I
WEK UW LEVER-GAL OP
Een rede van Churchillin het Lagerhuis
PARLEMEMT
Begrooting van Kolonien aangenomen.
J^AdiopZOQCtUitWlQ
Vrachtauto met fruit in
een sloot.
De drie inzittenden
verdronken.
De verdeeling der vlootlcosferi tusschen
Nederland en Indie.
Kamer maakt een begin
met de defensie-
begrooting.
De blokkade van Duitschland zal
doeltretfend zijn.
TWEEDE BLAD
In den afgeloopen nacht is een
groote vrachtauto, geladen met fruit,
te Deil in een sloot gereden. De drie
inzittenden zijn om het leven geko-
men
De slachtoffers zijn de fruithande-
laren J. Verwey en W. M. Heicoop,
beiden uit Den Haag, de chauffeur,
N. W. de Wit, was uit Bodegraven
afkomstig.
De vrachtauto kwam van de fruitveiling
te Geldermalsen. Bij een kruispunt te Deil is
de wagen, toen de chauffeur een bocht wilde
nemen, van den weg gegleden, waardoor het
voorstel in een sloot terecht kwam. Door den
schok schoven de kisten naar voren, tenge-
volge waarvan de cabine werd ingedrukt.
Rijks- en gemeenteveldwachters waren
spoedig ter plaatse. Inmiddels had men ook
eenige geneesheeren gewaarschuwd. Toen
men de drie inzittenden uit de cabine had
bevrijd, bleken de levensgeesten reeds ge-
weken, de lijken zijn naar het gasthuis in
Zaltbommel vervoerd.
Met behulp van een takelwagen is de
vrachtauto nog in den loop van den nacht
gelicht en naar een garage te Gorinchem
vervoerd.
We vernemen nader, dat het ongeluk een
gevolg is van den hevigen mist, welke het
uitzicht ter plaatse belemmerde. De chauf
feur is hierdoor misleid x door een wit ver
keershek aan den verkeerden kant te pas-
seeren raakte de auto aan den berm van den
weg en reed met voile vaart de sloot in. Door
het gewicht van de volgeladen kisten met
fruit werd de cabine nagenoeg verpletterd.
Twee der inzittenden moeten op slag zijn
gedood. De derde werd ernstig gewond en
in bewusteloozen toestand uit den wagen
gehaald. Tijc'ens het vervoer naar het zieken-
huis is hij overleden. De burgemeester Vein
Deil, mr. W. M. Kolff, was op de plaats van
het ongeluk aanwezig.
(Van onzen parlementairen
verslaggever.)
Wij zijn nu over de helft van de Rijksbe-
grcoting in de Tweede Kamer heen en nog
altijd hebben we geen avondvergadering ge-
had! Dat is 'n merkwaardig feit dat, we hier
even moeten memoreeren, omdat er uit
blijkt, dat een wat vroegere aanvang van
het begrootingswerk, gepaard gaande met
eenige zelfbeperking, aan het euvel van de
talrijke en dikwijls heel late avondvergade-
ringen een einde kan maken. Onvoorziene
omstandigheden voorbehouden. Dit wil nog
moet neertellen. De sociaal-democratische
afgevaardigde had gewild, dat Nederland
ook een deel van de legerversterking voor
zijn rekening zou nemen, tegen welk ver-
langen de minister alleen het kostenargu-
ment aanvoerde, maar ook bedenkingen van
staatsrechtelijken aard had. Zag de heer
Stokvis dan niet in, zoo vroeg Z. E., dat de
Nederlandsche minister van Financien zeg-
genschap zou kiijgen over de Indische leger-
begrooting en dat daardoor inbreuk zou
worden gemaakt op de autonomie van Indie?
Curasao.
Hiermede waren de algemeene beschou-
wingen geeindigd. Bij de afdeeling Curacao
voerden de heeren IJzerman (s. d.), Mes
(r. k.) en Meijerikn (a. r.) het woord. Eerst-
niet zeggen, dat we er dit jaar geheel zon- I genoemde had het over de noodzakelijke
ONZE POSTVLUCHTEN.
Op de uitreis bereikten de Oehoe
en de Nandoe Bandoeng.
Op de thuisreis landde de Reiger
Jodhpur.
Basra
te
Jongen verdronken. - Vanochtend is
de 15-jarige Van der Wiele uit IJmuiden, die
op een sleepboot van de firma Jac. Visser
werkte, nabij de sluis te Spaarndam over
boord gevallen en verdronken.
en u zult 's morgens nit bed springen,
gereed om bergen te verzetten.
Iederen dag moet uw lever een liter lever-gal In uw
ingewanden doen vloeien. Wanneer deze strooni van
lever-gal onvoldoende is. verteert uw voedsel met,
het bederft. U voelt u opgeblazen. u raakt verstopt.
Uw lichaam Is vergiftigd, u voelt u beroerd en
ellendig, u zlet alles zwart.
De meeste laxeermiddelen zijn slecbts lapmldde-
len. U moet CARTER'S LEV ER-PILLETJES nemen
om deze liter lever-gal vrp te doen vloeien en u
zult u een geheel ander mensch voelen. Onschade-
lijk, plantaardig, zacht, onovertroffen om de lever-
gal te doen vloeien.
Eischt Carter's Lever-Pilletjes bij apothekers en
drogisten. f. 0.75.
der avondvergadering zullen afkomen; in
elk geval hebben we toch, met vorige be-
grootingen vergeleken, vooruitgang geboekt.
Als er niet een kwestie van de verdeeling
van de vlootkosten tusschen Nederland en
Indie had bestaan, zou de behandeling van
de begrooting van Kolonien in 6en uur ge-
makkelijk haar beslag hebben kunnen krij-
gen. Desondanks was de Kamer er gister-
middag zoo vroegtijdig mede gereed, dat ze
zonder eenig bezwaar nog met de Defensie-
begrooting kon aanvangen.
Vlooskosten verdeeling.
Bij Kolonien hebben de heeren Bajetto
(r.k.), van Kempen (lib.) en Wagenaar
(a.r.) nog gesproken, hoofdzakelijk over de
vlootkostenverdeeling. Alleen de liberale af
gevaardigde was het op alle punten met den
minister eens en vond het niet noodig voor-
loopig van systeem te veranderen, de beide
andere heeren wezen erop, dat uitvoering
Van de nieuwe vlootplannen tot gansch nieu-
we consequenties zouden kunnen leiden.
Minister Welter gaf dat ook vrijwel toe.
De verdeeling berust op het beginsel, dat
Nederland de kosten van den aanbouw en
Indie die van de exploitatie van de vloot be-
taalt, waar het moederland dan ong een toe
slag op geeft, welke aanvankelijk voor 1940
op TA millioen werd gesteld. De plannen
tot uitbreiding van de vloot hoe die dan
ook mogen uitvallen pro- of contra slagkrui-
sers zullen in elk geval tot hoogere kosten
leiden, welke door de regeering in de Mil-
lioenennota al op 15 millioen 's jaars meer
werden geraamd.
Met het oog op deze toekomstige
ontwikkeling achtte de minister het
niet uitgesloten, dat de kostenver-
deeling in haar geheel weer op de
helling komt.
Het is een eiseh van practische politiek,
dat de kosten worden verdeeld; met de leu-
ze van den heer Effendi: Nederland moet
alles betalen, komt men niet verder. De mi
nister kon ook niet goed begrijpen dat een
man als de heer Stokvis (s.d.), die Indie en
Nederland kent, kon pleiten voor een hoo-
ger aandeel van het Moederland, nu dit da-
gelijks 1.7 millioen voor de mobilisatie
Vrijdag 8 December.
HILVERSUM, 301,5 M. (8—12.—,
4—7.30 en 9—12— VARA, de
AVRO van 12—4— en de VPRO
van 7.30—9—). 8— ANP-ber., gr.pl.
10.VPRO-morgenwijding. 10.20
Gr.pL 10.40 Decl. 11— VARA-
orkest. 12.De Palladians. 12.45
ANP-ber., gr.pl. 1.Avro-Amus.-
orkest. 1.45 Gr.pl. 2.Voor de
huisvrouw. 2.10 Schrammel-trio.
2.40 Een wereldreis, die ontijdig
eindigde, vraaggesprek. 3.Gr.pl.
3.30 Avro-dansorkest. 4.Gr.pl.
met toelichting, 4.30 Gr.pl. 5.Voor
de kinderen. 5.30 VARA-orkest. 6.
6.25 Orgelspel. 6.30 Letterkundig
overzicht. 6.50 Liedjes met piano-
begeleiding. 7.Cyclus „Het be-
ginselprogr. der s.d.a.p.". 7.18 ANP-
ber. 7.30 Ber. 7.35 Cyclus „De boe-
ken van den Bijbel". 8.Piano-
voordr. 8.30 „Het ontwaken van het
platteland", cyclus. 9.De Ram
blers. 9.30 Gr.pl. 10.Puzzle-uitz.
10.15 Fragm. uit de oparette „Rose
Marie". 10.40 VPRO-avondwijding.
11.ANP-ber. 11.10 Jazzmuziek
(gr.pl.) 11.3012.Orgelspel en
zang.
HILVERSUM, 1875 cn 414,4 M.
(Alg. progr. KRO). 8.ANP-ber.
8.05—9.15 en 10. —Gr.pl. 11.30 Bij-
belsche causerie. 12.Ber. 12.15
Rococo-octet. 12.45 ANP-ber., gr.pl.
I.10 KRO-melodisten en solist. 2.
Orgelconcert en gr.pl. 3.Cello-
voordr. en zang met pianobegelei-
ding en gr.pl. 4.Gr.pl. 4.30 KRO-
melodisten en solist. 5.Gr.pl. 5.15
KRO-melodisten en solist. 6.Gr.
pi. 6.15 KRO-orkest. 7.Ber. 7.15
De eerste vlucht om de wereld. cau
serie. 7.35 Spaansche muziek gr.pl.,
met verbindende tekst. 8.ANP-
ber. 8.15 Sted. orkest van Maas
tricht en soliste. 9.Gr.pl. 9.40
KRO-kamerorkest en soliste. 10.30
ANP-ber. 10.40 Gr.pl. 10.50—11.15
Paul Godwin en zijn Tzigane-orkest.
II.1512.Gramofoonplaten.
ENGELAND, 391 en 449 M. 12.20
Radiotooneel of gev. progr. 1.Or
gelspel. 1.20 Ber. 1.302.20 Solisten-
voordracht. 3.203.55 T. Matthews
en zijn orkest. 4.15 Tusschenspel.
4.20 Ber. 4.35 Orkestconcert. 5.20
Voor de kinderen. 5.50 Dansorkest
of variete. 6.20 Ber. 6.35 Act. uitz.
7.05 Orgelspel. 7.20 Mededeelingen.
7.40 Het BBC-Northern-orkest. 8.20
Causerie. 9.35 Music-Hall-progr.
9.20 Ber. 9.35 Radiotooneel. 10.35
Het BBC-Theater-orkest. 11.20 Decl.
11.35 Dansmuziek. 12.2012.35 Ber.
KEULEN, 456 M. 5.50 en 7.40 Gr.pl.
9.3010.Het Omroeporkest en so-
listen. 11.20 Concert. 12.20 Omroep
orkest en solist. 1.35 Populair con
cert. 2.15 Gr.pl. 3.20 Concert. 4 50
Zang. 5— Folkloristisch progr. 5.20
Omroepkleinorkest en solist. 7.35
12.20 Zie Deutschlandsender en
Berlijn.
BRUSSEL, 322 en 484 M. Sz2 M.:
12.20 Gr.pl. 12.50 en 1.30 Omroep-
dansorkest. 1.502.20 Gr.pL 5.20
Pianovoordr. 5.50 Cello-voordracht.
6.20, 6.50, 7.20 en 7.35 Gr.pl. 8.20
Ontspanningsprogr. voor soldaten.
8.50 Radiotooneel met muziek. 9.50
Gr.pl. 10.3011.20 Omroepdans-
orkest. 484 M.: 12.20 Gr.pl. 12.50
Radio-orkest. 1.502.20 en 5.20 Gr.
pi. 6.50 Pianovoordr. 7.05 Gr.pl. 8.20
Uitz. voor soldaten. 8.50 Radio-
orkest en soliste. 10.3011.20 Gr.pl.
DEUTSCHLANDSENDER, 1571 M.
7.35 Rep. 7.55 Avondconcert. 9.20
Ber. 9.50 Kamermuziek. 10.20 Poli
tiek overzicht, populair concert.
11.20 Ber. Hierna tot 12.20 Nacht-
concert.
Lijn 5: Diversen.
GEMEENTELIJKE
RADIODISTRIBUTIE.
Lijn 1: Hilversum.
Lijn 2: Hilversum.
Lijn 3: Keulen 8.10.Ham
burg 10—11.20, Keulen 11.20—12.20
Brussel VI. 12.2014.20, D.sender
14.20—16.20, Keulen 16.20—16.30,
Beromiinster 16.3017.20, Brussel
Fr. 17.2018.20, Beromiinster 18.20
—18.50, Brussel Fr. 18.50—19.20, VI.
19.2020.05, Beromiinster 20.05
20.40, Brussel Fr. 20.40—21.20, Keu
len 21.20—21.35, Brussel Fr. 21.35
22.25, D.sender 22.25—24.—.
Lijn 4: Brussel VI. 8.8.20, Enge-
land 8.208.30, Brussel VI. 8.30
9.20, Engeland 9.2011.20, Dan-
marks Radio 11.2012.Engeland
12—12.20, Brussel Fr. 12.20—13—,
Engeland 13—13 50, Parijs Radio
13.5014.Danmarks Radio 14.
14 35, Motala 14.35—15.20, Engeland
15.20—17.20, Brussel VI. 17.20—17.50
Engeland 17.5018.05, Parijs P. P.
18.05—18.20, Breslau 18.20—19.05,
Engeland 19.05—19.20, Keulen 19.20
20.35, Miinchen 20.3521.20, En
geland 21.2021.40, Danmarks R.
21.40—22.20, Brussel VI. 22.20—23.20
en Engeland 23.2024.
Lijn 5: Diversen.
verbetering van de volkshuisvesting en van
de hygienische toestanden in het algemeen,
waarvoor nu, gezien de welvaart, waarin het
eiland verkeert, geld te vinden is, de ande
re afgevaardigden vestigden de aandacht op
de zwakke economische basis van dit stukje
Nederlandsche grondgebied, daar de olie-
raffinaderijen de eenige welvaartsbron zijn,
met het oog waarop zij bevordering van den
landbcvw en aanboring van andere bronnen
van bestaan voor de bevolking bepleitten.
Een en ander is evenmin aan de regeering
ontgaan, verklaarde minister Welter. In de
gevraagde richting wordt reeds gewerkt.
Nadat de Kamer nog 185 millioen voor
1940 voor kasgeld voor den Indischen dienst
hier te lande, en 15 millioen voor de eerst
komende drie jaren voor de dito dienst voor
Suriname beschikbaar had gesteld, werd een
aanvang gemaakt met de Defensiebegroo-
ting voor 1940.
Defensiebegrooting.
Wanneer we spreken van „klein
goed", dat hoofdzakelijk gistermid-
dag is behandeld, willen we daar-
mede niets kleineerends zeggen; we
gebruiken dien term slechts in te-
genstelling tot redevoeringen waarin
groote lijnen van defensiebeleid
worden getrokken.
lets van dien aard viel er wel degelijk in
de rede van den heer Duymaer van Twist
(a.r.) te bespeuren, wanneer hij het had
over de bevordering van den goeden geest in
het leger en bij den troep en In verband
daarmede wees op de groote beteekenis van
de lichamelijke en geestelijke verzorging.
Wanneer hij echter er aan toe voegt, dat de
ontspanning van de militairen zoo moet zijn,
dat alle militairen er van genieten kun
nen, dan komt hij op een terrein, waarop
een ander deel van het Nederlandsche volk
dan waarvan hij de vertegenwoordiger mag
beeten, hem niet zal kunnen volgen, met
name wanneer hij verklaart, dat de Protes-
tantsch-Christelijke militairen geen behagen
scheppen in cabaret- en tooneelvertoonin-
gen. „In tijden, waarin zich een Godsgericht
voltrekt, is voor dergelijke vertooningen
geen plaats", riep de anti-revolutionnaire
afgevaardigde uit. Een belangrijk deel van
de Protestantsch-Christelijken en het
katholieke volksdeel, in het bijzonder dat
beneden den Moerdijk denkt over vermake-
lijkheden als boven genoemd wat anders,
een weinig vroolijker. Niettemin zal de
minister ook met de gezindheid van de
geestverwanten van den heer Duymaer van
Twist moeten rekenen. De afgevaardigde
vroeg of het waar was, dat onlangs een
res.-veldprediker is aangesteld, die bekend
staat als nationaal-socialist. In het algemeen
kon hij zich met het beleid van den minister
wel vereenigen. Hij vroeg verbetering van
sommige kostwinnersvergoedingen, drong
aan op spoedige vervanging van de oudere
lichtingen door buitengewone dienstplichti
gen van de jongere lichtingen, en op de
grootst mogelijke zuinigheid bij de besteding
van 's lands gelden. In dit opzicht is in het
begin van de mobilisatie nog wel eens ge-
zondigd, bijvoorbeeld door voor eenige da-
gen voor staven heele hotels af te huren
Waardeering had hij voor de financieele re-
geling voor de geevacueerden, waarvan ech
ter niet alle gemeentebesturen op de hoogte
schenen te zijn.
Hij drong aan op een snelle beslissing be
treffende de uitbreiding van de vloot en
hoopte dat deze ten gunste van slagkruisers
zou uitvallen, die, naar deskundigen hebben
uitgerekend, minder duur in het gebruik
zijn dan vliegtuigen en ook belangrijke ob-
jecten van werkverruiming zijn.
Inundatie-schade.
Over de schadeloosstellingen van de boe-
ren in de inundatiegebieden sprak ook de
heer Ruyter (r.k.) Hij had eveneens veel
waardeering voor de getroffen regeling,
maar toch nog enkele wenschen. Hij zou het
billijk achten indien de bedrijfswaarde van
het vee zou worden vergoed, dat nu wordt
overgenomen, en dat de boeren, na ophef-
fing van de onderwaterzetting weer op hun
vroegere bedrijf konden terugkomen. Bij
vorderingen van stukken land, van boomen,
graszoden, enz. voor het aanleggen van
allerlei versperringen voor 's lands verde-
diging behoort dadelijk een schriftelijk be-
wijs te worden afgegeven, opdat men later
de schade behoorlijk kan vaststellen; nog
beter ware het schattingscommissies in te
stellen. De heer Ruyter herhaalde nog eens
een ouden wensch: het verstrekken van bo-
ter in plaats van margarine aan de militai
ren, zulks in het belang van de boterprodu-
centen.
De heer van der Zaal (a.r.) vulde de op-
merkingen van zijn partijgenoot Duymaer
van Twist over de legerpredikanten nog wat
aan. In de eerste plaats waren er te weinig
veldpredikers, hetpecn zich bij de mobilisa
tie gewroken heeft, toen de res.-veldpredi
kers niet voldoende voorlichting hadden, en
in de tweede plaats zijn er onder de res.
veldpredikers dominees, die lid zijn van
„Kerk en Vrede" en is er ook een n.s.b.-sr
bij, die door den heer Duymaer reeds was
gesignaleerd. Noch het een, noch het ander
De eerste lord der Britsche admiraliteit,
Churchill, heeft gister in het Lagerhuis
een overzicht gegeven van den oorlog ter
zee.
In den loop van zijn redevoering
zeide hij o.m., dat de voornaamste
aanvallen van den vyand geconcen-
treerd zyn geweest op de Britsche
vloot en op den Britschen zeehandel.
„Wij hebben, zeide hy, nog steeds
2000 schepen op zee en tusschen de
100 en 150 schepen loopen dagelijks
de havens van het Vereenigd Ko-
ninkrijk alleen in en uit."
„Dit ontzaglijke verkeer is gehandhaafd,
terwijl voortdurend duikbootaanvallen
werden ondernomen. Wij zijn herhaalde-
lijk uit de lucht aangevallen. Op groote
schaal is het leggen van mijnen tegen ons
in de practijk gebracht en kortelings zijn
magnetische mijnen uit vliegtuigen neer-
geworpen of gelegd door duikbooten op
de toegangskanalen tot onze havens met
de bedoeling den Britschen en nog meer-
deren neutralen handel te vernietigen."
Twee vestzakslagschepen en stellig nog
een kruiser varen reeds vele weken in het
noorden en het zuiden van den Atlanti-
schen Oceaan of bij Madagascar rond. De
taak van de admiraliteit heeft er in be
staan om ons onmetelijk, de wereld om-
spannend verkeer binnen te brengen, on-
danks dezen tegenstand."
Bovendien is het onze taak om de zee te
zuiveren van alien Duitschen handel en
ieder Duitsch schip en ieder vezeltje la
ding, waarbij Duitschland belang heeft,
aan te houden. De vernietiging der duik
booten gaat normaal voort en geschiedt, in
overeenstemming met de raming, die ik
het Huis gegeven heb, in een tempo van
twee tot vier per week, d.w.z. een tempo,
dat, naar wij gelooven, hooger is dan het
vermogen van Duitschland om vervangen-
de duikbooten te bouwen."
Sprekende over de ramingen, volgens
welke Duitschland in 1940 400 duikbooten
zal bezitten, zeide Churchill wanneer zij
deze schepen produceeren volgens het ket-
tingstelsel, vraag ik mij af, of zij gezag-
voerders en bemanningen volgens een
soortgelijk systeem voortbrengen. Wanneer
dat zoo is, lijkt het waarscbijnlijk, dat ons
vernietigingstempo een soortgelijke uit
breiding zou kunnen ondergaan."
Het doet goed te weten, dat zeer groote
versterkingen van onze jachtvliegtuigen
in de thuiswateren, die reeds verdrievou-
digd zijn, sedert het begin van den oorlog,
in dienst zullen komen in 1940.
Churchill herhaalde de waarschuwing,
dat een gestage stroom van verliezen ver-
wacht moet worden, doch hij voegde hier-
aan toe „ik geloof stellig, dat wij de
overhand behalen op deze levensbedrei-
ging."
Behalve de gewapende koopvaardijkrui-
sers hebben wij reeds meer dan 1000 koop-
vaardijschepen voor zelfverdedigingsdoel-
einden bewapend. Het zal niet lang meer
duren of wij hebben 2000 op die wijze ge
wapende schepen. Deze koopvaarders vu-
ren terug, wanneer zij worden aangeval
len. volgens de oudste rechten ter zee."
Het convooisysteem is thans in voile
werking. Zeer weinig schepen, die in con-'
vooi varen. zijn aangevallen, en nog niet
een op de 750 is tot zinken gebracht.
Tengevolge van dit optreden hebben de
duikbooten het gemakkelijker gevonden
neutrale schepen aan te vallen dan sche
pen van Groot-Britannie en Frankrijk. De
verliezen aan Britsche koopvaardijschepen
in October bedroegen de helft van wat zij
in September waren en in November wa
ren zij gedaald tot 2'3 van de verliezen in
October. Volstrekt het tegenovergestelde
is het geval geweest met de neutrale
schepen. Zij hebben 50 pet. meer verJoren
in de tweede maand dan in de eerste en
tweemaal zooveel verloren in de derde
maand dan in de tweede.
Dit moest eigenlijk een aanmoediging
?ijn voor de neutralen om hun schepen te
verhuren aan Engeland voor den tijd van
den oorlog.'
In de laatste paar weken zijn de duik
booten afgedaald tot den mijn. Dit is onge-
veer de laagste soort oorlog, die men zich
kan voorstellen.
De magnetische mijn is het veelgenrezen
geheime wapen. Meer dan de helft van
onze verliezen in de vorige maand zijn
veroorzaakt door den magnetischen mijn,
maar tweederden van de totale verliezen
tengevolge van het gebruik van dien mijn
zijn niet ten laste gekomen van de oorlog-
voerenden, maar van neutralen.
De magnetische mijn, aldus Churchill,
is nieuw noch geheimzinnig.
Haar geheimen zijn ons bekend en in
feite waren de voorbereidingen voor de
tegenmaatregelen reeds ver gevorderdi
voor de eerste magnetische mijn in Brit-
sche wateren werd gelegd.
De meedoogenloosheid van dezen laat-
sten aanval op de neutralen heeft tot ge
volg gehad, dat er een embargo als repre-
saille geplaatst is op de exporten van alle
goederen van Duitschen eigendom of oor-
sprong. De neutralen moeten alleen ver-
mijden besmette goederen met hun sche
pen te vervoeren. Het stemt tot voldoe-
ning te vernemen, dat de goederen voor
den export reeds opgestapeld worden op
de Duitsche kaden en in de opslagplaatsen.
Voortgaande zeide Churchill: Wij zijn
den oorlog begonnen met een koopvaardij
van 21.000.000 ton, waarvan gedurende
drie maanden 340.000 ton verloren is ge-
gaan. Het netto verlies echter, rekening
houdende met de buitgemaakte tonnage,
bedroeg slechts 50.000 ton. Voor iedere
1000 ton Britsche schepen, die tot zinkeni
werden gebracht, zijn 110.000 ton Brit
sche havens binnengeloopen. In November
is bijna een kwart millioen ton schepen
onze havens binnengeloopen of uitgevaren
voor iedere duizend ton, die tot zinken
werden gebracht. De verliezen, die zijni
komen te rusten op de beschermende oor-
logsschepen zijn noodzakelijkerwijze
zwaarder, in verhouding, dan die, welke
op de koopvaardij drukken.
De prijs, die betaald moet worden voor
de controle ter zee, is vaak zwaar. Op het
oogenblik zijn wij bezig met den bouw van
bijna 1000.000 ton oorlogsschepen van,
alle klassen. Onze verliezen aan oorlogs
schepen in de eerste drie maanden van den
oorlog van 1914 waren bijna tweemaal zoo
groot als die, welke "";i thans geleden
hebben.
Het debat.
Nadat Churchill zijn rede had uitge-
sproken, voerde Alexander namens de
Labouroppositie het woord. Hij zeide o.m.:
Menschen met meer technische kennis dan
ik zijn zeer bezorgd geweest over den toe-
stand, waarin de Rawalpindi zich bevond
en ik hoop, dat schepen van dat soort zoo
al niet de onmiddellijke bescherming van
lichte vaartuigen dan toch op zijn minst
een zoodanig contact zullen krijgen met
andere schepen der vloot, dat daardoor
de gelegenheid ontstaat voor snelle ver-
steiking wanneer een veel sterkeren tegen -
stander wc-rdt ontmoet.
De liberaal Sinclair vestigde de aan
dacht op de ontsnapping van Duitsche
schepen uit neutrale havens.
Churchill nam hierop weer het woord
en zeide dat het verlies van een schip
steeds is medegedeeld zoodra de verwan-
ten op de hoogte waren gebracht. Wat de
berichtgeving over schade betreft, deze
zaak moet beoordeeld worden met het oog
op den militairen toestand.
De Belfast werd beschadigd door een
mijn en zoc droeg de vijand geen kennis
van het feit, dat het schip getroffen of
beschadigd was. Het lag dicht bij een werf,
oes nachts, en werd onmiddellijk binnen-
gebracht. Spr. is niet voornemens schade
te publiceeren alvorens die in breeden
kring bekend is geworden, tenzij hij reden
heeft te gelooven, dat de vijand op de
hoogte is
De conservatief Southby betreurde dat
niets was gezegd over Scapa Flow, waar-
aan hij toevoegde, dat de veelvuldige
Duitsche verkenningsvluchten over de
Orkney-eilanden en de Shetland-eilanden
groote ongerustheia wekken. Ook vroeg
hij of neutrale schepen in de Engelsche
convooien konden meevaren.
mag worsen toegeiaten. De heer van der
Zaal moest van „lolmakerij" door cabaret-
en tooneelvoorstellingen niets hebben.
Wenschen en waardeering.
Van sociaal-democratische zijde kwam
een woord van warme waardeering voor de
wijze, waarop de minister van Defensie met
betrekking tot de kostwinnersvergoedingen
en het verlof aan de wenschen der gemobi-
liseerden is tegemoetgekomen. Wat de uit
keeringen betreft steken wij heel gunstig bij
het buitenland af.
Daarom vond de heer van Sleen,
die deze zaken besprak, het zoo jam
mer, dat degenen, die op 29 Augustus
werkloos waren, een lagere vergoe-
ding hebben dan wie werk had, en
dat de vrijgezellen, die geen tehuis
hebben, er niet al te best aan toe
zijn, als zij hu verlof genieten kun
nen, daar ze alleen van de soldij
moeten rondkomen.
Over de voeding worden hier en daar
klachten vernomen; te laat heeft men ook
stroozakken en voldoende dekens laten aan-
rukken. Barakkenbouw dient te worden be-
vorderd. De goede geest der militairen moet
zoo veel mogelijk worden bevorderd; voor-
ziening in dergelijke dingen kan daarin me-
dehelpen, alsook een menschkundige behan
deling door de officieren, onder wie zich
er nog bevinden, die doordrenkt zijn van
den „ouden geest". Een wettelijke regeling
die den gedemobiliseerde den terugkeer in
zijn burgerbetrekking waarborgt, achtte de
heer van Sleen zeer gewenscht. Ook hij
drong aan op spoed met de vervanging van
de oudere lichtingen en tevens wenschte hij
ruimer zakenverlof voor de kleine zelf-
standigen. Tenslotte haalde hij het chapiter
der oud-gepensionneerden en van de mobi-
lisatie-slachtoffers nog eens op, zoodat we
het gevoel hadden het oud-Kamerlid K. ter
Laan dit betoog te hebben hooren eindigen.
Een ander lid der socialistische fractie,
de heer Kievit, besprak de oelangen van zee-
lieden en visschers, die in dezen gevaarlij-
ken tijd op zee zijn. Hun veiligheid moet
zooveel mogelijk worden gewaarborgd,
waarvoor verplichte convoyeering door met
paravanes voorziene sleepbooten noodig
meet worden geacht. In het daartoe benoo-
digde overleg moeten ook de vertegenwoor-
digers der zeelie.ten worden betrokken.
Het liefst zag de heer Kievit de instelling
van een commissie, waarin alle belangheb-
benden vertegenwoordigd zijn, die binden-
de voorschriften zou kunnen geven.
Vandaag is de behandeling voortgezet.
