DAMPO
VRAAG EN AANBOD
Het Duitsche Nieuwsbureau over het tot
zinken brengen van de „Burgerdijk".
Stfmnieims
Jmy&zoMieH Stukken
Een volkomen verwrongen redeneering.
NEUS EN HOOFD
VERSTOPT?
W0ENSDA6S EN ZATEADAH.
35 cent per vijf regels,
TWEEDE BLAD.
4
Het tot zinken brengen van het Neder-
landsche schip „Burgerdijk" door een
Duitschen onderzeeër, wordt, zoo zegt het
D. N. B., in een deel van de buitenlandsche
pers onjuist voorgesteld. De gang van
zaken is als volgt: het schip kwam van
een Amerikaansche haven en werd aan
den ingang van het kanaal door een
Duitschen onderzeeër aangehouden. De
duikboot heeft met het hieraan verbonden
risico het schip overeenkomstig het prijs-
recht doorzocht. Zooals algemeen bekend
is, zijn voor een dergelijk onderzoek de
scheepspapieren alleen niet doorslag
gevend, doch moeten ook andere factoren
worden overwogen, welke in de Duitsche
prijs-verordeningen uiteen worden gezet.
Nadat het onderzoek overeenkomstig het
prijsrecht was geschied, werd het schip
tot zinken gebracht, nadat zorg was gedra
gen voor het redden van de bemanning.
Het schip is derhalve niet zonder waar
schuwing, noch in tegenspraak met de
internationale regelen, doch overeenkom
stig het prijsrecht tot zinken gebracht.
Indien de neutrale pers in dit verband
het begrip contrabande ter sprake brengt,
dan is de Duitsche verordening inzake het
prijsrecht op dit punt volkomen duidelijk
en in overeenstemming met de internatio
nale beginselen. Tot het begrip contra
bande behoort de vijandelijke bestemming
en deze blijkt uit verscheidene punten. De
in de scheepspapieren aangegeven be
stemming is hiervoor niet doorslaggevend.
Een lading, welke op zich zelf beschouwd
voor neutraal gebruik is bestemd, kan bij
voorbeeld reeds hierdoor gediskwalificeerd
worden in haar eigenschap van neutrale
lading, wanneer zij onder het voorwendsel
van de controle in een vijandelijke haven
het risico loopt door den vijand in beslag
te worden genomen. Onder deze omstan
digheden kan bij de beslissing op volle zee
geen rekening ermede worder gehouden
of het neutrale schip een Britsche contróle-
haven vrijwillig opzoekt .dan wel op grond
van een door Engeland uitgeoefende
dwang.
Het geheele vraagstuk heeft niets te
maken met een zoogenaamd tot zinken
brengen zonder waarschuwing. Er is
slechts sprake van verschillende factoren,
welke beslissen of een lading contrabande
is of niet. Van deze beslissing hangt het af,
of een schip na het onderzoek tot zinken
gebracht. Het gevaar voor de neutrale
scheepvaart komt ook in dit geval enkel
en alleen voort uit de bepalingen van de
Britsche admiraliteit en dat deze bepalin
gen worden nageleefd. De rechtma
tigheid van het opbrengen en tot
zinken brengen blijkt uit het prijsrecht.
Men moet aan de neutralen overlaten bij
het besluit of een Britsche cpntrólehaven
moet worden aangedaan of niet, een leer
uit deze gebeurtenis te trekken. Het kan
niet als een teeken voor een neutrale hou
ding worden beschouwd, wanneer een vol
komen duidelijk juridisch? zaak voor de
neutrale pers een aanleiding is, om een
der beide oorlogvoerende partijen verwij
ten te maken, en zonder kritiek de argu
menten van de tegenpartij tot haar eigen
te maken.
Van gezaghebbende zijde wordt erop
gewezen, dat bovenstaand betoog, voor
zoover de los aaneengeregen opmerkingen
daarop aanspraak kunnen maken, elke
overtuigingskracht mist. De Burgerdijk
was niet op weg naar een Britsche
contrólehaven had geen contrabande
aan boord, zoodat de handelwijze van den
duikbootcommandant noch in het inter
nationale recht noch in de Duitsche pri-
senordnung zelve steun vond. De rede
neering, welke het D. N. B. tegenover de
nuchtere feiten en de daaruit door de
Nederlandsche pers getrokken logische
conclusies volgt, is hiermede voldoende
gekenschetst.
De Duitsche pers over de
„Burgerdijk".
Het systematisch uitbuiten van het tot
zinken brengen van het Nederlandsche
stoomschip .Burgerdijk" tot een anti-
Duitsche ophitsing, waaraan ook neutrale
bladen deelnemen, is ook voor de Duitsche
pers aanleiding nader hierop in te gaan.
De Deutsche Algemeine Zeitung" wijst
er op, dat de Britsche propaganda heeft
gewerkt met het onjuiste bericht, dat de
„Burgerdijk" zonder voldoende reden tot
zinken is gebracht, waarbij de scheepspa
pieren den Duitschen commandant onver
schillig waren. Het blad herinnert hierbij
aan de verklaring van den eersten stuur
man, die heeft verklaard, dat de houding
van de Duitschers volkomen correct is ge
weest en dat de commandant van den on
derzeeër de scheepspapieren heeft ge
houden, waaruit blijkt, dat hij hieraan wel
degelijk waarde hechtte.
Het blad bespreekt verder de vraag of
het schip zig zag heeft gevaren, hetgeen
door den kapitein in zooverre werd be
streden, dat hij over een koorswijziging
heeft gesproken, welke hij noodig oordeel
de, doordat hij den onderzeeër heeft aan
gezien voor een rots.
De „D. A. Z." merkt ten aanzien hiervan
op, dat het schip zich zoover uit de kust
bevond, dat men hier onmogelijk kon
veronderstellen, dat er onderzeesche rot
sen lagen.
Het Berlijnsche blad besluit met de op
merking, dat het geval van de „Burger
dijk" waarbij een schip tot zinken is ge
bracht, overeenkomstig het prijsrecht, en
de geheele bemanning en alle passagiers
werden gered, aanleiding is geweest tot
een kwaadwillende campagne in een aan
tal buitenlandsche bladen.
In zijn hoofdartikel van gister schrijft
de Deensche National Tidende over het tot
zinken brengen van het Nederlandsche s.s.
Burgerdijk en het Deensche schip Chastine
Maersk. Waarom, zoo vraagt het blad
bracht de Duitsche duikboot de Chastin<
Maersk tot zinken? Omdat het een Deenscl
schip was, dat met goederen van een oor
logvoerende opweg was naar Denemarken.
Maar Denemarken kan niet leven zonder
import en export naar de drie oorlog
voerende mogendheden Duitschland, En
geland en Frankrijk. Stopzetten van dezen
zeehandel af te dwingen staat gelijk met
een uitnoodiging tot zelfmoord, een dood,
die volkomen nutteloos is voor al onze na
buren. Evenals de Belgische en de Neder
landsche pers schrijveii wij deze woorden
niet om te polemiseeren. De oorlog heeft
ons tot dusverre duidelijk gemaakt, dat
voor een oorlogvoerende wij, kleine neu
tralen, geen subjecten, maar objecten zijn
en dat het woord alleen aan de machtigen
is. Ofschoon wij weten, dat wij gedwongen
zijn de ons gegeven omstandigheden te
aanvaarden, moet men niet denken, dat
wij ze beschouwen als billijke, om niet te
spreken van rechtvaardige regels en
richtsnoeren, die ons het leven bitter
maken alvorens het uit ons te persen.
De „IZWESTIA" OVER HET
DUITS CH-RUSSISCHE HANDELS-
ACCOORD.
In een hoofdartikel schrijft het Russische
blad de „Izwestia", dat de op 11 Februari
geteekende Duitsch-Russische handelsover
eenkomst groote economische en politieke
beteekenis heeft. Het is gebaseerd op weder-
zijdsche voordeelen, aldus het blad, en waar
borgt de verdere ontwikkeling der economi
sche en politieke samenwerking, welke eind
Augustus werd begonnen.
De Sovjet-Unie is de grootste producente
van de grondstoffen, die Duitschland zoo
zeer noodig heeft. Duitschland behoort tot
de eerste producenten van machines van
hcoge kwaliteit, waarin de Sovjet-Unie nog
steeds belang stelt, in weerwil van de reus
achtige ontplooiing harer eigen machine-
industrie.
Rusland zal Duitschland dus grondstoffen en
levensmiddelen leveren, terwijl Duitschland
de Sovjet-Unie zal voorzien van industrie
producten met inbegrip van wapenmateriaal.
Voor het uitbreken van den oorlog heb
ben Engeland en Frankrijk een aantal or
ders, bij hun fabrieken door de Sovjet-Unie
geplaatst, geannuleerd, daardoor hun han
del met Rusland ondermijnd en hun eigen
belangen geschaad. Rusland kan niet naar
Frankrijk en Engeland uitvoeren, omdat het
niet de goederen, welke het noodig heeft,
in ruil kan krijger..
„Kan men, aldus vraagt de Izwestia, eeni-
gen normalen handel blijven drijven met
Frankrijk, welks regeering onlangs een
bandietenoverval door de politie op de Rus
sische handelsvertegenwoordiging te Parijs
organiseerde, naar het bekende voorbeeld
van Londen 1927?"
De Sovjet-Unie met haar ontwikkelde in
dustrie en landbouw is niet langer afhanke
lijk van het buitenland. Zij kan met ver
trouwen voortwerken aan de bevordering
van haar economische leven, zelfs zonder
uitgebreide handelsbetrekkingen met Frank
rijk en Engeland, door het handelsverkeer
met Duitschland voortdurend te vergrooten.
Het optreden tegen de Belgische com
munisten. - Gister is een huiszoeking gehou
den in de centrale van de communistische
partij in Eupen. Talrijke documenten wer
den in besl»gg nomen.
EEN JAPANSCHE TEGENSPRAAK.
De woordvoerder van het Japansche mi
nisterie van oorlog heeft de berichten uit
Tsjoengking tegengesproken, volgens welke
de Japansche strijdkrachten zich uit Zuid-
China zouden hebben teruggetrokken, of dat
de Chineesche troepen Pinjang ten noorden
van Nanning zouden hebben heroverd.
De Japansche troepen zijn zegevierend uit
Pinjang teruggekeerd naar Nanning Van de
Chineesche legermacht van 400.000 man zijn
200.000 gewond of gesneuveld en 100.000 ge
deserteerd.
De Japansche troepen zijn niet voorne
mens het zuiden van China te ontruimen,
doch Nanning zal een steunpunt blijven en
de Japansche troepen zijn bereid ieder Chi-
neesch offensief te verpletteren.
ENGELSCHE TORPEDOJAGER ZOU
NOORSCHE NEUTRALITEIT HEBBEN
GESCHONDEN.
Het Duitsche s.s. Altmark heeft draadloos
gemeld, dat de Britsche torpedobootjager
Intrepid in de Noorsche territoriale wateren
op 200 meter uit de kust, getracht heeft de
Altmark aan te houden.
Slechts door het handige manoeuvreeren
van den Duitschen kapitein en het krachtige
optreden van twee Noorsche torpedobooten
kon een Britsche neutraliteitsschending
voorkomen worden.
CONFERENTIE DER SCANDINAVISCHE
MINISTERS VAN BUITENLANDSCHE
ZAKEN.
De ministers van buitenlandsche zaken
der Scandinavische landen komen, naar
gisteravond werd vernomen, aan het
einde van de volgende week hier bij
een voor het houden van een confe
rentie.
Twee Finsche schepen door Duitschers
buitgemaakt. - De radio van Helsinki heeft
gisteravond medegedeeld, dat de Duitschers
twee voor Engeland bestemde Finsche sche
pen met een lading hout opgebracht en ver
beurd verklaard hebben.
De regeering van Paraguay afgetreden.
Uit Asunc'on wordt gemeld: De regeering
van Paraguay is afgetreden.
JAPAN EN DE ZUIDZEE-STATEN.
In een overzicht van de debatten in het
Japansche parlement, heeft de woordvoer
der meegedeeld, dat de minister van buiten
landsche zaken, Arita, Donderdag van een
interpellant de vraag gekregen heeft, of het
niet noodig is tot de gebieden in de Zuidzee,
incl. N ederlandsc h-I n d i het
verzoek te richten om verlof te krijgen, dat
aldaar meer Japanneezen worden toegelaten.
Hierop antwoordde Rita, dat de regeering
ernaar streeft de situatie tusschen Japan en
de Zuidzee-staten te verbeteren, en dat de
onderhandelingen met die landen vlot ver-
loopen zonder op moeilijkheden te stuiten.
TWEE OPVARENDEN VAN DE „EIKA"
DOOR DUITSCHE DUIKBOOT
GERED.
Twee geredden van de „Eika" zijn door
een Duitsche duikboot opgepikt van een stuk
wrakhout en meegenomen naar Wilhelms-
hafen. Het zijn de eenige geredden van een
uit achttien koppen bestaande bemanning.
Het is nog niet bekend of de „Eika" getor
pedeerd is of op een mijn geloopen.
DE SPIONNAGE-AFFAIRE.
De affaire van de handelsspionnage in
Noorwegen heeft zich nog uitgebreid. De
politie heeft een vierden verdachte ge
arresteerd, die in de haven van Helsing-
borg werkte. De volgende week zal de
zaak door de rechtbank te Stockholm ge
handeld worden.
GEVANGENEN DER VRIJHEID.
Roxy-theater.
Een wat zonderlinge titel, inderdaad, maar
het verloop van het verhaal maakt wel dui
delijk wat bedoeld wordt: een voorwaarde
lijk in vrijheid gestelde, die moet leven on
der speciale voorwaarden, kan moeilijk een
baantje krijgen en daardoor dreigt dan
altijd toch nog weer de gevangenis. In dit
filmverhaal is het de visscher Joaquin Shan
non (Barton Mc. Lane), die dat ondervindt.
Hoe hij, een rondborstige, eerlijke zeeman
en goed kameraad, die geen andere fout had
dan dat hij al te spoedig geneigd was een
vechtpartij te beginnen, in de gevangenis
kwam? Zijn stuurman en tevens zijn vriend
Chris (Edmund Mc Donald) werd door hem
op den avond vóór diens huwelijk bewuste
loos aangetroffen bij het lijk van Joe Fen-
derson, broer van Joaquins verloofde Jean
(Glenda Farrell) en als de politie dan op
den moord aan de kade afkomt, neemt
Shannon de schuld op zich, omdat hij meent
dat Chris de moordenaar is. Dat Red Kin-
caid, een beruchte misdadiger, de dader is,
verneemt hij pas veel later, nadat deze man
in de gevangenis hem weder ettelijke malen
n een moeilijk parket heeft gebracht.
Jat bracht Joaquin dan tot zijn vechtsport
■n bezorgde hem extra straf, maar toen hij
ïad medegeholpen aan 't onderdrukken van
ien door Red op touw gezetten opstand,
werd hij voorwaardelijk vrijgelaten. En toen
begon een nieuwe strijd: die om een betrek
king om te kunnen voldoen aan de speciale
voorwaarden. Maar hij ondervond niets dan
tegenstand en bezweek ten slotte voor den
aandrang van Soapy (een vroegeren mede
gevangene), om mee te gaan op een vooruit
vaart gereed liggend schip. Hij zag opeens
een mooie toekomst vóór zich, maar het was
weer Red, die op zijn weg verscheen. Ook
deze hinderpaal werd echter overwonnen en
dan wordt alles goed.
Een film vol spanning en sensatie, ook
vanwege de vechtpartijen, die erin voor
komen, terwijl tal van aandoenlijke taferee-
len van trouwe liefde voor het romantische
deel zorgen.
Van het uitgebreide voorprogramma noe
men wij na de journaals (met o.a. tal van
militaire kieken, hard-arren in Hoorn, prin
ses Juliana temidden van de meisjesstuden
ten in Leiden en den Elfstedentocht) o.a.
nog: de klucht „In Uniform", de teeken-
fitm „De groote uitvinding" en de revue
„Muziek en bloemen".
HET LIED DER WOESTIJN.
(Das lied der Wiiste.)
Victoria-Theater.
Gisteravond bij de eerste voorstelling van
de nieuwe Zarah Leander-film in het Victo
ria-Theater is wel duidelijk gebleken, dat de
bekende zangeres en actrice nog steeds voor
de echte filmliefhebbers een groote attractie
is. Met volle aandacht en belangstelling heeft
men het filmverhaal, dat zich afspeelt in
het woestijngebied van Noord-Afrika, ge
volgd. Het gaat om kopermijnen, die met
de hulp van een Duitsch ingenieur, die veel
voor de inlandsche bevolking voelt, geëx
ploiteerd worden. Maar een combinatie, met
Collins aan het hoofd, wil trachten door
minder eerlijke middelen, op voordeelige
wijze de mijnen in bezit te krijgen. Collins
reist met zijn dochter, de beroemde zangeres
Grace Collins en deze sluit al spoedig vriend
schap met den ingeneur Nic en zijn vriend
den officier. Beide worden natuurlijk ver
liefd op Grace, maar Nic zal het veld rui
men. Daar tegenover staat, dat Grace haar
hart schenk aan den ingenieur. Haar vader
wil hiervan dadelijk gebruik maken voor
zijn plannen. Maar Nic geeft niets toe en
meent zelfs een oogenblik, dat Grace met
haar vader samenwerkt. Doch al spoedig als
de groote conflicten uitbreken, blijkt zij ge
heel aan de zijde van Nic te staan. In de
moeilijkste oogenblikken tracht zij door haar
boeienden zang voor Nic tijd te winnen en
tot beider geluk redt dit de geheele situatie
en staat niets het geluk van twee menschen-
kinderen meer in den weg. Dit is slechts een
kort résumé van den boeienden inhoud. De
sfeer van het woestijngebied is in deze film
prachtig getroffen en de felle strijd, tus
schen het leger en de woestijnstammen is op
bijzondere wijze opgenomen.
Zarah Leander heeft de rol van Grace
Collins op schitterende wijze vertolkt. Het
spel van deze bijzondere filmverschijning
boeit voortdurend. Van haar zingen gaat
r.og steeds een eigenaardige bekoring uit.
Prachtig was haar zang in de cantine, als zij
voor Nic tijd tracht te winnen. Gustav
Knuth was uitstekend op dreef als de inge
nieur, terwijl ook voor de overige vertolkers
Dan Dampo inwrijven en inademen.
'Wonderlijk zooals dat helptl
woorden van lof niet achterwege mogen
blijven.
Velen zullen deze week nog van het
woestijnlied genieten. De film verdient het.
In het voorprogramma trokken in de eer
ste plaats de mooie journaals de aadacht.
Fox Movietone, Ufa en Polygoon brachten
tal van interessante opnamen uit buiten
en binnenland. Verder was er nog een Ufa-
éénacter getiteld: Het Stilet.
Als geheel een mooi en boeiend program
ma.
„DE ZEESLAG".
City-theater.
Nationalisme is een internationaal ver
schijnsel. We vinden het in onze allernaaste
omgeving en zien zijn fatalen invloed op
het wereldgebeuren niet alleen dat van
dézen tijd. In Japan, waar deze film
speelt gemaakt naar het boek van Claude
Farrère is dit sentiment een van de
meest wezenlijke trekken van het volks
karakter. In zijn snelle ontwikkeling onder
den invloed van het Westen heeft het Ja
pansche volk zich ook op dit stuk wonder
wel weten aan te passen aan de eischen, die
de nieuwe tijd stelde: Japan ontwikkelde
zich in korten tijd tot een maritieme mc
gendheid van den eersten rang.
Deze film is geen rolprent, die de helden
daden van de Japansche marine verheer
lijkt 't is een Engelsch product. Een der
gelijke film zou ook de werkelijke proble
men, die achter den oppervlakkigen schijn
verborgen zijn, verwaarloozen. „The battle'
wil méér geven. Ze wil laten zien, hoeveel
menschelijke tragiek een „overwinning"
kan beteekenen. Zóó, dat in het dialoog tel
kens weer de klemmende vraag wordt ge
steld: „Was it a victory?" En niemand zal
die vraag zonder meer bevestigd durven be
antwoorden
De opperbevelhebber van de Japansche
marinestrijdkraohten, die in deze film wordt
geteekend, kent maar één afgod: het vader
land, waarvoor hij alles ten offer brengt.
Eigen eer en levensgeluk en ook dat van
zijn vrouw. En dan realiseert hij zich ten
slotte wat hij deed maar dan is de weg
terug afgesloten. En zijn laatste zeeslag, die
de wereld een „overwinning" noemde, be-
teekent voor hem 't einde. Hij pleegt zelf
moord. Een typisch Japansche einde van
een typisch Japansch leven. En wèèr is daar
de vraag: Was het een overwinning? De film
laat den toeschouwer zelf het antwoord.
Charles Boyer en Merle Oberon geven in
de hoofdrollen uitstekend spel te zien.
Van het voorprogramma noemen we: Po
lygoon- en Foxnieuws, een als komisch
bedoelde éénacter en een uitstekende Silly
Symphonie van Walt Disney, „The old mill",
een grappig, in technicolor uitgevoerd die
renverhaal.
DE TWEE STRAATJONGENS VAN
PARIJS.
Harmonie-Theater.
De Franschen hebben er slag van hun
filmtypen met zorg te kiezen en wanneer
men den onbetrouwbaren zwerver Eusêbe
met zijn slonzige vrouw ziet, terwijl de
drankflesch van de een naar den ander
gaat en het echtpaar in dronkemanswaanzin
bij elkaar zit, kan men men slechts bewon
dering hebben voor een zeldzaam knap
staaltje van realistische filmkunst.
Het is Eusêbe, die op een nacht in het
kasteel van den schatrijken Georges de
Kerlor inbreekt en daar tot zijn groote ver
bazing van den kasteelheer, die hem betrapt,
een levend cadeautje krijgt in den vorm van
een kleinen jongen.
Het is het zoontje van De Kerlor of liever
het was het zoontje en het had alles wat een
rijk jochie maar kan begeeren. Maar zijn
zuster Colette St. Hyrieux, die met een di
plomaat getrouwd ;s, had vroeger een ver
houding met een Franschen kapitein en nie
mand anders dan hij en zij weten, dat zij
samen een kind hadden.
Hij schrijft haar over zijn kind, maar uit
voorzichtigheid heeft hij in de brieven niet
van haar naam maar van die van haar
schoonzuster Hélène de Kerlor gebruikt.
De Kerlor krijgt een brief in handen, hij
verdenkt zijn vrouw, hij meent, dat haar
kind niet het zijne is en een bui van jalou-
zie geeft hij het weg aan den bandiet die
een inbraak pleegde en die 25.000 francs
krijgt om met het kind te verdwijnen.
De kleine jongen komt in een kermis
wagen terecht en vindt daar een schooiertje
van zijn leeftijd.
Terwijl jarer. vergaan en de beide jongens
als vrienden in den nood het ruwe schooiers
leven meemaken, komt De Kerlor tot de ont
dekking van zijn vreeselijke vergissing. Hij
helpt de moeder, die alle achterbuurten
heeft nagezocht bij de opsporing van het
kind en na acht jaren treft hij opnieuw
Eusêbe aan, die bereid is hem tegen een
groot bedrag zijn jongen af te staan. Maar
de jongen heeft de vlucht genomen en om
toch het geld te krijgen presenteert Eusêbe
zijn eigen ziekelijk jochie aan de familie
De Kerlor, die het kind accepteert in de
gedachte dat het de verloren zoon is.
Ze komen spoedig tot de ontdekking, dat
zij bedrogen zijn, maar laten den knaap
niet in den steek. De jongen zoekt zijn
vriendje en ten slotte wordt de vermiste
knaap teruggevonden. Nog even komt een
lid van de boeventroep het geluk versto
ren, er valt een schot en het ziekelijke
knaapje wordt doodelijk getroffen. Hij
sterft in de zekerheid, dat hij een gezin
weer hereenigd heeft.
Het leven van de twee schooiertjes in de
achterstraten van Parijs is van een zeld
zame bekoring. De roman van Pierre De-
courcelle is, niet het minst door het prach
tige spel van de twee jongens, op meester
lijke wijze verfilmd.
Vooraf: veel geïllustreerd nieuws van
binnen- en buitenland, een musicale film
en een alleraardigste gekleurde screensong.
Alléén 2de handsch goederen.
uiUluiUnd a contant.
(Dindoos Trty4o«a
Te koop: pracht haardkachel.
OOSTERWEG No. 22, Bergen N.H.
Het Naaimachine Huis: Gebr. Singer
Handm., Vesta, Winselman, Pfaff en
nog vele andere vanaf 10 m. garan
tie, Singer Trap als nieuw 37.50.
J. H. de Boer, Geesters. 48, Alkmaar.
Te koop: een gebruikt _Philips Radio
toestel, goed spelend.
N. RUITER, Dijk 20, Alkmaar.
Te koop: zwart emaille Fornuisje.
GEESTERSINGEL 48 I.
Te koop gevraagd: gramofoonplaten,
koffergramofoons, naaimachines.
Heele of gedeeltelijke inboedels, enz.
DEKKER, Spoorstraat 5.
WERKVERSCHAFFING EN WERK-
LOOZENSTEUN.
Hooggeachte Redactie,
De sneeuw-opruimingskwestie heeft tot
gevolg gehad, dat de doorsnee-Nederlander
toch een onbevredigend gevoel gekregen,
heeft. Wij zijn helaas al zoo ver gekomen,
dat hij werkverschaffingsproblemen niet
meer tot zijn competentie acht. Nietwaar,
die op te lossen, daar heeft hij zijn men-
schen voor, zijn specialisten, zijn ambtena
ren. Wanneer hij schuchter opmerkt, dat de
uitkomsten der statistiek noch financieël,
noch moreel bijzonder veel gunstiger wor
den, daiA wordt hij verwezen naar „de be
staande regelingen", alsof elke regeling op
zich zelf bevredigend zou werken.
De overheidsbemoeiing met werkver
schaffingsproblemen en steunregelingen kost
enorme bedfagen en een groot deel van het
daarvoor beschikbare geld is al verdwenen
voor het aan zijn eigenlijke bestemming
kómt.
Het resultaat van alle goede bedoelingen
is een opteeren van goeden wil en geld,
vóórdat er iets blijvends ten nutte van de
gemeenschap gewrocht wordt.
Kan dit nu niet anders? Het Rijk schuift
uit financieele overwegingen steeds meer
steuntrekkende valide werkloozen naar
Maatschappelijk Hulpbetoon af. Wanneer de
schifting gemaakt werd tusschen validen en.
onvaliden, dan had men tenminste penig
overzicht dat van waarde kon zijn voor de
oplossing van het vraagstuk. Wat hebben
wij aan een statistiek die beider categoriën
bij elkaar optelt? Bij een splitsing moet er
voor ieder goed gezorgd worden, doch door
verschillende middelen. Men zal evenals
vroeger voor den niet volwaardige blijven
zorgen. Hij heeft aller sympathie, maar de
maatschappelijke zorg voor volwaardigen
moet men aan anderen overlaten. Die an
deren zullen tot hun mannen moeten zeg
gen: zie, ge kunt per week bij mij een vast
bedrag verdienen: per uur kan ik het volle
loon betalen. Reken nu maar uit hoeveel
uren per week gij bij mij kunt werken. .Kunt
ge in de overige uren bij een ander dan nog
wat bijverdienen, dan is u dat van harte
gegund; bedraagt de verdienste uit dien
hoofde meer dan ge bij mij verdient, of e?n
zeker percentage, dan verbreken wij onze
dienstbetrekking. Gij kunt bij mij alleen
op de loonlijst staan als gij ook werkelijk
in dienst zijt.
Iedere gemeente heeft een uitbreidings
plan; waarom worden deze plannen, voor
zoover zij reeds vastgesteld zijn en men ze
in de naaste toekomst dus toch zal moeten
uitvoeren, niet in werkverschaffing uitge
voerd tegen normaal loon, doch in beperk
ten arbeidstijd? De kosten blijven voor ge
meente en rijk hetzelfde. Het moreel wordt
verhoogd. De gemeenschap verrijkt, althans
niet verarmd.
Met dank voor de opname,
D. L.
GEEN WERKKRACHTEN TE
KRIJGEN?
M. de Redacteur,
Naar aanleiding van het schrijven van
den heer Binnen wij zend, waarin deze er op
wijst, dat het voor de boeren vaak moeilijk
is werkkrachten te krijgen, is het goed de
zaak van beide zijden te bezien. Soms staat
een boer als werkgever niet hoog aange
schreven en dan is het geen wonder, dat een
werklooze met dochters hem niet wil behulp
zaam zijn. Als men als werkgever een goede
naam heeft, behoeft men niet lang te zoe
ken. 't Zijn vaak dezefde boeren, die een ar
beider uit Friesland huren. De knechten
weten wel, wie b.v. knibbelt op 't loon of
de gewoonte heeft z'n slecht humeur over
t hoofd van z'n knecht te luchten. Laten wij
over de kost dan nog niet spreken. Er zijn
ook landbouwers, die een arbeider uit Zee
land huren, als de woning haast onbewoon
baar is. Mij is ook een geval bekend, dat 't
drinkwater met emmers van de boerderij
moet gehaald worden. Sprak vorige week
een landbouwer niet vol trots, dat z'n vorige
vaste arbeider 9 jaar in dienst was ge
weest, maar dat hij met 'n briefje onder de
deur z'n ontslag kreeg, omdat hij z.g.n. te
oud was. De reden was, dat z'n groote
zoons, de een na den ander, een beter be-
talenden baas hadden gevonden.
Dat een arbeider met plichtsbetrachting
den boer veel voordeel verschaft, rekent
men vaak niet. Veel arbeiders zijn hier r.u
s winters aan den steun of gaan, als ze geen
anderen baas vinden, maar in de stad wo
nen. Laat men tevens eens bedenken, dat 't
loon, in normalen tijd voor 'n arbeidersgezin
te klein, nu zeker niet toereikend is en men,
nu de levenskosten steeds stijgen, niet
steeds op 't loon van den arbeider moet be-
zuingen, maar ook eens op de eigen uit
gaven.
Met vriendelijke dank voor de opname.
G. A. M.—G.
