NOTITIE-BOEKJE.
Verdacht van spionnage
Ambtenaar en hoofdambtenaar
in arrest.
OFFICIAL FORD DEALER:
GARAGE W. SCHMIDT - HEILIGLAND
24—38 ALKMAAR.
Wijziging vestigingswet
kleinbedrijf.
Overval met roof te Marum
50-jarige man ernstig
mishandeld.
UW zenuwen en gesterkt en Uw
Mijnhardt's Zenuwtabletten
„Zwarte Zee" weer thuis.
Onderhoud met den kapitein.
rampen»
M. J. BRUSSE:
UIT M IJ N
Toen werden mosselen goud
TWEEDE BLAD
Als verdacht betrokken te zijn
in een zaak van spionnage ten be
hoeve van een naburige mogendheid
zijn op last van de justitie te
's-Gravenhage aangehouden en in
voorloopige bewaring gesteld G. W.
F. van H. en diens echtgenoote,
zoomede mr. W. B. J. B.
Eerstgenoemde is als hoofdamb
tenaar verbonden aan het departe
ment van Sociale Zaken, waar hij
belast was met de leiding van den
Socialen Jeugddienst. Mr. W. B. is
ambtenaar aan het departement van
economische zaken.
De bovengenoemde hoofdambtenaar van
den Socialen Jeugddienst heeft steeds een
opmerkelijke belangstelling en sympathie
aan den dag gelegd voor den Duitschen
verplichten arbeidsdienst. Hij maakte ver
scheidene studiereizen naar Duitsche werk
kampen en heeft voortdurend contact ge
had met „Kraft durch Freude". Een verte
genwoordiger van deze organisatie zou
langen tijd bij hem gehuisvest zijn geweest.
Op een van zijn reizen heeft hij op een
vergadering te Hamburg van „Kraft durch
Freude" een redevoering gehouden, die in
ons land aanleiding is geweest van vragen
aan den toenmaligen minister van Socialen
Zaken. Deze bewindsman heeft in zijn ant
woord verklaard, dat de ambtenaar hier als
particulier persoon tijdens een vacantie-be-
zoek had gesproken en niet namens de re
geering.
Naar het Hbld. verneemt zou
v. H. ervan worden beschuldigd op
zijn departement documenten te
hebben laten fotografeeren en op die
wijzen inlichtingen te hebben ver
strekt.
De tweede gearresteerde is hoofdllimmies
bij de directe landbouw van het departe
ment van Economische Zaken.
Het Vbld meldt dat de politie de vorige
week een man heeft gearresteerd, die papie
ren in zijn bezit bleek te hebben, die wezen
op het bestaan van een complot, waarbij
een aantal personen betrokken moet zijn.
Deze merkwaaidige documenten leidden tot
de overtuiging, dat genoemde hoofdambte
naar de centrale figuur van dit complot was.
Enkele dagen geleden is G. W. F. v. H. na 'n
kort voorloopig verhoor ten departemente
gearresteerd Tevens werd zijn echtgenoote
in verzekerde bewaring gesteld en korten
tijd erna onderging mr. W. B., ambtenaar
aan het departement van Economische Za
ken hetzelfde lot. Het onderzoek duurt nog
voort.
Zuinig rijden ia een eisch des tijds
Daarom is de Ford Vieruw keus
Maar niet alleen om economische
redenen, óók om zijn comfortabel,
ruim interieur, met groote koffer
ruimte, zijn modern en fraai uiterlijk
en de prestaties van zijn pittigen, be
trouwbaren 4 cil. motor, doet U er
goed aan een Ford „Vier" te" nemen.
De Ford „Vier" is het ideale Trans
portmiddel voor wie zuinig en geriefe
lijk rijden wiL
l'ier kenmerkende
eigenschappen
1- Zuinig io't gebruik.
2. Ruim vao binnen.
3. Fraai en modern
vin lijn.
4. Veilig tli elk
Ford-product.
N V. NEDERLANDSCHE FORD AUTOMOBIEL ^FABRIEK - AMSTERDAM
Blijkens de memorie van antwoord over
het ontwerp van wet tot wijziging der vesti
gingswet kleinbedrijf 1937, ligt het in het
voornemen van den minister van economi
sche zaken den middenstandsraad, welke,
naar bekend is, is samengesteld door de drie
middenstandsbonden en als adviesorgaan
wettelijk erkend is, over de aangekondigde
wijziging van de vestigingswet kleinbedrijf
1937 te hooren. De vraag of het ontwerp ook
aan andere organen om advies zal worden
gezonden, kan de minjstcr op dit oogenblik
nog niet beantwoorden; hij geeft er de voor
keur aan hierover eerst te beslissen, wan
neer het ontwerp gereed is.
Gelijk reeds bij de beantwoording van
het voorloopig verslag der Tweede Kamer
nopens dit wetsontwerp werd medegedeeld,
stelt de minister zich voor, ook het vraag
stuk van de toepassing der vestigingswet
kleinbedrijf ten opzichte van den midden
stand ten plattelande bij de komende tech
nische herziening dier wet onder het oog te
zien.
Toen gistermorgen de 50-jarige landbouwer
J. Hovius uit Noordwijk (gemeente Marum)
wilde gaan melken, stond iemand achter de
deur van den stal, die hem met een hamer,
welke naar alle waarschijnlijkheid den heer
Hovius zelf toebehoorde, ernstig mishan
delde.
De man, die op zeven plaatsen aan het
hoofd gewond werd, kon nog om hulp roe
pen. Toen zijn huishoudster kwam toege
sneld, was de onbekende dader inmiddels
verdwenen.
De toestand van H., die kort na de mishan
deling bewusteloos was, is van dien aard, dat
hij nog niet gehoord kon worden.
Vermoedelijk was berooving het doel van
den overval. De politie en marechaussee
hebben de zaak nog in onderzoek.
II wm worden gekalmeerd
slaap wordt weer rustig door het gebruik van
Glazen Buisje 75 ct. Bij Apoth- en Drogisten
VERPLICHTE INSCHRIJVING VAN
VERVOERMIDDELEN.
Verzuim is strafbaar.
De minister van waterstaat
waarschuwt houders van vracht
auto's en tractoren (daaronder
opleggers en aanhangwagens
begrepen), dat zij zich krach
tens de inschrijvingsbeschikking
vrachtauto's en tractoren I 1939
bloot stellen aan strafvervolging,
indien zij deze vervoermiddelen
nog niet hebben doen inschrij
ven op de wijze als hieronder volgt.
Zij moeten daartoe een formulier aan
vragen, dat kosteloos verkrijgbaar is bij
de rijksverkeersinspectie, de secretarieën
der gemeenten of door bemiddeling van
den Algemeenen Nederlandschen bond
van beroepsgoederen vervoerders (A. N.
B. B.), den bond van bedrijfsautohouders
in Nederland (B. B. N.), den bond van
expediteurs en transportondernemers
(B. E. T. O.) en de centrale organisatie
voor het beroepsgoederenvervoer langs
den weg (C. O. B.) en dit formulier na
invulling terugzenden aan de rijksver
keersinspectie of de organisatie door wel
ker bemiddeling het formulier werd ont
vangen.
De verplichting vangt aan op het
oogenblik dat men houder wordt.
Indien een houder de beschikking over
een vrachtauto of tractor verliest, doet hij
daarvan onverwijld mededeeling aan den
inspecteur van het verkeer onder opgave
van oorzaak en redenen.
GOEDKOOPE KERST- EN
NIEUWJAARSTELEGRAMMEN
EN -GESPREKKEN.
Voor de aanstaande Kerstdagen en
jaarswisseling biedt P. T. T. op telegraaf-,
radiotelegraaf- en radiotelefoongebied
weer bijzondere mogelijkheden:
Kerst- en Nieuwjaarstele-
grammen tegen sterk verlaagd tarief.
Van 14 December t/m. 6 Januari a.s. in
het binnenlandsch verkeer, in het verkeer
met de meeste landen in Europa (voor
Bulgarije en Joego-Slavië t/m. 19 Ja
nuari), met de voornaamste bestemmin
gen in Afrika, Amerika, Australië en
Azië", alsmede met Nederlandsche, Ned.-
Oost- en West-Indische schepen op zee
en Nederlandsche oorlogsschepen op zee.
Met Groot-Brittannië, Noord-Ierland,
Egypte en Zuid-Rhodesia kunnen deze
telegrammen niet worden gewisseld.
Door de verlaging van het minimum-ta
rief voor nationale telegrammen zijn de
Kerst- en Nieuwjaarstelegrammen met
Ned.-Oost- en West-Indië komen te ver
vallen.
Nationale telegrammen. In
het verkeer met Ned.-Oost- en West-
Indië (met inbegrip van Aruba, Bonaire,
Saba, St.-Eustatius en St. Maarten) kun
nen als Kerst- en Nieuwjaarsgroet het
beste nationale telegrammen dienen in
verband met de verlaging van het mini
mum tot 2.(voor 10 woorden).
Kerst- en Nieuwjaarsge-
sp rek ken. Van 18 December t/m.
6 Januari a.s., behalve op de Zondagen
24 en 31 December, in het verkeer met
Java, Madoera en Bali tegen het tarief
van 7.50 en in het verkeer met Suma-
tra, Makassar en Balikpapan tegen 9.
voor een gesprek van 3 minuten. Elke
minuut meer kost 2.§.Q, resp. 3.
Voorts in het verkeer met Argentinië,
Chili, Paraguay, Peru, Uruguay en de
Belgische Congo tegen sterk verlaagd
tarief.
Kerst- en Nieuwjaar sge-
sp rekken met Ned. schepen.
Van 23 December t/m. 6 Januari a.s. met
Nederlandsche schepen, toegelaten tot
het radiotelefonisch verkeer, tegen een
tarief van 0.30 voor een gesprek van
3 minuten of resteerend gedeelte daarvan.
Nadere inlichtingen omtrent deze mo
gelijkheden verstrekken alle P. T. T.-
kantoren.
Gisteravond is de zeesleepboot „Zwarte
Zee" van L. Smit en Co.'s Internationalen
Sleepdienst, na vijf convooireizen te hebben
gemaakt, in Maassluis aangekomen.
In verband met een kleine verandering
aan den voorsteven, ten behoeve van de
paravaan, is het schip doorgestoomd naar
Schiedam, om in het Wiltondok te worden
opgenomen.
De kapitein, de heer T. Vet, de gezagvoer
der van de „Zwarte Zee", vertelde in een
onderhoud o.m.: Het voornaamste punt bi)
het in convooi varen is natuurlijk het accu
raat sturen. De „Zwarte Zee" vaart voorop
en de paravaans daarvan knippen de mijnen,
die zü eventueel tegenkomen, af. De losge
knipte mijnen komen op een afstand van
minstens zestig meter boven water en het ls
voor de schepen, die in convooi varen, zaak,
om precies ki het kielzog van de sleepboot
te blijven varen. Dat dit niet gemakkelijk
is bij een onderüngen afstand van minstens
zeshonderd meter, laat zich begrijpen. Een
ander punt van belang bij het varen in
convooi is een goede onderlinge seinverbln-
ding. Wanneer 'men op de sleepboot een
drjjvenden miin bespeurt, wordt hiervan on
middellijk kennis gegeven aan de schepen,
die erachter varen. Juist door den ruimen
afstand, waarop de andere schepen de
„Zwarte Zee" volgen, kunnen deze schepen
voor de aangeduide mijnen uitwijken, om
dan een poosje later
tot de kiellinie. Voort! t ten,g te i,
contact door middel Van fm<* onfc01
en door vlaggeseinen teï •S?heePsteWr's
van snelheid aangegeven J ^«ïdS?*1
hijschen van een bal in dt d°or
Of het werk van de
lUk is? ZW.
De kapitein haalt de ok
je neemt het risico over Uders °P- CVa
schepen. Er is maar Zn J** de
naar den kelder te helpe? n°°di6. om
De geankerde mijnen worden a
rayanes afgeknipt en volgens 1 °°f de Pa-
nale regels behooren zij dan lnternatio
zijn, maar het is voorTvoW^^
convooi toch beter om maa/ÏÏÏT 10
de buurt te blijven. n eir»dj«
vaar van de drjviide mjjne? Sj het
Op de Zwarte Zee staan dooris
wachten, een aan bakboord ei ®nd tWee
boord. d' een aa* stuur-
De sleepboot heeft een vijftal
zen gemaakt en toen is gebleken da?a°°lreU
ligheid nog verhoogd zou Sen de Vei"
de bevestiging van de paravanes ÏT?
voorzijde van het schip nog iets iapp„ de
te liggen. Dan konden ook de vrij dien^1"
gende mijnen worden geknipt en daarnmT
de Zwarte Zee in het dok gegaan voor J'
kleine verandering aan den voorsteven
Zoodra men hiermede gereed is, word(m
de convooireizen voortgezet. n,en
DIEFSTAL UIT JUWELIERSWINKEL
TE ROTTERDAM.
Bij de juweliersfirma E. Bonnewits aan
het van Hogendorpsplein te Rotterdam ls
gisternacht een etalageruit ten deele ver
nield. Men is erin geslaagd door het ijzeren
traliewerk voor het venster met een haakje
een met juweelen bezette gouden ring en een
horloge, die tezamen een hooge waarde ver
tegenwoordigen, öit de etalage te halen.
BEGROOTING
DEPARTEMENT VAN KOLONIËN.
Blijkens de memorie van antwoord op
het twaalfde hoofdstuk der rijksbegroo-
ting voor 1940 (dept. van koloniën) is
aan de voor Suriname en Curagao ont
worpen defensievoorzieningen reeds een
begin van uitvoering gegeven.
De genomen en nog te nemen maatre
gelen t. a. v. de verdediging van Suriname
en Curagao waarover gedetailleerde
gegevens worden verstrekt vinden hun
grond in het streven ook in de overzee-
sche deelen van het koninkrijk te be
schikken over de middelen om de neutra
liteit zoo noodig daadwerkelijk te kunnen
handhaven.
In het betoog der leden, die opnieuw
een wijziging bepleitten in de regeling
betreffende de verdeeling van do kosten
der Indische defensie mist de minister
van koloniën een scherpe formuleering
eenerzijds van hun bezwaren tegen die
regeling en anderzijds van de wijze waar
op aan die bezwaren naar hun meening
ware tegemoet te komen.
De in de laatste jaren wel zeer duide
lijk aan den dag getreden wisselvallig
heid, waaraan de budgetaire positie bloot
staat, maakt het noodzakelijk, dat de ver
deeling volgens een practische formule
van de gezamenlijk gedragen lasten der
maritieme defensie van Nederlandsch-
Indië periodiek worde getoetst aan de
wederzijdsche budgetaire mogelijkheden.
Aan dezen eisch voldoet de huidige rege
ling volgens den minister.
De minister deelt geheel de zienswijze
van die leden, die van meening zijn, dat
het ontoelaatbaar is te achten, dat bur
gerlijke en militaire ambtenaren met be
trekking tot het vraagstuk der slagkrui
sers, zich in persartikelen op denigree-
rende wijze over het parlement uitlaten.
Hoewel hem dergelijke artikelen niet be
kend zijn, geeft hij gaarne de toezegging,
dat aan deze aangelegenheid gezette aan
dacht zal worden geschonken.
Ten aanzien van de koffiecultuur in
Suriname kan worden opgemerkt, dat
dank zij ook de door de Surinaamsche
koffiecentrale reeds bereikte resultaten
ten aanzien van saneering, enz. de
verbetering in de marktprijzen voor den
toestand van deze cultuur dit jaar inder
daad hoopvolle verwachtingen mocht
doen koesteren. Het valt daarom dubbel
te betreuren, dat tengevolge van den
oorlogstoestand aan de Surinaamsche
koffiecultuur opnieuw moeilijkheden in
ERNSTIG AUTO-ONGELUK TF
MIDWOLDE.
Gistermiddag is een personenauto af
komstig uit Groningen nabij Midwold'e
meente Leek, in een gevaarlijken bocht val"
den weg, waar reeds eerder verschillend.
ernstige ongelukken zijn gebeurd, door SI
gladheid geslipt. De auto kwam in de berm
sloot terecht. De eenige inzittende de 28*
arige gehuwde handelsreiziger D. J. Dijk té
Groningen, werd in bewusteloozen toestand
met een schedelbasisfractuur aangetroffen
Het slachtoffer is overgebracht naar het dia-
conessenhuis te Groningen. Men vreest voor
zijn leven.
PRIJSVERHOOGING GOEDKOOPERE
SOORTEN SIGAREN.
Op een te Utrecht gehouden gecombineer.
de vergadering van de leden van het ver.
bond van sigarenfabrikanten in Nederland
en de Ned. r.k. vereeniging van sigarenfa
brikanten, is besloten de prijzen van de
gcedkoopere soorten sigaren in een hoogere
verkoopklasse te brengen.
De verhooging betreft de 3, 3tf, 4 cent en
enkele 5 cent-merken. Hoewel ook de fabri
cage der betere kwaliteiten tengevolge van
de sterke stijging der prijzen van de grond,
stoffen en fournituren, weinig loonend is
geworden, en bovendien binnen enkele we«
ken een verhooging van alle loonen tenge
volge van de stijging van het indexcijfer ii
te verwachten, heeft men zich beperkt tot
verhooging van die soorten, waarvan d»
fabricage reeds op dit oogenblik een be«
duidend verlies oplevert.
DE KONINKLIJKE FAMILIE TE DELFT.
Grafkelder der Oranjes bezocht.
Gistermiddag hebben de koningin, prinses
Juliana en prins Bernhard een bezoek ge
bracht aan den grafkelder der Oranjes in
het koor van de nieuwe kerk te Delft. De
bezoekers werden rondgeleid door den bur
gemeester van Delft, mr. G. van Baren, Met
belangstelling informeerden zij naar het in
veiligheid brengen van de gebrandschilder
de ramen in het koor en de maatregelen tot
bescherming van het grafmonument van
Willem de Zwijger. Na ongeveer een kwar
tier in de kerk vertoefd te hebben vertrok
de koninklijke familie, onder gejuich van
een groote menigte, in de richting den Haag.
den weg worden gelegd en wel met be
trekking tot het toch reeds zoo beperkt
afzetgebied van die koffie. Ook de citrus-
cultuur ondervond reeds nadeelige gevol
gen van de huidige omstandigheden.
Alleen hoe lang zou 't nog duren? Je
hoorde het hen elkaar angstig afvragen,
iederen ochtend en iederen avond, waar vis-
schers, schippers, kokers, opkoopers elkander
ontmoetten. Verholen bezorgd en als om
geruststelling paaiend in den toon van hun
praten, als ze elkaar maar weer polsten over
't gevreesde uitvoerverbod en of 't waar zou
zijn dat Duitschland 't inkoopen wilde stop
pen, Ze bespiedden de gezichten van de
agenten der groote ondernemers in Amster
dam en Rotterdam. Ze luisteren scherp toe
als die heeren weer aan de telefoon stonden
en zenuwachtig geheimzinnige gesprekken
voerden met hun principalen. Ze abonneer
den zich op de groote kranten, alleen voor
de mosselenberichten en spelden moeizaam
de aanvoeren, de prijzen. Was 't waar dat
de handel in Harlingen al plat lag? Zou er te
veel geknoeid zijn? Afgekeurd heele wagons?
Dat ze als soep waren aangekomen, met al
lerlei smurrie van vijfhoeken, van dertig
procent schillen erdoor? Wat zou 't wor
den op 't eind van 't jaar? En èls, als
wat de Heere mocht verhoeden 't juist
toen eens vrede mocht worden? Want in hun
groote bladen volgden ze nu óók de politiek,
lazen ze trouw de bultenlandsche telegram
men, spraken familiaar over Lloyd
George, over president Wilson, die toen Im
mers evengoed van de mosselenjagers 't lot
in handen hadden. Beschikten over de ver
vulling van hun liefste wenschen: van een
motcr in 't schepie om hen onafhankelijk te
maken, ook nog van wind en tij, van
nieuwe perceelen te pachten; van met n
1 paar samen een flinke motorboot enkel voor
de visscherij op de Zuiderzee, die nog volop
nat was in die jaren en of ze er dan tóch
maar 'n ankertje wien voor de komende
feestdagen, 'n flesch of wat zoete Bols, op
zouden wagen?
Want de weelde was zoo nieuw en ver
vulde hen warm tot in hun merg van een
ongekende zaligheid; omzonde hen overal,
al vlaagde de vinnige oostenwind ook met
stuivende sneeuw als ze op den inktzwarten
stroom aan 't beugtrekken waren, doorwater-
nat, de aan de einde palmende handen tot
kramp verkleund.
De mosselen waren immers goud gewor
den, goud, dat de stoutste, de onbereikbaarst
gedachte idealen vervult. Waar ze nooit, in
hun sobere visschersbestaan van hardheid
en ontberingen, van hadden durven droo-
men. En daar deden zich opeens de verlokke-
Üjkste verschieten open van welvaart, van
overdaad, van rijkdom in hun stand, als 't in
zijn wisselvalligheid nu plots zoo milde lot
vpor hen eens een tijd lang, kon 't zijn lange
oorlogsjaren aaneen, bestendig mocht blijken
in zijn onberekenbaarheid.
Ja, en wie had dan nu toch voor hen dezen
welstand bedacht, die hen zoo blij, zoo over
moedig soms, maakte van behagelijkheid?
Ik hoorde opperen: de minister door zijn
uitvoerverbod van zakken! En dan, het goe
dertieren Duitschland, natuurlijk, omdat 't
honger kreeg.
Vroeger was zooals ik reeds schreef
voor de Zeeuvvsche mosselenschippers België
en Frankrijk tot aan Parijs hèt afzetgebied
geweest. Eens in de week voeren ze met hun
scheepjes vol erheen: naar Gent, naar Ant
werpen, Brussel zoo, dat de meesten ver-
vlaamscht waren tot zelfs in hun taal, waar
nu en dan 'n zweempje Waalsch, Koeter
waalse?) doorheen, erg grappig klonk. De
Zeeuwen zijn wel van ouds een opgewekt
volk, maar verscheiden Zeeuwsche mosse
lenschippers hadden daarbij die zekere on
bekommerde levendigheid, die wat makke
lijker, vroolijker levensopvatting van onze
Zuiderburen overgenomen. En wanneer je
hen van die Belgische reizen als snoep
reisjes hoorde vertellen, van toen 't daar
ginds nog alles pais en vree en joligheid was
bij 'ri pintje met een schalksch madammeke
dan keek je zoo eens tersluiks naar moe
der-de-vrouw, die nu fier zat te pronken in
de zonnestralen van haar wijd, wijd-uit
schulpende muts met de puur gouden stuk
ken, en maar 's vergoelijkend zuchtte of
dreigde met den vinger, waar nog 't kruim
van de boterletters aan kleefde.
Dus: eens in de week brachten ze vóór
deze run hun schuitjes met mosselen naar
't Belzeland, waar ze 1.50 a 1.75 besom-
den per baal en er een eenvoudig bestaan in
vonden. Maar toen was in '14 die oorlog
gekomen en de schippers waren van
oudsher goede vrinden met de Belze klanten
gebleven tot toen d'n Duts daar 't heft in
handen genomen had. Ze hoorden er van
angsten en nooden, de mosselenschippers. En
met de gemoedelijkheid van weleer bij 't
visiteeren, 't schutten, 't kaaigeld en losgeld
was 't meteen knallend gedaan. Belze fami
lieleden vroegen hun naar gevluchte familie
leden, snakten naar een woordje van gerust
stelling over en weer, terwijl 't postverkeer
was gestopt. En er ontstonden in 't overwel
digde land de zorgelijkste verwikkelingen
in zaken, met aandeelen, effecten, coupon.?,
met koersverschillen, verbroken relaties en
weet ik nog wat al niet? De Duitsche wach
ters, Duitsche douanen, Duitsche komman-
danturen, och, in hun buien dat ook zij nog
wel eens mensch waren en waarempel niet
altijd voor hun pleizier uit in 't onderdrukte
gebied bleken zij niet steeds ongevoelig
voor een douceurtje, 'n Zeeuwsch oestertje
of 'n partijtje levende kreeft, zoo uit de
bun Dat waren zoo van die wonderlijke,
ongeregelde, „ondergrondsche", toestanden,
verhoudingen en verwarringen in zoo'n be
zet land, waar onze schippertjes nu eenmaal
van ouds als kind aan huis waren, en ze
hadden er de kansen, de schoone kansen, reis
op reis weer, om diensten te bewijzen uit
aandrift van hun goede Zeeuwsche harten
en ook wel eens van hun vaak wat al te
ruime beurs Enfin, in den vredestijd
hierna, goedlachschen vrede zonder arg
waan had ik u hiervan omstandiger en
zonder den diplomatieken slinger-om-den-
arm-stijl van de neutraliteit de puurst roman
tische verhalen van kunnen doen, om 't bij
uit te kraaien. Helaas is er nu veel weer
netzoo, en dus kraaien we alwederom niet.
Hoe 't zij: „door een stelsel van verdacht
making, afgunst en verraad onderling"
teekende ik destijds op uit den mond van
een notabelen dorpeling, had de Duitsche
consul te Vllssingen voor onze mosselen
schippers een slagboom gelegd in de vaart
op België, en daar zaten ze toen met hun
voorraden.
't Eigen land hierover moet ge nog al
tijd met hen maar niet beginnen. „Holland
kent de mosselen niet" zeggen ze dan ont
stemd „eet liever zoete koek met eet)
klontje". En al de pogingen van gemeente
besturen en steuncomité's pm ons volk er
aan te brengen zeiden ze er vijfentwintig
jaar geleden bij zijn immers nog altijd
mislukt. Of 't waar was? of op dit
pessimistisch oordeel de vrees voor een uit
voerverbod, dat meteen aan hun winstgevend
bedrijf een eind zou hebben gemaakt, van
invloed kon zijn? ik durfde 't in die'dagen
niet te beslissen.
In leder geval lag daar Duitschland, wiens
maag jeukte en in welken bodemloozen af
grond den vorigen oorlog dan toch ook letter
lijk alles bleek verslonden te worden en ver
teerd, zonder zweem van kieschkeurigheid.
Want daar stond je verstomd van, in die
jaren, als je er meer van te weten kwam hoe
dit volk werd gevoederd.
Terwijl hier de mosselenvoorraden wel
onuitputtelijk schenen, toen er eerst haast
niets meer afging langs de oude wegen. En 't
verbruik In 't eigen land bleef - volgens
hun zeggen beneden een schimmetje.
Dus dat werd vanzelfsprekend: uitvoer
van mosselen, van rauwe mosselen naar
Duitschland. En daar gingen ze: in balen in
zakken. Tot daar opeens geen zakken 'en
balen, geen emballage van dezen aard, dc
grens meer over mocht. Toen probeerden
ze 't in manden, ja, zelfs in open SP°®^
wagons, zóó gestort, als steenkool. Maar i
gaf allerlei moeilijkheden. En vooral maa
ten de zooveel maal zwaardere schelpen, fl
„schillen", de vrachten veel te duur.
Waarop ineens 't ei van Columbus er
de mosselen knippen, wasschen,
len. De gepelde mosselen, „de visch
selenvleesch" inzouten in vaten en zoo, 8
geconserveerd en wel ingekuipt, by w
ladingen direct naar de Duitsche centra
Tètls de trouvaille geweest en hun winner
geworden. Dat sloeg in. Daar bleken
laars fel op belust. Duitschland en aa6_
rijk sprongen als 't ware op naar dit
Rotterdamsche en Amsterdamse e P.jderde
ten uit de ondenkbaarst vei v dezen
vakken wierpen zich hals over kop
gok, contracteerden met de
teurs, trokken zelf naar de huni wil
de mosselencentra, zonden over -rs> 0p
eigen agenten heen, hun cor"rn1^ esten aan-
de mosselenjacht, waarvan de epen,
vankelfjk dan ook zelf geen maar
Maar de visschers vlechten^wat
laden konden uit de korren. koop
voet aan wal werd de schippei centen
lui bestormd. En èl wat aan n P len;
kon komen, kocht mosselen, m
richtte de woning in als k0^®.rlj'kistenI bij
kookte goed bij manfen' voj uit te
kussenslopen en kru 6° n(j gestamPte
storten in de uit den 8 duinen
zouterijen van de °Pkoop®"te7 gevuld w«r-
van mosselen; waaruit d dag en
den en dicht gekuipt, eindel sp00r
nacht voort. Dan op een dra
vervoerd, 't Geld zóo, ca j gllem88^
vrachtbrief. En 't v«z0"kk^ van' de Duit-
in de mahffooze voederbakken va i
sche en Oostenrijksche a lun<jere scb'P
Terecht zeideh owe 8 is t je
pertjes want door a
sterkste krachtvoer, de mos
Nadruk verboden-
