Finartciee! Overzicht.
UIT MIJN
NOTITIE-BOEKJE.
DERDE BLAD.
ALKMAARSCHE COURANT VAN ZATERDAG 13 APRIL 1940.
Stad eu Qmaeuütg.
BOTERCONTROLESTATION
NOORDHOLLAND.
In het gebouw De Unie te Alkmaar werd
gistermiddag onder voorzitterschap van
den heer G. Nobel een algemeene vergade
ring gehouden van het botercontrölestation
Noordholland. De voorzitter wees in zijn
openingswoord op de moeilijke omstandig
heden, waarin Europa thans verkeert en hij
uitte den wensch, dat Nederland voor de
oorlogsellende gespaard zal blijven. Voorts
wekte hij op om nog accurater te blijven
werken nu zoovelen tengevolge van de mobi
lisatie daartoe niet in staat zijn.
Uit de mededeelingen van den secretaris,
ir. de Waal, bleek, dat 72 leden zijn aange
sloten, namelijk 58 zuivelfabrieken, 6 melk
inrichtingen, 7 handelaren en 1 zelfkaasma-
kende boer. De aftredende bestuursleden, de
heeren H. Davelaar te Stompetoren en J.
Veldstra te Opmeer, werden met algemeene
stemmen herkozen. De rekening 1939 sloot
in ontvangst en uitgaaf met een bedrag van
12.985,66 met een batig saldo van 2715,66.
Overeenkomstig het bestuursvoorstel werd
besloten van dit saldo 1547,14 aan de leden
te restitueeren, zijnde 15 van de betaalde
contributie. Het restant f 1168.68 zal op
de nieuwe rekening worden geboekt De
rekening werd conform vastgesteld.
Zonder bespreking werd de begrooting
voor 1940 in ontvangst en uitgaaf vastge
steld op 11348,68, het contributieschema
bleef gelijk aan dat van het vorig jaar.
Een onverkwikkelijke geschiedenis.
Naar aanleiding van toegezonden circu
laires over een geschil in het bestuur gaf
de heer Groot, afgevaardigde van de fabriek
Neerlandia te Stompetoren, te kennen, dat
e.i. het standpunt van de bestuursleden, die
een bestuursvergadering wenschten om op
nieuw dè verkiezing van een voorzitter te
bespreken aangezien zij van oordeel wa
ren, dat door het afwezig zijn van sommige
bestuursleden in de laatste vergadering de
voorzitter was herkozen, hoewel deze h.i.
niet de meerderheid van- het bestuur ver
tegenwoordigde volkomen juist was.
Spr. meende, dat het dagelij ksch bestuur
reglementair de gevraagde bestuursvergade
ring had moeten houden en hij diende een
motie in, waarin te kennen wordt gegeven,
dat het den wensch is der vergadering, dat
de voorzitter binnen 8 dagen deze bestuurs
vergadering belegt, opdat de hangende
kwestie tot oplossing wordt gebracht.
De voorzitter antwoordde, dat volgens
art. 7 van het Hushoudelijk Reglement de
meerderheid van het bestuur inderdaad het
recht heeft om den voorzitter, den vice-
voorzitter, den secretaris of den directeur
te verzoeken hun funclie ter beschikking te
stellen, maar een dergelijk verzoek moet
van een motiveering vergezeld gaan en juist
op de motiveering komt het aan. In de be
stuursvergadering van 19 Januari was een
meerderheid van het bestuur aanwezig en
deze koos spreker opnieuw tot voorzitter. De
verkiezing geschiedt bij meerderheid van
stemmen en zij was dus wettig. De vier op-
pc santen-bestuursleden zullen dus een nieuw
verzoek moeten indienen en dit anders moe
ten motiveeren.
Na een zeer breedvoerige bespreking nam
het bestuur ten slotte de door ir. Huysmans
gewijzigde motie over, welke zonder hoofde
lijke stemming werd aangenomen. De wijzi
ging houdt in, dat het bestuur binnen een
maand de hangende kwestie opnieuw zal
bespreken. In zijn sluitingswoord legde de
voorzitter er den nadruk op, dat de boter-
contróle niets anders is dan een zuivere
onpartijdige controle en dat men daarmee
rekening moet houden.
ZONDAGSDIENST APOTHEKEN.
Op Zondag 14 Apiil zal de apotheek van
mevr. M. J. SchoutenOele, Koorstraat 47,
geopend zijn.
Op Zon- en Feestdagen en gedurende den
nacht is slechts één der apotheken geopend.
De andere apotheken zijn gesloten van
's avonds 8 uur tot den volgenden morgen
8 uur,
In de apotheek, welke Zondags geopend is,
wordt gedurende de daarop volgende week
de nachtdienst waargenomen.
KLEEDING- EN DEKKINGCOMITE.
Hoewel al onze aandacht gevestigd is op
het krijgsrumoer buiten onze grenzen en
wij zeer begaan zijn met het lot van zoo
vele onschuldige slachtoffers, is het toch
niet goed de nooden van onze medeburgers
te vergeten. Want u weet toch allen, dat
zelfs in onze goede stad Alkmaar nog vele
inwoners zijn, die met moeilijkheden te
kampen hebben, waarin moet en kan wor
den voorzien. U weet toch dat de toestand,
waarin kleeding, dekking en schoeisel ver
keert van velen onzer stadgenooten, zeer veel
te wenschen overlaat. Dat veel om vernieu
wing en aanvulling roept. En nu weet ik
wel, dat er op het oogenblik andere en mis
schien voor u belangrijker zaken uw aan
dacht vragen, maar bedenkt dan eens dat
het gemis van de noodige kleeding, schoei
sel en dekking voor de betrokkenen wel
zeer belangrijk is. Hierbij moet tevens wor
den bedacht dat laten wij eens denken aan
't drama in Finland door ons spoedig het
leed van anderen wordt vergeten, doch in
dien men gebrek heeft aan de noodige klee
ding, men hierin wordt en blijft herinnerd,
totdat aanvulling heeft plaats gehad. Laat
ons daarom de handen inéén slaan. Steunt
het Alkmaarsch Kleeding- en Dekkingcomi
té door het schenken van uw gift en stelt
het daarmede in de gelegenheid de nooden
te lenigen. Gedenkt de collecte, te houden
op 20 April a.s. en laat nu eens zien dat ook
onze medeburgers, die in moeilijke om
standigheden verkeeren, op uw aller hulp
kunnen rekenen.
KAASCONTROLESTATION
NOORDHOLLAND.
Onder voorzitterschap van den heer G.
Nobel werd gistermiddag te Alkmaar de al
gemeene vergadering gehouden van het
Kaascontrólestation Noordholland. De voor
zitter keurde het in zijn openingswoord af,
dat de regeering den toeslag op de kaas ge-
Een fel bewogen markt onder den
invloed van de gebeurtenissen in
Scandinavië. Na een aanvanke
lijk zeer flauwe stemming later een
krachtig herstel in verband met
gemelde Britsche en Noorsche suc
cessen. Fluctuaties in ponden en
francs. De gulden blijft op peil.
Nadeelen die voor ons land uit
den toestand voortspruiten.
Eerst na eenige dagen noteeringen
in Deensche fondsen. De toe
stand in de Amerikaansche staal-
nijverheid is verbeterd. Eerste
Sumatra-inschrijving.
Het is een week vol verrassingen ge
weest, die niet nagelaten hebben hun spo
ren op de fondsenmarkt achter te laten.
Men kon van een ware dramatische stem
ming spreken, toen de eerste berichten over
de bezetting van Denemarken en van ver
schillende Noorsche havens binnenkwamen.
Er maakte zich een algemeene bntroering
van het volk meester, die zich kristalliseer
de in groote deelneming voor de Scandinavi
sche volken en in een gevoel van uiterste
onzekerheid met betrekking tot de positie
van ons eigen land. Het is immers geble
ken, dat de operaties van de Duitschers in
Scandinavië tot in alle bijzonderheden wa
ren georganiseerd en voorbereid en een on
behagelijk gevoel maakte zich kenbaar door
de opvatting, dat hetzelfde het geval zou
kunnen zijn met betrekking tot de lage lan
den aan de Noordzee. Op deze wijze zou het
wel en wee van millioenen afhankelijk zijn
van de beslissing van één man, die slechts
het oogmerk heeft om nationale aspiraties
ten koste van andere volken te verwezen
lijken.
Het is dan ook zeer begrijpelijk, dat de
fondsenmarkt op de vrees, dat dergelijke
avonturen zich ook in andere richting zou
den kunnen uitbreiden, een zeer flauwe
stemming aan den dag legde. Met dit al
mocht worden geconstateerd, dat de hou
ding van de beurs toch nog betrekkelijk
gunstig afstak vergeleken bij de psychische
depressie, die bijna overal aan den dag
trad. De verklaring daarvan is voorname-
iialveerd heeft. Voor Nederland is het van
groot belang, dat de kaasbereiding hoog
wordt gehouden. Boter en melkpoeder kan
men ook in de andere zuivellanden maken,
maar kaas, zooals Nederland die tot nog toe
maakte, niet. Daarom is het van het grootste
belang, dat de kaasbereiding, wat de kwali
teit van het product betreft, niet wordt
teruggedrongen. Medegedeeld werd, dat
thans 284 leden zijn aangesloten, waarvan
62 kaas- en boterf abrieken, 3 kaasfabrieken
en 219 zelfkazende boeren. Inplaats van den
heer J. N. van Baar te Beemter werd tot
bestuurslid gekozen de heer J. Winkel te
Schagerbrug. Tot lid van den Raad van Be
roep werd gekozen dr. L. C. Schey te Warns-
veld. De rekening werd in ontvangst en uit
gaaf vastgesteld op 63.631,07, aan boeten
was niet minder dan f 9539 ontvangen. Be
sloten werd van het voordeeJig saldo, groot
14330,40, een bedrag van 77152,58 zijnde
25 van de contributie aan de leden te
restitueeren en 6577,82 te gebruiken voor
de nieuwe rekening. De bejgrooting 1940
werd vastgesteld in ontvangst en uitgaaf op
51.827,82 met een post van 277,82 voor
onvoorzien. Het contributieschema bleef
gelijk aan het vorig jaar.
ONTSPANNINGSAVOND VOOR
WERKLOOZEN.
De Commissie voor Ontwikkeling en Ont
spanning van werkloözen organiseert Dins
dag a.s. een ontspanningsavond in de
schouwburgzaal „Het Gulden Vlies" alhier.
Door de tooneelvereeniging Voorwaarts (re
gisseur A. Kesselaar) wordt aangeboden 'n
vroolijk spel in drie bedrijven „Over twaalf
dagen tegen middernacht".
Toegangsbewijzen zijn verkrijgbaar a.s.
Dinsdag, des 's middags van 1.30 tot 3.30
uur, aan het kantoor der centrale werk
plaats aan de Doelenstraat op vertoon van
werkloozenkaartje of bewijs van in werk
verschaffing te zijn.
lijk hierin gelegen, dat het koerspeil ter
beurze reeds sinds geruimen tijd betrek
kelijk laag is te noemen in verhouding tot
de reeds over 1939 bekend geworden divi
denden en de vooruitzichten voor het loo-
pende jaar. Het gevolg is dan ook, dat de
meeste fondsen een hoog rendement bie
den. Om slechts enkele voorbeelden te noe
men: aandeelen Koninklijke Boot 7.2 pet.,
Holland Amerika Lijn 8.2 pet., Ver. Blikfa-
brieken 11.11 pet., Nederlandsche Kabelfa-
briek 6.43 pet., Bankaandeelen geven een
rendement van 4)4 tot 5y2 pet. Dit alles op
grond van dividenden, die over het afgeloo-
pen jaar werden gedeclareerd en berekend
naar de koersen vóór het intreden van de
Scandinavische crisis.
Met dit al waren de koersverliezen bij het
bekend worden van de eerste ontstellende
berichten toch wel 5 tot 8 pet. lager. Deze
koersverliezen werden echter meer geboekt
als gevolg van het feit, dat de koopers zich
terugtrokken, zoodat het ter markt komen
de materiaal moeilijk kon worden opgeno
men, dan wel van het feit, dat dit aanbod
op zich zelf zoo groot was. Men kon dan
ook zeker niet spreken van algemeene
liquidaties. Zulks is een gevolg van de om
standigheid, dat er geen uitgebreide specu
latieve posities loopen met geleend geld en
de meeste aandeelen met eigen geld zijn
gekocht. Daardoor bestaat er voor de
meeste houders niet de noodzakelijkheid
om tot onmiddellijke liquidatie over te
gaan.
Intusschen heeft zich in de tweede helft
van de week een vrij krachtig koersherstel
ontwikkeld, nadat gebleken was, dat het
Scandinavische avontuur voor Duitschland
in geene deele als een direct voordeel is te
beschouwen. Nog geheel afgezien van den
definitieven uitslag van de omvangrijke
operaties ter zee en te land, die zich Woens
dag begonnen te ontwikkelen, lijkt het zeer
twijfelachtig of de Duitschers economische
voordeelen zullen trekken uit de bezetting
van Denemarken en Noorwegen. Althans
wat Noorwegen betreft, lijkt dit zeer on
waarschijnlijk.
Wij willen nog even in het kort nagaan
welke gevolgen er voor ons land voortsprui
ten uit de jongste gebeurtenissen in Scan
dinavië. Het Nederlandsche handelsverkeer
met Denemarken en Noorwegen is op zich
zelf niet bijzonder omvangrijk. Uit Noor
wegen betrokken wij in 1938 voor een
waarde van 12.29 millioen, terwijl wij
naar dat land uitvoerden 1/4 x 15.74 mil
lioen. Onze invoer bestond hoofdzakelijk
uit visch, ertsen, salpeter, kunstmest, hout
werk, huiden, vellen en papier, terwijl onze
uitvoer zich vooral richtte op kolen, manu
facturen, kleeren, suiker, vaartuigen en
vliegmachines. Onze buitenlandsche handel
met Denemarken bleef van betrekkelijk be
scheiden omvang, daar wij in datzelfde jaar
voor 13.14 millioen invoerden, terwijl onze
uitvoer daarheen 7.87 millioen bedroeg.
De invoer bestond voornamelijk uit versch
vleesch en vet en verder werktuigen, vaar
tuigen en vliegtuigen. Belangrijke uitvoer-
posten waren bloem- en boomgewassen en
plantaardige oliën.
Verreweg het belangrijkste op het gebied
van onzen buitenlandsche handel is van de
Scandinavische landen Zweden, waaruit wij
in 1939 f 43,66 millioen invoerden, terwijl de
uitvoer naar Zweden 21.01 bedroeg. Be
langrijke invoerproducten zijn ijzer en staal
(het erts ging voor een belangrijk deel via
Noorwegen), chemische producten, timmer
hout, papier en werktuigen. Onze uitvoer
richtte zich vooral op bloem- en bolgewas
sen, chemische producten, plantaardige
oliën, werktuigen, vaartuigen en vliegma
chines.
Weliswaar is Zweden niet door Duitsch
land bezet, maar toc'h is het onder de huidige
omstandigheden te verwachten, dat het han
delsverkeer terdege de uitwerking van de
gebeurtenissen zal ondervinden.
Er zijn echter meer Nederlandsche belan
gen betrokken bij Scandinavië behalve die
van den buitenlandschen handel. Zoo den
ken-wij aan de vestigingen van de Unilever en
aan het betrekken van grondstoffen (traan)
door dit concern. Ook de Noorsche Gas Mij.
heeft haar belangen in Noorwegen, terwijl
Philips er vestigingen heeft, naar wij mee-
nen in alle drie Scandinavische landen. Ook
de Koninklijke Shell heeft uit den aard der
zaak vestigingen en belangen in het Noor
den.
Tenslotte is en dit interesseert ons hier
het meest ook het beleggend publiek be
trokken bij de genoemde landen, ten deele
door overheidsleeningen, ten deele door par
ticuliere instellingen. Wij hebben hier twee
Noorsche staatsleeningen, één in francs en
één in ponden, terwijl van de stedelijke
leeningen, hier genoteerd zijn Akershus,
Bergen, Oslo, Stavanger en Trondheim. Ook
hebben wij nog belang bij Norges Kom-
munal Bank en de Norsk Hydjo. Tevens
hebben wij verschillende Deensche leenin
gen en wel in kronen, ponden, dollars en
guldens. Verder nog vijf leeningen Kopen
hagen en aandeelen in Burmeister Wain
en de Kopenhaagsche Telefoon Mij. Van
Zweden hebben wij genoteerd de Zweedsche
Staatsleening 1931 in kronen, en stedelijke
leening van Gothenburg en Stockholm.
Tenslotte nog aandeelen Zweedsche Lucifer
Mij., Separator en depotfractie van de
Svenska.
Het spreekt van zelf, dat de koersen van
al deze waarden sterk van de gebeurtenissen
te lijden hebben gehad. In Noorsche en
Zweedsche fondsen is echter tot nu toe geen
noteering tot stand gekomen. Donderdag
werden wel de Deensche obligaties geno
teerd, die zoowel voor de staatsleeningen als
voor de gemeentelijke leeningen koersver
liezen van ongeveer 20 te zien gaven.
Daar wij hierboven uitvoerig over de ge
volgen van de gebeurtenissen in Scandinavië
hebben geschreven, die op het oogenblik ook
het meeste interesseeren, moeten wij wat het
overige financieele nieuws betreft, kort zijn.
In de eerste plaats moet worden melding ge
maakt van de scherpe koersdaling voor Pon
den en Fransche francs, die zich echter later
na de gemelde Britsche successen krachtig
hebben hersteld. In de eerste plaats dient te
worden opgemerkt, dat de vrije markt van
het Pond Sterling thans van zeer betrekke
lijke waarde is geworden, daar de meeste
handelstransacties Via de officieele wissel
markt te Londen worden verrekend, waar
een vaste verhouding tusschen het pond en
den dollar wordt gehandhaafd. In de tweede
plaats deed zich bij de koersbeweging na
tuurlijk ook een sterk psychologische in
vloed gelden.
De positie van den gulden heeft zich goed
kunnen handhaven. Het Egalisatiefonds
heeft waarschijnlijk dollars moeten afgeven,
doch het is daartoe in staat gesteld, doordat
op grond van de verdeeling van de goudj-
winst van de Nederlandsche Bank aan dit
Fonds 75 millioen kon worden toegeschre
ven, waarmede het goud heeft teruggeno
men, dat bij de Circulatiebank was beleend.
Dit goud is thans weer ten deele gebruikt
om dollars af te geven. Het gevolg is dan ook
geweest, dat de Nederlandsche Bank uit
haar eigen voorraad geen goud heeft behoe
ven af te staan. De vraag naar dollars was
overigens niet dringend en men kan zeker
niet spreken van een algemeene neiging om
kapitaal naar Amerika over te brengen. De
geldkoersen zijn op onze markt onder den
invloed van de operaties in Scandinavië,
hoewel de eigenlijke geldpositie even ruim
is gebleven als tevoren, vrij sterk aange
trokken. In het algemeen zijn de koersen
verdubbeld vergeleken met het tijdstip voor
het intreden van de crisis. Men beschouwt dit
verschijnsel echter van voorbijgaanden aard,
In New York heeft de beurs ook onder den
invloed gestaan van de gebeurtenissen in
Europa en het gevolg was, dat de koersstij
ging, die zich tevoren had geopenbaard, zich
niet heeft voortgezet. Toch luiden de berich
ten uit het bedrijfsleven thans weer gunsti
ger, in het bijzonder met betrekking tot den
toestand in de staalnijverheid, waar de be
zetting is toegenomen.
In de scheepvaartafdeeling op onze beurs
zijn aandeelen Java-China-Japan Lijn vrij
sterk teruggeloopen als gevolg van het te
leurstellende dividend van 6 Men meent,
dat de concurrentie van Japansche zijde
aanzienlijk is toegenomen en dat de maat
schappij in veel mindere mate van de hooge
vrachten profiteert dan bijv. de Koninklijke
Paketvaart, die een monopoliepositie in
neemt.
Van de industrieele fondsen konden Phi
lips zich Donderdag zeer krachtig herstellen
na de aanvankelijk zeer flauwe stemming.
Aandeelen Nederlandsche Scheepsbouw
waren vast, niettegenstaande het dividend
onveranderd is gebleven. De beurs onder
vond echter blijkbaar de uitwerking van de
belangrijk hoogere winst, die bijna een ver
dubbeling aantoont, n.l. 683.555 tegen vo
rige jaar 357.260.
In de cultuurafdeeling waren tabaksaan-
deelen vast op den uitslag van de eerste in
schrijving, die een gemiddelde prijs aantoon
de van 201 cent tegen vorig jaar 175 cent per
h.kg. Voor de Dèli Mij. was de gemiddelde
prijs 273 tegen vorig jaar 226 voor dezelfde
merken. Voor de Deli Batavia 144 tegen 108,
voor de Senembah 139 tegen 112. Er werd
in totaal verkocht 5527 pakken doch met in
begrip van de verkoopen in Indië zijn er
thans reeds 27000 pakken verkocht grooten-
deels tegen geheime prijzen .Een totale ge
middelde prijs kan dus niet worden opge
geven. Hierbij valt nog op te merken, dat de
vervoerkosten naar Europa aanzienlijk zijn
gestegen, hetgeen natuurlijk een ongunstige
uitwerking moet hebben op den kostprijs,
zoodat het voordeelige verschil vergeleken
bij het vorige jaar niet louter vooruit
gang is.
Hieronder volgt een overzicht van het
koersverloop in de afgeloopen week:
4 Nederland 1940 I 98 5/8, 99, 98 1/8;
4 Nederland 1940 II 93 5/8, 91 1/4, 91 5/16;
Youngleening 10 5/8, 8)4;
4 Engeland 60 1/8, 55)4, 58)4;
5 Oslo 1940 51 5/8, 30 1.
4 Kopenhagen 1938 43, 42)4, 301.
Koloniale Bank 159, 160, 154, 155.
Aku 42 3(4, 43 3/4, 39 3/4, 41 3/4;
Unilever 92 1/4, 87)4, 90;
Philips 122)4, 114 1/4, 120
U.S. Steel 46%, 47 5(8;
Koninklijke Petroleum 228)4, 229, 216, 226;
Anfsterdam Rubber 189 1/4, 189 3/4, 180,
183 3/4;
Java-China-Japan Lijn 122 1/4, 111 1/4, 117;
Kon. Paketvaart 196%, 190 3/4;
H.V.A. 392 H, 396, 372)4, 381;
Ver. Vorstenlanden 96)4, 92 3/4, 95;
Deli Batavia Mij. 131 3/4, 123, 128%;
Deli Mij. 195)4, 204, 189, 194;
Senembah 142, 145, 136)4, 137.
M. J. BRUSSE:
De brief von den kapelmeester
en de moordaanslag op den
kapelmeester.
Zoekende in oude brieven waarvan de
bekoring in den weemoed ligt vond ik er
een, met een beverige hand geschreven en in
mijn la geel geworden, waarvan mij nu, lan
ger dan dertig, jaar later, de dramatiek op
eens weer in herinnering komt.
Deze schreeuw om genegenheid uit een in
ellende verloopen leven was niet voor mij
bestemd geweest, maar voor mijn kameraad
van ouds, den cshrijver Bernard Canter, die
in dien tijd in Berlijn werkte en het „psy
chologisch document" aan mij doorstuurde
omdat ik „den rampzaligen kerel" moge
lijk helpen kon.
Canter had toen, ook el weer enkele jaren
geleden, als bedelaar vermomd en op kruk
ken, in Den Haag het leven van de bede
laars mee geleefd en in een merkwaardig
boekje vol humor uit deernis zijn weder
varen verteld.
De brief sloeg hierop. Maar omdat mijn
collega, door zijn verblijf buitenslands, den
schrijver ervan niet zelf kon opzoeken, had
hij mij daartoe een hint gegeven. En nóg
weer sloegen mij nu de vlammen uit van
schaamte, dat ik hieraan geen gevolg had
gegeven want de ontknooping was wel
heel erg tragisch geworden.
Er is nu geen enkele reden meer om met
dezen ontroerend menschelijken brief ge
heimzinnig te zijn. Ik schrijf hem hier in
hoofdzaak voor u over en laat de namen en
enkele wat al te drastische uitdrukkingen
weg.
,,'s Gravenhage, Den 1 Nov. 1906.
„Zeer beminde Heer!
„Dezer dagen de openbare leeszaal bin
nentredende zie ik een boekje op de tafel
liggen van uw hand. „Twee weken bede
laar". Ik heb heel wat gelezen in mijn 54
jaren, wel een halve bibliotheek, op filo-
sophisch, natuurkundig gebied vooral, maar
dat u 6000 dezer boekjes de wereld in ge
zonden hebt, zonder dat ik het bestaan er
van aan de weet gekomen ben verwondert mij
„Hoe ik van een gezien kapelmeester nu
al achttien maanden lang bedelaar ben, in
optima forma, als straatviolist, is mijn zaak.
In ieder geval ben ik gelegert in een Hotel
in de 7de graad familieschap van het Hotel
des Indes, Ammunitiehaven hoek Lammertje
groen 22.
„De typeering van de verschillende per
sonen in uw boek herken ik als prachtig en
uw intermesso's zullen menigeen tot naden
ken gestemd hebben. Wat is een mensch
zonder hart, zonder een onbegrensde liefde
voor alles wat goed, edel en schoon is? Maar
ook zonder een gloeiend hart voor den ramp
zaligste der rampzaligsten.
„Niet met een vrouwelijk mededoogen en
tranen langs de wangen, dit keurt zelfs
Spineze af, maar voor den verstandsmensch,
die geen gevoel heeft, al was ie een genie,
heb ik geen sympathie.
„Wat ga ik hier met armzalige menschen
om en wat goed zijn ze voor me, wanneer
ik ze een kleine attentie bewijs, één cent
suiker in hun koffie geef of een aardig
heidje aan een hunner kinderen. O, geachte
Heer, wat zoudt ge u vergissen als ge mocht
denken dat er n i e t iets of wat van het
„ethische" waarover u in uw werk spreekt
in deze menschen overgebleven is. Heel veel,
waarde Heer, meer dan bij de grooten der
aarde. Ze luisteren naar het Preludium van
Bach, door mij met groot sentiment voorge
dragen: „Wat speult e mooi! Een glasie klare
voor hem, al wil hij een heele kan opzui
pen, hij kan G.v.d. jiu zooveel zuipen als ie
zelf maar wil„Wil je wat gerookt vleesch
hebben?" „Het is G.v.d. zonde voor die man,
dat ie op straat moet speulen „Ik zal
G.v.d. je schoenen voor niks maken"
zegt een schoes in zijn ontroering door die
muziek. Hij is een bekwaam schoenmaker,
maar die geen gereedschappen heeft en nu
met liedjes loopt te venten. Was ik een ver
mogend man, dan zou ik hem in de werk
tuigen zetten. U ziet, dankbaarheid is onder
die menschen niet uitgesloten voor enkei
maar wat moois. Of dacht u dat Willem
Mengelberg 't zelfde ondervond van zijn
klanten van 't Concertgebouw? En zelf
niet eens de lagere school doorloopen, wordt
ik met onderscheiding behandelt voor een
hoogere graad ontwikkeling!
„Gisteren heb ik een brief geschreven aan
een Pastoor voor een gehuwd paar, die
transparante lampenkappen maken, prachtig
mooi werk. Allebei R.C. geboren. Die man
heeft 28 maanden in de gevangenis doorge
bracht. Een kolossaal breed geschouderde
man met een joviaal vroolijk karakter en de
vrouw schitterende van zindelijkheid met
een zeer zonnig uiterlijk. Als u ze kon, ge
achte Heer, zoud u de waarheid erkennen.
La veritée est toujours aimable, elle brille
mème au fable: Uw vrend O. d. B'. (èen fi
guur, dien Canter heeft beschreven) is nog
in lev.ende lijve en drinkt dagelijksch een
halve kan jenever, gaat naar de schöme
(morgensjoel), dat doet hij voor zijn boter
ham, is overigens een heilige in de goedhar
tigheid
Dan vraagt de briefschrijver aan Canter
een boek cadeau, om het zijn „collega's" te
kunnen laten lezen. „Want deze menschen
schamen zich voor de Leeszaal.
„Zooeven komt de transparantenmaker
van Pastoor terug, met nul op 't request. God
zal hem Of heeft Pastoor wél gedaan,
waarde Heer?
„Met den meesten Hoogachting
teeken ik mij
volgt de naam.
„Gepasporteerd Kapelmeester der
Infanterie te Paramaribo.
„Pour Apperdix:
„Dat er somtijds steenen langs mijn ooren
vliegen en wat erger is, langs mijn instru
ment dat me heilig is, behoef ik u niet te
zeggen. Dit zijn gevaarlijker projectielen
dan stukken appel.
„Toch ook, als ik in gedachte ga kussen
wie ik dat graag zou willen, dan kon ik wel
aan het zoenen blijven, want menig godde
lijk engeltje, zelfs van 3 jaar, toont zijn
warm hartje tegenover mij. En de oogen van
een dame in de Bankastraat, die, mij zoo
aanziende, mij een kwartje in de hand stopte.
Ja, wat daar in was in die oogen, was onbe-
schrijvelijk. De blik deed mij denken aan 't
eeuwige ware, het eeuwige goede en schoo-
ne, den God van de vrijdenkers.
„In de Riouwstraat, ook een der voor
naamste straten, een Heer boven-op me lijf,
mij aanziende en een dubbeltje in de hand
léggende waarschijnlijk mij zoo genaderd
om te ruiken of ik sterke drank gedronken
heb. (Waar geen prake van is, want ik
denk!)
„Het is mijn innige overtuiging, dat een
maal de dag zal aanbreken, dat allen men
schen mekaar zullen begrijpen; dat zij de
wet van oorzaak en gevolg volkomen zul
len kennen, dat ieder zal weten waarom een
mensch zóó is en niet anders, waarom de
mensch goed wil, maar niet gekunt heeft.
„Dan zullen de boosaardige kerken met
alle huichelaars verdwenen zijn van de
aarde. De geweldige, maar heilige historie
zal open en bloot liggen voor ieder, en de
menschheid van dien tijd zal verstomd staan,
dat er eenmaal een tijd geweest is, zoo bar-
baarsch, dat de eene mensch den ander
kon haten.
„En nu ten slotte, geachte Heer, let niet
op mijn letters en stijl. Ik heb ternauwer
nood lager onderwijs genoten, 'k Moest op
me zesde jaar voor den dans spelen, som
tijds tot 5 uur in den morgen en kwam dan
natuurlijk niet ter school en heb honger ge
leden in mijn prilste jeugd, dat ik zwart
werd. Daardoor is mijn gezondheid geknakt
en heb nooit mijn plicht kunnen doen. Want
me overleden vader (een kunstenaar) was
in bezit van 12 kinderen en daar hoort wat
roe voor een rechtschapene aan de kunst
gewijd. Bij de onthulling van het monument
te Alkmaar in 1872 voor Willem III zeide de
Koning tegen me vader: je bent een groot
kunstenaar!! Dat was me vader.
Volgt de naam.
In hetzelfde jaar 1906 teekende ik onder
dezen brief aan: Er is een moordaanslag ge
pleegd op den minister van justtiie mr. van
Raalte. De briefschrijver heeft op hem ge
schoten.
Is dit de vloek van zijn idealisme, van zijn
„gloeiend hart?" Arme bliksem, de nu voor
jaren de cel ingaat, zonder zijn verdriet te
kunnen toevertrouwen aan dien eenigen
trooster in harmonisch elkander verstaan:
zijn viool.
En de viool dan? Zou die de wreedheid
van zijn ontrouw zóó rauwelijks kunnen
aanvoelen uit de verte van de gevangenis,
daar in die slaapstee alléén gelaten? Ik ver
wacht dat de „armzalige menschen" van de
bedelaarsdoele eerbiedig en heel goed voor
haar zullen zijn Maar om zijn instru
ment voor hem te bewaren tot zijn ontslag
hiervoor is hun bestaan immers te ver-
zworven Hij zal zijn viool dan niet meer
vinden
Maar wat een kortzichtigheid van mij, om
den zielsnood van dezen man niet begrepen
te jiebben, toen Canter mij zijn brief toe
zond. Hoewel wat bad ik tegenover zijn
wanhoop uit menschenliefde gekund?
Nadruk verboden.