DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De Frarische Kamer keurt met algemeene
stemmen het regeerings-
beleid goed.
Het bezoek van Sumner Weües.
De strijd in Finland.
Dr. Frank over de toe
standen in Polen.
Er heerscht orde
en rust.
Een rede van minister
Kingsley Wood.
De algemeene toestand.
De reis van
Sumner Welles.
S.S. „Burgerdijk"
getorpedeerd.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door bet geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0 25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. KERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
No, 36
Dit nummer bestaat uit drie bladen.
Directeur: C. KRAK.
Maandag 12 Februari 1940
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
142e Jaargang
Na het einde van de geheime middagzitting heeft de Fransche Kamer
Zaterdag met algemeene stemmen een door het seniorenconvent ingediende
motie aaangenomen waarin wordt uitgedrukt, dat de Kamer, na kennis te
hebben genomen van de regeeringsmededeelingen in de geheime zitting,
welker discussies door een hooggestemde vaderlandsliefde werden geken
merkt, hulde brengt aan de krachtsinspanning der regeering en de heldhaf
tigheid der legers en het vertrouwen uitspreekt dat regeering en parlement
den oorlog tot de overwinning zullen voortzetten.
Men schijnt algemeen onder den indruk te zijn geweest van een door
minister-president Daladier afgelegde verklaring aan het einde der ge
heime zitting.
In de oorlogvoerende landen wordt de komst van den Amerikaanschen
onderstaatssecretaris van Buiteniandsche Zaken, Sumner Welles, met vol
doening tegemoet gezien.
.Zijn reis is van zuiver informatieven aard en men zal in de verschillende
hoofdsteden zeker niet nalaten hem van de rechtvaardigheid van eigen in
zicht te overtuigen en hem tevens te verzekeren, dat men den strijd niet zal
kunnen staken eer het eigen oorlogsdoel volkomen bereikt is geworden.
De Russen melden, dat zij op de Karelische landengte verscheidene
verdedigingswerken hebben veroverd. Volgens Finsche berichten stonden
de gebetonneerde fortificaties in de sectoren van Summa en Taipale aan
een zeer zwaar granaatvuur bloot, doch kon de weerstand niet worden ge
broken.
Onder groote belangstelling heeft dr.
Frank, de gouverneur-generaal in het
thans onder Duitsche bezetting staande
Poolsche gebied, Zaterdag voor jour
nalisten een voordracht gehouden,
waarin hij een uiteenzetting gaf van de
toestanden in het vroegere Polen.
Het gebied van het gouvernement-gene
raal, aldus dr. Frank, maakt deel uit van de
Duitsche souvereiniteit, maar vormt geen
bestanddeel van het Duitsche rijk. Het totale
gebied omvat op het oogenblik iets meer dan
110.000 vierkante kilometer met ongeveer
1434 millioen inwoners. Hiervan zijn onge
veer 12 millioen Polen, voorts ongeveer 2
millioen joden en ongeveer 500.000 Oekrai-
ners alsmede 60 tot 70 duizend voIks-Duit-
schers.
Dat steden met ruim een half millioen
inwoners geen rioleering bezitten, in den
modernen zin van het woord, is, geloof ik,
een toestand, welke alleen Polen kende. De
Poolsche boer was verwaarloosd en ver
armd, de Poolsche arbeider zonder socialen
voorzorg en zonder ziekenzorg, de ambtena
ren zonder garantie voor hun betrekking en
de autoriteiten zonder helderen zin voor
organisatie. Wat de woningtoestanden be
treft, gemiddeld huisden acht personen in
een kamer en was een bed voor drie men-
schen beschikbaar.
Het gebruik van vleesch, vet en boter was
beperkt. De gemiddelde bewoner van de
Poolsche groote steden had in vredestijd een
weekloon van 26 zloty (dertien rijksmark),
er kan dus geen sprake van zijn, dat het
Duitsche beheer in Polen de levenspositie
slechter heeft gemaakt.
Thans werken weer ruim 380 groote be
drijven met ongeveer 800.000 arbeiders.
Dr. Frank zette vervolgens uiteen, hoe er
naar gestreefd zal worden ook op elk ander
gebied de productie te verhoogen.
In elke fabriek zijn bedrijfsziekenfondsen
opgericht, alsmede centrales, die levensmid
delen beschikbaar stellen.
In het bestuursapparaat bedient het gou
vernement zich zooveel mogelijk van de me
dewerking van Poolsche ambtenaren. De
samenwerking tusschen de Polen en de
Duitsche overheid is uitstekend.
De handel in Polen lag voor 47 pet. in
handen van Joden, 80 pet. van alle in
dustrie-ondernemingen behoorden aan Jo
den, de banken bevinden zich voor 90 pet. in
Joodsche hand. Onder de advocaten waren
93 pet. Joden, van de tandartsen 65 pet. en
Dr. Hans Frank
van dc doktoren 40 pet. Twee derde deel van
alle Poolsche boeren, kleine handwerkslie
den en beambten, stonden uitsluitend bij
Joden in de schuld. Ik verklaar hier, zeide
dr. Frank, de vroegere Poolsche regeeringen
als schuldig aan de ellende, waarin het
Poolsche volk geraakt is. Deze ellende is
zoo uitgestrekt, dat zij een internationale
misdaad beteekent.
Wanneer men, aldus de gouverneur, be
weert, dat ik 13.000 studenten heb laten
ombrengen en dat ik duizenden menscheu
de bosschen heb ingedreven en daar heb la
ten verhongeren, dan zeg ik daartegenover,
dat dit alles niet waar is.
In het generaal-gouvernement is niet de
geringste afbreuk geschied aan de ambts
uitoefening van de priesters en in alle ker
ken worden de godsdienstplechtigheden ge
houden zonder eenige inmenging van de
overheid. Alleen de kerk, die zich op de
burcht in Krakau bevindt, moest voor de
openbare godsdienstoefeningen gesloten
worden.
In heel Polen bevindt zich niet een enkel
concentratiekamp en werken de intellectuee-
len volkomen onafhankelijk.
Alle kunstschatten zijn krachtens mijn
verordening in veiligheid gebracht. En wat
de gezondheid van de Poolsche bevolking
betreft, deze was nooit zoo goed als op het
oogenblik. Nergens wordt honger geleden.
De armste bevolking in de groote steden is
wekenlang door de Duitsche autoriteiten
verzorgd. Wij willen, zoo betoogde dr.
Frank, ten slotte in het oostelijke' gebied,
waar zoo lang strijd en twist gewoed heeft,
een vreedzame gemeenschap vestigen van
Duitsche leiding en van Poolsch leven en ik
zou dankbaar zijn, wanneer de pers ons
hierbij hielp.
De tegenstelling tusschen Frankrijk
en Groot-Britannië eenerzijds, die zich
vereenigd hebben tot één' machtige
•natie ter verdediging van de vrijheid,
en „het onbehaaglijke bondgenoot
schap" van Rusland en Duitschland
i
anderzijds, was het voornaamste on
derwerp van een redevoering, welke
Kingsley Wood, de Britsche minister
van luchtvaart, Zaterdagmiddag heeft
uitgesproken te Bristol als deel van
de wekelijksche reeks van ministeri-
eele verklaringen.
De minister zeide o.a.: Wij betreuren
het oprecht, dat de uitoefening van onze
macht ter zee en het gebruik van het
economische wapen moeilijkheden en soms
zelfs zware ongemakken oplevert voor de
neutrale landen. Wij doen ons test om
deze ongemakken tot een minimum te
"beperken. Echter zouden wij den neu
tralen in overweging willen geven te be
denken wat het zou beteekenen indien ge
heel Europa zou te lijden hebben onder
de ontzaglijke verschrikkingen, zooals
thans zijn opgelegd aan het ongelukkige
Poolsche volk. De toestanden in het door
de Duitschers bezette deel van Polen zijn
gewoonweg afschuwelijk. Zij zijn veel er
ger dan in het deel van Polen, dat onder
Russische bezetting staat.
De Poolsche regeering raamt het aantal
reeds dood geschoten personen op 15.000.
Er hebben zich gevallen voorgedaan van
zware folteringen en de toestanden in de
concentratiekampen zijn ontzettend.
Er heerscht in Duitschland bezorgdheid
ten aanzien van de Sovjets. Zelfs niet Von
Ribbentrop, zou durven beweren, dat
Duitschland groote politieke of materieele
voordeeien uit het onbehaaglijke bondge
nootschap heeft getrokken. Rusland heeft
een derde deel van Polen opgeslokt, het
heeft de heerschappij gevestigd over de
Baitische landen, welke tot dusver door
Duitschland beschouwd worden als een
essentieel onderdeed van zijn „levensruim
te" terwijl, wat de materieele zijde van de
zaak betreft, er in Duitschland niets dan
teleurstelling is overgebleven.
Aan den anderen kant is de samenwer
king tusschen. Frankrijk en Engeland nog
nooit zoo hecht en vertrouwd geweest als
op het oogenblik.
Tienduizenden gezonde flinke jonge
mannen worden als vliegtuigbestuurders
en voor andere doeleinden bij de lucht
macht opgeleid. De oorlog in de lucht heeft
tot dusver niet alleen den ontembaren
moéd van de Britsche piloten aangetoond,
maar ook de technische, superioriteit van
velen onzer vliegtuigen. Wij gelooven dat
onze gevechtstoestellen met acht vuur
monden de beste machines in hun soort
ter wereld zijn maar steeds gaan wij door
met de types te verbeteren.
Op groote schaal zijn vliegtuigen voor
ons in aanbouw bij Canadeesche fabrieken.
In Groot-Britannië is de vliegtuig
productie in het afgeloopen jaar verdub
beld. Wij zullen in de volgende twaalf
maanden groote aantallen vliegtuigen noo-
dig hebben en wij hebben onze productie
gebaseerd op sterk verhoogde schaal.
Wat komt Sumner Welles in Europa doen?
Hij komt zoo maar eens een kijkje nemen,
zegt de Amerikaansche minister van Bui
teniandsche Zaken. Niet, dat men in Ame
rika met de Europeesche toestanden vol
komen onbekend zou zijn, want daarvoor
heeft men in alle hoofdsteden zijn gezanten
en bovendien nog in eigen gebied de ambas
sadeurs der oorlogvoerende en neutrale
mogendheden.
Maar ten slotte is het toch mogelijk, dat
al die zoo nauw bij een bepaalden staat be
trokken heeren de zaken minder onpartijdig
zien dan een nuchtere, volkomen neutrale
staatsman, die kersversch uit het land van
Uncle Sam komt, die van den een naar den
ander op bezoek gaat en daardoor tevens
gelegenheid krijgt te zien waar de verschil
lende schoenen wringen en of er hier en
daar niet met succes wat aan te repareeren
zal zijn.
Eén ding heeft men in Washington duide
lijk gemaakt en dat wordt blijkbaar door
alle betrokken Europeesche staten begre
pen.
Sumner Welles komt niet als vredestich
ter, hij heeft, wat bemiddelingspogingen be
treft, geen enkele opdracht. Hij komt zoo
maar eens kijken en praten om dan weer
terug te gaan en den president en diens
voornaamste medewerkers mede te deelen
wat hij in het Europa van dezen tijd heeft
aangetroffen.
Opdat wij, zoo zegt minister Cordell Huil,
eens een frissc-hen en onpartijdigen indruk
krijgen en wat dit alles betreft zou men
dus aan de reis van den onderstaatssecreta
ris Sumner Welles geen andere beteekenis
mogen toekennen dan dat zij van zuiver
informatieven aard zou zijn.
Afgescheiden van dat alles is Amerika
nog altijd de groote en machtige mogend
heid, die allereerst in aanmerking komt als
er een staat wordt aangewezen, welke men
als den meest geschikten bemiddelaar zou
erkennen.
Bovendien krijgt de veelbesproken reis
nog een eenigszins ander cachet, doordat
tegelijkertijd dat besloten werd Sümner
Welles naar Europa te sturen, ook het be-
sluit werd genomen eens met alle neutralen
j te gaan praten om te zien hoe deze over het
j algemeen den Europeeschen toestand be-
kijken. En bij dat praten met die neutralen
zou het dan ook niet blijven, maar er zou-
i den voorbereidingen worden getroffen om
na te gaan wat er, onmiddellijk na het be-
eindigen van den oorlog, gedaan moet wor
den om een stabielen vredestoestand te krij
gen waarin men algemeen zou toestemmen
in een- beperking der bewapening en naar de
beste oplossing zou zoeken óm den weder-
zijdschen handel zoo vrij en zoo groot mo
gelijk te kunnen maken.
Dat alles geeft aan de reis van Sumner
Welles een achtergrond, welke een verheu
gend verschiet opent en bovendien ziet
men een verblijdend teeken in het feit, dat
de persoonlijke vertegenwoordiger van
president Roosevelt bij het Vaticaan voor
bestemd om den Paus bij mogelijke vredes
pogingen te steunen de heer Taylor, met
dezelfde boot als Sumner Welles op reis
gaat en Amerika dus tegelijkertijd twee
mannen naar Europa zendt, die, hoe ver
schillend hun opdracht ook mag zijn, bei
den worden uitgezonden in het verlangen
om zoo spoedig mogelijk tot een wereld van
vrede en vriendschap, tot het veelbesproken
ideale Europa te kunnen komen.
Hoewel dus de reis van den heer Sumner
Welles van zuiver informatieven aard is en
alle staten waar hij een bezoek zal brengen
al verklaard hebben, dat zij den afgezant
hartelijk welkom zullen heeten, blijkt men
in de oorlogvoerende landen toch reeds be
paald te hebben wat men den Amerikaan
duidelijk zal maken.
In Duitschland, waar men Amerika blijk
baar als de eenige mogendheid ziet welke
bemiddelend zou kunnen optreden, zal men
den heer Sumner Welles er op wijzen, dat
de Führer bij verschillende gelegenheden ai
op een compromis heeft aangedrongen, maar
dat daarvan niets zal kunnen komen als
Engeland de zeeën blijft beheerschen, alle
rijke gebiedsdeelen der aarde voor zichzelf
blijft behouden en zijn tegenstanders door
blokkade tot onderwerping tracht te dwin
gen.
In Engeland zal men den heer Welles uit
een zetten, dat een staken van den strijd
niet mogelijk is voordat de Nazi-regeering
verdwenen is en Duitschland onder een de
mocratisch bewind van alle agressieplannen
Zie verder Buitenland pag. 1, 3e blad.1 in de toekomst heeft afgezien. En in Frank-
Door Duitsche duikboot
tot zinken gebracht.
Dc directie van de Holland
Amerika Ljjn deelt mede, dat zij
van den kapitein van het stoom
schip „Burgerdijk" bericht heeft
ontvangen, dat zijn schip Zater
dagmiddag te 18.35 uur 15 mijlen
ten zuiden van Bishop Rook door
een Duitsche onderzeeër is aange
houden en daaarna is getorpe
deerd.
De directie van dc Holland
Amerika Lijn heeft hiervan mede-
deeling gedaan aan het ministerie
van buiteniandsche zaken te
's-Gravenhage. De reden van het
torpedeeren van de Burgerdijk is
niet bekend. De Burgerdijk mat
6835 ton.
ryk, waar de Opperste Oorlogsraad waar
schijnlijk dezer dagen al van de Amerikaan
sche actie op de hoogte is geweest en waar
Daladier juist Zaterdag een met algemeene
stemmen aangenomen motie van de Kamer
heeft gekregen, waarin het vertrouwen
wordt uitgesproken, dat regeering en parle
ment den oorlog tot de overwinning zullen
voortzetten daar zal men den heer Sum
ner Welles wel duidelijk maken, dat er van
staken van den strijd geen sprake kan zijn
eer de Fransche krachtsinspanning met een
algeheel succes beloond is geworden.
In Italië, dat zich meer als niet-oorlog-
voerende dan als neutrale mogendheid voelt
en wellicht daarom ook voor een bezoek
in aanmerking komt zal men den Ameri
kaan, wiens komst men met blijdschap te
gemoet ziet, duidelijk maken, dat Italië
niets liever zou zien dan dat er aan den
eliendigen oorlogstoestand zoo spoedig mo
gelijk een eind komt, al zal men daar de op
lossing van het conflict wel op een anders
wijze dan in Engeland en Frankrijk wen-
schen en er op wijzen, dat er ook nog
andere groote mogendheden zijn, die, wat
de vrijheid ter zee en de koloniale bezittin
gen betreft, voortaan een woordje willen
meespreken en zich niet1 langer onder cura-
teele van een of twee Europeesche staten
willen stellen.
En zoo zal Sumner Welles weer naar huis
gaan met den indruk, dat er in Europa nog
heel wat zal moeten veranderen eer men
het algemeen eens is geworden en er een
toestand is geschapen waarin het ideale
Europa gezamenlijk aan het opbouwen kan
gaan.
Men zal in Amerika niet anders verwach
ten, maar men krijgt daar op deze wijze
toch de indrukken van een volkomen onbe
vooroordeeld man, die tusschen allerlei ge
vaarlijke klippen door zal zeilen om den
weg te zoeken waarop een vredesscheepjs
mogelijk in een behouden haven zal kun
nen komen.
Dat men tegelijkertijd in Washington, via
de gezanten, naar de zienswijze der neutra
len in verband met een mogelijke actie na
den grooten strijd voor betere betrekkin
gen en breedere handelswegen informeert,
stelt de reis van Sumner Welles nog meer
in het teeken van een vredesactie al heeft
men in Duitschland er dan ook aan herin
nerd, dat Kolonel House tijdens den vori-
gen wereldoorlog met dezelfde opdracht
van president Wilson naar Europa gekomen
is en dat het eenige resultaat van zijn tocht
geweest is, dat Amerika zich daarna bij de
entente heeft aangesloten.
Ongetwijfeld gaan Amerika's sympathieën
thans naar de geallieerden uit en men hoeft
er niet aan te twijfelen, dat de heer Welles
in Londen en Parijs wel van het ideale oor
logsdoel van Engeland en Frankrijk door
drongen zal worden en eveneens van de
onmogelijkheid, dat zij den strijd zouden
kunnen staken zonder dat dit doel bereikt is.
Maar tochtoch zal hij ook in Rome
en Berlijn zijn geweest en het is niet aan
te nemen, dat president Roosevelt, die niets
liever dan een spoedigen vrede wenscht,
een man naar Europa zou zenden, die als de
pleitbezorger van een der strijdende par
tijen naar Washington zal terugkeeren.
Het is de eerste vredesduif, die Amerika
over den Oceaan stuurt.
Al zal het diertje nog niet met een olijf
tak in zijn bek terugkeeren, de zekerheid,
dat zijn komst algemeen met vreugde be
groet wordt, geeft hoop, dat de Amerikaan
sche belangstelling zich op den duur niet
alleen tot het inwinnen van betrouwbare
informaties zal beperken.