lElffiS DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. De wereld spreekt over het I t accoord. Russisch-Finsche Finland als slachtoffer van de Russische agressie. Chamberlain verdedigt de houding van Engeland. Vtbarg door de Russen bezet. Wat zich in en om het land afspeelt. Rede van Günther voor oen Rijksdag. De algemeene toestand. Mén. geeiS zijn omdeeL «G illerie nzang eerste hr. J. deze tseling "CEL. nnert zijn jaar over trekwaarne- data van gegevens vorstperiode geschiedt htends van voorjaars- "OR DE technischen ructeurs der ;en fabriek de K. L. M. rsvliegtuigen definitieve den bouw ren, betreft <erp van een motorig ver- aan 24 pas» rordt uitge- F 24. Nu nen in de fa- het IJ thans niet, zoo- nkelijk een doch men n seriebouw nadat een een zooge- VGEN. in A al borg. Nederlandsche „Mees" en i elkaar, van trokken. Be hing even- gezagvoer- et raadzaam ;n, waar het zijn de „Ta nig van Aal- De „Mees" voort. E BA** ar, rt 1940. Vor.k.|pl.m.2 u. 85 831/, 11"/, 861/, 863/, 160"/, 103 397, 54 303 91»/, I"3/, 36w/i, 22»/, 57Vl6 31/j 40"/, 183/, 161/16 51/16 429/16 41/16 3903/, 225»/, 213 96i/j 55 88 230 2463/, 283/, Sn/is 1 S87/g 15175 1Ü0 115 55 946/g 88 1021* 387/g 305 927, 117 22»/, 57-V. 27'/, 1511*6-1 57, 42-H/ie 386 85 242-1/, 8H/ie-5/« 8716-'/. I867, 150 100 93 93 3'7l6 3»/i« 927* H9-7a «07. 11074 l"3/s HO-'* 124 122 180 179 135Vs 1357» 18 18 S'/s BV» IO1/4 127f 12 743/, 4iVi *Exdividend n. koers 254 AMSTERDAM Vorige koers 1.88'/, 7.2414 75.60 4.1114 31.9734 42.22 36.37 44 8734 42.50 ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door bet geheele Rijk 2.S0. Losse nummers S cents. PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0 25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. KERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330 No. é3 Dit nummei bestaat uit drie bladen. Directeur; C. KRAK. Donderdag 14 Maart 1940 Hoofdredacteur; Tj. N. ADEMA. 142e Jaargang Het is vanzelfsprekend, dat de vrede tusschen Rusland en Finland en dc voorwaarden waaronder deze gesloten is, het onderwerp van den dag zijn. De pers van alle landen heeft zich daarover geuit en men kan de persstem men in twee groepen verdeelen. De eerste groep is die der direct belangheb benden bij een Russische overwinning, die de beëindiging van het gevaar lijke conflict in het Noorden van groot voordeel achten voor het verloop van den Europceschen strijd en in het compromis een politieke nederlaag zien voor de geallieerden. De tweede groep en dat is verreweg de grootste betreurt het compromis, omdat men er in feite een overwinning in ziet, welke Rusland door het verloop van de militaire actie in Finland niet ver diend heeft. Algemeen,wordt sympathie met het dappere Finsche volk gevoeld en wor den vooral jn .de Scandinavische staten, waar men thans naar nauwer contact met Finland streeft maatregelen besproken om Finland bij zijn opbouw zoo krachtig mogelijk hulp te verleenen. Geruchten over een zoo groote teleurstelling in het Finsche leger, dat dit tót een mogelijke staatsgreep zou kunnen leiden in verband waarmede hooge Finsche militairen al van hun post vervallen zouden zijn verklaard werden' tót dusver niet bevestigd. In het Lagerhuis heeft Chamberlain uiteengezet, dat Engeland door dc weigering van Zweden en Noorwegen en door het uitblijven van een for- meele Finsche aanvrage, geen expeditie naar het Noorden heeft kunnen zenden. Het schijnt, dat men in militaire kringen daarop ook niet gesteld was, maar. het Engelsche volk gevoelt het anders, wal de komende debatten wel zullen uitwijzen. In het laatste Russische legerbericht wordt melding gemaakt van de uiteindelijke, bezetting van Viborg. Nu deze stad, volgens het compromis, toch voor de Russen bestemd is, had men zich de offers aan mannen en materiaal, welke met deze bezetting gepaard gingen, wel kunnen besparen. Tanners verklaringen. Tanner heeft den büitenlandschen cor respondenten medegedeeld, dat het mili taire hoofdkwartier was geraadpleegd ten aanzien van den toestand aan het front, doch geen deel had aan het vredesbesluit. In antwoord op verschillende vragen zeide de minister, dat het vredesverdrag geen be palingen omtrent schadeloosstelling voor cf restitutie van den oorlogsbuit aan de Sovjet- Unie bevat en dat het vraagstuk der krijgs gevangenen nog bestudeerd wordt. Op de vraag, of de nieuwe grenzen ver dedigd zouden mo.Len worden, antwoordde Tanner, dat dc militaire experts hem heb ben gezegd: „Alle grenzen kunnen verdedigd worden". Duitschland heeft bij de bemidde ling geen rol gespeeld. Noorwegen, Zweden en- Finland waren, voordat de Finsche delegatie naar Moskou vertrok, overeengekomen, besprekingen over waarborging van de grenzen -'er drie staten te voeren en men zou binnen enkele dagen daarmede voortgaan. Finland heeft het initiatief tot deze besprekingen' genomen. Tanner verklaarde verder, dat de Weste lijke mogendheden gedurende den oorlog geen pressie op Finland hebben uitgeoefend. Chamberlain en Daladier hebben slechts ver klaard, dat Finland zelf moest beslissen. Minister-president Ryti, aldus Tanner, bevindt zich nog in de Sovjet-Unie. De regee ring alleen heeft tot vrede besloten. Veiligheidsmaatregelen te Helsinki gehandhaafd. Van geen enkele zijde is nog bevestigd, dat het Finsche'parlement bijeengekomen is. Te vijf uur in iden middag begon de radio - omroep treurmarschen uit te zenden. Een uur later werd het tramverkeer stopgezet, zooals gedurende den' oorlog gebruikelijk was, en ook overigens is geen enkele veilig heidsmaatregel opgeheven. De minister van binnerilandsche zaken heeft bepaald, dat ge- evacueerde personen nog niet naar Helsinki mogen terugkeeren, opdat de verkeersmid delen niet overbelast worden. Uitstel der ratificatie? Minister Tanner heeft tegenover een correspondent van Havas verklaard, dat de ratificatie van het vredesverdrag door het Finsche parlement tien tot veertien dagen Zou kunnen vergen. Reorganisatie, evt. aftreden der Finsche regeering. „Nya Dagligt' AUehanda" meldt uit Hel sinki, dat men na de aankomst van mi nister-president Ryti uit Moskou een om- 1 angrijke reorganisatie van het Finsche ka binet, mogelijk een aftreden van het geheele kabinet verwacht. Verder meldt het blad, dat de Zweedsche vrijwilligers zou spoê-dig mogelijk naar Zwe den- zullen terugkeeren. Proclamatie der Finsche regeering. In een proclamatie zegt de Finsche regee ring, na hulde aan de gevallenen te hebben gebracht: „Toen de regeering besloot de vijandelijkheden te staken en vrede te slui ten, deed zij dat met de wetenschap, dat het Finsche volk op die wijze voor een grooter ongeluk gespaard zou blijven. Met de hulp van ons kundig geleid leger en van ons ge- heele volk en door dc offers van onze jeugd zijn wij in staat geweest de kostbaarste din gen, welke wij bezitten, te behouden: de vrijheid en onze nationale eer." Dc rol van Zweden en Noorwegen. De openhartige verwijzing van Tanner naar de rol van Zweden en Noorwegen in het falen van Finlands worsteling heeft in Stock holm een zekere consternatie gewekt. De uitwerking er van op zekere breede lagen van het publiek, die reeds critisch stonden tegenover de houding der regeering, moet aanzienlijk zijn. Blijkbaar is de mogelijkheid van een Zweedsche garantie voor wat van Finland overblijft, weggenomen door de bepaling in de vredesovereenkomst, volgens welke geen van beide partijen eenigerlei overeenkomst mag aangaan met een derde mogendheid. De Zweden in Finland. De correspondent te Helsinki van Stock holm Tidningen meldt aan zijn blad, dat het thans 'niet gemakkelijk is, in Finland Zweed te zijn. Niet dat de Finnen iets zeggen. Diep in hun hart koesteren zij nog steeds dezelfde gevoelens. Doch de Zweden, die zich in Fin land bevinden, voelen werkelijke schaamte, dat Zweden en de andere Scandinavische landen aan Finland niet de gevraagde doel treffende hulp hebben verleend. Ook voelen de Zweden zich beschaamd bij de gedachte, dat hun land alles aan Finland heeft kunnen geven, behalve wat dit land verlangde, d.w.z. het leven. Ook thans nog hulp aan Finland. Het voornaamste Zweedsche comité voor hulpverleening aan Finland heeft een ver klaring uitgegeven, waarin het zegt, dat de vrede niet beteekent, dat alles wordt zooals vóór den oorlog. Na den harden vrede moet het verwoeste land worden opgebouwd. In dien buitenlandsche hulp noodig was tijdens den. oorlog, dan is deze minstens even hard gewenscht nu Finland voor nieuwe offers komt te staan. Het comité spoort daarom de Zweden aan het Finsche zustervolk te hel pen bij den opbouw en de handhaving van een toekomstig Finland in vrede. De minister van buitenlandsche zaken, Guenther, heeft voor den rijksdag een ver klaring afgelegd, waarin hij o.a. zeide: „Het bericht over het sluiten van vrede tusschen Finland en Rusland heeft ons van daag bereikt. Ditmaal komt het vredesbericht ook tot ons als een rouwboodschap, omdat de vrede zooveel bloed gekost heeft en vooral, omdat ons broedervolk hem heeft moeten koopen ten koste van zoo zware offers. Maar wanneer ooit een volk voor den vrede, gestreden heeft in een oorlog, dien het werd opgelegd, met zuiver geweten en onbe vlekte eer, dan -is het wel het Finsche volk in dpzen oorlog. Minister Tanner heeft in Helsinki een radiorede gehouden waarin hij het Rus sisch-Finsche conflict en het verloop van den§ strijd uiteengezet heeft en er daarbij op gewezen heeft, dat Finland door gebrek aan manschappen den opmarsch der Russi sche troepen op den duur niet kon verhin deren. Nadat Zweden en Noorwegen verklaard hadden geen hulptroepen der geallieerden te zullen doorlaten werd het voor Finland moeilijk om de hulp van Engeland en Frankrijk in te roepen. Verscheidene malen was Zweden om hulp gevraagd, maar eerst de laatste dagen scheen men daar voldoenae vrijwilligers te hebben om voor den strijd in Finland van beteekenis te zijn. Van an dere staten had Finland geen afdoende hulp te verwachten en daar het land door de Russen bezet dreigde te worden, heeft de regeering het met Moskou door de Zweden tot stand gebrachte contact aanvaard cn werd er geconfereerd terwijl de gevechten in onverminderde kracht voortduurden. De Russische eischen, heeft Tanner ge zegd, waren zwaarder dan met de militaire resultaten van de Russen overeenkwam, maar het algemeen belang maakte de aan vaarding daarvan noodzakelijk en Finland behoudt in elk geval zijn vrijheid, souverei- niteit en onafhankelijkheid, zoodat het Fin sche volk thans aan zijn toekomst kan wer ken en aan den opbouw van zijn economisch leven kan beginnen. Zoo was de korte inhoud van Tanners rede en het is teekenend voor de omstandig heden waaronder Finland de vredesvoor waarden aanvaard heeft, dat terstond na het uitspreken daarvan de vlaggen van alle openbare gebouwen in de hoofdstad half stok werden geheschen, dat talrijke particu lieren dat voorbeeld hebben nagevolgd en dat de couranten het vredesverdrag in rouw- ïsad publiceerden, Finland rouwt om het feit, dat het, on danks zijn zeer zware offers aan goed en bloed en ondanks zijn schitterende militaire prestaties, de dupe is geworden van de aan- valskracht van een overmachtigen buur staat en daarnaast in de ure des ge vaars heeft moeten constateeren, dat allen die af doende konden helpen den kleinen staat in I den steek hebben gelaten,. Zeker, het heeft niet aan ambulances, aan hulp in geld en natura ontbroken en er "s ook wel krijgstuig naar het bedreigde land gestuurd. Maar zoowel Zweden als de ge allieerden hebben onvoldoende vrijwilligers geleverd en in Amerika was men blijkbaar zoo bang voor een conflict met Rusland, dat de Finnen voor de uit de Vereenigde Staten komende gelden geen krijgsmateriaal moch ten aanschaffen. Het is interessant thans de reactie in het buitenland te bekijken. I11 Rusland is men natuurlijk hoogst vol daan en het regeeringsblad de Prawda spreekt dan ook van een verdrag, dat de veiligheid van de staatsgrenzen en in het bijzonder die van Leningrad waarborgt en dat een ernstige nederlaag voor de geallieer de onruststokers beteekent. En verder drukt, de gevaarlijke Russische beer het Finsche lammetje liefkozend aan zijn hart en spreekt van blijvende vreedzame betrekkingen tus schen de Sovjet-Unie en Finland. De oorlogsaanstokers, zegt de Prawda, hebben een van hun beste operatiebasis in den tegen de Sovjet-Unie voorgenomen oor log verloren en het blad is verder zoo ver standig om maar geen overzicht te geven van alle offers aan goed en bloed, welke Rusland voor deze betrekkelijk kleine over winning heeft moeten betalen. Dat men in Duitschland een zucht van verlichting slaakt nu het Noorden van Europa tot rust is gekomen, is te begrijpen. Al heeft men zich daar bij de onderhande lingen wat achteraf gehouden om voor de geallieerden niet den schijn te wekken, dat men er zich bijzonder voor interesseer de al heeft men blijkbaar Zweden als de meest geschikte bemiddelaar naar voren ge schoven, dat de onderhandelingen in Moskou reeds zoo spoedig tot een resultaat zouden leiden heeft men waarschijnlijk niet durven hopen. Niet alleen Rusland werd door het Fin sche conflict bedreigd, maar allereerst Duitschland. Men begreep daar maar al te goed, dat de groote belangstelling der ge allieerden voor den strijd in Finland niet allereerst de bezorgdheid over dien staat betrof, maar wel de gelegenheid welke hier werd geboden groote troepenmachten naar Noord-Europa te zenden, welke daar niet alleen tegen Rusland zouden strijden, maar weldra hun weg naar Duitschland zouden vinden. Men schijnt in Duitschland allesbehalve op een omtrekkende beweging der geallieer den gesteld te zijn geweest en men kan met voldoening constateeren dat Engeland en Frankrijk weer, eens een mooie kans op suc ces verloren lieten gaan. In Zweden staat men er anders tegenover. Daar betreurt men de vredesvoorwaarden ofschoon men er Finland zelf toe genoopt heeft. In Zweden gevoelt men wel, dat de wereld zal constateeren, dat men uit eigen lijfsbehoud den Finschen broeder onvol doende hulp heeft geboden en, ondanks de voldoening over het wijken van het directe gevaar in den Europeeschen strijd te worden betrokken, zal men daar meer dan ooit de behoefte tot samenwerking van alle Scan dinavische staten gevoelen. Dat komt reeds uit in de beschouwingen van de Zweedsche pers waarvan het libe rale dagblad Dagens Hyneter voor een zoo doetlreffende landsverdediging pleit, dat zelfs de groote mogendheden er ontzag voor zullen krijgen. Het blad Socialdemokraten komt thans tot de conclusie, dat de zaak van Finland ook die van Zweden is en dat er een- militair bondgenootschap moet wor den gesloten. Alle Noordsche volken, zegt het blad, moeten gemeenschappelijk hun levensbelangen verdedigen tegen den staat wiens garantie volkomen onbetrouwbaar is gebleken. Svenska Dagbladet wil ook Noor wegen in dat militaire bondgenootschap be trekken en Stockholms Tidningen doet een beroep op Zweden om Finland bij den we deropbouw te helpen en zijn toekomst te waarborgen. Een dergelijk verzoek om hulp heeft en kele dagen geleden Finland zelf gedaan. Maar toen zat de beer aan den overkant nog niet zoo veilig aan de ketting. Terwijl men in de Italiaansche pers voor namelijk de aandacht op de teleurstelling der geallieerden en op de voldoening in Ber lijn vestigt, blijken de Engelsche en Fran- sche bladen zoo verstandig om meer over de dapperheid der Finnen dan over de niet- inmenging der geallieerden te spreken. Volgens de Evening Standard hebben de Finnen gelijk, dat zij hun land niet tot het slagveld van Europa willen maken. De Star roemt den moed en de militaire bekwaam heid van het Finsche volk en slechts de Evening News verklaart, dat de wereld historie afkeurend zal oordeelen over de naties wier hulp te gering was en te laat is gekomen. Het is onmogelijk hier een overzicht van de uiteenloopende beschouwingen in de pers van diverse landen te geven. Men vindt de opinies der voornaamste Europeesche bladen elders in dit nummer. In het Lagerhuis heeft Chamberlain nog eens nagegaan, welke hoeveelheden oorlogs materiaal reeds naar Finland waren gezon den en er op gewezen, dat men steeds van oordeel is geweest, dat Finland het volle gewicht der beschikbare hulpbronnen had kunnen krijgen wanneer het er slechts om gevraagd had. Finland heeft alleen om ma teriaal verzocht en daaraan zou telkenmale voldaan zijn. Toch is te voorzien, dat men in Engeland en Frankrijk met deze gang van zaken niet tevreden zal blijken en dat er nog scherpe critiek op de werkloosheid der regeeringen zal volgen. Wat Finland zelf betreft wordt melding gemaakt van ontevredenheid in het leger, waar velen van oordeel blijken, dat de sol daten na al hun offers zich min of meer be kocht kunnen voelen. Nog is het vredesverdrag niet geratifi ceerd, nog is er wellicht hoop, dat een an dere regeering een ander standpunt zal in nemen, maar de tijd verstrijkt zonder dat er berichten over een staatsgreep of het aftre den der regeering komen en de proclama tie van Mannerheim doet wel zien, dat al thans de hoogste legerleiding zich bij den loop der gebeurtenissen heeft neergelegd. De resultaten van de onderhandelingen zijn nog niet volledig bekend. Alvorens ons uit te spreken over vele zaken, die hier van belang zijn, zullen wij dus moeten wachten. Het is echter mogelijk, een deel van die zaken hier te behandelen en eenige woorden van verklaring te spreken over het optreden van de Zweedsche regeering in de prelimi- naria van den vrede, die zoo juist gesloten is. Eigenlijk zou het niet noodig moeten zijn te verklaren, dat de Zweedsche regeering zich bij haar bemiddelend optreden zorg vuldig heeft onthouden van alles, wat nadeel zou hebben kunnen toebrengen aan Finland» maar dat zij integendeel getracht heeft, alle mogelijkheden uit te buiten, om de belangen van dat land te dienen. Van zekere zijde heeft men als een on vriendelijke daad, ook jegens Finland, het feit voorgesteld, dat aan de Finsche regee ring Russische voorstellen werden overge bracht, welke zij bijna niet kon aanvaarden. Het is mij onmogelijk, de gegrondheid van deze opvatting te zien. De Finsche regeering moest in ieder geval belang stellen in het vernemen van het doel, dat de vijand zich had gesteld. Het verstrekken van inlichtin gen heeft natuurlijk niets gemeen met het uitoefenen van druk en de Finsche regeering heeft het evenmin als druk uitgelegd. I» het algemeen kan duidelijk verklaard wor den, dat geen enkele druk, van welken aard ook, door ons is uitgeoefend. Het was noodig, den Finnen de grenzen te doen weten van den Zweedschen bijstand, welke grenzen getrokken werden door de slechte constellaties van de internationale politiek. Deze beperking kan het Finsche volk een teleurstelling hebben bereid en invloed heb ben uitgeoefend op de politiek van zijn regeering, maar zij werd niet gebruikt als middel, om druk te oefenen, teneinde de Finsche regeering te brengen tot het sluiten van een voor Finland ongunstigen vrede en evenmin werd een enkele poging gedaan op andere wijze om de beslissing van dit land over oorlog of vrede te beïnvloeden. Men zal mogen constateeren, dat de vre desvoorwaarden, die, door onze zorgen, van Moskou werden overgebracht aan Helsinki, niet dezelfde zijn als die, welke hun uitdruk king vonden in het vredesverdrag. Zoo is er bijvoorbeeld als iets volstrekt nieuws aan toegevoegd de afstand van een gebied in de streek van Salla en van Kussumo, evenals de clausule betreffende den aanleg van een spoorlijn van Kandalas naar Kemijaèrvi. Deze bepalingen hebben voor ons een duidélijk belang. Plannen voor een Noorsch defensief verbond. De Finsche bladen van Donderdagochtend publiceeren het volgende bericht; „Van officieele zijde wordt vernomen, dat na besprekingen, welke de Finsche regee ring sedert het einde van den oorlog met de regeering van Zweden en Noorwegen heeft gevoerd, een ontwerp is opgesteld voor een defensief verbond tusschen de drie landen, dat de waarborging der Finsche grenzen ten doel heeft". In Finland 400.000 menschen dakloos. Naar schatting zijn in Finland tengevolge van den oorlog thans 400.000 menschen dak loos en van alles berooid. Kuusinen terechtgesteld? Het blad „Ekstrabladet" meldt, dat Kuusi nen, het hoofd der stroomannenregeering der Finsche volksrepubliek, welke door de U. S. S. R. gevestigd was te Terijoki in den aanvang van den Russisch-Finschen oorlog, terechtgesteld is volgens uit Helsinki ont vangen berichten. Hij werd er van beschuldigd misleidende inlichtingen te hebben gegeven aan het Kremlin over de toestanden in Finland vóór den oorlog. „Ekstrabladet" voegt hieraan toe, dat de terechtstelling door Stalin persoonlijk was bevolen. Stalin was „boos, omdat Kuusinen hem er toe had overgehaald het Finsche avontuur te ondernemen, tegen zijn eigen oordeel in, onder voorwendsel het Finsche volk te redden uit den greep van maarschalk Mannerheim". Een proclamatie van dc Finsche regeering. De Finsche regeering heeft gisteravond een proclamatie tot het volk gericht welke o.a. als volgt luidt: „Gedragen door de gedachte ons volk nog grooter ongeluk te besparen, heeft de re geering het besluit genomen de vijandelijk heden te staken. Dank zij de geweldige in spanning van ons leger en van het geheele volk, en dank zij de bloedige offers van on ze jeugd, hebben wij, afgezien van de af gestane gebieden, het kostbaarste van alle goederen, onze vrijheid, kunnen bewaren. Wij hebben onze nationale eer gered en het recht verworven voor ongestoorden op- bouwenden arbeid. Terwijl de oorlog der groote mogendheden voortduurt, zal ons volk zich nu geheel wijden aan het vredes werk. Gedachtig de gesneuvelden, en zich bewust van haar groote offer, acht de re geering het haar hoogste plicht onverwijld te beginnen met den wederopbouw. Z-is vervolg BJjt S,

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1940 | | pagina 1