EN QMSTREKEN. DAGBLAD V00R ALKMAAR ER WORDT RECHT GESPROKEN IN DEN VOLKENBOND. De opmarsch der Russische troepen. Een zeeslag in de Zuid-Amerikaansche wateren. Zeeslag bij de Zuid-Amerikaansche kust. PRIJS DLR GFWO.NE ADVERTENTIEN Van 1—5 regels 125, elke regel meer f 0 25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N V. Boek- en Handelsdrnk- kerij v/h HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060 Telef. 3320, redactie 3330. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. I4le Jaargang Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon- en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar f 2. franco door bet gebeele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. No. Dit numjitr bestaat uit drie bladen. Directeur; C. KRAK. Bonderdag 14 December 193! Duitsch oorlogsschip met 30 dooden en 80 gewonden in Montevideo. DE VOLKENBONDS- VERGADERING. De „Admiraal Scheer" of de „Admiral Graf von Spee"? De algemeene toestand. Ziedaar het tooneel, dat de weretd thans te zien geeft. Fransche legerberichten. COURANT. ALKMAARSCHE De commissie van veertien heeft in Geneve een tweetal resoluties opgesteld. In de eerste wordt een dringend beroep op alle leden van den Volkenbond gedaan om Finland daadwerkelijk en moreel te steunen. In de tweede resolutie wordt de Raad van den Volkenbond uitgenoodigd de consequenties te trekken uit het feit, dat Rusland zich aan schending van zijn verplichtin- gen heeft schuldig gemaakt en zich buiten het handvest van den Bond heeft geplaatst. :':o Uit de Finsche oorlogscommunique's blijkt, dat de Finnen over het alge- meen hun posities handhaven, hoewel volgens mededeelingen uit Moskou de Sovjet-Russische troepen, welke in de richting van de Bothnische Golf oprukken, tot 105 k.m. over de grens zijn doorgedrongen en in enkele dagen de Golf bij Oulu kunnen bereiken. Het blijkt meer en meer, dat de poging van Rusland om Finland in twee stukken te knippen de voornaamste bedreiging van Finlad is. Uit Zuid Amerika komen berichten over een zeeslag, wat in dezen oorlog wel iets bijzonders mag heeten. De zoogenaamde vestzakkruiser „Admiral Scheer, zou in gevecht zijn geweest met de Britsche kruisers Exeter", „Ajax" en „Achilles", waarvan de eerste buiten gevecht zou zijn gesteld. Trouwens ook het Duitsche slagschip zou er slecht aan toe zijn en de haven van Montevideo zijn binnengeloopen met 30 dooden en 80 gewonden.- Twee Engelsche kruisers wachten thans op zijn terugkomst. Volgens latere mededeelingen zou het Duitsche oorlogsscbip niet de „Admi- ral Scheer, maar de „Admiral Graf von Spec" zijn geweest. mijl uit de kust en het mondingsvuur van de kanonnen kon van de kust worden ge- zien. Toen te half negen de duistemis viel lag een dik rookgordijn over een lengte van verscheidene mijlen op de zee. De kleine kruiser ..Uruguay" van de vloot van Uruguay is ooggetuige geweest van den stri.id. Het s"h;n b^vrrd zich bij Punte Deleste toen de strijdende oorlogsbo- dems passeerden. De correspondent voegt hieraan toe, dat in diplomatieke kringen te Buenos Aires wordt verondersteld, dat het Duitsche schip ..Ussukuma", dat 3 December door Britsche oorlogsbodems in het zuiden van den Atlan- tischen Oceaan werd buitgemaakt, gebruikt werd om kleine Britsc^0 oorlT^bodems in een gevecht met de Admiral Scheer" te lokken. Niet de ..Admiral Scheer", doch de i ..Admiral Graf von Spee". Nader wordt uit Montevideo gemeld: De autoriteiten van Uruguay verkla- ren, dat niet het vestzakslagschip „Ad- miral Scheer", doch de ..Admiral Graf von Spee" gisteren slaags is geweest met de Britsche kruisers en een toe- vlucht heeft gezocht in de haven van Montevideo. De ..Admiral Graf von Spee" is de nieuw- ste van de drie Duitsche vestzakslagsche- pen. 3 Het schip is in 1936 te Wilhelmshafen in gebruik genomen. De normale bemanning telt 926 koppen. De snelheid bedraagt 26 knoopen en de waterverplaatsing bedraagt 10.000 ton. Het schip is bewapend met zes kanonnen van elf duim, acht van 5.9 duim en 14 stukken luchtdoel geschut. Verder heeft het twee vliegtuigen aari boord, die met behulp van een katapult kunnen op- stijgen. De kanonnen van 11 duim verschieten granaten van ongeveer 300 kilo. De diesel- machines van het schip hebben goed vol- daan, doch van niet-otficieele zijde wordt vernomen, dat zij niet geheelhebben vol- daan aan de verwachting. De commissie van veertien werkt ontwerpresolutie uit. De speciale commissie heeft een ontwerp Vein resolutie uitgewerkt, dat luidt als volgt: 1. De Volkenbondsvergadering, consta- teerde, dat door de agressie, die zij jegens Finland heeft gepleegd, de U.R.S.S. in ge- breke is gebleven, zoowel ten opzichte van zijn eigen politieke overeenkomst met Fin land als ten aanzien.van het pact van Parijs en artikel 12 van het Volkenbondshandvest, en dat zij op den vooravond der agressie, zonder rechtsgroijden. het door haar in 1932 met Finland gesloten niet-aanvalspact op- zegde, dat tot eidn 1945 van kracht zou blij ven, veroordeelt plechtig het optreden der U.R.S.S. tegen den Finschen staat, doet een dringend beroep op ieder lid van den Vol kenbond om Finland den materieelen en humanitairen steun te verleenen, waartoe het in staat is, en zich te onthouden van ieder optreden, dat het weerstandsvermogen van Finland zou kunnen verzwakken, mach- tigt den secretaris-generaal de medewer- king te verleenen van zijn technische dien- sten voor de organisatie van den bijstand aan Finland, die hierboven genoemd is en machtigt eveneens den secretaris-generaal krachtens de rerolutie van de Volkenbonds vergadering van 4 October 1937 om staten, die geen lid van den Volkenbond zijn, te raadplegen over eventueele samenwerking. 2. Overwegende, dat Rusland ondanks de tot dit land gerichte uitnoodiging ge- weigerd heeft in den raad en de assemblee te verschijnen bij de bestudeering van zijn geschil, dat het daardoor in gebreke is ge bleven ten opzichte van een der meest es- sentieele verplichtingen van den Volken bond voor de waarborging van den vrede en de veiligheid der naties en optreedt alsof de Volkenbondsraad en -vergadering, met de missie, die hun dbor artikel 15 van het handvest wordt opgedragen, niet bestonden, dat tevergeefs getracht heeft zijn weigering te rechtvaardigen door de fcetrekkingen aan te voeren, die het aangeknoopt heeft met de z.g. door de Finsche bevolking volgens't vrije spel van haar instellingen erkende regee- ring, dat Rusland zich niet alleen schuldig heeft gemaakt aan schending van een van In een communique van de Britsche admiraliteit wordt verklaard: Uit tot nu toe ontvangen inlichtingen blijkt, dat drie Britsche kruisers in con tact zijn geweest met de ..admiral Scheer". Dit was gisteren om 6 uur 's morgens het geval. De ..Admiral Scheer" werd herhaalde malen getrof- fen en scheen een toevlucht te zoeken in de Rio de La Plata. Tijdens het hevlg gevecht, dat vier uur duurde, werd de Britsche kruiser Exeter beschadigd en gedwongen zich van verdere actie te onthouden. De andere kruisers, de Ajax en de Achilles, hebben de achtervolging, voortgezet. Uit Buenos Aires wordt gemeld: Volgens uit Montevideo ontvangen doch nog niet bevestigde berichten, zou de Duitsche kruiser admiral Scheer op 200 mijl uit de kust van Uruguay slag hebben geleverd met den Britschen kruiser Achilles en dezen bodem in den grand hebben geboord. Tegenspraak der Britsche ad miraliteit. De admiraliteit deelt mede, dat het be- richt dat Zr. Ms. Achilles tot zinken zou zijn gebracht ongegrond is. Zeeslag bij Rio de La Plata? De Britsche maimeattache te Buenos Aires heeft melding gemaakt van een ont- moeting op Woensdagochtend ter hoogte van de monding van de Rio de La Plata tus- schen Britsche kruisers en een Duitsch vestzakslagschip. Er zijn geen schepen ge- zonken doch aan beide zijden werd eenige schade aangericht. Met dertig dooden en tachtig ge wonden aan boord te Montevideo aangekomen. Uit Montevideo wordt gemeld: Het Duitsche vestzak-slagschip ..Admiral Scheer". dat zooals gemeld, door de Britsche kruisrs „Exeter", „Ajax" en ..Achilles" is aangevallen, waarmede het is een hevig ge vecht was gewikkeld, is na een achtervol ging door genoemde drie kruisers tot crp de reede van Montevideo gisternacht in deze havenplaats aangekomen, waar zij de doo den en gewonden aan land heeft gebracht. De autoriteiten van Uruguay hadden zich aan boord van de sleepboot ..Lavalleja" naar de ..Admiral Scheer" begeven. Op de kade was een groote menigte bijeengestroomd, om van het ontschepen van de dooden en gewonden getuige te zijn. De -trijd van den ..Admiraal Scheer". Te Londen wordt verklaard, dat overeen- komstig de Haa^sche overeenkomst de „Ad - miral Scheer" thans 24 uur in een neutrale haven mag blijven, terwijl alleen die her- stellingen mogen worden uitgevoerd, welke absoluut noodzakelijk zijn om het schip weer zeewaardig te maken. De strijdmidde- len van het schip mogen niet aangevuld worden. De Britsche kruisers „Ajax" en ..Achilles" liggen voor de haven van Montevideo te wachten. Later werd gemeld dat zij de buitenhaven zijn binnengevaren. Men weet niet in hoeverre zii beschadigd ziin. De gewonden van de ..Admiral Scheer" zijn in het militaire hospitaal van Monte video opgenomen. De correspondent van de „New York Ti mes" te Buenos Aires schrijft aan zijn blad, dat de Britsche kruisers met den ..Admiral Scheer" in contact zijn gekomen op onge veer 200 mijl ten oosten van Punte Deleste (de monding van de Rio Plata) Woensdag ochtend omstreeks 6 uur. Het vuur werd onmiddellijk geopend. De Britsche kruiser „Exeter" werd zoodanig getroffen, dat het schip nog slechts met beperkte snelheid kon varen, zoodat het den strijd moest opgeven. Hoewel de elfduims kanonnen van de ..Admiral Scheer" zwaarder zijn dan de zesduims van de „Ajax" en de ..Achilles" werd het Duitsche schip door de kanonnen van acht duim van de ..Exeter" beschadigd, waarna het schip naar de kust voer. Te half zeven in den avond werd het schip op 20 mijl afstand van Punte Deleste gezien, va- rende in zuidelijke richting. Eenige minuten later verschenen de beide Britsche kruisers aan de horizon, zij openden het vuur en binnen tien minuten waren twintig schoten gewisseld. Een uur later werd de strijd op 25 mijl ten zuiden van Punte Deleste her- vat en de drie schepen vuurden heftig toen zij Punta Balena passeerden. De ..Admiral Scheer" bevond zich toen minder dan negen Neutraliteit kan heel verstandig eh heel nuttig zijn en de wereld verkeert helaas in een zoodanigen, we zouden haast zeggen explosieven toestand, dat tal van kleine neu trale staten bang zijn met het lichtgevend vlammetje van recht en rechtvaardigheid te dicht in de nabijheid van een of ander Europeesch kruitvat te komen. De kleine zoogenaamd onafhankelijke staten weten maar al te goed, dat wij op het oogenblik in een wereld leven waarin meer naar kracht dan naar recht wordt gekeken en omdat diverse staten van ons werelddeel met elkaar vriendschappelijke, half vriend- schappelijke, vijandelijke, of min of meer vijandelijke betrekkingen onderhouden is het uiterst moeilijk tusschen al die klippen door te zeilen. In dezen tijd een vergadering van den Volkenbond te houden is dan ook een pr.:- caire geschiedenis. Want een Volkenbond is eigenlijk of behoorde dat eigenlijk te zijn een de monstrate van vriendschap en saamhoorig- heid wrarbij men collectief en daarom veilig kan optreden tegen den een of an- deren staat, die zich niet aan de algemeene regels van recht en rechtvaardigheid heeft gehouden. En wanneer men thans een Volkenbonds vergadering uitschrijft, dan plaatst men de kleine neutralen min of meer voor een ge- wetensconflict. Zij zijn lid van de internationale recht- bank en behooren dan ook te verschijnen als er een misdadigen aanslag gesigna- leerd is. Wanneer zij zich aan dien plicht zouden onttrekken, zouden Hj nu en voor de toe- komst den Volkenbond als een waardelooze organisatie kenmerken, zocals iedcro recht- bank een waardelooze instelling zou zijn als de rechters zoo nu en dan thuis bleven wanneer er een al te gevaarlijke verdachte gevonnisd moet worden. Anderzijds, wanneer zij hun verplichtin gen nakomen en in Geneve verschijnen, zul- len zij zich op de een of andere wijze moe- ten uitspreken. Hun aanwezigheid is nutteloos wanneer zij zich aan alle besprekingen en stemmin- gen onttrekken en zoo kan het voorkomen, dat zij openlyk paitij kiezen in een conflict waarbij zij zich, uit vrees i den oorlog te worden medegesleept, veel liever afzijdig hadden gehouden. Daar tegenover staat, dat, wanneer er een Volkenbond is, deze internationale organi satie van samenwerking van naar recht vaardigheid strevende staten niet alleen het recht maar ook den plicht heeft in tijden als d?ze een waarschuwende stem te doen hooren. Hoezeer het recht verkracht kan zijn, hce- zeer men alom slechts de eigen oorlogsdoe- len als de juiste erkent en niets ongedaan laat om deze te kunnen bereiken, toch is er boven aile woorden en daden uit toch altijd overal nog een reactie tr~en al te grove scherfdingen van het Volkenrecht, die men als ontoelaatbare daden beschouwt. Het groote Rusland zet den hiel van zijn zwaar gelaarsden voet op Finschen bodem en de geheele wereld en dat is een geluk- kig verschijrisel spreekt onomwonden zii"1 afkeer te"en den overweldiger i zijn medelijden met den verdrukte uit. Men moge Duitschland daarbij buiten be- schouwing laten, maar men vergete aaarbij niet, dat elk volk en ook het Duitsche zich heeft te onderwerpen aan de politiek zijner regeering. De Duitsche regeering kan op dit oogenblik geen conflict met Rusland riskeeren. Wat Rusland doet is in haar cogen welgedaan, maar wat het hart van geheel Europa en Amerika ontroert, het droevige lot der fiere, dappere Finnen, dat moet ook het hart van het Duitsche volk treffen en wij zijn er van overtuigd, dat het stand houden der Finnen tegenover den machtigen overweldiger in breede lagen van het Duitsche volk met voldoening geconsta- teerd wordt. Vrijwel alle kleine neutrale staten zijn plichtsgetrouw in Geneve bijeengekomen en al zijn zij dan ook zoo verstandig om bij de bespreking van het Russisch-Finsche con flict niet met een vernietigend requisitoir op den voorgrond te treden, men kan er verzekerd van zijn, dat zij alien met instem- ming naar de woorden van den Argentijn- schen afgevaardigde hebben geluisterd. Men behoeft in Argentinie niet bang te zijn door een scherp oordeel over Rusland direct of indirect in den Europeeschen oor log te worden betrokken en de vertegen- woordiger van dezen Zuid-Amerikaanschen staat heeft dan ook eens zijn hart over den toestand in Europa gelucht en den grooten Europeeschen staten daarbij een spiegel voorgehouden waarin zij een allesbehalve ideaal beeld van de zoogenaamde beschaaf- de wereld konden aanschouwen. zijn verplichtingen, voortvloeiende uit het handvest, maar zich door eigen schuld bui ten het handvest heeft geplaatst, dat de raad bevoegd is volgens de bepalingen van ar tikel 16 om de consequenties te trekken, die deze toestand met zich mede brengt, beveelt den raad aan, zich over de kwestie uit te spreken. Een later bericht meldt, dat de commissie den hierboven vermelden tekst definitief heeft aangenomen. Morgen zal het ontwerp aan de Volkenbondsvergadering voorgelegd worden. Alleen de gedelegeerden van Zwe- den en Noorwegen verklaarden met het ont werp accoord te gaan op voorbehoud van goedkeuring hunner regeeringen. DE VOLKENBOND EN DE FINSCHE ZAAK. Alle documenten, verband houdende met de behandeling door den Volkenbond van het Finsch-Russische conflict, zijn ter kennis gesteld van de Ver. Staten met het oog op een initiatief van Amerika, dat een vreed- zame regeling ten doel zou hebben. Het Fransche legerbericht van gister- avond luidt als volgt: Tijdens een reeks acties ten Westen van de Saar is een onzer kleine posten geno men door den vijand die een tiertal krijgs- gevangenen maakte. De toestand is her- steld, zooals medegedeeld is in het com munique van gisteravond. Gister een hal- me dag aan het geheele front. Het Fransche legerbericht van hedenoeh- tend luidt: Activiteit var. patrouilles aan het midden van het front tusschen Moezel en Rijn. HET RUSSISCHE LEGERBERICHT. Het hoofdkwartier van het militaire district Leningrad deelt mede, dat de Sov- jettroepen op 13 Dec. in het district Uktha 105 km. van de staatsgrens zijn gevorderd. In het district Petrozavodsk hebben zij de Stad Kitela en het station Kitela aan de spoorlijn van Pikaranta naar Serdobel be- zet. Met het oog op het ongunstige weer was er geen activiteit van de luchtmacht. Zie verder Buitenland pag. 3, 2e blad. Dit spreekgestoelte zoo heeft Argenti nie gezegd dat werd opgericht voor recht, eer en gerechtigheid, in dienst van den vrede onder de volken, mag thans niet leeg blijven. Het verval van de politieke en interna tionale instellingen, die ten koste van den hevigsten strijd tot stand zijn gekomen, het niet nakomen van het gegeven woord, aan- val door list en geweld, versnippering van gebied, militaire bezetting en invallen, het verdeelen van landen, verdrukking van den zwakke door den sterke, godsdienstvervol- ging en vervolging van rassen, concentratie of gedwongen verhuizing van menschen- massa's, het bombardeeren van open steden, dujkbooten-oorlog, repressailles welke de neutralen treffen, de moreele crisis, welke de samenleving in haar grondvesten schokt, het wij ken der cultuur en het miskennen der internationale wettenziedaar het tooneel dat de wereld thans te zien geeft. Velen zijn van meening, dat men voor dat tooneel moet zwijgen en wachten tot de storm voorbij is, maar de regeering van Argentinie deelt deze meening niet. En daarna heeft de vertegenwoordiger van dien staat geconstateerd, dat men una- niem den aanvaller had veroordeeld. Argen tinie wil niet zitting hebben in een bond van overwinnaars en eischt, dat de Sovjet- Unie uit den Volkenbond zal worden ver- wijderd. Daarmede heeft de wereld de stem van Geneve kunnen vememen en het is of er in dezen duisteren tijd ergens ver weg een klein lichtje is opgevlamd, waarnaar aller oogen zich richten in de hoop, dat het grooter en sterker zal worden en licht en warmte zal brengen in de hoofden en har- ten van millioenen menschen, die op weg zijn het vertrouwen in recht en rechtvaar digheid te verliezen. Daarna heeft de commissie welke het be roep van Finland behandelt, in een resolutie het optreden van Rusland tegenover Fin land becritiseerd en een dringend beroep gedaan op alle leden van den Volkenbond om Finland daadwerkelijk en moreel te steunen. Ten opzichte van Rusland werd in een resolutie vastgelegd, dat het den Volken bond volkomen genegeerd heeft, dat het zich aan schending van zijn verplichtingen heeft schuldig gemaakt en zich buiten het handvest van den Bond heeft geplaatst, waarbii de Raad wordt uitgenoodigd daaruit de consequenties te trekken. Welke die consequenties zullen zijn is niet twijfelachtig meer. De deur van den Volkenbond zal voortaan voor de Russische bezoekers gesloten blij- yea.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1939 | | pagina 1