DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Noorwegen mocht geen doortocht aan vreemde
troepen verleenen.
FINLAND NA DEN VREDE.
IJDEN
oopen.
>t-shots
No. 64
Vrijdag 15 Maart 1940
142© Jaargaag
Daladier beantwoordt interpellaties.
De onrust in Zweden.
HET GEWONE LEVEN MOET WEER OP GANG
GEBRACHT WORDEN.
Radio-redevoering van
minister Koht,
De olgemeerie toestond.
DE LES VAN
FINLAND
ALKMAARSCHE COURANT.
ind
en
als,
in-
lu®
ijcLi
aap-
1.091
lYBODY"
uur
orm verzocht),
srkrijgbaar bij:
erstraat. Voor
tuur en leden.
\A
IDAG in
3 35 uur
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2,50,
Losse nummers 5 cents.
Dit nummei bestaat uit drie bladen.
Directeur: C, KRAK.
A
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTÏENs
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groot©
contracten rabat. Groot© letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Hooldredacteur: Tj. N. ADEMA,
De diplomaten en de bladen in aüe be Iangrijkste staten houden zich nog met
den afloop van het Russisch-Finsche conflict bezig, waarbij men over het
algemeen betreurt, dat Finland, ondanks zijn dappere verdediging, de dupe
der historie is geworden.
De Noorsche minister van Buitenlandsche Zaken, Koht, heeft gisteravond
een radiorede gehouden waarin hij uitvoerig de houding van Noorwegen bij
het conflict toegelicht en verdedigd heeft. Hij heeft daarbij de niededeeling
gedaan, dat Noorwegen van gezaghebbende zijde inlichtingen had ontvangen,
dat, wanneer het aan de geallieerden toestemming zou geven voor den door
tocht van troepen, Duitschland dit zou beschouwen als een vijandelijke daad
en onmiddellijk daarop zou reageeren. De minister heeft daarbij laten uit
komen, dat een toestemmend antwoord aan de geallieerden de Scandina
vische staten tot het slagveld van Europa zou hebben gemaakt en dat, wan
neer Duitschland zich met het Russisch-Finsche conflict bemoeid bad, de
militaire nederlaag van Finland zeker zou zijn geweest.
In de Fransche Senaat bleken verscheidene leden ontevreden ten opzichte
van de regeeringspolitiek in verband met de hulp aan Finland. Tegen veler
verwachting in verklaarde de premier Daladier zich niet bereid de ingediende
interpellaties op een nader vast te stellen dag te beantwoorden, maar wensch-
te hij ze dadelijk in behandeling te nemen.
De senaat is daarna in geheime zitting gegaan daar Daladier zich in comité
vergadering het openhartigst zou kunnen uitspreken.
In Zweden is de spanning onder de bevolking, in verband met den
afloop van het Finsche conflict, zeer groot en algemeen begint men in te
zien, dat de situatie van dat land bij het nader komen der Russische dreiging
zeer ernstig is geworden. Men hoopt door vlug tot een alliantie met Finland
en Noorwegen te komen, de uit vrees geboren critiek tot rust te kunnen
brengen.
Het terugtrekken der troepen in
Finland.
De troepen moeten tussehen 15 en 25
Maart teruggetrokken worden, behalve in
den sector van Petsamo, waar de termijn
tot 10 April loopt. Hanko moet vóór 23
Maart overgedragen zijn.
De bladen publiceeren het vredesver
drag met een kaart van de nieuwe grenzen.
In het Noorden trekken de Rus
sen terug.
Volgens een bericht uit Noord-Finland
zijn de Russen begonnen terug te trekken.
De Finsche troepen en de vrijwilligers aan
dit deel van het front blijven in hun stel
lingen in afwachting van orders.
De ontruiming der afgestane ge
bieden.
Het eerste con vooi-bewoners van
Viipuri is gister uit Helsinki vertrokken
om hun in de vernielde stad achtergeble
ven bezittingen te gaan halen. De regee
ring heeft speciale treinen te hunner be
schikking gesteld, evenals auto's. Tijdens
deze evacuatie zullen de spoorwegen en de
vrachtautos, die gister gerequireerd zijn,
uitsluitend hiervoor worden gereserveerd.
De evacuatie zal in den sector van Viipuri
op 19 Maart gereed moeten zijn, op 23
Maart in den sector van Hanko ,en op 26
Maart in Sortavala en Vartsila. Men laat
de keuze der nieuwe haardsteden voor de
geëvacueerde bevolking aan 't individueel
initiatief over.
Zij, die ouders of vrienden in het bin
nenland hebben, zullen eerst daarheen
gaan. De anderen zullen waarschijnlijk op
kosten der regeering ondergebracht wor
den in kantonnementen, die voorbereid
worden. Men schat het aantal personen
dat door den gebiedsafstand huis en hof
verloren heeft op 500.000. Wat de opper
vlakte betreft krijgen de Sovjets ongeveer
30.000 KM2, d.w.z. minder dan een tiende
deel van de totale oppervlakte des lands.
Evacuatie van Finsche invaliden
naar Zweden gaat door.
Besloten is, dat de evacuatie van inva
liden en gewonden uit den oorlog in Fin
land naar Zweden voortgezet zal worden.
De Finnen zullen in verband met den
afstand van belangrijke gebieden aan de
Russen talrijke moeilijkheden moeten
overwinnen. Zoo moeten 45.000 bewoners
van het gebied van Karelië naar het ge-
bied van Nyland worden overgebracht.
Men vraagt zich af wat moet geschieden
met de 85.000 inwoners van Sortavala,
Wiborg en Kexholm, hoofdzakelijk be
staande uit arbeiders, handwerkslieden en
kantoorbedienden. Als gevolg van het
sluiten van den vrede zullen 600.000 per
sonen geëvacueerd moeten worden. Ook
zal een groot deel van het vee geëvacu
eerd moeten worden, daar de boeren niet
onder overheersching der Sovjets willen
leven. Reeds zijn 100.000 stuks vee onder
weg. Tenslotte zullen ook de Russische
minderheden geëvacueerd moeten worden
en in het bijzonder de orthodoxe monniken
van het klooster van Valam, die eeuwen
lang in Finland hebben gewoond.
Van het schiereiland Hangoe zullen 2000
personen naar het centrum van Finland
worden overgebracht.
Gisteravond heeft de straatver
lichting weer gebrand.
De hoofdstedelijke autorit iiten van
Helsinki hebben gisteravond de maatrege
len ingetrokken, welke bij het begin van
den oorlog waren genomen voor de pas
sieve verdediging. Voor den eersten keer
sinds 106 dagen is de stad weer verlicht.
De trams rijden en ook de auto's hebben
de lichten aan. De etalages der winkels
zijn weer ontstoken. Wel bevinden zich
nog stapels zandzakken langs de huizen en
rond monumenten.
Ruslands plannen.
Uit Kopenhagen wordt gemeld: De alge-
meene opvatting-in Finlar is, dat Rusland
weldra ten oorlog zal trekken tegen Tur
kije, aldus wordt door het blad Ekstrabia-
det uit Helsinki vernomen. De bekende
Zweedsche -kolonel, Ekström, die deel
uitmaakte van het Zweedsche vrijwilli
gerscorps in Finland, is bijgevolg begon
nen met het werven van Zweedsche en
Noorsche vrijwilligers om naar Turkije te
vertrekken. De aanmeldingen zouden zeer
talrijk zijn.
Zweedsche hulp voor Finland.
Een aanzienlijk aantal vrachtwagens is
uit Zweden vertrokken met levensmidde
len voor Finland. Zaterdag vertrekt een
derde ambulance uit Noorwegen. Dienst
nemen van vrijwillige arbeiders voor Fin
land gaat in beide landen voort.
Geallieerd oorlogsmateriaal hal
verwege de bestemming.
De parlementaire redacteur van Press
Association verneemt, dat een groot ge
deelte van het door Groot-Britannië en
Frankrijk naar Finland gezonden oorlogs
materiaal zijn bestemming niet heeft be
reikt. Dit materiaal bevindt zich misschien
nog ergens onderweg, aldus de redacteur.
Poolsche troepen hadden mede
naar Finland zullen gaan.
Ten aanzien van de deelneming van
Polen aan het plan tot hulpverleening aan
Finland deelt het Poolsche telegraafagent-
schap mede
De opperbevelhebber van het Poolsche
leger had besloten, dat het Poolsche leger
deel zou nemen aan een actie in Finland en
eenheden van zijn landleger, zijn vloot en
zijn luchtmacht zou voegen bij de gealli
eerde strijdkrachten. Er was reeds ergens
in Frankrijk een belangrijk Poolsch expe
ditiecorps geheel gereed om op marsch te
gaan. De opperbevelhebber van het Pool
sche leger had dit Poolsche corps reeds ge
ïnspecteerd.
De Amerikaansche leening aan
Finland.
Jess Jones, de administrateur der fede
rale leendnigen, heeft verklaard!, dat de in-
De Noorsche minister van buitenlandsche
zaken Koht heeft gisteravond in een radio
redevoering gezegd, dat Finland in de laat
ste dagen van Februari Zweden had ge
vraagd of het hulp wilde bieden. Dit be-
teekende waarschijnlijk, dat Zweden ge
vraagd werd den oorlog in te gaan. De
Zweedsche regeering heef hierop' ontken
nend geantwoord. Aan de Noorsche regee
ring is nimmer iets gevraagd, doch zooals
de zaken voor Noorwegen stonden, zou de
Noorsche regeering dezelfde gedragslijn
hebben moeten volgen. Indien wij in den
oorlog tussehen de groote mogendheden
betrokken zouden zijn, zouden wij Finland
niet hebben kunnen helpen.
Ten aanzien van militairen bijstand van
de westersche mogendheden aan Finland
hadden wij tot twee weken geleden niets
gehoord.
Op 2 Maart hebben de gezanten van
Groot Brittannië en Frankrijk mij opge
zocht om mij de inleidende vraag te stellen
of de Noorsche regeering bereid zou zijn
aan Britsche en Fransche strijdkrachten
doortocht te verleenen, indien de Finsche
regeering den beiden mogendheden om mi
litairen bijstand zou vragen. De Zweedsche
regeering heeft den volgenden dag ontken
nend geantwoord-
Wij waren het er allen over eens, dat wij
dezeïfde gedragslijn als Zweden moesten
volgen. De Noorsche regeering was in be
ginsel van opvatting, dat Noorwegen de in
ternationale regelen der neutraliteit moest
handhaven en aan gewapende strijdkrach
ten van oorlogvoerende landen doortocht
moest weigeren. Op 4 Maart hebben wij af
wijzend geantwoord.
Wij deden dit om politieke redenen,
omdat wij van betrouwbare zijde de in
lichting verkregen, dat indien wij den
beiden westerschen mogendheden ver
lof zouden verleenen Zweedsch of
Noorsch grondgebied te gebruiken voor
oorlogsdaden tegen de Sovjet-Unie
Duitschland dit als een vijandige daad
zou beschouwen en direct zou inter-
venieeren. Wij zouden dan dus in den
grooten oorlog betrokken worden en
het slagveld voor de groote mogendhe
den kunnen worden. Op die wijze
zouden wij Finland groot nadeel heb
ben berokkend. Indien Duitschland den
oorlog tegen Finland zou zijn ingegaan,
zou de Finsche nederlaag zeker zijn.
Ik zou hieraan willen toevoegen, dat het
geruimen tijd zou hebben vereischt een
strijdmacht van minstens 100.000 man naar
Finland te sturen. Het zou aan twijfel on
derhevig zijn of hulp doeltreffend zou zijn.
Ik weet, dat van militair standpunt bezien
het een voordeel zou kunnen zijn voor de
westersche mogendheden den Finschen oor
log gaande te houden en misschien Zweden
en Noorwegen daarbij betrokken te zien.
Intusschen heeft Finland aan de westersche
mogendheden geen verzoek om militaire
strijdkrachten gedaan.
Maandagavond 11 Maart heeft de Fin
sche minister van buitenlandsche zaken den
gezanten van Zweden en Noorwegen te
Helsinki gevraagd of de beide mogendhe
den aan troepen der westersche mogendhe
den doortocht zouden verleenen.
Dit was den eersten en eenigen keer, dat
Noorwegen een dergelijke vraag van Fin
land kreeg, de Zweedsche regeering heeft
den ochtend van den 12den Maart ontken
nend geantwoord en de Noorsche regeering
ZIJ, DIE ZICH MET 1 APRIL VOOR
MINSTENS DRIE MAANDEN OP DIT
BLAD ABONNEEREN, ONTVANGEN DE
TOT DIEN DATUM VERSCHIJNENDE
NUMMERS FRANCO EN GRATIS.
De gratis-toezending geldt niet voor
week-abonnementen.
gaf dienzelfden middag een gelijk ant
woord.
In de middaguren van den twaalfden
Maart hebben de Britsche gezanten te Oslo
en Stockholm, na een verzoek van de Fin
sche regeering, dezelfde vraag gesteld. Fin
land had den westerschen mogendheden
evenwel niet om bijstand verzocht. Dienzelf
den dag werd des avonds laat te Moskou
vrede gesloten.
Koht zeide te willen bewijzen, dat de
aanvallen tegen Noorwegen en Zweden,
speciaal in de Fransche pers, ongegrond
zijn. En ik wil eerlijk zeggen, aldus voeg
de hij hieraan toe, dat ik het vreemd vind
aanvallen te zien van landen, welke in fei
te minder deden dan Noorwegen en vooral
dan Zweden om Finland te helpen. Zij moe
ten niet de verantwoordelijkheid leggen op
kleine militair zwakke staten, die Finland
zooveel zij konden hebben bijgestaan.
Ten aanzien van de Altmark had Noor
wegen gehandeld in overeenstemming met
zijn verplichtingen als neutrale mogendheid.
Het had het internationale recht nauwge
zet in acht genomen. Wij zijn blootgesteld
geweest aan Duitsche bedreigingen, doch
hebben niet toegegeven. Er zijn geen be
wijzen voor de beweringen dat Noorwegen
Duitsche duikbooten gebruik heeft laten
maken van de Noorsche wateren.
De bewering dat Duitschland allerlei via
de Noorsche wateren zou ontvangen, zijn
ongegrond. In Noorwegen geproduceerde
goederen gaan slechts in normale hoeveel
heden naar Duitschland. Wij hebben daar
toe het recht, overeenkomstig het op 11
Maart met. Groot Brittannië gesloten ver
drag.
DE HANNOVER.
Het Duitsche mailschip Hannover, dat
door Britsche oorlogsschepen is buitge
maakt, is gister als prijs de haven van
Kingston binnengebracht.
Zie verder Buitenland pag. 3, 2e blad.
De Russische beer danst vroolijk op zijn
achterpooten want hij heeft in Finland een
vet kluifje veroverd en hij is vergeten hoe
veel tijd en moeite het hem gekost heeft om
den buit in zijn hol te kunnen sleepen.
Dit verdrag, zegt het Russische blad
Iswestia, heeft niet alleen de eigenlijke
oorlogshaard weggenomen, maar ook de
intriges weggevaagd van de oorlogsaansto
kers en de neutrale landen, die nu weer op
gelucht kunnen ademhalen.
En verder wordt dan over de vredes
politiek der Sovjet-Unie gesproken, die al
tijd vredesvoorwaarden stelt welke veree-
I nigbaar zijn met de nationale waardigheid
en'onafhankelijkheid van een ander land.
Landen, zegt het vooraanstaande Russi
sche blad, die zich inlaten met garanties, be
wandelen een gevaarlijken weg en kunnen
de ernstige gevolgen slechts vermijden wan
neer zij tot een zelfstandige en nuchtere
politiek terugkeeren.
Waarschijnlijk heeft men hierbij in Rus
land niet de garanties op het oog welke men
het vorig jaar de kleine Baltische staten
heeft gegeven en evenmin de schoone toe
komstbeloften welke thans Finland heeft
gekregen.
De strijd in het liooge Noorden is afgeloo-
pen, maar het is de groote vraag of de neu
trale Scandinavische staten thans inderdaad
zoo opgelucht ademhalen als men in Moskou
durft beweren.
Want wanneer de toekomst er voor Zwe
den rooskleurig zou uitzien, zou men daar
zeker niet aan een zoo omvangrijke en
kostbare opvoering van de weerkracht van
leger en vloot denken als thans, na het Rus-
sichFinsche compromis, tot uiting is ge
komen.
En evenmin aan een militair verbond met
Noorwegen en zoo mogelijk met Finland, in
en uitvoerbank, die Finland een crediet
van 20 millioen dollar heeft verleend, er
geen bezwaar tegen zou hebben, dat Fin
land een deel van het geld v.oór den we
deropbouw van het land zou willen ge
bruiken.
Naar men weet, is van de leening ver
strekt ter financiering van den aankoop in
de Vereenigde Staten van producten geen
gebruik gemaakt.
zooverre de Russische buurman dan toe
staat, dat Finland zich in dezen tijd door
militaire garanties bij de broeders in het
Noorden aansluit.
Wat de opluchting in Zweden betreft is
het de groote vraag of iemand zich opge
lucht kan gevoelen wanneer hij als buurman
een kerel van respectabele afmetingen heeft
gekregen wiens mentaliteit maar al te goed
bekend is en die vandaag of morgen eens
over de schutting komt kijken om te zien
wat er in 's buurmans tuin voor begeerens-
waardigs gekweekt wordt.
Zweden heeft zijn levensbelangen be
dreigd gezien toen er van een Russische be
zetting van de Alandseilanden werd gespro
ken, maar ook de thans overeengekomen be
zetting van Hangö, waardoor de Russen de
geheele Finsche golf en daardoor de Oostzee
kunnen beheerschen, is een pistool dat
rechtstreeks op de borst van Zweden ge
richt is en allereerst de oorzaak zal zijn, dat
men daar over een sterkere weermacht en
een aaneensluiting met de buren gaat den
ken.
Misschien komt nog eens de tijd maar
niemand kan dat voorspellen dat men in
Zweden zal constateeren, dat het toch ver
standiger zou geweest zijn de troepen der
geallieerden doortocht te verleenen eer Fin
land tot deze vredesvoorwaarden werd ge
dwongen.
Er is en daarin heeft de Iswestia ge
lijk uit dat alles een les te trekken voor
de kleine, zelfstandige staten en wel deze,
dat men in tijden als deze niet te veel
mpet vertrouwen op pacten en garanties.
In Rusland kan men vandaag een niet-
aanvalsverdrag sluiten en het morgen her
roepen als de omstandigheden dat voor de
Sovjet-Unie voordeeliger maken.
Ook Polen had eens de garantie van
machtige vrienden, maar het is onder den
voet geloopen zonder dat men zich daad
werkelijk om zijn lot heeft bekommerd en
het eenige excuus is in dergelijke gevallen,
dat de. kleine staat, die de garantie heeft ge
kregen, zoo moeilijk te bereiken is, wat
men natuurlijk ook weet, r aar niet zegt, op
het moment dat de overeenkomst wordt ge
sloten.
Finlands strijd is niet tevergeefs geweest
omdat hij voor alle kleine neutralen een
duidelijke waarschuwing inhoudt.
Finland heeft bewezen, dat een klein land
met een grootendeels door de natuur ge
vormde borstwering en een goed gediscipli
neerd en dapper leger den strijd, zelfs
tegen een vijftigvoudige overmacht, maan
denlang kan volhouden. Rusland had al dien
tjjd geen andere zorgen dan de actie in Fin
land. Was het intusschen in het Zuiden cfcu-
de legermacht onder generaal Weygand aan
gevallen, dan was het zelfs mogelijk ge
weest, dat men den strijd in Finland vrij
willig gestaakt had.
De omstandigheden, het uitblijven van
verdere gevechtsactie in Europa en het dra
len van Frankrijk en vooral van Engeland
om volkomen met Rusland te breken, zijn
tenslotte de oorzaak van dit voor Finland
ongunstige compromis geworden.
Het is een verblijdend verschijnsel, dat
men vrijwel over de geheele wereld het Rus
sische succes als een onverdiende belooning
van brutale agressie ziet en de grootste
sympathie voelt voor den kleinen, dappe
ren staat, die daarvan de dupe is geworden.
Dat leert, dat er in dezen tijd, ondanks
alle bewijzen, dat het recht van den sterk
ste zegeviert, toch ook in de harten der men-
schen nog gevoel voor ree1-: en rechtvaar
digheid bestaat.
Maar Zweden heeft bewezen, dat het Hol-
landsche spreekwoord, dat het hemd nader
is dan de rok, ook in de wereld der staten
van groote beteekenis is. De Zweden ver
wijten zich op het oogenblik, dat zij den
Finschen broeder op het critieke moment
uit vrees voor zelfbehoud in den steek heb
ben gelaten en him houdt g steekt dan ook
scherp af tegenover die der Finnen, die de
dringend noodige hulp der geallieerden niet
hebben gevraagd om Zweden en Noorwe
gen voor de gevaren van den Europeeschen
krijg te kunnen sparen.
De les die alle kleine neutralen uit dit
drama van het hooge Noorden kunnen trek
ken, komt thans duidelijk naar voren en kan
in twee woorden worden gegeven: „Weest
sterk!"
Weest sterk en eendrachtig en toont uen
onverzettelijken wil om eiken aanvaller,
hoe machtig die ook zijn moge, buiten de
grenzen te houden.
Niemand interesseert zich meer voor de
vrijheid en zelfstandigheid van een staat dan
die staat zelf en niemand kan zijn belangen
zoo goed behartigen als hij dat zelf kan
doen.
Ons land heeft geen enkele garantie van
eenige andere mogendheid. Nederland heeft
slechts de garantie van zijn eigen natuur
lijke verdedigingslinies, van zijn eigen weer
macht en van de volkskracht door het
saamhoorigheidsgevoel van zijn bewoners.
En men zal alleen ons gebied ontzien als
bij het evenwicht der Europeesche strijd
krachten het offer dat de verovering kost
kleiner is dan het militaire voordeel dat men
er mee kan bereiken.
Dat is voor ons land en ook voor België
de groote les uit het Noord-Europeesche
drama.
