DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
een finsch-russisch grensincident.
Engelands oorlogs- en vredesdoel.
Protesten tegen de belemmering
der neutrale scheepvaart.
Incidenten aan de Russisch-Finsche grens?
141e Jaargang
De Finnen worden gesommeerd hun troepen
25 K.M. van de grens terug te trekken.
S.s. „Spaarndam" op mijn
geloopen.
Bemanning in de reddingbooten.
Fransche legerberichten.
Het Duitsche legerbericht.
De algemeerie toestand.
Finland opnieuw
bedreigd.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door bet geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DLR GFWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0 25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
flo. 280 Dit nummer bestaat uit drie bladen.
Directeur: C. KRAK. Maandag 27 November 1939
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Wanneer men in Finland mocht verwacht hebben, dat men daar, na den
terugkeer van de Finsche delegatie, van de Russische bedreiging bevrijd
zou zijn, heeft men gister kunnen constateeren, dat de Sovjet-Unie niet
van plan is zich zoo gemakkelijk gewonnen te geven.
Er was reeds eenige verslapping in den Russischen zenuwen-oorlog te
constateeren, de bladen der Sovjet-Unie hebben de laatste weken Finland
en zijn bestuurders met rust gelaten, maar men heeft in Rusland blijkbaar
begrepen, dat het vestigen van een Russische vloot- en vliegtuigbasis aan
het begin van de Finsche golf in het plan der grensversterking aan de
Oostzee niet gemist kan worden.
Vandaar, dat er plotseling een grensincident is voorgekomen, waarbij be
weerd wordt, dat Finsche troepen gisteren artillerievuur op Russische
grenstroepen hebben geopend waarbij verscheidene Russische militairen
gedood of gewond zijn.
Molotof heeft geëischt, dat ter vergemakkelijking van het onderzoek
de Finsche troepen 25 k.m. van de grens in Karelië teruggetrokken zullen
worden en de Russische pers is intusschen een nieuwe haatcampagne tegen
Finland begonnen waarin het land van Britsche imperialistische invloeden
wordt beschuldigd.
Van Finsche zijde wordt medegedeeld, dat de Finsche legerleiding niets
van een grensincident bekend is en dat dit dan ook zeer ongeloofwaardig is
te achten.
Chamberlain heeft in een radio-rede weer eens het Britsche oorlogsdoel
en eveneens het vredesdoel verkondigd. Er zal een ideaal Europa moeten
kómen en het is alleen maar te betreuren, dat dit nog wel eenigen tijd kan
duren, daar als voorwaarde gesteld is, dat Engeland eerst den oorlog ge
wonnen moet hebben.
Verscheidene staten hebben tegen de voorgenomen Britsche en Fran-
sche belemmeringen van de scheepvaart der neutrale staten geprotesteerd.
Zoow Japan als Italië hebben daarover hun afkeuring uitgesproken en
vooral in de Italiaasche pers wordt een zeer heftige toon geconstateerd.
*-•
m
Er zouden zich ernstige incidenten in den
loop van gister aan de Russisch-Finsche
grens hebben voorgedaan. Er zouden -ge
wonden zijn gevallen op Sovjet-Russisch
gebied.
Een nota van Molotof.
Molotof heeft den Finschen gezant in
Moskou een nota overhandigd, waarin
de Finsche regeering gesommeerd wordt
onmiddellijk haar troepen 25 kilometer
van de grens terug te trekken.
In deze nota wordt verklaard, dat de Sov
jet-regeering niet het voornemen heeft
dezen stuitenden aanval van de zijde der
Finsche troepen, welke door het Finsche op
perbevel misschien slecht werden geleid, een
overdreven beteekenis toe te kennen. Zij
wenscht evenwel niet, dat dergelijke gebeur
tenissen zich in de toekomst zouden her
halen.
In zijn uitzending in de Engelsche taal
heeft de zender van Moskou den tekst mede
gedeeld van de nota, die door Molotof aan
den Finschen gezant werd overhandigd.
Een officieel communiqué.
Een officieel Sovjet-Russisch, van militaire
Zijde uitgegeven communiqué beschuldigt
de Finnen ervan gevuurd te hebben op Sov-
jet-Russiche troepen, die nabij de grens ten
N.W. van Mainil gestationneerd waren. Vier
Sovjet-Russische soldaten, zoo wordt gemeld,
gedood, negen gewond.
In een radiobericht uit Moskou is bekend
Sönaakt, dat de Finsche gezant, toen hij
Molotofs protest in ontvangst nam, verklaard
neeft, dat hij zich zonder verwijl in verbin
ding zou stellen met zijn regeering en daarna
°P?e n<>ta zou antwoorden.
De Sovjet-regeering wenscht de zekerheid
dat een dergelijke aanslag niet zou worden
nerhaald".
Het Russische communiqué luidt als volgt:
..Zondag om 15,45 uur werd plotseling
artillerievuur geopend van Finsch gebied
8® de Sovjet-troepen, die gestationneerd
tvaren op een kilometer ten N.W. van
nntil. In het geheel werden zeven granaten
°or de Finnen afgevuurd. Drie manschap-
Peh van het roode leger en een jonge bevel-
°erder werden gedood, en zeven manschap-
vo* h an roode le§er> een jonge bevel-
Wond"1" 6n 6en i°nge luitenant werden ge-
volgens een gisteravond uitgegeven radio-
jpri-S.dt heeft de eisch tot terugtrekking van
Ulsche troepen van de Finsch-Russische
Sgte b6trekking °P de Karelische land-
2^+et Russische Telegraafagentschap Tass
eer k°I°nel Tichomirof, chef van het
va u dePartement van het hoofdkwartier
"et district Leningrad, opdracht heeft
j. egen de aangelegenheid te onderzoeken.
Provocatie, aldus Tass, heeft ontzaglijke
in gewekt onder de troepen
j^jj^Sebied van den Finschen artillerie-
Finsche militaire autoriteiten weten
van niets.
De Finsche militaire autoriteiten hebben
gisteravond Verklaard, dat zij geen kennis
dragen van het gemelde incident.
Havas seint uit Helsinki, dat Finsche krin
gen geen enkele ongerustheid betoonen naar
aanleiding van het uit Russische bron ge
melde grensincident, dat door de Finsche
regeering is tegengesproken.
Finland, aldus zegt men, heeft geen troe
penconcentraties bij de Russische grens. Bo
vendien hebben de Finsche troepen Zondag
rust gehad.
Het lijkt waarschijnlijk, dat de Finsche
regeering haar bereidheid zal toonen ieder
ntodig geacht onderzoek toe te staan, ten
einde de waarheid vast te stellen.
Het Finsche standpunt.
Het Finsche nieuwsagentschap publiceert
het volgende omtrent het standpunt van bet
ministerie van buitenlandsche zaken:
De Finsche overheid heeft na een onder
zoek van het door Sovjet-Rusland gemelde
voorval vastgesteld, «dat van Finschen kant
geen schot gelost is aan de grens.
Het communiqué verklaart verder, dat
„daarentegen van Sovjet-Russische zijde aan
gene zijde der Finsche grens naar het schijnt
schietoefeningen zijn gehouden met mor
tieren".
Tenslotte deelt het communiqué mede, dat
den Finschen gezant een nota overhandigd
is, waarin wordt voorgesteld de Finsche
troepen 25 k.m. achter de grens terug te
trekken, teneinde een onderzoek van de ge
beurtenissen te vergemakkelijken.
Een artikel van de Pravda.
Het officieel Russische blad Pravda
bevat een artikel over de betrekkingen tus-
schen de Sovjet-Unie en Finland, getiteld:
„Een hansworst als minister-president" en
behandelt de jongste rede van minister-pre
sident Kajander. Hij wordt beschuldigd
geen moed te hebben voor het Finsche par
lement te verschijnen, doch wel op 23 No
vember een rede te hebben gehouden, waar
in hij buitengewone gaven als clown ten
beste gaf om de Finsche bourgeoisie aflei
ding te bezorgen. „Hij maakte salto s, stond
op zijn hoofd en liep op zijn handen en zei-
de ales ondersteboven en achterstevoren",
aldus het blad.
Vervolgens brengt de Pravda hulde aan
de Oostzeestaten, die met de Sovjet-Unie een
verdrag hebben gesloten, waarbij hun onaf
hankelijkheid wordt gegarandeerd en vrede
en arbeid worden verzekerd, terwijl Finland
de onderhandelingen heeft afgebroken en
het volk in staat van alarm houdt.
Het blad verwijt hierna Kajander kroko
dillentranen te schreien over de Oostzee
staten, die van vrije staten thans min of
meer afhankelijk zijn geworden van de
Sovjet-Unie en te hebben verklaard, dat ae
ministers van deze landen te kortzichtig zijn
geweest.
Bij de directie van de Holland-
Amerika Lijn is hedenmorgen be
nei t ontvangen dat het stoom
schip „Spaarndam" van deze
maatschappij vanmorgen voor den
Theemsmond, ongeveer twee mijl
ten noordoosten van het Tongue
lichtschip, op een mijn is geloopen.
Hét schip is nog drijvende.
Verschillende schepen' in de
nabijheid vingen de S.O.S. sig
nalen van 't schip op. De beman
ning is in de reddingbooten ge
gaan. Nadere bijzonderheden ont
breken nog.
De „Spaarndam" is op 22 September
met een lading stukgoed aan boord uit
New Orleans vertrókken en arriveerde op
10 October in de Downs. Nadat het schip
door de Britsche contrabande-controle
was vrijgegeven. stoomde het op naar
Gravesend, vanwaar het heden in den
vroegen ochtend is vertrokken.
De „Spaarndam" is in 1922 gebouwd
en meet 8857 ton.
Het Zondagavond uitgegeven communiqué
luidt als volgt:
Beperkte bedrijvigheid dê?~Tnet elkander
in contact zijnde elementen en der artil
lerie.
Het Fransche legerbericht van heden
ochtend luidt: In den loop van den nacht
viel niets belangrijks te melden.
Het Duitsche opperbevel van de weer
macht maakt bekend: In het Westen be
halve zwak vuur der artillerie geen noe
menswaardige gevechtshandelingen.
Kajander wordt vervolgens verweten, dat
hij de onderhandelingen met de Sovjet-Unie
heeft afgebroken. Het Finsche volk zoekt
werkelijk vriendschap met de Sovjet-Unie.
De Pravda vraagt op wiens bevel Kajander
handelt en uit de commentaren op de rede
van Kajander in de Britsche pers maakt het
Sovjet-Russische blad op, dat hij zijn instruc
ties heeft gekregen van de Britsche imperia
listen.
Anti-Finsche campagne.
De anti-Finsche campagne in de Sovjet-
Unie wordt voorgezet. Ook het blad van de
Sovjet-Russische jeugd, de „K o m-
somolskaiaPravd a", zet de meening
van de regeering uiteen. Het blad geeft de
hoop te kennen, dat de Finsche jeugd zich
nooit zal laten meeslepen in een oorlog
tegen de Sovjet-Unie en niet zijn bloed zal
geven op bevel van het Fransche en Brit
sche imperialisme.
Een conferentie in Tallinn.
Volgens een telegram uit Riga zullen de
ministers van buitenlandsche zaken van
Letland, Litauen en Estland op hun confe
rentie welke aan het begin van de volgende
maand in Tallinn gehouden wordt, waar
schijnlijk de mogelijkheid onder het oog zien
van een bemiddeling in het Russisch-Finsche
geschil. De drie Baltische landen hebben
groot belang bij de handhaving van vrede en
orde aan de Oostzee en staan op den besten
voet van vriendschap met beide partijen.
De indruk in Rusland.
Het incident aan de Finsch-Russische
grens bij Leningrad is door alle Sovjet-Rus
sische zenders bekend gemaakt. Veel com
mentaar werd er niet op geleverd, maar wel
werd het een daad van provocatie genoemd.
De Russische troepen, die gelegerd zijn aan
de grens, waar het incident zich heeft voor
gedaan, aldus het radiobericht, hebben het
van Finsche zijde geopende artillerievuur
niet beantwoord, omdat zij bevel hadden
ontvangen op provocaties van dien aard niet
te antwoorden.
In de nota, die gisteravond door Molotof
is overhandigd, wordt nog verklaard, dat
tijdens de onderhandelingen, die kortge
leden zijn gevoerd tusschen de Finsche en
Russische regeeringen, de laatste de aandacht
der Finsche regeering heeft gevestigd op het
gevaar, dat gevormd werd door de aan
wezigheid van Finsche troepen aan de Rus
sische grens, niet ver van Leningrad. In ver
band met de inicdenten, die zich zoo juist
hebben voorgedaan, protesteert de Russi
sche regeering energiek en sommeert de Fin
sche regeering onmiddellijk haar aan de grens
verzamelde troepen terug te roepen en ze 25
kilometer van de grens te doen.
Zie verder Buitenland pag. 4, 2e blad.
Men weet, dat de Finsche delegatie weer
naar Helsinki teruggekeerd is zonder dat
men met Rusland tot eenige overeenkomst
omtrent de grenswijziging en de vestiging
van Russische vloot- en vliegtuigbases aan
het begin van de Finsche golf was gekomen.
Het had den schijn of hiermede aan de
FinschRussische onderhandelingen een
eind was gekomen, maar ieder begreep wel,
dat de heeren Paasikivi en Tanner niet voor
niets wekenlang heen en weer gereisd zijn
en dat de Sovjet-Unie zeker niet bereid was
Finland verder met rust te laten.
Na de overeenkomsten met Letland, Est
land en Litauen was Finland aan de beurt
om de verdedigingslinie aan de Oostzee zoo
sterk mogelijk te maken. De vestiging van
Russische militaire bases in Finland was de
sluitsteen van déze grensversterking en het
was te voorspellen, dat Rusland niet zonder
meer in de Finsche weigering zou berusten,
al werd dan ook verondersteld, dat men het
delf Russische gewoonte getrouw niet
tot een militair optreden zou laten komen.
Men is van Russische zijde daarna een
zoogenaamden zenuwenoorlogbegonnen.Men
leeft telkens redevoeringen gehouden waar
in Finland de noodige hatelijkheden kreeg
te slikken. Finland voelde zich voortdurend
bedreigd en al kwamen de Finsche burgers
dan ook langzamerhand in de ontruimde
steden terug, toch bleef de bedreiging van
dien aard, dat men de Finsche regeering
noodzaakte een groote en kostbare troe
penmacht op de been te houden om voort
durend op haar qui vive te kunnen blijven.
De laatste dagen was het erg rustig. Het
normale leven in Finland herstelde zich
meer en meer en de belangstelling van hen,
die zich voor den oorlog en alles wat daar
mede verband houdt, interesseeren, ging
meer uit naar den strijd ter zee, naar de tal-
iooze schepen, welke in Engelsch vaarwater
zijn gezonken en naar de wijze waarop de
geallieerde staten van plan zijn de neutrale
scheepvaart te belemmeren.
Thans komt plotseling Finland weer op
den voorgrond.
Rusland heeft zijn militaire voornemens
natuurlijk nog niet opgegeven en schijnt het
tijd te vinden den armen Finnen weer eens
opnieuw aan het verstand te brengen hoe
onverantwoordelijk zij gehandeld hebben
door de Russische eischen af te wijzen.
Er heeft aan de Karelische grens gister
een incident plaats gevonden, waarbij
althans volgens de Russische lezing van het
geval de Finnen plotseling artillerievuur
openden op Sovjet-Russische troepen, welke
zich aan de andere zijde van de grens be
vonden. Zij zouden diverse granaten hebben
afgevuurd waardoor vier Russische militai
ren gedood en zeven gewond werden.
Het is natuurlijk te dwaas om er over te
redeneeren, dat Finland, dat vol vrees naar
den grooten Russischen buurman kijkt en
niets liever wenscht dan met rust gelaten te
worden, plotseling een moorddadig vuur op
Russische grenstroepen zou openen, en de
Finsche autoriteiten hebben dan ook dade
lijk betoogd, dat hun van de geheele ge
schiedenis niets bekend is, maar dat zij
dadelijk maatregelen zullen nemen om de
kwestie te onderzoeken.
Molotof heeft den Finschen gezant in
Moskou intusschen al een nota overhandigd
waarin de Finsche regeering gesommeerd
wordt om haar troepen op 25 K.M. van de
grens terug te trekken. Men heeft in Rus
land een reden te meer om te betoogen, dat
de Finsche grens in Karelië zoo dicht bij
Leningrad is gelegen, dat men zich daar
voortdurend door de Finnen bedreigd kan
gevoelen.
Intusschen wordt van Finsche zijde ver
klaard, dat de Finsche troepen aan de Ka
relische grens Zondag rust gehad hebben, er
is van Finschen kant geen schot gelost, maar
de Russen schijnen zelf schietoefeningen te
hebben gehouden met mortieren.
Het is natuurlijk niet vast te stellen of
de gesneuvelde Russen daarbij een ongeluk
hebben gekregen en of de Russische beer
daarin niet een welkome aanleiding ziet
zich weer eens grommend en dreigend naar
Finland te keeren, maar intusschen heeft
men daar den schrik weer te pakken en met
belangstelling mag afgewacht worden wel
ke houding de Finsche regeering daartegen
zal aannemen.
Da{ het hier de een of andere Russische
provocatie zou betreffen, wordt waarschijn
lijk omdat tegelijkertijd in de Russische
pers weer een heftige haatcampagne tegen
Finland is begonnen.
Het officieele Russische blad de Prawda
vergelijkt den Finschen minister-president
Kajandar met een hansworst, die salto's
maakt, op zijn hoofd staat en op zijn han
den loopt, wat nu juist niet van vriende
lijkheid getuigt tegenover den eersten mi
nister van een bevrienden staat, wiens de
legatie nog zoo kort geleden feestelijk bij
diverse Russische maaltijden werd ont
vangen.
De Russische pers wijst er op hoe veel
verstandiger dan Finland de andere Balti
sche staten zijn geweest wier onafhankelijk
heid thans is gegarandeerd en waar vrede
en arbeid zijn verzekerd. Men geeft onom
wonden te kennen, dat Finlands halsstar
righeid wel aan den invloed der geallieer
den zal te danken zijn en spreekt de hoop
uit, dat de Finsche jeugd zich nooit zal
laten meeslepen in een oorlog tegen de Sov
jet-Unie en niet zijn bloed zal geven op
bevel van het Fransche en Britsche impe
rialisme.
Sovjet-Rusland zelf wordt als de meest
vredelievende staat voorgesteld. De Russen
zouden het op hen geopende artillerievuur
niet eens beantwoord hebben omdat zij be
vel hadden ontvangen niet op provocaties
te antwoorden.
Intusschen wordt bericht, dat de ministers
van Buitenlandsche Zaken der andere Bal
tische staten binnenkort in Tallinn bijeen
zullen komen om te trachten bemiddelend
in het Finsch-Russische geschil op te tre
den. Zij hebben groot belang bij de handha
ving van vrede en orde aan de Oostzee en
staan zoo wordt gemeld op den besten
voet van vriendschap met beide partijen.
Het is niet duidelijk of zij voor deze be
middelingspoging een wenk van Russische
zijde hebben gekregen, maar waar zoowel
Estland als Letland en Litauen na hun
overeenkomsten met de Sovjet-Unie min of
meer Russische vazalstaten zijn geworden, ie
wel te voorspellen, dat de raad van die zijde
aan Finland te geven ongetwijfeld in het
belang van den door allen gevreesden, ge
vaarlijken en onberekenbaren buurman zal
zijn.
De heer Chamberlain heeft een radiorede
gehouden waarin hij nog eens uitvoerig uit
eengezet heeft hoe groote de Duitsche kan
sen zijn om binnen afzienbaren tijd nood
gedwongen te moeten capituleeren,
Hij gelooft niet, dat zij tot een groot of
fensief te land of in de lucht zullen over
gaan omdat zij daarbij meer te verliezen
dan te winnen zouden hebben en toont zich
zeer verontwaardigd over de Duitsche mij
nen welke de laatste dagen zoovele vijan
delijke en neutrale schepen vernietigd heb
ben.
Engeland aldus Chamberlain streeft
in zijn oorlogsdoel naar den nederlaag van
de agressieve afblaffende mentaliteit, die
voortdurend tracht andere volkeren door
geweld te overheerschen. Wanneer de Duit-
schers dien geest laten varen zonder bloed
vergieten zou dat het allerbeste zijn, maar
de geallieerden zullen den strijd voeren tot
zij bereikt hebben, dat het volk van die
mentaliteit bevrijd is geworden.
En daarnaast is dan het Engelsche vre
desdoel, dat er een nieuw Europa zal moe
ten komen waarin alle naties haar moeilijk
heden met goeden wil en wederzijdsche ver
draagzaamheid zullen regelen. Ieder land
zou in het herboren Europa het recht heb
ben zijn eigen vorm van binnenlandsch be
stuur te kiezen en de bewapeningen zouden,
als nuttelooze uitgaven, geleidelijk verval
len.
Dat is natuurlijk een prachtig ideaal,
maar de heer Chamberlain heeft er aan toe
gevoegd, dat Engeland natuurlijk eerst den
oorlog zal moeten winnen.
Dat is natuurlijk de minder aangename
kant van al die mooie verzekeringen, want
dat beteekent, dat de oorlog voorloopig in
al zijn verschrikkingen zal voortduren en
dat ook de neutralen daarbij nog heel wat
te verduren zullen krijgen.
Morgen wordt 't Koninklijk Besluit gepu
bliceerd, waarbij de Britsche oorlogsschepen
gemachtigd worden zich van de goederen
van Duitsche origine in neutrale vrachtsche
pen meester te maken en Denemarken en
Zweden hebben daartegen eveneens bij de
Britsche regeering geprotesteerd.
Italië is thans ook los gekomen en in de
Italiaansche bladen wordt van het Engelsch-
Hebreeuwsche imperialisme gesproken, van
een schaamtelooze schending van het inter
nationale recht en zelfs van zeeschuimerij.
Ook Japan is iyn meening, dat hier de
grenzen van het toelaatbare overschreden
worden en dat de Engelsche verplichtingen
tegenover Japan dreigen geschonden te wor
den en waarschijnlijk zullen de waarschu
wende stemmen van deze groote staten er
wel toe bijdragen, dat Engeland en Frank
rijk dezen nieuwen aanslag op de neutralen
vooreerst met de noodige soepelheid zullen
toepassen.
I
