DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. FINLAND HEEFT EEN NIEUWE REGEERING. D® houding der geallieerden tegenover de neutralen. Noorwegen interneert een Duitsche duikboot. Noorwegen en de oorlog ter zee. Nieuw Finsch kabinet gevormd. Britsche bommenwerper neergeschoten. Noorwegen interneert Duitsche duikboot. De algemeen® toestand. De geallieerden en Rusland. ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. IÜÉ PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIES Van 1 —5 regels 1.25, elke regel meer 0-25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. N@, 74 Dit nummer bestaat uit twee bladen. Directeurs C. KRAK. Donderdag 28 Maart 1940 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. 142® JssrgsBf i r Finland staat na den oorlog aan het begin van een nieuw tijdperk, namelijk dat van den wederopbouw. Het oorlogskabinet heeft daarom plaats ge maakt voor een nieuwe regeering waarvan Ryti de minister-president blijft en waarin Tanner de functie van minister van den opbouw heeft gekregen. De nieuwe regeering is blijkbaar niet van plan zorgeloos de toe komst tegemoet te gaan, maar zal ook na den vrede een goed uitgerust leger op de been houden. President Kallio heeft het heengaande kabinet dank gebracht voor alles wat het in de oorlogsmaanden gepresteerd heeft .Hij heeft er daarbij op gewezen, dat geheel Finland er van overtuigd is, dat de vredesvoorwaarden buiten sporig zijn, maar zoowel het volk en het parlement hebben begrepen, dat zelfs een zware vrede te verkiezen is boven jaren van bloedigen oorlog met vreeselijke verwoestingen en onoverzienbare gevolgen. Er schijnt verandering te komen in het BritschFransche standpunt wat betreft de houding der geallieerden tegenover de neutralen. De oorzaak daarvan is het gebruik dat Duitsche vrachtschepen van de Noorsche wateren maken om goederen van de Scandinavische landen naar Duitschland te ver voeren. Men verwacht, dat, wat de aanhouding van deze schepen betreft, de geallieerden het standpunt zullen innemen, dat door de lijdelijke houding van zekere neutralen, het karakter der neutraliteit vervalscht is en dat een actie der geallieerden het in gevaar gebrachte evenwicht kan herstellen. Uit Oslo wordt bericht, dat de Noorsche autoriteiten een Duitsche duikboot geïnterneerd hebben, die op een rots in de Noorsche wateren was vast- geloopen. Aan het verzoek der Duitsche legatie om de boot vrij te laten is niet voldaan en het is te verwachten, dat er van Duitsche zijde wel heftige protesten zullen volgen. DE NEUTRALITEIT DER NOORSCHE WATEREN. Een der Fransche avondbladen heeft op een officieus aandoende wijze gisteravond een bericht gepubliceerd volgens hetwelk de geallieerden het voortaan als recht zou den beschouwen de neutraliteit der Noor sche wateren niet meer te respecteeren. Bij navraag is gebleken, dat geen enkele ver klaring in dien zin is afgelegd. Het Fransche standpunt is, evenals het Britsche, sedert de zaak met de „Altmark" niet veranderd. Te Parijs, zoowel als te Londen is men van meening, dat het ondraaglijk is, dat de neutraliteit der territoriale wateren van 'n dergelijk land in feite voortdurend geschon den wordt door een wederrechtelijk gebruik dat Duitsche schepen ervan maken en dat de geallieerden derhalve besloten zijn hun nerzijds dezelfde politiek te voeren. De passiviteit van zekere neutraliteit ver heeft de beteekenis van neutraliteit ver draaid en de actie der geallieerden beperkt er zich toe het aldus in gevaar gebracht evenwicht te herstellen. Voor landen, die door toepassing van een actieve neutraliteit verlangen gerespecteerd te worden en zich te doen respecteeren kan de Fransche en Britsche houding slechts begrip en sympa thie wekken. Van gezaghebbende zijde wordt mede gedeeld: Het in een avondblad verschenen bericht over de neutraliteit der Noorsche territo riale wateren was noodzakelijkerwijze valsch, daar het een toespeling maakte op het mogelijke besluit van een bijeenkomst, welke nog niet was gehouden. In commentaren op hoofdartikelen in de Londensehe bladen schrijft de Noorsche pers, dat zij zich zeker bewust is van het verschil tusschen een oorlogvoering ter zee, die het verlies met zich mede brengt van een groot aantal schepen en honder den levens van Noorsche zeelieden. Het conservatieve orgaan „Morgen-bla- det*schrijft: Engeland kan echter niet onbekend zijn met het feit, dat Noorwegen zeerkrachtig geprotesteerd heeft in Ber lijn en ook de Duitsche regeering gevraagd heeft met Noorwegen onderhandelingen te openen met het doel te komen tot een accoord, dat den vreedzamen handel van onze schepen zou waarboren. Deze feiten geven Britsche oorlogsschepen niet het recht grove schendingen te plegen van de Noorsche territoriale wateren in een po ging om de Duitsche scheepvaart langs de Noorsche kust te stoppen. Hoe zou de Britsche openbare meening reageeren, wanneer buitenlandsche oorlogsschepen begonnen buitenlandsche koopvaardijsche pen te hinderen in Britsche wateren? „Morgei.bladet" weerlegt ook de bewe ringen van zekere Engelsche nieuwsbla den, dat de neutrale landen buitengewoon groote hoeveelheden producten zooals katoen hebben ingevoerd om ze te her- exporteeren naar Duitschland. De Engel- schen behooren te weten, dat deze invoer veroorzaakt wordt door het feit, dat de neutralen getracht hebben zoo groot mogelijke voorraden op te koopen voor de oorlogsomstandigheden en de prijs een verderen invoer zouden verhinderen. Worden de neutrale wateren niet meer gerespecteerd? De „Temps" meldt, dat in gezaghebbende kringen in Parijs wordt verklaard, dat op grond van de systematische schending der Noorsche territoriale wateren sedert het begin der vijandelijkheden door Duitsche •schepen, de geallieerden zich van nti af gerechtigd achten het privilege der neu traliteit dezer wateren niet meer te respec teeren. DE OORLOG IN DE LUCHT. Het hoofdkwartier van de Engelsche luchtmacht in Frankrijk heeft een commu niqué uitgegeven, waarin gemeld wordt: „Een formatie, bestaande uit zeven vijan delijke verkenningsvliegtuigen, die ont moet werd door gevechtstoestellen, is op gevangen en aangevallen door een gevechts patrouille der R. A. F. er werden luchtge vechten geleverd, onze toestellen hebben de vijandelijke formatie uiteengedreven en gedwongen haar verkenning op te geven. Een van onze patrouilles heeft een for matie ontmoet van negen vijandelijke ge vechtstoestellen. Tijdens het daarop ontsta ne gevecht werd gezien, hoe twee vijande lijke toestellen brandend omlaag stortten. Een onzer gevechtsmachines werd neerge schoten, de piloot kon met zijn valscherm dalen". Gister is een nieuw Finsch kabinet ge vormd. Ryti blijft minister-president. In de nieuwe regeering-Ryti is Witting minister van buitenlandsche zaken, Lehto- nen van justitie, baron von Born van bin- nenlandsche zaken, Tanner van openbaar welzijn, majoor Walden van defensie en Fekkala van financiën. Het afgetreden kabinet bij president Kallio. De president der Finsche republiek Kal lio heeft de leden van het afgetreden kabi net ontvangen en hen er mede geluk ge- wenscht de verantwoordelijkheid te hebben aanvaard voor een oorlogsregeering. Thans is de macht van ons land veel groo- ter dan bij het begin van den oorlog'. Met denzelfden moed als waarmede gij tijdens den oorlog hebt gewerkt, hebt gij vrede ge sloten om de vernietiging van ons kleine volk te verhinderen. Wij kunnen onze meening hebben over de hardheid der vredesvoorwaarden, maar de natie en het parlement hebben begrepen, dat een zware vrede meer waard is dan een bloedigen oorlog tegen 'n machtiger vijand en waarvan de gevolgen onoverzienbaar zouden zijn geweest. Ons land werd geam puteerd en dat is diep bedroevend, maar ons heroieke volk en leger hebben over leefd. Vervolgens heeft de president Ryti dank er voor gezegd, dat deze zich bereid heeft verklaard het werk van den wederopbouw des lands weer op zich te nemen. Kallio over de vredesvoorwaarden. In een boodschap aan de afgetreden re geering noemt president Kallio de vredes voorwaarden „onmatig". Hij vervolgt: „niet temin beseften volk en parlement, dat zelfs een harde vrede is te verkiezen boven een jaar bloedigen oorlog tegen 'n groote over macht". SOCIALISTEN IN BOLIVIA GEARRESTEERD. Drie socialistische leiders zijn, beschul digd van medeplichtigheid aan de opstandige beweging, gearresteerd, Het socialistische „La Fragua" is voorloopig verboden. De lei ders van den opstand, Antonio en Gil'berto Campero, hebben de vlucht genomen. BRITSCH TANKSCHIP GEZONKEN. In een Schotsche haven zijn zestien op varenden aan land gebracht van het Brit sche tankschip Daghestan (5.742 ton), dat op de Noordzee is gezonken. De kapitein en drie leden der bemanning zijn hierbij ver dronken. DE STRIJD IN CHINA. Bij de gevechten in Zuid-China hebben de Japansche troepen 730 man verloren, terwijl de verliezen van de Chineezen 65.150 man bedragen. De Japansche troepen hebben ook een aanzienlijken buit aan oorlogsmaterieel en wapenen behaald. DE VERKIEZING IN CANADA, Volgens de laatste gegevens zijn bij de al- gemeene verkiezingen in Canada 177 libe ralen, 38 conservatieven en 24 afgevaardig den van verschillende andere partijen ge kozen. Er worden nog zes uitslagen ver wacht. Bij de ontbinding van het parlement had den de liberalen 176 en de conservatieven 39 zetels. Waarschijnlijk zal Mackenzie King het parlement tegen 2 of 9 Mei bijeenroepen. Mogelijk komt er dan een kleine wijziging in de regeering. Hoewel de eindresultaten der algemeene verkiezingen nog niet bekend zijn, blijkt, dat de liberale partij de overwinning heeft be haald en onder leiding van den premier Mackenzie King met een grootere meerder heid aan het bewind zal blijven. Van de 245 zetels hebben de liberalen er reeds 172 ver worven. Indien men daarbij de zes onafhan kelijke liberalen, die de regeering steunen, optelt, heeft de liberale partij een meerder heid van twee zetels meer dan vóór de ver kiezingen. De conservatieven hebben 37 zetels verworven tegen 39 in het vorige par lement, de coöperatieve Commonwealth- beweging, die socialistisch getint is, heeft 8 zetels tegen tevoren 7. De onlangs opgerich te partij der nieuwe democratie heeft, ver bonden met de partij van het sociale crediet, 7 zetels gekregen, terwijl het sociale crediet er tevoren 15 had. De andere partijen hebben 3 zetels gekregen, voor 11 is de uitslag nog twijfelachtig, terwijl in een district de ver kiezing uitgesteld is. Alle leden der regee ring zijn herkozen; de leider der conserva tieven, dr. Manion, is verslagen. Mackenzie King heeft in een rede, gericht tot het volk, gezegd, dat blijkens den uitslag der verkiezingen het Canadeesche volk be seft, dat het noodig is den oorlog voort te zetten om Frankrijk en Engeland op doel treffende wijze te helpen bij de worsteling, dien ten doel heeft de wereld en Canada den vrede te verzekeren. Het nieuwe parlement komt op 9 Mei bij een, doch in politieke kringen gelooft men. dat de premier reeds voordien maatregelen voor een krachtiger oorlogsvoering zal nemen. HET BEZOEK VAN TElEKI AAN ROME. Na des morgens een bezoek te hebben gebracht aan de Hongaarsche Academie in Rome, heeft graaf Teleki gister in de Hongaarsche legatie aangezeten aan een dejeuner, dat te zijner eere was aange boden en waar voorts aanwezig waren graaf Ciano, de secretaris der fascistische partij en de ministers van volkscultuur en financiën, benevens een aantal andere hooggeplaatste persoonlijkheden. HET FRANSCHE LEGERBERICHT. Het Fransche legerbericht van gisteravond vermeld: Duidelijke activiteit der artillerie van weerskanten in het gebied ten Westen der Vogezen. Het legerbericht van hedenochtend luidt: „Over het algemeen een kalme nacht. Wederzijdsche activiteit van patrouilles, o.a. in het gebied van de Vogezen". RUSSISCH STOOMSCHIP VAST GEHOUDEN TE HONGKONG. Het Russische stoomschip Wladimir Maya- kowsky is, naar Reuter verneemt, te Hong kong vastgehouden, hangende, een ondei - zoek naar zijn lading door de geallieerde autoriteiten. De lading is bestemd voor Wladiwostock. Te Londen wordt verklaard, dat hoewel niet gezegd kan worden, dat Hongkong for meel als contrabandecontrolebasis is inge richt, het op grond van het oorlogsrecht aan een oorlogvoerende vrij staat op zee aange houden schepen naar zijn havens mee te nemen voor onderzoek. Vier inzittenden worden geïnterneerd, Een vijfde gedood, 's-G ravenhage, 28 Maart. De regeeringspersdienst meldt: Hedenochtend vroeg is een Brit sche bommenwerper, welke zich in westelijke richting over ons land bewoog, hoven Pernis hij Rotterdam door het vuur van een Nederlandschen jager getroffen. Het toestel is in de nabijheid van Pernis geland. Vier der inzitten den verlieten het toestel. Een hunner is licht gewond. Een vijfde inzittende is, naar later bleek, uit het toestel gesprongen en dood gevallen. Het toestel is verbrand. De overlevenden worden ge ïnterneerd. Uit Oslo wordt gemeld, dat de Noor sche autoriteiten de Duitsche duikboot U 21 geïnterneerd hebben. Nader wordt bericht, dat de geïnter neerde Duitsche duikboot op een rots nabij Mandal aan den grond was geloo- pen. Het schip werd geïnterneerd in weer wil van het verzoek der Duitsche lega tie om vrijlating, daar de Noorsche autoriteiten vaststelden, dat de duikboot niet de Noorsche territoriale wateren was binnengevaren in verband met de weersomstandigheden of door slecht weer veroorzaakte schade, doch omdat bij de navigatie een fout was gemaakt. ZEEROOVERS IN ACTIE. Japansche oorlogsschepen hebben, naar het Japansche telegraafagentschap meldt, kunnen verhoeden, dat het vrachtschip „San Antonio" van de Transatlantic Steamship Company (Panama) door Chi- neesche zeeroovers werd geplunderd. Volgens mededeelingen van den kapi tein was het schip aan den grond geloo- pen, toen op hetzelfde oogenblik vijf of zes Chineesche jonken verschenen en met zwaarden en hellebaarden bewapende roo- vers aan dek klommen. Juist toen de kapi tein zijn schip reeds wilde overgeven, doken in de verte Japansche oorlogssche pen op, waarop de zeeschuimers hals over kop de vlucht namen. De Japansche oor logsschepen trachten het schip weer vlot te brengen. Zie vervolg Buitenland pag. 3, 2e blad. Nu Reynaud een klein oorlogscomité zal vormen, dat driemaal per week zal verga deren en als het ware het dagelijksch be stuur van het bijna alle politieke groepen omvattende ministerie zal worden, komt ook uit Londen de tijding van de plannen tot vorming van een kleine groep ministers, die zoo weinig mogelijk door departemen tale werkzaamheden gebonden zijn en dus hun volle aandacht aan een actievere oor logvoering kunnen schenken. Het is opmerkelijk, dat het al weer de Franschen zijn geweest, die het goede voor beeld hebben gegeven en men kan er zeker van zijn, dat de figuur van Churchill in de Britsche oorlogsgroep sterker op den voor grond zal treden. Chamberlain is een handige politicus en een goed redenaar. Hij heeft als staatsman voldoende routine om te weten hoe hij met lastige Lagerhuisleden het beste kan om springen en het is daaraan waarschijnlijk te danken, dat hij er bij de besprekingen na den Russisch-Finschen vrede en de uitge bleven interventie der regeering zooveel beter afgekomen is dan zijn Franschen col lega. Wat niet wegneemt, dat het Russische succes, ook de Engelschen heeft doen be grijpen, dat de politiek van afwachten en de kat uit den boom kijken, tegenover de autoritaire staten, waar men zeer snel be langrijke besluiten kan nemen, Engeland in nadeeliger positie kan brengen. Al wil men den voorzichtigen staatsman blijkbaar nog als premier aan het roer van het schip van staat houden, er komt toch verandering in de bemanning en de werk- verdeeling van dat schip en het ziet er wel naar uit, dat men langzamerhand een ge heel anderen koers zal gaan varen» Frankrijk heeft definitief de Russische connecties verbroken. De Fransche gezant in Moskou is met verlof gegaan en tot dus ver niet meer op zijn post teruggekeerd, waar men hem trouwens ook niet schijnt te verwachten. Het is niet Rusland, maar Frankrijk ge weest, die een eind aan de oude maar altijd gevaarlijke vriendschap gemaakt heeft en nu alles was tot een communistische cellen- bouw kan leiden uit den Franschen bodem is getrokken, blijkt wel hoezeer het hier en daar al had wortel geschoten en hoe Frankrijk, wanneer de regeering niet had ingegrepen, door het verderfelijke commu nisme ondermijnd was geworden. Nu alle organisaties welke maar eenigs- zins contact met Moskou hadden verboden en ontbonden zijn, nu alle communistische kamerleden in zooverre zij niet tijdig van de dwalingen huns weegs waren terug gekomen of de vlucht naar het buitenland hadden genomen van het lidmaatschap der volksvertegenwoordiging vervallen zijn verklaard en zich thans voor den rechter moeten verantwoorden, blijkt wel hoe ver standig Daladier geweest is toen hij besloot Frankrijk, dat in dezen tijd zoo eendrach tig en krachtig mogelijk moet zijn, van deze staatsgevaarlijke elementen te zuiveren. Wie het gevaar van de propaganda der bewonderaars van Stalin en Molotof nog niet kende, zal de wonderlijke historie van den Russischen ambassadeur in Parijs den toestand wel duidelijk hebben gemaakt. Deze gast in de Fransche hoofdstad, die zich, als vertegenwoordiger van een vreemde en nog altijd bevriende mogend heid, van elke persoonlijke critiek op zijn gastheeren heeft te onthouden, was zoo verrukt over het feit, dat het machtige Rus land het kleine Finland tot den vrede had gedwongen, dat hij Stalin een telegram van gelukwensch wilde zenden. Dat was niet erg tactisch van een diplo maat, die te gast is in een staat waar men op het punt stond Finland een expeditie- leger te zenden, maar het was ook buiten gewoon dom omdat de heer Soerits, de be trokken gezant, wel kon begrijpen, dat in den tijd, dat men overal naar communisti sche lectuur speurt, vooral zijn telegram men door den censor niet onopgemerkt zou den blijven. Het telegram werd verzonden namens de Sovjet-kolonie in Parijs, het was in het Fransch gesteld en onderworpen aan de normale Fransche censuur. En zoo wist de regeering binnen den kortst mogelijken tijd, dat de Russische ge zant op 26 Maart aan den heer Stalin in Moskou een gelukstelegram had willen stu ren waarin over de wijsheid der Sovjet- regeering, het dappere roqde leger en de Britsch-Fransche oorlogsophitsers werd ge sproken, wier plannen verijdeld waren om in Noordoost-Europa den oorlogsfakkel te ontsteken. Er stond nog meer fraais in en den heer Soerits had dat allemaal onder streept om het goed te laten uitkomen en het is volkomen te begrijpen, dat het kabi net Reynaud aan de heeren in Moskou ver zocht heeft van een dergelijken. afgezant verlost te mogen worden. Men heeft in Rusland wel begrepen, dat Soerits rol thans uitgespeeld is, zelfs al zou hij niet naar Moskou worden ontboden. En, alhoewel men daar zegt zich volstrekt niet te kramen begrijpen waarom deze gezant in Parijs geen persona grata meer zou zijn, is toch maar medegedeeld, dat men hem van zijn verplichtingen als ambassadeur in Parijs zal ontheffen. Het is niet de eerste en het zal ook niet de laatste Russische gezant zijn wien men in een der Europeesche hoofdsteden liever ziet gaan dan ziet komen. De Britsche regeering heeft laten weten, dat de terugroeping van dezen gezant uit sluitend een zaak tusschen Frankrijk en Rusland is en dat in de Engelsch-Russische betrekkingen daardoor geen verandering is gekomen. Waar in het telegram wel degelijk van Britsch-Fransche oorlogshitsers werd ge sproken, geeft deze Engelsche verklaring onieuw het bewijs, dat men in Frankrijk tegenover Rusland veel doortastender en resoluter durft optreden, dan tot dusver van het kabinet-Chamberlain is gebleken.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1940 | | pagina 1