking daarna op. alles mede te deelen,
wat men van Eiser weet.
Het onderzoek.
Onmiddellijk na den aanslag zoo zegt
de Deutscher Dienst kwamen alle dee
len der Duitsche politie in hoogsten alarm-
toestand in actie. Er begon eeds in het
uur van den misda: van buiten naai bin
nen als het ware een omsingeling van den
dader. In uiterst korten tijd waren de deu
ren die den toegang r.aar het buitenland
konden geven, hermetisch gesloten. Tege
lijkertijd begaf zich een speciale commis
sie der crimineele politie naai München
waar eveneens onmiddellijk na het vervoer
van de dooden en gewonden d- plaats van
het misdrijf volledig werd afgezet.
Er begon toen hier nog in de nachtelijke
uren een bijzonder moeilijk werk Alle
puin werd zorgvuldig gezift en systema
tisch uoorzocht en geordend. Na metho
disch zoeken gedurende dagen en nachten
kwam de politie in. liet bezit van enkele,
deels onbelangrijk schijnende splinters,
schroefjes en deelen van een veer, die de
voorwaarde vormden voor de eerste recon
structie van het objectieve feitenmateriaal.
Er kon thans een eerste duidelijk beeld
verkregen worden omtrent het uurwerk,
dat de ontploffing tot stand bracht en den
aard van het springstofmateriaal, evenals
van de vermoedelijke plaats waar de hel
sche machine was aangebracht en de con
structie van den bom. Het was mogelijk
belangrijke conclusies te trekken ten op
zichte van de firma's die het vervaardigd
hadden en gaven daarmede zeer bijzonder
waa devolle vingerwijzingen voor de op
sporing van den dader. Nu konden de
duizenden mededeelingen uit het geheele
Duitsche volk nagegaan worden. De om
singeling van den misdadiger werd steeds
nauwer. In nieuwe herhaalde verhooren
en confrontaties kon de overtuiging ver
kregen worden, dat men den werkelijken
dader in handen had. Nu kon de bekente
nis van den misdadiger nog slechts een
bevestiging geven van het resultaat van
het onderzoek.
Hoe nauwkeurig en systematisch Eiser
gewerkt neeft blijkt uit de volgende bij
zonderheid die in den loop van het ver
hoor aan het licht is gekomen. Na zijn
eigenlijke bekentenis zou Eiser ter ophel
dering van eenige kwesties naar den Bür
gerbraukeller in München gebracht wor-»
den. Eiser verklaarde, dat dit overbodig
was, en vervaardigde ten bewijze daarvan
in het lokaal waar hij verhoord werd uit
de vrije hand en uit het hoofd een tot in
de kleinste bijzonderheden nauwkeurige
schets van de plaats waar de daad ge
pleegd is, en die het geheele technisch ge
compliceerde moordplan nanwkeurig en
waarheidsgetrouw inhield.
Het was de politie in den loop van de
opsporing een raadsel gebleven waarom
de dader met het oog op den langen loop
tijd van het uurwerk in zijn helsche ma
chine onderweg naar het buitenland nog
eens terugkeerde. De dader heeft dit punt
opgehelderd. De eerste openbare bekend
making van het afzeggen van de plechtig
heid in de Bürgerbraukeller en de latere
verandering van den termijn voor de
redevoering van Hitier op den avond van
8 November had hem ertoe gebracht zich
nogmaals naar de plaats van den misdaad
te begeven. De gelukkige omstandigheid,
zoo besluit de Deutscher dienst, die den
Führer en daarmede ons allen behoed
heeft voor een ontzettenden rampspoed
werd den misdadiger noodlottig. Hij kon
gegrepen worden voor hij zich in het bui
tenland aan een arrestatie kon onttrek
ken.
De Britsche geheime dienst.
Van Duitsche zijde wordt nog gemeld,
dat de misdadige aanslag werd voorbereid
door de zich in 's-Gravenhage bevindende
centrale van de Britsche Intelligence Ser
vice voor West-P.uropa. Deze zou in con
tact gekomen zijn met zoogenaamde Duit
sche revolutionnairen, die in werkelijk
heid beambten van den veiligheidsdienst
der S.S .waren. Zij zouden dezen zelfs een
Engelsch zend- en ontvangtoestel ver
schaft hebben, waarmede de Duitsche ge
heime staatspolitie tot op heden contact
met de Britsche regeering heeft gehouden.
Twee leider van den Britschen geheimen
dienst poogden aldus de mededelingen
van Duitsche zijde op 9 November bij
Venlo over de Nederlandsche grens naar
Duitschland te komen, waar zij gearres
teerd werden. Onderzocht wordt nog of
de arrestatie op Nederlandsch dan wel
op Duitsch grondgebied plaats vond.
Van Duitsche zijde wordt nog gemeld,
dat opdrachtgever en geldschieter voor
den aanslag Otto Strasser, gewezen na
tionalist en leider van het zoogenaamde
Zwarte Front is geweest.
Eei. Britsche ontkenning.
Het Britsche departement van buiten-
landsche zaken publiceert een mededee-
ling betreffende het bericht over de ar
restatie van een Duitscher in verband met
de bomontploffing in München. Gezegd
wordt: Officieele kringen beschouwen de
verklaring van de Duitsche regeering als
volkomen onbegrijpelijk.
Noch de Britsche regeering noch
eenig agent van de Britsche regeering
wist iets van den gearresteerden Duit
schen onderdaan. Het publiek zal in staat
zijn zijn eigen conclusies te trekken uit
zijn langdurig verhoor door de Duitsche
politie".
DUITSCH—LUXEMBURGSCHE
BESPREKINGEN.
De Duitsehe autoriteiten hebben de Lu-
xemburgsche eigenaars van terreinen aan
de overzijde van de Sauer op Duitsch gebied
uitgenoodigd tot een bespreking over de
schadeloosstelling, aangezien deze terreinen
door de Duitsche militaire autoriteiten in
gebruik zijn genomen.
Zie verder Buitenland pag. 3, 3e blad.
