DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
b»
Turkije is thans op aile gebeurlijkheden
voorbereid.
Da Russen in het bezit van de hoofd
wegen naar Viborg.
Heftig© strijd om Viborg.
Economische en financieel© maatregelen
in Frankrijk.
Finschê nota aan den Volkenbond,
Een rede van Reynaud.
De algemeen® toestand;
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.30.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN s
Van i5 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groot®
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte,
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. KERMS. COSTER ZOON, Voordans C
postgiro 37Ö6Ö. Telef. 3320, redactie 3330.
Dit nummer bestaat uit drie bladen.
Directeur; C. KRAK.
Vrijdag I Maart 1940
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA,
142© Jaargaaf
De ïurksche minister-president heeft in een radiorede te Ankara mede
gedeeld, dat Turkije thans op alle gebeurlijkheden voorbereid is. Of Turkije
in den oorlog zal gaan, wordt alleen beslist door zijn nationale belangen.
Oorlog en mobilisatie zijn zware verantwoordelijkheden en eischen diepe
overweging. Turkije zal maatregelen nemen, wanneer zijn vitale belangen
bedreigd worden. Actie tegen Rusland ligt niet in het voornemen van
Turkije en de premier meent, dat er ook voor de Sovjet-Unie geen reden is
voor een aanval op Turkije. De buitenlandsche politiek zal niet door andere
naties beïnvloed worden.
De strijd om Viborg wordt door de Russen met groote felheid voortgezet
en volgens een Russisch communiqué zouden de aanvallers zich op nog
slechts 2 k,m. van deze stad bevinden. Belangrijke spoorlijnen en wegen
naar de stad schijnen in Russische handen te zijn.. De Finnen zijn voor den
sterken druk geweken. Zij erkennen hun ernstige positie, maar meencn, dat
er van een doorbraak nog geen sprake kan zijn.
De Fransche minister van Buitenlandsche Zaken Reynaud heeft in een
radiorede medegedeeld, dat Frankrijk bezig is zijn reserves te verspillen
en daarom meer moet produceeren. Desnoods zullen in het productie
proces meer vrouwen en werkloozen worden ingeschakeld. De consumptie
zal door rantsoeneering beperkt worden en de kringloop tusschen prijs
stijgingen en loonsverhoogingen moet worden verbroken. Een deel van de
zichtbare reserves zal aan de Fransche bank onttrokken worden om als
geheime oorlogsschat voor de regeering te dienen. De Fransche goudvoor
raad zal tevens een herwaardeerïng ondergaan.
Het Finsche legerbericht.
Op de landengte van Karelië bleef de
vijand druk uitoefenen tusschen de Golf van
Viipuri en het Vuoksenmeer, waar de Fin
nen zich op nieuwe stellingen hebben terug
getrokken. De vijand leed zware verliezen.
Veertien tanks werden vernield. Bij de Tai-
pale werden drie hevige aanvallen van de
Russen teruggeslagen. Ten N.O. van het
Ladogameer zijn aanvallen in de richting
van Pitkaranta teruggedreven. Elders acti
viteit van patrouilles en artillerie. Vier tanks
en een pantserwagen werden vernield. Bij
Kuhmo hebben de Finnen zich meester ge
maakt van eenige haarden van tegenstand.
Bij Petsamo is de strijd in de omgeving van
de Nautsi voortgezet.
De Finsche troepen hebben zich thans
teruggetrokken op de linie, die rechtstreeks
lbopt van de Finsche Golf naar Vucksen,
halverwege de Karelische landengte. Rond
Taipale houden zij stand, doch militaire
deskundigen te Stockholm wijzen er op, dat
deze sector, indien de Russen te Viborg
doorbreken, ernstig in den rug zou worden
bedreigd.
De naar Viborg oprukkende Russen zijn
thans in het bezit van drie spoorlijnen en
vier hoofdwegen, welke naar de stad lei
den.
Twee keer luchtalarm te Helsinki.
Gistermiddag is twee keer luchtalarm
gemaakt. Tijdens het eerste alarm werden
twee vijandelijke vliegtuigen omlaag ge
schoten. Het verlies van deze toestellen is
evenwel nog niet bevestigd.
Bij het tweede alarm zag men vijande
lijke toestellen op groote hoogte boven de
stad vliegen, zij werden door de Finsche
luohtdoelartillerie verdreven.
Het Russische legerbericht.
Het Rusische legerbericht van Donder
dagavond luidt: op 29 Februari gingen de
Sowjettroepen met succes voort het offen
sief op de Karelische landengte tot ont
wikkeling te brengen.
Zij bezetten de spoorlijn ViipuriValk-
jaervi, de stations Ayrapaa, Heinjoki en
Pero (op 9 k.m. ten oosten van Viipuri) be
nevens de stad Ylasainia en Zomerhuisjes
op de Oostkust van de Baai van Viipuri
(op 2 k.m. ten zuiden der stad Viipuri).
Op 28 en 29 Februari hebben de Sovjet
troepen 270 vijandelijke verdedigingswer
ken genomen, waaronder 66 gewapend be
tonnen forten, behalve de 42, die vermeld
waren in het communiqué van 28 Februari.
In de overige frontsectoren geen wijzigin
gen van belang. De Sovjet-luchtmacht trad
op tegen vijandelijke troepen en militaire
doelen. 36 Vijandelijke vliegtuigen zijn ver
nield op vliegvelden en bij luchtgevechten.
Russische aanvallen.
Naar uit Helsinki vernomen wordt, heb
ben de Russen aan het front enkele aanval
len gedaan, doch zonder successen te be
halen. De activiteit van de Russen bij Pet
samo en in het gebied van Salla wordt be
schouwd als een poging om Russische deta
chementen in andere sectoren, die in moei
lijkheden verkeeren, te ontlasten.
Luchtalarm te Helsinki.
In de Finsche hoofdstad was gistermid
dag van tien minuten over twaalven tot een
uur luchtalarm. Tegen half één werden
hevige ontploffingen gehoord. Russische
vliegtuigen, op ongeveer 400 m. hoogte vlie
gend, bevonden zich boven de stad. Zij be
gaven zich in Oostelijke richting. De Fin
sche luchtdoelartillerie is in actie gekomen.
Hevige strijd bij Viipuri.
Volgens de laatste door Reuter ontvangen
telegrammen woedt de strijd om Viipuri nog
steeds met een verschrikkelijke hevigheid.
Volgens het vannacht door het Russische
hoofdkwartier uitgegeven communiqué zou
den de Russen zich nog slechts 2 k.m. van
de stad bevinden.
In den sector Kuhmo zetten de Finnen hun
zuiverings-actie's voort.
Verscheidene Russische steunpunten wer
den omsingeld: het schijnt dat de Sovjet
troepen hun pogingen om Kajaani te berei
ken hebben opgegeven, want in de laatste
weken zijn geen nieuwe versterkingen meer
naar hun te Kittela, Kostamo en Raisko ge
legen stellingen gezonden.
De sector Kuhmo was na het Karelische
front het bedrijvigst; blijkbaar verwachten
de Russen meer heil van het oprukken in
het Noorden, langs den IJszee-weg.
Het communiqué maakt verder melding
van de bezetting van de belangrijke spoor-
weglijn en drie stations ten Oosten van
Viipuri. De geweldige druk der Russen heeft
de Finnen genoopt zich terug te trekken.
Volgens de Finnen zou er evenwel geen
sprake zijn van een doorbraak. Erkend
wordt, dat de positie der Finnen ernstig is.
Er is evenwel nog geen reden tot pessimisme,
zegt men.
Protest bij den Volkenbond.
De Finsche gedelegeerde te Genève
Holsti, heeft gister een nota van zijn regee
ring overhandigd, waarin de oorlogsmethode
van de Sovet-Unie aan den kaak wordt ge
steld, o.a. het systematisch bombardeeren
van dorpen, scholen en hospitalen. De
nota, welke drie pagina's telt, zal binnen
kort gepubliceerd worden en worden toege
zonden aan alle staten, leden van den Vol
kenbond.
Deensch ambulancepersoneel naar
Finland.
Het Deensche Roode Kruis zal Maandag
middag 8 artsen en 36 verpleegsters naar
Finland zenden. Het zal dan in totaal meer
dan 100 personen naar Finland hebben ge
zonden.
Vrijwilligers.
In een gister gehouden persconferentie te
Stockholm is medegedeeld, dat het comité
voor Hulp aan Finland in de maand Maart
een versterkte campagne op touw zal zetten
voor de werving van vrijwilligers. Een ge
zelschap Finsche mannen en vrouwen, dat
te Stockholm is aangekomen, zal in verband
hiermede een groote propagandatournée
maken.
Veertig Belgische vrijwilligers zijn gister
uit Brussel naar Finland vertrokken.
Er moet in Frankrijk meer
geproduceerd worden.
Reynaud
In een gisteravond gehouden radiorede
heeft de Fransche minister van financiën
Reynaud ten aanzien van de heden afge
kondigde wetsdecreten verklaard: tot op
heden heeft Duitschland een economischen
oorlog met ons gevoerd. Zijn offensief ter
zee is alleen gericht tegen de levensmidde
lenvoorziening der geallieerden. Financieel
hebben wij stand gehouden. Economisch
daarentegen gleden wij den verkeerden
kant op. Ik zeg u de waarheid evenzeer in
oorlogstijd als in tijd van vrede. Niets is
erger dan een verkeerd optimisme, dat de
krachten verspilt.
Na aan de hand van de feiten te hebben
betoogd, dat het gevaar niet van den finan-
cieelen kant komt, vervolgde spr.: Het
kwaad, dat op ons loert is het meest ge
vreesde kwaad van alle, dat der prijsstij
ging.
Minder voortbrengen en evenveel ver
bruiken, kan dit voortduren? Tot dusver
hebben wij, door een deel onzer reserves te
gebruiken aan dezen onevenwichtigen toe
stand het hoofd geboden. Niet alleen hebben
wij uit de binnenlandsche reserves geput,
doch ook hebben wij ons tot het buitenland
gewend.
Om daar aankoopen te doen hebben wij
goud moeten afgeven. Hier komen wij tot de
kern van de zaak. Eind November begon de
prijsstijging. Reynaud zette vervolgens het
gevaar van inflatie uiteen. Ten einde deze
consequentie van de prijsstijging te ont
gaan, heeft de regeering hedenochtend
wetsdecreten afgekondigd. Slechts een hier
van was van financieelen aard. Spr. wees
er op, dat de waarde van den franc onver
anderd blijft. Deze conventie, zoo zeide Rey
naud, stelt ons in staat het hoofd te bieden
aan alle omstandigheden, die uit den oorlog
kunnen voortvloeien.
Ten aanzien van de andere decreten, die
van economischen aard zijn, verklaarde
de minister, dat zij ten doel hebben het ves-
bx-uik te beperken en de productie op te vee»
ren. Naar aanleiding van de invoering vas
de distributie zeide hij, dat het gunstigst^
waarop Hitier kan hopen is, dat de Fran-
schen inslapen in hun gewoonten in vredes
tijd. De geheele tactiek van Duitschland, al
dus Reynaud, gaat uit van de gedachte, dat
wij onze reserves zullen uitputten, terwijl
het de zijne dank zij ongehoorde ontberin
gen, zal behouden.
Reynaud deelde mede, dat over enleeïe
dagen een begin zal worden gemaakt met d«
formaliteiten voor de algemeen® volkstel
ling, die vooraf moet gaan aan de uitreiking'
der distributiekaarten.
Minder uitgeven en minder verisraï-
ken, is niet voldoende. Er moet mees
worden voortgebracht; ik spreek niet
van de bewapening. Op dit terrein ne
men onze prestaties met den dag toe»
Ik spreek van de productie, welke nc«v-
dig is voor de burgerlijke levensbehoef
ten, die voorziet in de fundamenteel#
behoeften des lands en onze mogelijk
heden tot uitvoer.
Reynaud sprak van de maatregelen, the
genomen zijn in het belang van den land
bouw en verklaarde ten aanzien van de in-
dustrieele productie, dat deze vooral behoef
te heeft aan arbeidskrachten, hij deelde
mede, dat een lijst opgesteld zal worden van
de industrieën, die genoodzaakt zullen zjjH
een minimum percentage aan vrouwelijke
arbeidskrachten in dienst te nemen. Tevens
zal een telling worden gehouden onder de
werklooze arbeiders. Indien wij er met vrij
willigheid niet komen, aldus Reynaud, zul
len wij niet aarzelen, onze toevlucht te ne
men tot een werkelijken verplichten ar
beidsdienst.
Reynaud herinnerde vervolgens aan het
op 4 Dec. j.l. onderteekende Fransch-Brit-
sche accoord op monetair gebied en zeide
dat dit accoord gecompleteerd wordt door
een thans gepubliceerd decreet, dat het goe
derenverkeer tusschen de beide landen en
hun kolonies vergemakkelijkt.
In de praktijk komt het namelijk hierop
neer, dat de meeste der formaliteiten, welke
de deviezencontrole voor deze operaties noo-
óig maakt, vervallen.
Reeds thans beschikken wij over een wa
pen dat na den oorlog zal dienen voor het
weer opbouwen van een levensvatbaar
Europa. Het gaat hier namelijk naar onze
meening niet alleen om een accoord voor
den duur der vijandelijkheden. Het zal een
onzer baten van den oorlog zijn en zeker
niet de kleinste.
Reynaud besloot met zijn vertrouwen uit
te spreken in de overwinning van Frankrijk
en Engeland.
Zie verder Buitenland pag. 2, 3e blad.
Men moet meer begrip
toonen voor de positie
der kleine neutraten.
'De neutralen worden de laatste dagen
weer meer door de leidende figuren uit het
buitenland besproken dan him lief is.
Want al die beschouwingen over de neu
tralen dat wil zeggen over de kleine neu
tralen, want de groote trekken er zich niets
van aan al die belangstelling heeft haar
gevaarlijke zijde, omdat zij de oorzaak kan
zijn, dat een der oorlogvoerende partijen
tot de conclusie komt, dat het tijd wordt
zich eens met die zoogenaamde neutraliteit
te gaan bemoeien.
Zoo is'er dan de heer Göbbels, de Duitsche
propaganda-minister, die Woensdag in zijn
rede te Münster heeft laten uitkomen, dat
er kleine staten zijn waarvan de regeeringen
te allen tijde hun neutraliteit op den voor
grond schuiven. Maar neutraliteit en objec
tiviteit gaan voor den heer Göbbels niet
samen en het interesseert hem weinig of
een staat zijn neutraliteit verkondigt, terwijl
de bevolking van dien staat zich in alles
behalve neutrale artikelen tegen Duitsch
land keert.
Dat men dit in Duitschland minder aan
genaam vindt is heel best te begrijpen,
maar men zal aan die zijde toch moeten in
zien, dat de bevolking der kleine neutrale
staten, vooral den laatsten tijd, alle reden
had om zich over de Duitsche maatregelen
te beklagen.
Dat heeft men niet alleen in Nederland
gedaan maar evenzeer in de Scandinavische
rjjken waar men tegenwoordig zelfs reeds
gezamenlijk protesteert en dat is natuur
lijk te wijten aan de omstandigheid, dat men
de vrachtschepen dezer staten op nimmer
goed te praten wijze torpedeert en de be
manningen aan zulke gevaren blootstelt, dat
honderden daardoor reeds het leven hebben
verloren.
President Roosevelt heeft in het begin van
den oorlog gezegd, dat Amerika neutraal is
en neutraal blijft, maar dat niemand ooit
kan verhinderen, dat men in dezen oorlog
zijn persoonlijke sympathieën of antipa
thieën kan hebben.
Dat is tenslotte niet alleen op Amerika
toepasselijk maar op alle neutrale staten en
het is vanzelfsprekend, dat het ook in de
kleinere landen het geval zal zijn. En waar
deze landen den democratischen regeerings-
vorm en daardoor de persvrijheid kennen,
behoeft men er in Duitschland niet zoo ver
wonderd en verontwaardigd over te zijn als
in deze staten de publieke opinie tot uiting
komt wanneer de eigen schepen en hun be
manningen het slachtoffer worden van da
den van geweld, welke men niet alleen als
onvriendelijkheden ziet, maar als een wel
bewuste toepassing van het recht van den
sterkste.
Regeeringen kunnen in dergelijke gevallen
protesteeren en zoo nu en dan zeer scherp
protesteeren de dagbladen, die de publie
ke opinie vertolken, kiezen daarvoor hun
eigen vorm en men zal zich daarover in
Duitschland niet moeten verbazen.
Een vriendelijke gezindheid zal nu een
maal niet altijd van één kant kunnen
komen.
Trouwens niet alleen van de bijzondere
belangstelling van Duitsche zijde hopen de
kleine neutralen verschoond te blijven,
maar ook van die van de zijde der geal
lieerden.
Engeland strijdt voor de levensrechten en
de vrijheid van kleine zelfstandige naties en
dat is prachtig, maar men moet er in Enge
land dan ook voor zorgen, dat in dien strijd
die kleine neutralen zelf niet in het gedrang
komen.
En alhoewel de Britsche regeering met
uitzondering van de gevaarlijk# controle
maatregelen, waarover men van neutrale
zijden ook meermalen zijn ergernis heeft ge
uit over het algemeen de kleine mogend
heden, met rust laat, blijkt toch zoo nu en
dan, dat er vooraanstaande Engelschen zijn,
die ze maar al te gaarne in den strijd zou
den willen betrekken.
De lastigste daarvan is de heer Churchill,
de eerste lord van de admiraliteit, dus de
Britsche minister van Marine.
Churchill is meer militair dan 'diplomaat
en hij i's doordat hij vaak precies zegt wat
hij denkt eigenlijk het enfant terrible
van het Engelsche kabinet.
Maar door enfants terribles kan men dik
wijls nagaan hoe er in sommige huishoudens
onder elkaar wordt gesproken en men kan,
wanneer wij het in zoo algemeen mogelij
ken zin zeggen wel constateeren, dat men
het aan de zijde der geallieerden heelemaal
niet erg en eigenlijk vanzelfsprekend
zou vinden, wanneer de kleine neutralen
zich openlijk aan de zijde van Engeland en
Frankrijk zouden scharen.
Toen de heer Churchill dat kort geleden
heeft verkondigd, onder applaus van zijn
toehoorders die evenmin eenig begrip
van den moeilijken toestand der kleine neu
tralen bleken te hebben- heeft de pers
in de neutrale staten daartegen ten scherp
ste geprotesteerd en verkondigd, dat ieder
voor zich zelf moet weten of hij al dan niet
buiten den strijd wil blijven en dat de be
trokken mogendheden er hoegenaamd geen
behoefte aan hebben hun landen tot het
slagveld, van Europa te maken.
En Chamberlain, de zeer voorzichtige
diplomaat, heeft dadelijk getracht den op
komenden storm te bezweren door te ver
kondigen, dat de heer Churchill dat nu wel
iswaar, had verkondigd, maar dat het uit
sluitend diens persoonlijke opvatting, zoo
iets als „een praatje bij den haard" was ge
weest,
Wa d« kleins neutralen z»n daarna
van verdere beschouwingen bij den haard
verschoond gebleven en men is er in de be
trokken landen algemeen dankbaar voor
geweest, dat zij weer uit het brandpunt der
publieke belangstelling zijn verdwenen en
zelfs de uiterst gevaarlijke Altmark-affaire
niet tot bijzondere Britsche maatregelen
tegen Noorwegen geleid heeft.
Maar de heer Churchill is en blijft hei;
Britsche enfant terrible en als het feit, dat
er tusschen en naast de strijdende partijen
nog neutrale staten zijn, hem in den weg Zit
omdat het zijn militaire plannen wellicht
belemmert dan kan hij het nog niet laten
om, evenals de heer Göbbels, schampere op
merkingen over hun objectiviteit te maken.
En zoo heeft hij in het Lagerhuis
weer verkondigd, dat de neutralen ten
zeerste verstoord bleken toen hij hen op
hun moreelen plicht heeft gewezen en dat
zij daarover veel meer drukte gemaakt heb
ben dan wanneer er duizend neutrale zee
lieden door duikbootaanvallen om het leven
gebracht worden.
Ook dat is en ditmaal in het Lagerhuis
met applaus begroet, maar dat is uit
sluitend een gevolg van het feit, dat het En
gelsche volk over den toestand in de klqin#
neutrale staten onvoldoende georiënteerd is.
Ware het anders, dan zou men weten hoe
in de neutrale landen tegen de Duitsche
oorlogvoering ter zee alom geprotesteerd
wordt en het is alleen maar te betreuren,
dat het Engelsche volk daarvan kennis moei;
nemen door de rede van minister Göbbels,
die juist over deze protesten ten zeerste
verbolgen is gebleken.
Dat men van twee zijden tegen hun uit
latingen protesteert moge voor de kleine
neutralen de grooten laat men altjjd wel
buiten bespreking het bewijs blijken, dat
zij inderdaad objectief zijn, dat alles neemt
niet weg, dat het meer dan tijd wordt, dat
men in het buitenland aan beide oorlog
voerende zijden eens wat meer begri#
krijgt voor de zeer moeilijke positie waas-
in de kleine onzijdige landen !n dezen Bjd
verkeeren.